장음표시 사용
101쪽
ab eodem dicuntur. lutarchus in eo inesse putat repugnantiam, quod ab una parte doctrinam suam vitae et προληφεσι convenientem esse statuat Chrysippus, ab altera vero parte doctrina sua nos abstrahat a vita, a sanitate aliisque rebus optabilibus, easque nihil ad nos pertinere
Hic vero lutarchus subtilioribus Stoicorum definitionibus deceptus est. Ut enim supra animadvertimus, Stoicos distinguere inter αδια φορα, quatenus homo virtutis et verae selicitatis sit studiosus, ef τα διαφορα, ratione habita cupiditatum, qualescumque sint ita hoc loco non dubitandum est, eos pari modo distinxisse res, quae ad nos pertinere dicuntur. ertinent quidem ad nos προηγμένα, quatenus aliquod pretium iis sit tribuendum; non vero ad nos pertinent, si virtutis et elicitatis re, τελους ratio habetur. Quae deinceps addit Plutarchus, ea minoris sunt momenti. Nimirum, ut aperte ostendat, secundum ipsius Chrysippi opinionem in verbis laudatis inesse repugnantiam, hoc ejus
καὶ οὐ κατα του ἄνθρωπον κααὶ νοῦν ἀνθρωπινην φυσιν. At non animadvertisse videtur censor, Chrysippum dicere
Sapiens,' ait Clirysippus, si amplissimas opes amittas.
102쪽
reputaturus est, se unicam amisisse drachmam' 1). Quod, ni fallor, e Stoicorum mente ita e plicandum est. Ceteri homines, quum divitias maximo habeant pretio in iisque summum sibi ponant bonum, haud aegre quidem serunt, si
unicam amiserint drachmam, summo vero dolore assiciuntur, si amplissimae pes iis eripiantur. Non ita sapiens. Hic enim virtutem summum habens bonum, ejusque possessionem sibi tutam esse sciens, aequo animo opes sibi ereptas conspiciet, neque alio modo assicietur, qu- φαυλος iste si unicam amiserit drachmam. Plutarchus vero haec verba ita accepisse videtur, quasi Chrysippus contendat, sapienti opes nullius omnino esse
pretii 2). hilosophum igitur sibi repugnasse putat, quum alibi sapienti praecipiat, quomodo sophisticam artem
exercens a discipulis commode mercedem exigat 3 . raeceptum illud huc redit : Sapiens ab omnibus discipulis ne eadem ratione mercedem poscat Si poterit, eam accipiat tempore constituto, quemadmodum et sibi et discipulo optime conveniet; qui tamen modus etsi humanior, minorem a damno habet cautionem. Licebit ergo sapienti, si necessarium putet, statim quum discipulus se ei tradiderit,
I Plut 1.I. p. 1043 F. 2 T προηγμευ non esse vαξια secundum Stoicorum doctrinam supra monuimus. Vid. Supra p. I). 3 Tros lucri faetendi modos sapienti ponunt Stoici regno, ex amicis, e arte Sophistica. Nonnulli vero eorum insta philosophiae dignitatem censebant, si mercede quis philosophiam doceret. Cons. Plutarchus 1.I. p. 1043 E. Stobaeus I.I. p. 24 sq.
103쪽
mercedem ab eo exigere ut ita omnes caveat ea in re injurias αδικημα ). Hoc vocabulum αδικημι α lutarcho ansam praebet, aliam Chrysippi, ut opinatur, repugnantiam memorandi. Hic enim alibi statuerat 1 αδικεισθαι τον σορον. Num vero hoc ad damnum mercedis actura sapienti illatum referri possit, judicet aequus lector ex iis, quae exhibet Stobaeus l.l. p. 228 Neque injuria assici nec laedi sapientem fieri quidem interdum, ut alii in eum invehantur et contumeliose in eum agant, at vel sic tamen innocuum esse Sapientem nec cadere in ipsum contumeliam, quippe eos potius dedecorantem, qui illam inserant. Sapientem vero liberum ab ea fore, qui dehonestari prorsus nequeat, Umin se ipso habeat bonam et divinam virtutem, adeoque vacuus sit ab omni vitio et noxa. Eodem sere modo lutarchus sallitur in loco, quem nunc exposituri SumUS. vetustiores quidam teste lutarcho l.l. p. 1017 . id, quod evenit alicui acidum vinum habenti, ut neque tamquam acetum neque tamquam vinum id vendere posset, Zenoni accidisse dixerunt, quum z προηγμενον μιητε ἀγαθον μηet ως διαφορον Ι posset venditare. Quos vero minus recte judicasse, ex iis, quae supra de προηγμένου ratione memoravimus, luculenter patet Plutarchus vero
104쪽
84 existimat, Chrysippum rem etiam minus commendabilem reddidisse. Hic enim insanire dicit eos, qui divitias, sanitatem, indolentiam, incolumitatem corporis pro nihilo ducant, neque iis parandis sint intenti; et, postquam attulit Hesiodeum illud 'Εργαζευ, Πέρση, διον γευος I)addit, delirantis esse contrarium praecipere Μ ἐργάζου, ΙΠέρση, διον γενοςlDeinde lutarchus Chrysippi citat nunciatum qu Sapientis habetur agere aliquid mercedis gratia g), et memorat, eum alicubi quodammodo concedere, Tροηγμἱνα. Sta divitias, sanitatem, mercedem αγο θα dici, Opposita Oις λια κοις, atque ita quodammodo το προηγμένου admodum propinquum sacere et- αγαιθῶ et Um eo miscere.
His igitur omnibus repugnare Chrysippus existimatur hoc ossato Nihil etων προηγμ έν- ad nos pertinere 3), et rationem ab iis prorsus avertendam esse. Eundem
1 Exstant verba in Mesiodi camine. Opera et Dies, s. 299. 2 Ejusdem dictum sapientem ter capite saltaturum esse, ut talentum accipiat,' a sapientis dignitate abhorrere perspicuum est. Cons. ea, quae modo diimus de modis lucrum aciendi, qui sapienti ponuntur p. 82, nota ). 3 Conf. Cicero de in III. c. 3.
105쪽
repugnare suis ipsius ratiocinationibus contendit lutarchus, quando eos irridet, qui propter magnas ortunas aliquem beatum dicant, quasi in usu auri et argenti consistat elicitas Denique in eo etiam peccare Chrysippum dicit, quod viro bono, si omnia sua amittat bona, perinde dicit esse ac si drachmam amiserit; si aegrotet, ac si pedem aliquo impegerit.
Quomodo haec omnia sint intelligenda, non opus est, ut moneamus post ea quae notavimus ad lutarchi l.l. p. 101 P. Unum hoc animadversione dignum est, quo luculenter probatur, lutarchum propter studium adversarium carpendi nonnunquam turpiter errasse. Contendit enim, Chrysippum t προηγμένον τω αγαί συναγαγεῖν ἡγγύς συμελιγνυναι, idque his Verbis MI Ε σetιν ει τις βουλεται κατὰ ας οιαυτα, παραγ αγας, τὸ μὰν ἀγαθον αὐ- λεγειν,
τὸ δε κακον, ἐπί γ αυτα ρερυμενος τὰ πράγμUxτα, και μηαλλως α πλανώμενος, ἐν λεν τοῖς σηρtαινομένους ου διαπλrretovet αυzου, α δ αλλα στοχαζομνου τῆς κατα - ὀνομασίας συνηθείας.
Ρerspicuum est, Chrysippum his verbis nihil omnino concedere quod attinet ad res ipsas, sed hoc tantum momina mutare licere, modo quis ad re isδa 8 aδfringat, eo ab his investir, neque in iis Mignandi fullular. Quid
autem est nominum mutatio, rebus non mutatis: /uuae porro contendit lutarchus l.l. p. 1018 . et C.
106쪽
silentio praeterimus. Fallitur enim, quum virtuti ea tribuit quae Chrysippus diserte tribuit solis προηγμένοις. Quod deinde addit, Chrysippi doctrinam non concinere cum vulgi de diis opinionibus : id sane non est mirandum lQuum e Stoicorum doctrina etα προηγμ.έin eatenus Sint αδιαφορα, quatenus ad felicitatem nihil conserant, ipsaque vita in διαφοροι censeatur, necessario sequitur, longitudine temporis non augeri selicitatem Stoicorum hanc esse sententiam monet lutarchus, 1 hoc eorum citans placitum: αγαθὸν ο χρόνος ου αυξει προςγινομενος. et Chrysippi illa
,κλλ ομοιως και ἐπισης τοις τον αμ. 8 Προνον ἀδαιροονίας αε προυσιν. Hujus paradoxi rationem explicat Seneca Ep.74 Summum bonum nec infringitur nec augetur in Suo modo permanet utcumque ortuna se gessit, sive illi senectus longa contigit, sive citra senectutum finitus est, eadem mensura summi boni est, quamvis aetatis diversa sit. Utrum majorem an minorem circulum scribas, ad spatium ejus pertinet, non ad sormam licet alter diu manserit, alterum statim obduxeris, et in eum in quem scriptus est pulverem solveris, in eadem uterque forma fuit. Quod rectum est, nec magnitudine aestimatur nec numero nec tempore non magis produci quam contrahi potest Honesiam sitam tu centum annorum numero cin
107쪽
quantum voles corripe, et in unum diem coge aeque honeSta est. - Ergo aeque beata est .
Plutarchus vero huic Chrysippi placito repugnare judicat
id, quod idem alibi nunciavit, nempe υτ παν παθου ἐπισης εις χαραν πιπτει, υτ παν κατορθωμα ε σεμνολογιαν και γαρ, εἰ μονον μελλο αμερῆ D, νον η τον σχαπον ξειν φρονησιν, ουν αν του δακτυλον καθηκοι κτεῖναι νεκα της Ουτω παρεπομενης φρονησεως Ι). OQuasi vero'' inquit Uutarchus, olongius tempus nihil addat elicitati, neque beatitudo sempiterna magis sit expetenda quam quae punctum temporis dureti V Eoque absurdiora haec esse censet, quum Stoicorum doctrina virtus et elicitas a se invicem non possint seiungi, sed eaedem sere habendae sint. Quomodo igitur non pugnant haec ambo Melicitatem unius momenti aequalem esse empiternae, atque elicitatem, quae momentum duret, nullius esse pretii 3' Unice ad hoc animadvertere sufficiat, in altero Chrysippi fiat agi de elicitate per se spectata, in altero vero de elicitate, quatenus hominibus commodum asserat. Felicitas brevioris temporis minus optanda est omnibus quam quae longius duret, et elicitas unius momenti nulla
sere est habenda Utraque tamen non dister gradu et
I De Stoic Repum. p. 104 D. De dictione πίπτει εu cons. Passo in Voce 7πω. - Verba, quae sequuntur καίπερ - αμ talatu cum Eueno, Wyttenbachio et Dii ero non Chrysippi sed Plutarchi habenda sunt. De Epicuri placito, quod . . memoratur onv ρυ-
108쪽
88 eatenus unius eiusdemque est pretii; eatenus nec deminui nec augeri potest elicitas. Chrysippus conveniens cum iis Stoicorum placitis 1ὶ, quibus, ut supra vidimus, sapienti mors voluntaria tanquam ossicium imponitur, eadem vero insipienti prorsus denegatur, laudavit illud Antisthenis δε κτῶσθαι νος η βρόχον, item hoc yrtaei
Dein heognidis versus corrigens sic eloquitur 2ὶ
ριπτει καὶ πετρων, Κύρνε, κατ' Ἀλιβάτων. Chrysippum his ostendere velle, mortem vita utiliorem esse hominibus malis ac fatuia non opus est Uutarcho concedamus, quum Chrysippus iis locis nullam malorum mentionem laciat, et ejusmodi quid prorsus a Stoicorum doctrina abhorreat. Verisimile igitur est, eum his verbis non περὶ των
ραυλων, Sed περι των σόφων egisse, quibus, si ad O vos, καὶ ἡ αρετ : Servandam neceSSe St, e vita esse cedendum. Alibi eum his contraria nunciasse, quum Platonis oppugnaret sententiam cenSenti et etω μηδε μαθόντι μηδ' ἐπι-
109쪽
sippus nempe haec contra latonem attulisse sertur . Haec oratio et secum ipsa pugnat, et minime pertinet ad exhortationem. Primum enim, quasi obiter Ostendens, optimum nobis esse non vivere, et quodammodo mori jubens, ad alia quaevis nos magis excitabit quam ad philosophandum Nam neque philosophari potest qui non vivit; neque prudens se unquam qui non multum temporis male et imperite vivendo transegerit.V orro, Omalis etiam expedire censet, ut in vita maneant virtus enim nuda nihil sacit ad id, ut vivamus; at vitiositas aeque nihil eo sacit, ut discedere debeamus e vita. Hoc loco de pravis hominibus agere Chrysippum quis non videt Postrema illa : o virtutem nudam etηναρετὸν νιλως nihil sacere ad vivendum, neque vitiositatem ad discedendum e vita' hoc significare videntur : non itarem se habere, neque ut vitiosus quisque mortem sibi consciscere debeat, neque ut probus quisque in vita manere quod sane Stoicorum placitis hac de re plane esset Oppositum. Plutarchus igitur hoc loco minus recte judicasse censendus est, quum non distinguat, alterum a Chrysippo de sapiente, alterum vero de homine pravo Statui. Locus, qui nobis tractandus restat, legitur apud lutarchum i l. p. 1042 -Ε
1 De Stoie Repugn. . 03 E. - Locum, ubi Plat haec scripserit, non inveni. Fortasse Chrysippus spectat ad locum de Republico
110쪽
o Vitiose vivere idem esse, quod vivere infeliciter' Chrysippus quum statuat, idem tamen contendit et λυσιτελειζην αφρονα μαλλον, ἡ ριη βιοὐν, καν μηδεποτε μελληφρονησειν. Plutarchus perperam hisce verbis significare eum voluisse censet λυσιτελεῖν το αφρονως ζῆν quod Chrysippi dici non quadrare perspicuum St, quum is non vi ἀρροο ηυ, sed et ζῆ prodesse insipienti statuat Repugnant vero his secundum lutarchum ea, quae alibi dixit Chrysippus μηδὲν εἶναι τοις ποσι λυσαελές. Concedimus haec, quod ad verba attinet, aperte inter se pugnare;
dolemus vero ob libros Chrysippi deperditos hujus loci
contextum nobis non patere Fortasse inde probari posset eum verbis insipienti nihil prodesse' pro subtiliore ipsius argumentandi ratione hoc significasse : nihil intenus prodesse insipienti, quatenus ducat ad virtutem aut felicitatem. Vitam vero prodesse insipienti eatenus statuere poterat, quatenus haec ei asserat divitias, honorem, cetera, quae licet a sapiente rδιάφορα habeantur, aliquam tamen etοῖς φαυλοt afferre solent laetitiam. Sed ipse Chrysippus nostro loco argumentum asser adjungens τοιαυτα
1 Eadem Chrysippi orba cinorantur apud Plutarchum de Comm. Notit. p. 1064 , ubi additur : Uiρου γαρ στ τὸ ἄλογου καὶ Θο