장음표시 사용
81쪽
adsunt tamen causae obscurae αδηλοι), neque igitur opus est, u ἐπελευσεις, quas dicunt, relinqUmUS. His Chrysippi dictis alia addit lutarchus, quae cum iis haud concinere putat. Inquisivit scit Chrysippus, quid, duobus cursoribus simul metam attingentibus, judici iaciendum sit rogatque, utrum dis divelli debeat sorte an casu quodam. κληρουγενομένου ναλλως κατα την επιλλισιν - ε χε). Dein Chrysippus in rebus parvuli momenti αριενα τῆ ς ε χωkπιαλισε τῆς διανοiας οἴεται δεῖν πιν αρεσιν ἀποκ ηρυκταν - et , veluti si nobis optio detur ex duabis drachmis aequalibus, neque causa adest cur hanc illamve sumamus, omissa ulteriore exploratione )υ τυχε πρόριεθα κα αδηλον τινα αποκληρωταντες meta λογον. Plutarchus in eo Chrysippum sibi contradixisse censet, ut, cum sumeret etὸ μηδεν αναιτιως, acceperit αποκλήρωσιν καὶ οως τυχεν πικλινον της διανοι , eoque indisserentium electionem νευ πάσης αἰτι .
In quibus dijudicandis dolemus nusquam nos invenisse definitionem Chrysippi etῆς τυχης, qua inventa lis divelli
posset. Suffciat igitur . . animadvertere, si verba a Plutarcho allata spectamus, non necessari iis inesse repugnantiam. Revera inesset, si Chrysippus etην τύχηνανααα habuisset, quod ex loco laudato consci non potest. Mus sententia recte se habere videtur, si χη, h. e. sors, illud Statuatur, cujus causa adest quidem, sed accurate explicari non potest loreo quod ad επικληρωσι attinet, quid in ea
82쪽
αναιτιο insit, non perspicio, si cum Chrysippo credendum est etου στραγαλο μη δυνάσθω Ποτε αλλας λαμβανειν πτωσεις νευ τινος αἰ ιας Ι). Quod autem mκληματις causa esse potest cur alterutri cursorum palma tribuatur, indo efficitur, quod judex certamini dijudicationem talorum actui commiserit hoc eum sine causa secisse Chrysippus loco laudato non contendit. b. Superest quem recenseamus locus apud Plutarchum p. 1055 1057C. ubi Chrysippus assumto suo libertatem humanam haud negasse videtur; quando, ut illius
Spectemus primum ea Chrysippi verba quae de suo allata sunt; dein quomodo lutarchus hisce eum contraria dixisse existimmerit. Fatum Chrysippus dixit invetω αιτιαν εἶναι. Laudibus celebravit Homeri de Jove dictum
D Zευ τί δῆτα τους αλαιπάφους βροτους ρρονειν λέγοιμι αν; οὐ γαρ ἐξηρτημεθα, δρωμέν τε τοιάδ', α συ γε τυγχάνεις νον- 2 addiditque Onihil, ne minimum quidem, quiescere aut mO-
83쪽
veri' et etον ου Λιος λογον, quem idem esse ac satum.' Ne putes Chrysippum leniore sensu satum Omnium rerum causam dixisse, ita ut non nisi causa quaedam ante-
eeden non sermota I haberi debeat, lutarchus illius
Chrysippus e lutarchi sententia suis ipse placitis delato repugnat, quippe contendens : Visum non esse persectam assensionis causam et errores non a viso, sed ab assensione proficisci. Acriter hoc ipsius placitum Chrysippus contra Academicos defendit. Nihil, inquit, sine assensione agitur aut suscipitur figmenta et inanes opiniones illi tuentur, qui volunt idoneo oblato viso statim nos ad rem agendam incitari, etiamsi non simul cogitatione assentiamur.' Dein addit sallacia etiam visa a deo et homine solerti nobis submitti, non quod concessionem a nobis aut assensionem requirant, Sed hoc tantum spectent, ut agamus nos autem pro vitiositate et imbecillitate nostra istis visis assentiri. Uutarchus, ut saepius, ita hoc etiam loco ostendere conatur Chrysippum aut sati vim deminuisse, quo caderet
non adjiciuntur. In Euripidis verbis Mishii et Dubneri retionem secutus sum. Wyttenb. Vocabulum non addidit. Apud Euripidem in trag Suppl. s. 744 sq. Ed. Glasguste a. 82I pro eχοιμ αυ1egitur λεγουσι et s. 74 δρωμ τε τοιHιο α σύ τυγχάvης θελωs Cons porro Diog. Laert. IX. I, et ibi menagium et Casaubonum. IDCons quae supra scripsimus, p. 8 et 19.
84쪽
dux sententia satum omnium esse causam, aut in suo posuisse causam malorum, quod credere nefas.
Quod quominus concedamus non impedit Chrysippi placitum, laum non erae eae e persectam assensionis causam, neque distinctio, quam secit inter pυσιν metae. μέρος α φωτιν των λων 13. Recte enim lutarchus opponit: impeditis partium motibus etiam universi motum impediri, quemadmodum navis non sine impedimento movebitur, si hanc illamve ejus partem impediveris. Dein Dosi visa non sunt satalia, quomodo sint causae assensionum Aut si satum dicitur visa sacere ducentia ad assensionem et assensiones proinde per satum fiunt, quomodo non secum pugnat satum, de maximis saepe rebus visa nobis objiciens contraria, quae animum diverse trahant Dicunt enim eos, qui alteri assentiantur vis et non cohibeant assensionem, peccare nimirum qui obscuris cedant visis, temere agere; qui salsis, lassi qui incomprehensibilibus, opinari. Prosecto autem trium horum unum necessarium est, ut aut non omne visum sit opus sati, aut ut Omnis assensio cujuscumque visi delicto careat aut ut ne ipsum quidem suum reprehensione vacare possit.' 2). .
I Affert loco nostro Plutarchus Chrysippi verba ταις μὲ κατὰ αερος φύσεσι και κινησεσι ευστηματα πολλα γένεσθαι καὶ κωλυμα, τῆ δὲ τω Ἀλω μηδέν. 2 Perspicuum est, Plutarchum h. l. subordinanda coordinasse Melius, ni fallimur, ita dixisset Aut omne visum opus est fati, aut non est; si illud verum, aut omnis assensio visi delicto carebit, aut ipsum satum reprehendendum.
85쪽
Λudiamus lutarchum Chrysippi ea perstringentem placita, quae ad virtutem ejusque in homine rationem pertinent. Videbimus, eum saepius summo jure illius errores carpere, haud raro tamen adversarium non ex ipsius placitis sed e suo ingenio dijudicare, quo factum est ut interdum iniquum tulerit judicium. Τὸ κατορθωμα , ut vidimus, apud Stoicos S προσταγμανο ριου, το δ αμαρTημα νομο α παγόρευρι α I). Chrysippus inde essicit, etου νόμου πολλα τοῖς φαύλοις α παγορευειν, προσ- ττει δὲ μηδέν χυ γαρ δυνανται κατορθουν. Notandum est, Chrysippum hic non agere περ του κα-
1 Plut de Repugn Stoic. p. 037 - 103 A. Chrysippi haecesso verba putat Wytionb ad h. I. Qualis sit intelligendus vομος
86쪽
Quasi et liseo non adesset et memoratis etω καθηκοvet et etω κατορθωματι, Omne tertium esset exclusum, rogat: nquis nescit eum, qui recte agere nequeat, non OSSe non peccare pV Ni fallimur, Chryssippi dictum ita est explicandum Lex, quae sapienti etὸ καόρθωμα praescribit, non eam habet vim in etον αυλον, ut hic κατορθωμα. praestet: id enim ejus vires superat : sed hoc tantum apud eum essicere potest, ut a peccato aliquatenus deterritus aliquid agat, quod externo habitu cum sapientis agendi ratione conveniat. Ut exemplum asseram reddere poterit depositum, non vero 'δle reddet ejusque factum erit neque meρτηρια neque κατόρθυ μα, Sed μέσον. Negandum igitur, hoc loco Chrysippum relegem posuisse sibi adversantem, quae malis imperet quae praestare non possint, interdicat quibus abstinere non valeant.
θρωπος ου δυναται μἡ κολασταινειν, και ὁ μη δυνάμενος φρονε ιν ου δυναται μη φραινειν. Reponimus μωλυαρομενος σωφρονεῖ gerere Se potest eadem ratione atque L -
γρων, licet hoc non laciat virtutis causa, sed . . ut propter Suam σωφροσυνη laudetur, eodemque modo ὁ μηδυνάμειος φρονεῖν. Quod dein addit lutarchus cujusdam Stoici effatum: nomne interdictum continere mandatum;Vid nonnisi lusus verborum videtur Mandatum enim, ut ita dicam, negans interdicti, non mandati nomen gerere debet.
87쪽
Stoicorum aliquis 1 dixerat, medicum et musicum punire servos, si non recte secuissent vel cecinissent, sed vitiose et contra artem egissent Plutarchus, ut doceat Chrysippum turpiter sibi repugnasse, alio loco contendenti, τούς αυλους ου δυνασθαι Μορθουν, inde concludit, servis impositum fuissenια θωμι, non Uσου 2). At hoc non posse e verbis allatis derivari ipse sensisse videtur, adjungens δε μέσα προσταττουσιν οἱ σοφοὶ τοῖς φαυλοις, τι --λυε καὶ α του νόμου προσταγματα οιαυτα εἴναι; Quid impediat Ratio ipsa των λέσων. Si enim haec, quemadmO- dum μωμητα. legis SSent praecepta, non amplius
Denique lutarchus hoc modo Stoicorum doctrinae illudere conatur. Stoici nempe ευλαβεῖσθαι ad sapientem retulerant, ipορμας a rebus pravis ei tribuentes. Hanc cautionem tribuerant etω λόγω, hactenus απαγορευτικω. onit noster dilemma : o t,' inquit, o aliud est sapientis ratio aliud lex, aut lex nihil aliud est quam sapientis ratio. Si
nus hoc ita se habeat ubinam Stoici docuerunt etο νόειου λήγω esse diversum G η κοινη φυσις, ὁ της φυσίως
1 Hunc fuisse Chrysippum, docet Ioel contextus apud Plui. .l. p. 103 E. 2 Plut l .l. p. 103 C.
88쪽
λογος, ὁ νόμος, atque λογος iuverse positus, haec unum idemque apud eos Significant I). Quamquam sapiens ita supra legem esse videtur, legem tamen in pectore habet repositam nihil aliud agere potest aut vult, nisi quod
ab ea imperetur et cum ea conveniat.
Chrysippus et bona et mala virtutes et vitia sensilia
αιΘθητα dicit : non Solum etα πάθη συν τυις ει δεπιν λυπην, ρόβον . . . Sed etiam Horrην , λοι χείαν, ἀφροσυνην, δειλιαν, cetera eodem modo virtutes χαραν, εὐεργεσίας, ρρονησιν, ἀνδρειαν, . . . 2). lutarchus absurda haec dicit, quae ob causam non adest. Neque equidem Video, quaenam adesse possit causa cur absurda dicantur. Quis neget, vitia et virtutes posse animadverti; si non possent, unde eorum cognitio esset petenda, quomodo ulla esse posset doctrina moralis Ne vero lutarchum tam graviter errasse statuamus, conjicimus Chrysippum in loco allato, cujus verba intercidisse dolemus, de hacillave hominis conditione egisse, de qua dubitari possit, utrum hominem ad discrimen inter virtutem et vitia observandum ineptum reddat necne. Sed hoc cum lutarcho mittamus : asser enim argumentum, quod hac in re majoris momenti videtur, contendens sententiam laudatam repugnare zοις περ του διαλεληθότα σοφόν. oSi bonum,' inquit
1 Sic Chrysippus apud Diog. Laeri Lib. VII. 128 ρύσει το
89쪽
Plutarchus omaximo discrimine a malo differt, nonne maxime absurdum est ignorare aliquem, si fiat 1 α ραυ- λου σπουδαιος, neque eum virtutem quae cum ipso sit sentire, sed putare se adhuc vitio teneri prDuplici ratione ad hanc quaestionem respondere OSSumus. Contendimus enim non esse absurdum, si paulisperponamus non Stoici verba hic recenseri. Non est absurdum, sed saepissime, ni sallimur, locum habet, ut aliquis, quum evitioso probus fiat, putet se adhuc vitiosum esse, imo vitiosiorem quam antea, quum vitiis esset deditus. Qui virtuti non obsequitur, de se magnifice sentire potest, animo superbia corrupto paullatim vero deteriorem se esse quam putarat, animadvertit Pudet eum vitiorum perversique animi virtuti operam dare incipit, seque in dies melius cognoscens e sua Opinione deterior, revera probior evadit. Si ita Chrysippus ratiocinatus esset, non esset quod ejus sententiam absurdam diceremus. Chrysippus vero Stoicus erat philosophus, ideoque secundum Stoicorum placita dijudicandus est. Or- σοφος, ut antea vidimus, non est idem atque ille quem vulgo hominem probum appellamus. Ο σόφος est homo perfectus,
qui ne fingi quidem potest se ipsum ignorare. Audiamus dictum Chrysippi a lutarcho p. 1088 . allatum, ubi sapiens Jovi par habetur. OJovi,' Chrysippus inquit, o convenit de se magnifice sentire ut qui grandiloquentia
1 Μinus recte in versione latina inseruerunt vocabulum subito. In textu non deSt.
90쪽
sua digne vivat etiam convenit boni omibus eadem o riatio, quum nulla re a Jove superentur. Sapiens omnibus gaudet virtutibus. Nulla igitur adest causa, cur Plutarcho calculum non adjiciamus nostro loco dicenti naut nemo virtutes habens omnes id potest ignorare vel dubitare num eas habeat, aut exigua est et omnino dissicilis perspectu differentia inter virtutem et vitium, elicitatem et miseriam, pulcherrimam vitam et turpissimam, si quis illa pro his se adeptum non sentiat.' Ι)Egregium Chrysippi placitum : omne virtute arcte e- cum invicem eδδe conjunct , adeo ut qui unam abeas, omne Aabeat, a Plutarcho memoratur p. 1046 F et p. 104 g). Optime de philosophia morali is meritus est, qui primus ostendit virtutem esse unam atque individuam, virtutesque non eadem ratione atque vitia sibi invicem esse oppositas quamobrem maxime laudanda est schola Stoica, quippe quae Omnes virtutes ad unum revocavit principium, a quo qui vel latum digitum recedat, nullam virtutem recte colere possit. 3)Huic vero illius sententiae aliud nunciatum repugnare Ρlutarchus dicit Chrysippus enim contendit, hominem bonum non semper sortiter agere, neque vitiosum semper
timide hic enim interdum in judicio persistit, ille labat.
1 Con quae contra eandem enunciationem affert Plutarchus p. I 062 C. D. 2 Chrysippi verba notavimus supra P. 2 et 28. 3 Cons. quae de hoc argumento supra .l. diximus.