Ioannis Fernelii Ambianatis Monalosphaerium, partibus constans quatuor. Prima, generalis horarij & structuram, & vsum, in exquisitam monalosphaerij cognitionem praemittit. Secunda, mobilium solennitatum, criticorumque dierum rationes, multa breuitate

81쪽

Exemplum Quid radix

Regula in

primis obsinuanda.

Exemplum

s TEREOMETRI A. Vemadmodum actas areas etiam laterum diuersorum, commensurat metitur p quadratum: sic propemodum δύsolida cuncta trina dimensionem complexa, indicat quasdratum corpus 6 conclusum superficiebus quadratis: in quod sane illa resoluutur. Hoe corpus ex Euclide cubum vocamus. Quare corpus quoddam solidu metiri, in id, i uni cubare,seu cubum qui sinulis sit capacitatis,reperire. Et si ea in figuram proclus consimilem redigantur,aequalibus superficiebus S locis recipi necessum est: ac eiusdem capacitatis esse si concaua sint. Proinde ad haec,vas quadratum componendum est,quod certae familiaris Q mensurae sit capax: eritq; hoc caeterorum quadratorum mensura Se declaratum. Vesut si nouero vas quadram,cuius quslibet interior facies,loga latave est quatuor digitos, es mesurae quam copinam dicimus aequipollereud proculdubio in reliquos

rum agnitionem nos prouehet. Quampiam autem id genus mensura exprimere negleximus, quod non omnium regionum eadem sit,paucisq; accommodaretur. Decet itaque quentas suo vici quadra idoneum instituere. Aquadrato igitur corpore,exordiemur. PRIMA REGULA.adrati corporis obtinetur capacitas,si cuiuspia costae cubice mulisplicetur quantitas:aut eius aliqua area ex halometria cognita,per,stae logitudinem. Velut si quadrati solidiq; corporis colla sit 1 pea

in se ducem,produco unam facierum pedum:quam rursus cut bica compleatur multiplicatio per ς seu costam duco,oritur p totius cor poris quantitas,eiusve capacitas si concauum sit iis pedum. Hie ergo n merus cubus,costaq; radix diusdem cubica. Quum ital sequenti quapiam regula,cubum numera inueniemus,statim cubica esus radix quaerenda est, ut quadratum corpus,cuius est,promptius dignoscatur. At si nosse desidearas,quovis oblato numero cuboriuantae capacitatis sit id corpus cuius est, cubum ipsum ad cubum corporis quadrati notae familiatis capacitatis copara. Qus enim cuborum reperietur proportio,eadem erit 3e capacitatum: quare ex nota mensura & proportione altera dignoscimus cuius prius ignota manserat capacitas.sECUNDA REGULA.I quadranguli corporis,area latitudinis ex halometria percepta in eius longitudine ducatur,crassities esus seu capacitas exurget. V ..αE 2 lut si columnae cuiusquam quadrilaterat,area basis cognita sit s p durra,longitudo autem columnae s pedum,dicam totius crassitiem seu capaestatem ε pedum esse. Ac es quadrato corpori atatualem, cuius qua libet a rea est i s pedum: seu quodlibet latus est piau. Rursum & eius capacitate sexdecuplam esse ad eam qua loco exempli assumpsimus: in qua quodlibet latus vasis q. erat digitorum. Quare & saec sexdecim copinas complectitur. Horsi demonstrationes,ex his quae aut in macrometria aut halometria tra ditae sunt,euidentiam consequuntur.

82쪽

PARS QUARTA. 3sTERTIA REGULA. Orpotis triangularis uniformis quantitas, ex ductu area: basis in eiusdem longitudinem conficitur. Et ut paucis cuncta complectar: cuiuslibet corporis oblongi,siuetrium,siue ,plutiumve fuerit cosarum,eiusque crassitudo secundum longitudinem uniformis,mipsa longis tudo in basis aream ducta,totius aperit δύ crassitudinem re capacitate,mos do nuper citato dignoscendam. VARTA REGULA. Num corpo is commensurandi crassitudo seu esus basis area n5l omni parte fuerit aequalis:veru ab ima parte in superiore minuis

tur uniformiter,extremoria areas ut cognoueris tunse: luctata p--a edietas,ea est area,quae per longitudinem multiplicata, totius praebet crassitudine Se capacitatem. Vt si alteri extremora area comperia.

tur ici pedu,reliqua vero sex pedu:area media in s peda qua in longitudine duca,pro doctrina secudae regulς Hac p ratione dolii capacitas discutietur,

extremorum partis mediae,quae latior est,area per eius diametru cognita. QUINTA REGULA. yramidalis corporis,cuius unica est basisse qua partes omnes in arillud extremu tendunt in acutiem,basis aream perceptam,duces in longitudinem:productiq; tertia pars, totius erit capacitas exquisista:uue trilatera,sive quadrilatera fuerit. Exemplum peruium est. Nullum igitur superessecorpus pluribus clausum supersiciebus video,cuius non possit quopiam expositorum modo; crassitudo capacitasve expedite deduci. SEXTA REGULA.IPhities eorporis diameter in se cubice ducta,quadratum corpus sis efficit sphstico maius. Cubu hunc per xi distribuc:ac rursus quostientem per undecim multiplicans, sphauiti corporis quantitate simul & capacitate procreabis. Visi diameter sphs re septem pedusuerit,ex eius cubica multiplicatione sic,septies τ septies,3- pedes proueniaunt. Hoc per ii distribuosiluotiensque repetitur νε pedum I cu:quos statim ut per undecim multiplicauero, τ9 pedes cum orientur, qui sunt propositi sphaerici corporis capacitas.Eiusdem aute corporis convexa, quae sphaerica est superficies,diametro in Ercunserentiam ducta,prosiciscitur. Nam si dia meter septem pedum est,eius circuserentia xx pedum iudicabitur:quibus in se ductis,is pedum erit tota superficies .Hae cuncts operationes,si potissismum aut vulgaribus,aut astronomicis tactiombus misceatur, exacta suin putandi cognitionem supponunt:quam prorsus omisimus:quod ad praesen ita deducti,horum non vulgarem debeant & petitiam & exercitatione obstinuisse.His ital contentus ti tu sua adornans coronide, rei finem facio. Monatos aerii partibus quatuor declarati, Ioanne Fernelio Ambianate authore, FINIS. EXCUDEBAT SIMON COLINAEUS ANNO VIR. IN EI PARTUS M. D. XXVII. NONIS MARTII.

Generalis

regula. De Ussor s niter dise

De pyramia

dibus.

Sphaeram

batura

Exemplum Sphae sua perficies.

83쪽

Ad omnimoda virtute praeditos Iuvenes, Ioannem Xsmenez, Emanuese de Times, eterosi condiscipulos omnis BaptissLusitani exhortatio. Maud vestros vilis iuuenes situs occupet artus: Promite Dircaea carmina digna inest. Nam quae clara tulit partu Phoenissia primo: Quae dedit aut quondam corpore pictius ArabstFemclij recte vos aurea scripta docebunt: Quem patre cum Phoebo sacra Minerua probat. Frigidus,is nouit qua sede moretur Orion: Nee latet hunc,teneat quem Cynosura polum. Et quem possideant pluuiosae Pleiades orbem: Et quot venatrix Luna vehatur equis. Τellurem noua didicit metitier arte: Et duodena breui fingere signa polo. Doctus in exigua caelos monstrare tabellarnufisque habitent sedes Indus Se Aethiopes. . . . i. Diues 8e unde fluat 'acioso gumite Ganges: Et quot prorumpens ostia Nilus habet. Promptior in logico nemo est certare ducllo: Et Stagiritani pandere scripta sophi. Ergo sopnismatibus pauco post terga relietis Τempore:sunt alio regna terenda pede.

AD INVIDv M. Tota tus petiit mordax occasio risus, Socratis alterius quam superauit opus.