장음표시 사용
11쪽
IN PRIMUM LIBRUM ME TE OROLOGICORUM
ARIsTOTELIS COMMENTARII, UNA CVM . . EIUSDEM E GRAECO IN LATi Nuri
T va R I A rerum, quae sub lunae orbe, atque hocce in complexu oriuntur, genera sunt, ita nullus in eo est locus, in quo illae non procreentur, in aere, seu etiam igne, & omnino si pra terram, in terra, & i tra terram: Da per se ex ea in lucem erumpentia, seu
hominum industiis, machinisque adhibitis, eruta. In
terra,qua mam eius sinibus coercitam etiam comprehendimus,uirpium 3e animalium tingetv .Intra te ram, lapides, metalla, & ex utriusque mixta taliae item quaedam naturae,ut terra insignis, succus concretus, pratterea humor, spiritus, ignis: quorum haec vi sua in a
re ex terra erumpunt illa inodiuntur. Supra terram,seu
in aere, seu in i ire, ignea omnia quae veluti in coelo spectantur, ut cometae, seces, & alia eius gerieris i aquealtem & aerea,vi nix grand ros, pruina, pluuia, &qux repercussu apparent, ut iris,&sydera cingens corona. Quarum Omnium rerum,quae ortui subi tutur quemadmodum de sempite rum naturam & ortum Ariastellas varijs in libris accurate,& scitia est persecutus. Accum de his,quae in terra gignuntur,ili Fibus,& animalibus in alijs libris disserimat, ea quae supra di intra terram in his Meteorol Micorum periractauit; ita tamen ut lapidum de metallorum rationem duntaxat, ct ortum communem attigerit, singulorum generum tractitionem distinctaminali libros,qui perierunt, reiecerit . Caterorum vero,& eorum potissimum, quae in sublimi procreantur, diligenter & docte, qua
tum materia postulabat, rationem ommm explicauit, unde & Meteorologicorum inscriptionem acceperunt. Cuius inscriptioni , a caeterorum Aristotelis librorum inseriptionibus diuersae, causa ut sciatur, ignorandum non est, Aristotelem variam ac multiplicem in libris suis inlcribendis rationem secutum filisse. Nam aliquos ex rebus, quae peri r bantur, quae Omnium inscribendi rationum communissima est, inscripsit,ut suntlibri de coelo, de ortu & interit de anima, 3e alii huius generis, qui de rebus naturalibus sunt,complure d quod genus referri possunt ij, qui de arte aliqua scripti sunt, ut de Poetica,de Rhetorica, quibus ab
arte quam tractabat, nomen indidit. Eodem genere continentur Et laicorum, Politicorum, Oeconomic rumque libri, praeterea omnes, qui nunc extant, 'l l gicam facultatem pertinentes, it riarum, de snte pretatione, Analyticorum, Topicorum, Elenchorum.
Ab his enim, de quibus agitur, singuli nomen acceperunt, seu rebus, seu praeceptis , seu ci mores, vitamque ciuilem, de domesticam attinentibus, seu ad disserendum, ius partes simi, O quae de alijs dicuntur, disti
mere, quaein animo habemus enunciare, di oratione mentis interprete exprimere, ratiocinationem rctex re, scii res luere, loca ad argumenta eruenda nosse, viaciosas ratiocinationes reprehcndere.Alios partim ex rebus, quae pertractantur, partim ex destrinis scnere, de conditione, seu ipsius per ω, seu modi in pertraetando ratione, cuiusnodi sent libri de naturali auscultatione,
quibus id nomen tribuit,tum propter naturam, eiulque principia,quae in eis periractauerat, tum quod ea cominerent,qus familiariter auditores suos docuisse illisque tantum scriberentur, qui iam audissent, essemq; earum rerum cognitione aliqua informati. In cinlem genere
sunt ij quos τοῦ ὀλο-:h Tae appcllauit, quorum in primo de coelo meminit: qui ita appellati existimantur, quia in eis res de philosoplata populares
de multitudini accommodatae proponerentur: Siqui dem vocabulum, εο xii ix, ad ea solet accommodari. quae quotidiana sunt, & in d ies obuia, nec magnam in-diistriam requirunt quemadmodum in Commentarijs librorum de eis docuimus. Omnes etiam libri, qui dicti sunt.in quorum numero hi, quos nunc commemorauimus,habentiar iaceadem de causa, hoc est ex doctrinae sener esunt ita nuncupati. Alijs ruiniis, cum ex rebus ipsis tum vero ex ordine, quem res pertractitae aut inter si aut cum caeteris habent,nomen imposuit, quemadmodum his, quos, μπῖς voti si inscripsit,quia de rebus agerent, quae re, naturales in hac rerum uniuersitate sequerentur,postque listos Phylic rum, hoc est, de rebus naturalibus, essent legendi. Ita, F. Vi mera P. Meteo. Λ cum
12쪽
eum muttic,rlibros Analyticonam conscii isset, di ficisque atralysis, quariam una Hior esset, a ra citor , rationem tradidisset , ex hoc rectutionum ordine duos priores , duos posteriores An
lyticos appellauit. Alios demum ex earum rerum, quas expuauit, loco, seu ortus & interitus, d lationis nuncupauit, caiusmodi sunt, quos interpretandos suscepimus, QS san som seu si ν, appellati , quod de his agam, quae in sublimi
nundi huius sublunaris regione oriuntur, materia. que constini ex terra de aqua , caloris vi in sublimem illum locum delata. Est enim με si sublume, & ιιιπωρολογία rerum sublimium ratio atquestientia. Ideo ridicula est Alberti cognomento M gni instriptionis huius explicatio. Cum enim linguae Graecae estis igilarus, dixit, libros Meteororum nuncupatos esse iis, quod est contemplatio, quia sint contemplatio eorum ,quae sunt trans, id est in alto emitat vela μi tu , quod eis de,& Θεώρων, quod est videre , quia de rebus aspectabilibus in eis agatur, ut de iride,& circulo lacteo: hocque inquit este probabilius, quoniam ιμῶ prapositio, idem stequenter valeat, quod de: sicut Metamorphoseos, quod idem est , quod desectus. Qua explicatione nihil
ineptius, aut maris ridiculum. Vir alioqui ma gnus , atque excellenti ingenio , di in emendis natum i reiis rebusque abditis p rspicaci praeditus.
linguarum peritiam cum rerum cognitione
coniunxisset , admirandus prosecto extitisset. Ita in Aristotele , alijsque auilioribus Graecis explica
dis, linguae Graecae peritum esse aut ignarum, quantum reis at, ex hoe uno loco intelligitur. Sed quaeret aliquis , cur ex loco , in quo hare: oriuntur, de quibus agere instituit, non ex rerum ipsarum nomine, tractatio hac sit inscripta ι quamve ob cau-nm , si a loco inseribenda erat, a sublimi tantum,
non item a subterraneo nomen accepit , cum ta
men de multis sibi erraneis, non minias, quam de his, quae in sublimi sunt, in ea disseratur, veluti de sontibus, fluminibus, ventis, terraemotibus, lapidibus & metallis, quae omnia intra terram genera tur. Huius instituti Aristotelici nulla mihi videtur necessaria causa asserri posse . Probabilis haee est, quod varia sunt, ac multiplicia rerum, quae in his libris p rtractantur, genera, multis κ variis i ter se differentiis distincta. Quatuor enim elem
torum assectiones explicantur , nempe ignis, aeris, aquae, de terrae. Afiectiones autem dico, non cal rem, siccitatem , humorem, de frigus, quae naturare rpetua in illis insum, naturam suam conserua
tibus: sed afiectiones eas quae illis iam constitutis
accedunt, cum , natura sua, elementa veluti recedunt , & vicisiim quoquo modo commistemur.
Cuiusmodi in igne sum cometae, imagines, quae incenduntur, & mouentur , ut stellae discurrentes,&quae captae speciem, aut torris, aut trabis reserunt:
quae omnia in sphaera ignis, aut in parte aeris sebi ianitori excitantur. Aeris&aqua assectiones comm nes sunt, arcus coelestis, comm circa selem,&lunam, parebj, virgae, varii colores, si eae, de hi
tus , lyderum color puniceus, quae omnia in aere aquae admixto, visenda se exhibent. Ad haee i
si elementa perti ni pluuia, grando, nix, Pruina, ros, nubes , & eiusnu di, quae materia mura constant. Terrae indictiones sum, eius concussiones de motus, varia item partium ill in natura, cauer sa rum, selidarum, aliisque huius generis assectioni bus praeditarum. Quae res omnes prater hanc,
quam ex elementis, ad quae attinent, commemorauimus disseremiam, multis N aliis inter se nominibus dissident. Ac primum quidem materia, cum aliae
ex calido & sicco halitu oriantur, ut caprae tat. .ntes, ignitae trabes, ncillae disturrentes: quaedam ex vapore , ut nubes, pluuia, grando, ros, nix, pruina: quae dam ex utroque, ut imagines, quae veluti in si ocernuntur. Diiserunt praeterea , quod alii re uera existunt, ut assectiones aliquae igncae, Se quae ex vinpore, ut ex materia, constant: aliae tantum apparent , ut iridis calores: aliae utriusque naturam participant, ut cometae, Ae circillus lacteus. Diutui nitate
etiam non parum distant, quandoquidem alia raptim transeiant, ncc diu cohaerent, ut stellae distur-ran es, & aliae ficies tritae, cometis exceptis, quae quidem , cpremadmodum & nubes , ad mullum tempus durant. Iris etiam Myssiis transit, de quaecunquae alia speculari ratione conspiciuntur. Nec minor est loci, in quibus haec generantur, disseret ita: squidem alia in ignis regione, aut aeris supre
maparte excitantur, ut imagines ignor alia in media aeris regione, ut pluuia de nix talia in in seriori. ut grando et alia intra terram , ut sontes, flumina, terrarinotus,&metallica omnia, quae ad res in subli mi ortas reseruntur, quoniam ex materia constant,qnae suapte natura in sublime sertur, videlicet ex duplici hastu, humido de sicco . Atque haec multiplex disserentia est rerum sublimium , seu in alto sciaitarum . Quae cum huius Hi , tam que variae res sint, ac tot nominibus inter sedistinctae, nuhil magis commune, qu3m ortus locum haben tes, ex hac ipsarum omnibus perspecta communitate, operi , in quo de eis disserebatur, inde dum nonacn Aristotcles sutasse existimauit. Α Ω-blimi autem loco opus inscripsit, non a subterraneo,
cum tamen &in hoc multa ex ess generemur, qu niam maior pars in sublimi oritur: tauta, eorum comparatione , in subterran . Lapidum enim demetallorum, quorum multiplex de varia natura est, materia valdem communiter in hoc opere expIica turr eorum autem exquisita & distincta tractatio huius operis propria non est. Quamobrem iantes solum, venti, terraemotus, ex his quae intra terram
oriuntur, histe in libris distinctὸ pertractantur. Quae etiam ad ea, quorum ortus in sublimi est loco.
Icieruntur , quarenus ex ea ipsa constam materia,
qua illa, quae ut dictum est natura sua in sublime
essertur. Ideo Olympiodorus ait nomen huic op ri ex materia inditum seisie, quoniam rerum, qu*tractantur, materia, halitus duplex est, suapte rutura in sublimem locum se esserens. Quaestio autem est de horum librorum quarto, cuius tractatio cum sit de quatuor qualitatum primarum actionibus& pinionibus ut ipse Aristoteles initio eius do cet ad hanc instriptionem , seu ad Meteorologicam
13쪽
INIam nihil videtur attinere. Idcirco Alexander eum libris de ortu & interitu coniungendum esse iudicat,
quippe cum in illis dejisdem qualitatibus disset
tur, elementorumque principia es e ostendatur, eaque omnia explicentur,quae initio quarti horum librorum,
epiloeo quodam risumur. Quae Alexandri sententia de probabilis viderer, in eamque nulla haelitatione descendendum esset, nisi quarti libri snis obst rei, qui eiusmodi est, ut cum libris de animalium partibus ut ipse quoque Alexander docet non cum M
teorologicis eum indicet cohaerere r Urem tamen librum si ad opus de ortu & interitu pertinerer, cum Meteorologicis qui proxiis sequuntur, haerere oeteret. De rebus praeteream elementorum persecta a mixtione ortis, ut de similaribus, quas vocant, plant nam,&animalium partibus, de metallis item & lapiadibus agit, quae omnia res in sublimi genitas sequu tur, ut pote ex elementorum veluti balinitiente admixtione orias. culibus de causis libros Meteorologi eorum consequi videtur . In qua sententia suerunt
unimi odorus alique Philoponus. Nam si quis tueri velli, inqui at Aristo elem, cum de actionibri et memorum in tribus superioribus libris dissemissi m tallorumque& lapidum, quae in corporibus similaribus numerantiar, Fenerationis, quia ex eadem mat
ria, i qua illa contiant, nempdex duplici ex latione,
in fine teriij meminis i , eamque commur iter tria disset, ea omnia in quarto libro explicare voluisse , quae tum in ipsa rerum metallicarum, tum in onini similarium omnium partium se ratione communiter cerinnerentur. Itaque vehiti ex accidenti ad Meteorol
tum librum quartum attinere. Si cui autem Alexa ri sententia probatur, is negare poterit, libri quarti minem, cum libris de ani lium sertibus cohaerere:eo enim is loco ordinem tantum rerum agnoscendarum doceri. Itaque cum de partibus similaribus aper ei coepisset, earumque naturam explicasset , subiecisse, poli illatum cognitam generatim naturam, Irartices tim quoque cognoscendam esse , tum ad dissimilarium cc itionem, demum ad ea, quae ex dissimilariabus concreta sunt, accedendum. o ordine mini essici, ut libri de animalium partibus, in quibus sitis initares illae partes singulatim explicantur, statim con- se antur. Imo vero eum stirpium animaliumque paries ex elementis ter E mixtis oriantur , idque quod imperseetiam est persectum ordine doctrinae amtecedat,o primum tractari oportere, quae ςaloris de frigoris e lentia, humoris & siccitatis Ierpessione, quorum ratio in quarto litio explicata est, ex impe elementoriim admixtione gignuntur. Nec in quarto illo admixtionem silum perisectam, verum tiam impersectam,&lqualitatum primarum omi
silaientiam & passionem , seu in persectE seu in impe E mixtis'declarari. Atque naec sertasse verior est&probabilior sententia. vii autem aiunt, librum separatum esse, qui de mixtis inseribatur, eumque tres, meteororum libros consequi, dissicultates quidem, quae eximam, magis quodammodo ei fugiunt, N t
men nec authorem aliquem, e codicem veterem, qui
librum hune i reliquis ita distinx it, cuius authorit tentu posiim, ostendunt. Ac de his quidem satis. Illud vero in dubium quis mi auerit, quomodo de rebus in sublimi ortis incrura, de illa quidem unali
beatur, quarum natura tam varia ac mutabilis, multiplexque est, nullo uno proximo genere comprehen sa l Cui breuiter responsiim volo. i quemadmodum unius scientiae unum est Aristotele docente senus , ita cuiusque libri & operis commune aliquid his omnibus, quae in eis explicantur, scopusque unus ut Plato praecipit) esse debet, ob eam lue causam rerum, quae hic tractamur, commune aliquod cpiis expetat , me asserti potest, quod eandem materiam, via delicet duplicem halitum omnia habent, eandem item causam agentem, calorem & friguri eundem ortus locum, nempe sublimem, quanquam alia magis, alia munus, clementorumque assectiones sunt ,& ex impersecta & blasa ut ita dicam illorum admixtione ortaestaniuntur. Quae omnia , etsi hic e rebus omnibus
communia sunt, manum tamen commune nomen,
uemadmodum plantae, & animalia, seu etiam lapi
es acceperunt. Quod earum mutabilitatem, inconstantemque naturam attinet, illa quidem negari in eis non potest, exponeturque ab Aristotele in praesitione, seu tamen tanta non est, ut scientiae rationem prorsus tollat. Ceria enim ut dictum est materia constant, a certis causis emcientibus, certo tempore, & loco, quanquam seriasse minus quam animalia & plantae , oriuntur. Nec quod aliqua, ut cometae,& terraemotus, raro contingant scientiam e rum magis euertit, qu)m Lunae& Solis d ectus , qui raro eueniunt. Vtrum autem casu de fortuito haec accidant, non naturae ratione atque consilio,&si ita res habeat, utriam scientiam eorum tollat, in progressis explicabitur. Nunc reliquum est ut paucis doceamus, hos libros Aristotclis esse, non suppostitios, aut adulterinos, ut quidam sum opinati, at Ruin rationibus ducti,quas Olympiodorus recenset, ac diluit. Hinc igitur illud sibi perluaserunt, quod & longe maior quam in exteris Aristotelis libris, & illi non consileta perspicuitas in illis cernatur,m in priori libro aspectum
tradat radiorum ex oculis emissione seri, quod Aristotelis placitis repuerat: quod item aeris calorem inluminis attritum referat, rem sine apud Aristotelem absardam, qui lumen corpus esse negat : quod demum circulum lacteum aeris avectionem primus libertat te quod omnino a vero abhorret, siquidem perpetuo idem cernitur, nullo modo mutatus, quod in aere esse non potest. Sed hasiae rationes Olympiodoriis ita diluit, ut perspicuitatem quidem aliquam his libris adhibitam esse non neget, cum praesertim de rebus si gulis, quibus illa maximὰ ne ria est, ageretur, sed tamen de multa obscure tractari, ac obscurius intemdum,quὶm in libris de Anima,quorum merito in prae sitione dixerit de nonnullis se dubitare, alia quodammodo attingere. Ac quanquam lectio perspicua sit, quae tamen pertractantur, tenebris maximis esse inu
tuta, & minus intelligi quam animam, quae similitudinis ratione 1 se agnoscatur. Quod de aspectu dicitur, non suum in hisce libris tradi, vertim & alibi, ut in secundo de naturali auscultatione, qua inter Mathem tiram & Opticam ponit discrimen. Sed hunc Aristot lis morem fuisse, ut cum res serio, &ex proposito non tractaret, communem aliorum opinionem hucreturi. cum autem ex proposito res explicaret ententiam tum
suam aperiret, quod quidem maximὰ in hac de aspectus modo,qi ione,obseruauit, siquidem in libro de P. Vicos raupractis. Α 2 Pila
14쪽
sensu& sensti per specierum re ionem seri tria
dii. Idem elim praestitisse in aeris calore. de circulo lacteo explicandis. Sed videtur potius dicendum , aeris calorem in ipsus, non autem 'luminis per se attritum, nisi quatenus lumen in acitam recipitur retuli se, aut attritum tralatione quadam lumini tribuisse, quom do de motum & reficxionem, quae corporum sum tr pria , tribuit. De circvlo autem lacteo eam sententiam
videtur habuisse, quanquam non il'i constanter ii, Lsis astatiretur: idque unum ex his esset, cle quibus se dubitare pronunciauit. De qua re, cum qi stio explicabitur, dicemus. Et haec quidem praesectionis loco satis. Equibus perspicuum factum es , quisl, tum librorum scopus sit,quae inscriptionis ratio, quemadmodum , quae sum pertractanda, inter se aut conu niam aut disserant, quae sit de libro quatio huius operis probabilior sententia, & quemadmodum decipiamur, iqui libros hoste Aristinetis inquiunt non cile. Vtili tatem eorum explicari aliquis fortasse desideraret,
ea inter commemorandum , quae in eis periractantur,
non parum perspici potest. I melligere enim facile fuit,
praeter communem animum nostrum perficiendi cum alijs contemplatricibus scienti' utilitatem, multis artibus &scientiis, vitaeque nolitae, cuius conseruandae
is i illae i nueniae sunt ni agnum usum asserre. Astro' quae in iudici s vertitur, medicae facultati, arumatoriae, id est, nauium regendarum, agriculi re economicae,& omnino morali philosephiae. Astrologus cnim ex cometis, & terraemotibus, bella interiadum , & principium mortes, & alia eiusmodi praedicit. 14caicus regionum qualitate perspecta, quaeve tis expositae sint, quae non sint, quae aere accolo humi.
diori, seu sicciori, calidiori, aut frigidiori, praeditae r quae stantibus,stuminibus, stagnis, paludibus abundem
aut caream,&suturarum aegritudinum conditioncinpraenoscit, & praesentes cautius potest curare. Nauta ex statu ventorum vari ex grandine& nubibus, alitiaque eius generis signis, tempestatem ves serenitatem pruspicit, & cum maris aquam ponderosiorem esse - nouisi illud nauigaturus, magisqὰm si sumina, erat naues. Agricolae hinc noscunt tempora, locaque taminibus apta: Patersimilias suturam caritatem seu penuriam, aut copiam praeuidet, ut de Thalete mena
riae proditum est. Moralis philosephus hine intestigit nihil firmum stabileque & perpetuum es , quando
di montes aequantur,&valles consurgunt,& flumina Irraxima, mariaque ipsa siccescunt, urbes populosissimae inundationibus ac terraemotibus diruuntur: quae omnia ita sunt in his libris explicata, ut maximum ex eorum cognitione vitae nostrae commodum asserriperspectum sit. Sed iam ad eorum interpretationem
Eprimu quulem ratura causis, π ommmotione ruituris, praeterea de θderibus
in s pera latione ordine dispositis, ac deesporeis elementis, quot & qua sint,
quase eorum mutua mutatio, o deor- tu ac interitu communi, antea dictum est.
Reli nn autem quid hums methodi, qmod superiores
omnes Meteorolog nunc arunt, adhuc videndum
N v L ι v s praeter hunc extat liber Aristinclis, in
cuius praesectione, quaecunqtae de rebus naturalibus. aut iam sci ipsisset, aut scribere deinceps instituisset. ea omnia ordine, quem res tractatae S libi i de eis in stripti, aut conseribendi inter se habent, recensuerit, neratimque omnia, quae tractare inuituit, commemorauerit, & veluti in tabclla ante oculos posti
rit, ut non inconcinia dixerit Ol)mpiodorus, huius libri prooemium Ulcm Calcantem apud Homerum
imitari. s M. τα ἰοπιλτα ιατεύεα, qu oram quippe quod prxteritas tractationes in men oriam reuocat, suturarum praeludium facit quoddam, de praesentem exponit . cur factum si ,qua uam nulla videatur afferri posse necesuria ratio, dicitamen potest, haec, de quibus in hoc opere uitur, primum locum in his habere, quae ex clementisoriuntur. Itaque nouae cuiusdam tractationis initium tae, nee sine ratione tinius tractationis de principi, & elementis epilogum saetum, eaque proposita, quae ex principijs hia
iuunodi de Elementis procreantur. Aut dicendum . haec, quae in hoc opere tractantur, in ea disputatio: quae de elementis est, postremam esse partem, ut ipse Aristoteles innuere videtur, cum est, huius methodireliquum quid adhuc videndum. aerito igitur ea Omnia , quae tractata erant, epilogo est e repetita, ac quae tradanda remanebant, proposita . Dici vero & illud potest, medio quodammodo in rebus naturalibus i co sita esse, variaque & multiplici natura constare, quae
communi uno nota e non vocetur. Igitur qua locum
Medium occupant, mediam quoque in Naturalis Phlialosephiae partibus de libris ab Aristotcle conscriptis isdem obtinere. Idcirco reliquis iam, quae ante dun, pertractatis, ad eam cum peruenissit, omnia tam pertractata quam pertractanda commemorasse, perinde
atque is qui iter aliquid instituit, cum dimidiam esus partem consecit, tam id,quod iam pre gressus est, quam
quod peragendum manet, repetere animo, ac recei
sereselet, quo ex ea quae iam peracta est, relique Ira iis peragendae fiduciam animo concipiat, finemque laborum propius adeste intelligat. Qua autem parte, quae tractantur, communi una natura, quae unum men hal eat, proxima non constant, commemorari ea omnia singulatim debuerunt. Aenatura quiadem una unum habente, proxima non constare, ideoque loco, in quo oriuntur, instriptionem histe librissactam este, antea in praelatione traditum est. Me dium autem locum ea bifariam habent, natura. d i tu . Si tu intelligo, quod totidem peia res ea antecedunt, quod subsequuntur. Res enim nature haesi nidi Principia seu causae Ac proprietates communes, corpora seu simplicia, seu concreta , coelum, astra, es menta quatuor corporea, res in sublimi genitae, sui terranea, plantae,& animalia. Totidem stre earum genera ab Aristotele in hac libri praesitione commemora tur. Quarum retum numerum de ordinem hunc seci Ein modum quis docebit. Quicquid in naturaest, aut principium est,aut ex principio. x ex principio est. mouetur omne, illinitie principio posteriusesti siqui cim ex illo est,ae naturam in se habciclus motionis est principiumMoc ipsum aut ingenitum est, aut Fenitum. I ngeniti m est cci tum de quicquid in eo est. Genitum aut similex est, ct aliorum elementum, aut olimpli cium adnuxtione procreatu.Simplicii sunt, Uni , aer,
15쪽
aqua, rem, quae elemerga eo rea nobis dicuntur. Mixta aut ex imperfecta ad mixtione oriuntur ut ele mentorum assectiones potius sint,vel elementa sie a cta, quam res admixtae, aut persecta constant admixtione. Priora sunt , quae in silui mi oriuntur, lapides prinaerea de metalla , quanquam haec persectiori admixti ne, qu m res in sit blimi ortae, sint praedita. Reliqua in plantas & animalia distribuuntur, prout persectiorem
obtinent admixtionem. Animalium enim longξ ρομsectior est , quam quarumcunque plantarum. Natur
lium ergo rerum ordo, & numerus constat, vires eas
quae in sublimi oriuntur, in medio quasi loco stas esse
perspiciamus. Quem stum etiam Orius ratione obtunent, quando in spatio inter c am&teriam interiecto procreantur. Sed hic situs medius, ad id quod in stituimus, nihil attinet. Natura vero medium locum
habent, quod nec elementa sint, nec ex illorum admi tione penitus exorta, sed elementorum ut diximus assiniones, & vehiti elementa hoc aut illo modo in m. Ad ignem enim alias pertinere, alias ad aerem de aquam, alias ad terram Aristoteles tradet , iamque nos in praesitione antea docuimus. His expostis docem dum est libros de rebus naturae ab Aristotele iam conscriptos, de post hanc tractationem conscribendos, in hac praefatione commemorari, reque singulas, quae in
hoc opere traduntur, aut nominatim, aut communitet
recenseri. Libri constripti, erant de physica auisaltistione, de coelo, de ortu&interitu, coniuribendi, erant de rebus tablimibus, de anima, animalibus & plantis. His enim omnibus res sue omnes naturales explicam tur . Itaque cum ait: c De primis naturae causisti omni motione naturali , libros de naturali auscilitatione intelligit. In prioribus enim eorum libris, rerum nam tu primas causas, primaque principia inquirit S d ceti in posterioribus de motu communitur agit, eius uniuersam naturam pertractati his quae ad eum peririnebant, tempore vi licet &kκη , atque etiam inani
non praetermissis. Cum subiicit de syderibus insitis pera latione ordine disjhostis, & de clementis corporeis , quinti quae sint, quae vel ,rum mutua mutatio, di de ortu ac interitu communi libros de coelo, di detortuti interim innuit, quod in prioribus duobus de
into, totam gestis corporis rationem explatrauerit,
in posterioribus duobus, quot ac quae sint elementa xporea.& quemadmodum inter se vicissim oriantur, scrutari incoeperit, disinitatione in libris de ortu S in teritu . in quibus ortum & interitum communem a me in genere tractabat, ab luta. Sydem autem , ct Ii totius Ioco positit,quod in eo primas partes obtineam ouorum mira & orbes & eorum motio habetur ut inc decimo Metaphysicoriam proditum esLNee ea s lum ,quae in extima fiam sphaera & eius conuersione mouenni ut Alexanderexponit, intelligit, Si omnia, quae in coelo cernuntur, seu errantia & vaga, strii ine rantia. Ea in sepera latione ait disposita, quia in coelo, cproditationem superam sepe nominat, admirando ordine, quampiam nobis Occulto, continemur. iniudam qui hosce libros enarrarunt, ridiculam, ut sepescient, butus loci explanati m asseriant. Posio enim inter vocabula astron & aster' id Graecos eo distriamine, 'iod inter sydus de stellam Latinis est, Per Monc inquiunt hoc in loco ccclum intelligit, quod sellam frit. Verbum , Drordinatis, in translati se
ties perornatis, nee ab ratione pemmata dicuntur, quia orbes astriferi perornantur secundum seperi rem lationem: siquidem secundi im accessum S reces.sima seprema latione, quae diurnus motus est, or
ornentur. Vel nasse per δε- ωσει lit. ων praeord, natis intellexit, ut vetus transsatio habet , cum orbes secundum seperiorem lationem praeordinentur , ONdine enim, quo motus ordinantur,& coelesus orbes ordinantur: luodecimo Metaphysicorum,&pron mero eorum numerus est orbium. haec illi. De qua expositione dicendum est quod in quarto Physicoruir Aristoteles de his discit, qui tempus sphaeram cccli esse existimabam. Stolidior inquit est eorum sententia , quam ut ressitationem mereatur . Similes vero eorum explanationes in his libris innumerae habentui suae ne lectori renam inutilium & vanarum nimia prolixitas fastidium adserat, consilio praetermittentur.
quemadiar Hum & quaestiones,quas nunquam non es sputant, variarum δέ commentitiarum opinionum, a gumentorumque inanium plurimum resertas. Dequi.
bus quaestioniblis separatim , aliis in libris satis copiosὸ
disputauimus. Sed ad institutum reuertamur. De in poreis elementisdictum esse ait. Nam sunt & elementa non corporea . vehati materiarisorma , quas primas causas hic nominat, in physca austultatione, ut dotimus, pertractatas. m corporum quidem, sed non co porea sunt temerim,quandoquidem corpora non sunt. Elementa oorporea, corporassem prima, equibus i serior mundus coalescit, qua me ad lapidum, metali rum , plantarum & animalium generationem admi--ntur. Haecietitur elementa corporea, quot,&qunsnt nam mutras metiria videtur positisse &que admodum visum oriantur, in posterioribus libris de
coelo, atque etiam in his, qui de ortu fle interitu fiant. traditum est .Nec civium in hiselementis, ut Alexa .der & Olympet odorias aiunt, comprehendit, quippo quod cum aliis vicissim non mutatur, quanquam uniuersi estinentum in libris de Gelo fuerit appellatum, mox etiam appellabitur. intumeliam&uater tum non quemvis, sed communem traditum est, quoniam in posterioribus de coelo, & duobus de o Minteritu , non hic aut ire ortusinteritustae traditur, sed
ortus communis, qui omnibus corporibus, quae tu tantur,communiter conuenit, quemadmodum initio
librorum de ortu Ae interitu proponiturionus inquit idi interitus eorum quae natura ortiantur,& intereunt, a 'iaoninium cause sunt diuidendae.His,quae tractauerat, ita commemoratis, quae sibi tractanda restabant, adiecit et ac ea primum, quae orium de interitum communem p ximὰ sequerentur, atque ad elem Ἀ- nun trassitionem adhuc pertinerent, nempe res in sublimi ortas, ortusque eorum totam inlicitiem de m dum, quam ait veteres Moteorologi)m nomiiusse.
Sed dubium est, quid per Methodum intulligat, cum est residuum quid huius methodi adhuc videndum. Alexander Philoponus, de pilarique alij , naturalem totam scientiam intelligunt Ulae istem si Atin absam dior videtur, cum praeter Meteo io an talia quo cpae de laeides , vel, si hoc in M orologia comprehendas , Plantae do animalia pertractatari adhuc
maneast, earumque tractauo mignam naturalis D
Iosephiae M pet pariem. Nemo qui it siciat, mrisii duum quidpiam euis itineris peragendussi dicet, cui
16쪽
- conficiendum remaneat. Philoponus autem partem quidem essenaturillis scientiae ait, sed non lir niam. Sed praestat, ut methodum de militati tota platio ,hia non interpretemur; verum de scientia , quae adra elementaq; attinet, cuius, rerum, quae in sublimi sunt, scientia,pars quaedam dicituriquandoquidem elementorum, ut diximus, sunt actictione , astiorumque motione inicitantur ora igitur de astris & elementis melliodus libris dec Eo,de Ortu& interitu,& Mete rologicis continebitur. Olympiodorus ad Moctrinam de elementis refert, quam triplicem es. ait, tripliciq; in loco ab Aristotele tractatam. Vna est eorum, quatenus
sum sempitema, in libris decieto explicata talterae rum quatenus oriuntur,& intereunt, vidisiim mittatur, quae in libris de ortu de interitur tertia, ut aliter atque aditer assiciuntur,qua Meteorologia dicitur. De vocabuli Meteorologia significatione,inpraesitione,cum inscriptio explicaretur, traditum est. Huauit sunt, ct natura quMem , sed minus Ora nata quam primum sit corporum e exitum, tu lo A erum lutioni maxime vicino H via lactea O cometae,
ea quae incenduntur mouenturque imagines P eueniunt, est quacunque aeris, O aqua assectames communes ponere possumus.
Quae Meteorolomae subiecta sint, s natim Se per
Uenera exponit. plo autem huius loci explanatio es se potest: una, ut per corporumelementum primum, cum alijs interpreti , coelum, quod est uniuersi et mentum civ reum,intelligamus: altera, ut ignem,qui in quatuor elenietis corporeis primam sedem occupat. Primae intemretationis naec erit sententia, ea, quae Meteorologiae subi iuntur, esse, quae natura quidem, sed minusquam corporum elementum primum, hoc est, coelum,ordinata, in loco lationi sydenam maxime vicino eueniunt. Nam, quod ait mmmmio, idem valere Alexander puta ac si dixisset, obis; ostis ivet 3, hoc est, non mia onlinatam. Qi iam Alexandri interpretationem probandam censeo, in primo elemeto, hoc est, elo, turbatio aliqua ut inordinatio ponat . prae stam.ordinem his rubus,quanquam inordinate genitis, tribuere,cesm vel minimam coelesti corporis inordinatum . Philoponus autem illud, M 'Ont, aut i copositivi & limplicis, παπν, positum ait:aut,si comparationem signincet, non cum coelesti corpore es
sed ipsarum inter se rerum,qus in sublimi fiunt,quarum aliae alijs inordinatiores cernuntur, ut cometae & facies omnes is it magis quam venti, pluui a nix Δ grando in certis temporibus solent seri. Olympiodorus itimillier duobus modis hunc laetim intelligit: aut comparativum pro simplici sumptum esse, aut comparati nem quidem cum primo elemento fieri, sed quatenus turbatio aliqua,& inordinatio in illius motibus videtur
inesse quanquam revera nulla inlit iusinodii sunt antegressiones & status, & alij similes vagarum stellarum apparentes motus. Sed nec hos motus apparentes
Aristoteles tradidit, nec ipsarum inter se assectionum comparatio verbis ingruit, quemadmodum nec quod
comparativum pro simplici sumptu m sit. Siquidem primum corporum elementum exprimitur, quod ita in terpretantibus vacaret, & cum alijs verbis comm de strui non posse restit igitur, ut natura minus ordinata seri, exponamus . Quod ideo dictum est, quia lum,quod in corporibus vini asum costituentibus,
elamentum, primum est, admirando ordine tenetur, ut post tot seculorum aetates nihil unquam in eo sit immutatum es omnia eadem permaneant. Haec autem, qme
Meteorologia subijciuntur, eaq; maximia quae in loco lationi 'derum proximo eueniunt, ab eiusmodi ordine longo recedunt, ut temere selum & casu fieri videantur,aut certe in causam aliquam natura superiorem re-
serri, quae nullis ratis de constitutis ordinibus pro voluntate sua illa emciat. Videmus cometas, & alias facies igneas exiguum prorsus ordinem seruare, nihilque,alit paulum de ortus eorum tempore,quantitate, figura,&lceo,nis in genere, esse constitutum. Ventorum etiam& imbrium eadem ratio est, cum anni plerique pluuii sint, alij ventos, eorumq; tempestates plurimu variem inter se,nullo aut exiguo ordine eius varietatis constituto. Exiguum autem dico quia Ordine omnino non carent cum quibusdam temporibus magi quam alii si leant fieri. Materia etiam constituta constant,atque usa e lente.Ideo non simpliciter inordinata natura oriri ea dicuntur, sed minus ordinata, qu es quae fiunt in Geso, uorum nulla prorsus est varietas, ita ut eclupserimotusq; astrorum multos ante annos Astrologi praenoscant Fluius porro inordinationis commonefacere nos voluit, ne, cum dicerer, natura & in loco lationi syd rum maxime vicino res eiusmodi fieri, putaret aliquis,
ordine rato & constituto,quem in actionibus sim seruare solet natura,eoq; maxime qui in stellarum lationibuscemitur,eas euenire,quod aliquam in se habere: probabilitatem, utpote natura & in loco byderibus proximogeniosataq; dixit,in loco quidem illo & natura ea oriuri, sed minus ordinata quam corporum elementiam 'imum siti quas diceret, ortum earum naturalem, & l cum in quo oriuntur,non esiicere,ut eum ordinem habeant,qui alioqui in naturaeoperibus,& in derum maxinis lationibus cernitur. In loco autem lationi hQ rum vidi δε non in igne ait,quod ignis locum illum an aliud corpus occupet, nondum tradidit, nec desuerint,nostra etiam tempestate, qui eo in loco ignem eo prorsus negarent. Hactenus prima horum verborum interpretatio. Aliora st, quae Meteorologiae subiecta
sunt,ea esse,quae in locosyderum Iationi maxinse vicino standum quidem primi corporum elementi, hoc est ignis naturam, sed tamen inordinatiorem fiunt, ut eometae,&c. ae explanatio&ὶ difficultatibus longe
magis qu m superi libera est,& ei quod traditum eis.
elementorum assectiones in hoc opere considerati a commodata . I iberior quidem , dissicultatibus, quod nullus in explicando labor maneat promota harum rerum naturam ἀ-mτίνου dixerit, siquidem sicili dici potest, pro simplici & positivo vocabulum id userpatum esse, aut certe inorditiatiorem , qu mkileat ipsus ignis natura esse, aut motio. Accommodata autem est, quoniam statim adi ii, quae ad alia elementa assecti nes pertineant: primum eas,quae aeris sunt & aquae, deis inde eas quae terrae, ut probabile videatur, priore loco
ignis meminisse, cum praesertim ignis elementum priamum corporum dici positi, & quae commemorantur. cometae & facies ignitae ipsius ignis snt affectiones. Quodsi hane interpretationem , quae verbis Graecis non repugnat, quis amplectatur, aliter quam sedimus, priorem ti, in latiniim comi erret, hune videlicet in modum Haec hunt quae secundum naturam quidem primi corporum elementi, sed inordinatiorem, in loco I tioni syderum marina vicino eueniunt. CVm autem
17쪽
inmemoraret,que ad ignem pertinent,&in loco,ubi ignis est , fiunt, viam lacteam numerauit quod ram sententiam, ut protabiliorem, amylcaus sit, qua halitum accensum esse existimatur,qua in re ut docebitur a vero visus est aberrasse. Si quidem ex stellariun innumera multitudine, in ea cocli, in qua cernitur, parte itarum, splendore in unum coeunte exoritur, candoris veluti lactei specie reserens .Cuius gratia γαλαsas appellatur: interdum etiam a quo vocabulum γαλ ias, ut hoc in loco,& apud Aratum,cum ait. εινο Moriis γχαλον γαλαμιν καλεουο . Per imagines, si estis discurrentes, caprasque saltantes, seu ignes stellarum dis irentium, caprarumq; saltantium speciem reserentes intellexit, quae φάο fiam nominauit, non quia re Vera non sint, ac impinum aliquis rum more selum esse videantur,sta quod stellae, eaeque discurrentes videantur esse, cum tamen nec stellae re vera sint,nec moueantur,sed halitus sit quidam ita dispo- positus, ut successione quadam altera pars alteram accendat , ut suo loco dicetur. Quas autem aeris & aquae assiniones communes inteligera, non expressit: Alex. resen quae ad rem
communiter,& aquam pertinent. Em sies autem, ut puto, intellexit, quae in materia aeris Ad aquae communi apparent, nec re vera existunt, ut arcus tricolor, corona
circa Blem & lunam, paretis virgae, quae omnia aeris re Ue communia sunt,quoniam in uenube rorida in humida, quae partim aeris cst, partim aquae,non cemuntur, ac plurimum pluuiae iururae indicia sunt, praesertim his, quem ob eam causam A των μυ poeta nomianat, dictusq; est Dis res H ιγγλλω quin etiam apud
Deos angeli munere iungitur. De his emphalibus in lampiodorus de Philoponus inter viti Unc Diaptim scisint quae per aerem&aquam perspiciuntur,ut vari j colores, ibit eae ct hiatus, quae in aere cernuntur, qualis etiam Glis& s enim color est puniceus, unaspinus
ster ad ea per aerem densum di tumidum transmittitur. Haec igitur omnia per aeris & avs Tectiones communes Alexander interpretatur. Latini pluuia riuem prandinem, & alia aquo, propterea baquea sint, & in loco aeris, c sine eius alteratione oriantur. Sed hac ratione Noriciat,& iridem &mus commemorauimus,
intelligi, quippe quae in materia aquea, de in loco aeris visantur.Nisi ordinem librorum inspiciamus, ideoque
aquea illa de aerea intellecta esse allirenemus, quia in primo libro post tractationem de cometis, & alijs rebus ignitis pertractentur . Ac ibitasse his commemoratis,
sus in loco illo superiori syderibus vicino,qui locus est
nis, generantur de apparent, omnia ira muniter subiecit, quae in loco insertorii aeris &aquae communi oria
tu pluuia grandinem,muem, rore pruinam,nubem.I ridem autem de coronam posticino loco post fulminum commemorationem,ut postremum etiam tractationis locum habent, recensebit, &aliae inquiens circulare, horum corporum aflectiones sed haec nul lius, aut emiguae sunt inlitatis. Item sta Imalum, partes, partium e es,rum motionibus fixit, causas conre tibi ur, quin dea's quidem talitamus, alia quodam modo attingi-ν-. Praeterea summo casus, o ti bines, praes-
Terrae partes ad quatuor eiuς plagas, ortum, sum,meridiem,& septentrionem interpretes Graeci r
tulerunt. pccies autem esse,cauernos m. sensu am, solidam, concrctam'. & alias eiusmodi dis re itias : quanquam propriὰ ecies non esse ait Philoponus, sed magis assectiones: quandoquidem terra nisi hoc auri illo modo assina, a mola non is aut fur osa, aut solida: densa enim eam, ut sislida fiat, oportere: rares , ut tamosa: quae mutatio nes, alterationes sunt quaedam. Asiniones sunt esse exhalationeti, aquae Sc spiritus interceptiones: addit Philoponus, nitrosam eius naturam
sulphuream & bituminolam. Possumus Ciam per species e paries idem intelligere, humidas vid licet,& siccas, cauernosas, & selidas : Ortus & occasus, meridies αseptentrionis, nulla facta mentione , aut certe cum aliis comprehensis. Nam cxlulationes, biritus aquae ii terceptione . quas assectiones cse dixi inus, paritu, quae ortu re occasu, meridie aut septentrionibus ii tinguuntur,propriae non si int, sed specierum potius, hoc clicauernostrum,aut aliter assicaarum. Ex his omnibus terrae parta tis, S spcciebus carum da assectioni us,vent rum ac terraemotuum causas contemplatur una te ait, quoniani, ut tradetur,ex varijs terrae partibus venti aspirant, alij que ex alijs: ab halitu etiam,quem taetra rccidit, or inem habent: qui halitus in terra intcr plus, urcerire valens m concutit, idque maxime in locis cauernosis,ut necesse sit,eum, qui velorum ac terranioluum
causas est redditurus,terrae partes, leu& assectiones
militas habere. Dubium autem eu, quoi uni min Ones
intelligat,& quae snt ea, quae illorum motionibus ait fieri. Alciander tribus modi interpretatur. Primum ad alia restri,quae ob terrae partium,& specierum, assectioncssum. Siquidem non solum venti,& terraemotus cxcitantur, scd ssentes, flumina, pluuia, nix, grando,& limilia, quorum alia ex halitu humido in terrae partibus ii terclus visontes de flumina gignuntur: alia ex eodem in sublime euocato ut pluuia, ct quae eius fiunt generis.
Dehinc de his interuretatur,qua ventorum de terraemotuum motionibus fiunt, veluti in terrae motibus, ter
hiatus, soni & aeris tranq'illitas, quae illum antecedit, ventis autem statibus nub re abduci. v aut adducte. Nam Caecias ventus nubes ad se trahit, ut in is uerbio dicitur. Demum de his intelligit, quae ex olum icrum, qu h lienus rememorauit, motionibus excitamur,quippe cuaccidentia quaedam sint cometarum, stellaria discurrenyium,& aliarum rerum in sublunigenitarum, ac confrictarum motiones cons luentia. Harum trium interpretationum Olympiodorus, Philoponus, secundam quae re vera verior vidctura amplexi sunt. Veriorem autem dico; quod partium, aut specierum terrae nullae
cernantur motiones, nimisque remotum sit, si ad superiorem hunc locum accomm cmus. In terrae autem motu,aut ventorum flatu moriones esse psisque motionibus uerim fieri perspectum est.sed, ut hic, qui explicatus est locus, ambiguus est, ita is, qui sequitur,cum
ait, de nonnullis horum se dubitare, alia quodam modo attingere. Alexander ad omnia, quae commemorata sunt, accommodat, ac dubitari, inquit, quomodo iris stat δε quae salsedinis maris si causa, aliquo autem modo nubium concretione & earundem in aquam mutationem attinui liquo,inquam, modo, quod illi setissima non habeamus, nec ad causarum eorum cognitioncm exquisitam pilaiad perueniamus. Olympiodorus propter circulum lacteum niaxim Aristotelem ita locutum
18쪽
mirum putat . Ventorum autem motionis obliqua: ΩΘtasse etiam causam innuit, non satis nobis perspectam. Quo in loco Aristotelis ni Hestia, omnisq; arrogantiae expers natura conssideranda est, qui cum harum rerum causas non plane teneret utpote reconditas eiusque heris,ad qu s sorsus nullo modo aut ratio penetra , ita ipsum fateri,ac nonnulla esse pronuntiare non vere tu
de quorum alijs dubitet solum, nec quid omnino certi habeat, alia quodamodo duntaxat attingat. Sed in hae inscientiae suae consessione sapientem se, Socratis more, declaravit,qui hanc unam ob causam,sapientiorem c teris ab oraculo se, dictum esse aiebat, quod cum omnia, ut illi ignorare, hoc tamen unum sciret, se ignorare, quod illi non scirem , qui se doctos existimarent, Aristoteles igitur ad imitationem nobis proponendus, unaque etiam intellietendum,cum hec, te quibus agendum in , eius sint disi; cultatis, ut ad nostram cognitionem non sicilla perueniant,non exquisitas aut nec arias causas nobis et se requirendas, feci his contentos esse debere, quae humani ingeni j acumine pro illarii rerum com ditione,& natura eossunt indagari. Ita in libris de into praecepit,cum altissimas illas,& ab intelligentia nostra, ac lentu remota , de coeli iam motibus quaestiones proponeret.Sed reliqua persequamur, quae quod ad fulmina attinet, & turbines, & presteres dissicultatem non habent: Muidem horum vocabulorum non obscoesa est lignificatio, potissimum fulminis, Turbo autem, quem typhonem nominat, ventus est contortus E nubibus exclusus: Prester, turbo quidam accensus, ut sitis locis dicetur, nempe initio terti j. Quae vero circulares assectiones sint, quae item corpora, quorum dicuntur eslhcontrouersum est. Alexander de niue, grandi , &pruina interpretatur eaque eorum ipserum corporum, id est,elementorum assectiones dici ait,quae coagulatione genitae, circulares, quia singulis annis fiant, & veluti in orbem redeant, appellentur. Dictum autem esse, &alias circulares assiniones coagulatione genitas, non quia selmina, turbines,& prestere . quae commemor uisicoagulatione excitentur, sed quod cum de hi quae riam corporum motione sun dixisset,ad dicendum de illi , quae coemtione exori uir, aggrediatur. Olympiodorus hane Alexandri interpretationem probauiti itemque Philoponus qui adiecit, dictum esse, alias circulares affiniones,quoniam de tur δε prester, & se,
mina circulo redeant, quemadmodum & grando,&nix,& pruina,quanquam non coagulatione, ut haec, Enantur.Quod autem obstaret, si selmina quoque tu binem , & presterem, coagulatione fieri interpretar mur,siquidem nube compacta, de coagulata extrudam
tur i Grandinem etiam & pruinam circulares affinimnes esse, quia sint ex materia in sublime euecta, rursisti; In morem circuli demissa, si dixerit aliqui a vero μtata non longe aberrabit. Thomas bifiliam expiaria uiti Primum imilia quaedam turbini 'quae coagul tione in orbem materia conuoluta, perit e ut turbines oriantur, intelligit. Deinde ad iridem, Ac coronam a commoriri posse ait, quae in materia densa ,& veluti mragulata serma circulari appaream. ae posterior iii terpretatio librorum ordini, tractationiq; conruit, siqui lem initio teriij de turbinibus prestcribus e agit, tum de iride de coronar ibrtasse autem nec iridem, neec ronam speciatim, nec grandinem, aut pruinam inrellexit: sed cum aliquas earum urum,quae in sublimi orimur,commemorasset, communiter Wliquas subiecit. quae coagulatione aliqui gignuntur,quas i , κυκλια nominauit,quia quotidie, & perpetuo sant, nostrosq; ob
oculos nunquam non vel tu quom claudi ιυιλια in Pollucis ministeria vulgaria de quotidiana appellantur.
mu in modo exposito contemplabamιr. Huerum traditis
finem propemodum habebit omne nostram ab tano imilitutum.
His commemoratis, quae Meteorologiae subinu tur,de quibus in his libris diserere instituit,caetera adi risi quibus tota naturalis philosephia completur, an
malia videlicet, & planta , quae ex elementors admi tione procreantum nam medula in opere Meteorolog co videntur comprehendi Inquit autem, se tum uniuersim, tum haratim animalia & plantas modo exposito. contemplaturum. Quem locum Alexander ita intespretatur,ut inquiat, in I bris de animalium historia Gm,& partibus, motione,& gressu, de animalibus uniuer.
sim disseri, separatim, &proprie in libro de memoria
de recordatiotae,de Lmtu diuinatione per somIium. qui libri hominis sum proprij. Modo autem exposito, quoniam non historiae sollam,rebusq; ipsis tantum commemoratri sed demonstrationibu . quibus causae comtinemur, adhibitis, quemadmodum caetera tractauit. Philopo finis: quod dicitur uniuersim de s raritim explicatione,cum Alexandi consensit. Illud a tem exposito modo aliter interpretatur. Ad eum. modum accommodahquem Aristoteles proximὸ u git cum diceret sede nonnullis dubitare, alia quodammodo attingere, qui modus Philosophorum propriussit,illita verbi qua adi, iuntur, cum ait si .d p iumus indicetur. iam interpretationem Olympi lom rus non prubanis Alexandru non recte attribuit sua ipsus adie qo est modo exposito, hocest,uniuem eliseparatim. Haec iginar est Gri orum interpraetum huius loci explicatio. Mihi videtur Aristoteles animalia uniuersm considerare, cum part eorum commun
de assectiones, eorumque, I alia communia, quae multa se tradit: seorsim vero, cum cuiusq; animalis,
de speciei panes p priasi ortum, de assectiones pertractat. Quia quidem in omnibus libri L quos de animalibus conscrips, sicit, atque etiam aliquo modo in libris
de anima ,& in paruis naturalibus. Nec probabile est. tractationem propriam animalium ad unum aut alterum libellum hominis proprium, Aristotelem retulisse. In caeteris, Alexandri ipter iionem probo et siqui dem notum est,mdem pro ise tractandi ratione& viaia in libris de animalibus, & ijs qui de anima, qui ad animmalium perturent cotemplationem, Aristotelem usum sitisse, qua in caeteris, praetereos qui de historia constitiamsin Qui millas in se habet demonstrationes. De santis in his duobus ibris, qui illius nomine circunserui tur, Aristoteles agrauli siti Theophrasti sita, vimini putant, quandoquidem dc Alex Merhoe is loco e rum nun meminit, de in commenta ijs libri de scilinae
sensili qua Arthoteles libri destituismeminit nu tale, libo te pisate sua extitisse isti sessilia, Thoaphrasti, dicendum est libros Arista lis de Plantis
extare: nec enim ex stilla, aut sententiarunt copia, si x
est diiudicatio, quando idem Aristotelsis &Ineophraasti stilus videtur, eadem rer ac seritentiarum copia;
paucis verbis comprehensi. pH subi turicita
19쪽
rutum his traditis sinemene habiturum. declarat, Aristotelis inlii unum seisici totius naturalis Philosi biae
inplicandae quod in sti utilin, his,quae commemorauit, explicatis. sinem sit liabiturum, non quidem omnino,
sim quociaunodo,& magna parte, quod modestiae senasiis gratia dictum csi, quasi eorum, quae explicare instituit, periectam & ab lutam explicationem poli ceri non audea Aut ad libro Metayhysicoria eu ea, quae in illis traduntur,re exit,in quibus, veluti in fine,
δε quem omnia reseruntur, omnis naturae contemplatio mutescit. Cum igitur ea non commemorasset,
demisis tamen scribere initio instituerat, his, quae
commemorauit, traditis, finem non abselute, mi erahabiturum eius institutum pronunciauit. Sunt qui ob librum de Metallis, quem non commemorali dictum mitem si nulla de eis ab eo edita extet tractatio, de quidus, ut & de Platis, Theophrastus posti dum scriptiti
Itaque de ipsis pris in diea musMaexorsi. Cum a n bis antea statutum sit, Hum quidem corporum, principium, ὀ suibus corpo rum, quae in orbem feruntur, constat
natura , alia vero quatuor corpora ob quatuor praecipia, quorum motionem esse duplicem dicimus, unam a uredio alteram ad medurm: civim re aequatuo sint,igni aer,
aqua. O terra, id quod super omnia haec eminet, ignemelle quodsi Udit erram suo, quae his proportione re Durian D s uidera aer ad ignem, a a ad terra propus quam extera accedit. px his sane corporibus, is, qui te ram mmplini ur mundus, in quoquὶ accidunt lecti nes, sesumendo dicimus,co sati: Omnibus,quae de rebus naturae pertractauerat, epita Iogo breui comprehensis, Ac his, quaepertractanda ad truc testabant Mommemorati de rebus, quae in sublimi sunt, elementorumque assectiones sent quintam, quas sibi ante omnes alias periractandas restare recensuit primum dicendum statuit: altius repetita oratiotae, ab hisque rebus sumpto initio, quae in libris de coelo suerunt e lita .Q ia ideo sicit, ut elusinodi rerum, quae in sublimi oriuntur, principia , & causas communes, quae duae sunt, materia, & a , scrutetur. Quatuor igitur
clementa,harum rerum materiam communem,c lum
que causam essectricem constitutii rus, quaedam de coelo ipse,N elementis, in inquos dixi ibris tradita,repetit, e quibus hanc hypothesim semit, mundum totus imi terram complecti ur, in quo quae contingunt asse-oiones, sum explanaiidae, ex elementis illis, primisque wrporibus constare: qua hypothesi ad assectionum ibi tam materiam,statuendam usi rus esturincipio ergo illud repetit, unum esse corporum principium, E quo
corporum,quae con riuntur in or , est, spha rarum elemum constat natura: quae verba duriuscilla prolata, hunc sensium habent, unum esse principium ae elementum corporeum, quintum videlicet corpus simplex, ab elementis,igne, aere, aqua,& terra, diuersum, equo tota coelestium isthaerarum, qiue in orbemtauniatur, constitutio constat. Ac clarior quidem & magis perspicua lectio,& his quae in primo de Gelo tradidit, quae
nunc repetit, magis consentiens haec est, quam quae in omnibus exesa plaribus communiter habetur, haec videlicet, unum eue principium corporum, e qui MUGporum, quae inor inmiseruntur, constat natura. Qua
lectione nihil obscurius, nihil durius esse potest. Cumis antea legeretur- μάτων.ἰἱd is r. iacilis luit relativi seu pronominio, M. in Pron L. O R. Α R. smen, οῦν, ut nune legitur apta,cum praesertim unus ex bis i is esse potuerit,quo libris Ariistotelis tineis cominii male sui se emendatos Strabo testatur.Repetit prqterea ex quarto de calo, alia quatuor corpora esse ob quatuor principia,quorum corporum duplex sit motio una ad medium mundi, altera , medio eiusdem, e
rumq; supremum, quod alia complectitur, ignem est terram quae substat omnibus, reliqua duo inter sese his
duobus proportione res dere. Eoen.in libro traditum est, corpus unum graue simpliciter esse, aliud simplici ter leue: interqlix, duo alia non simpliciter grauia di leuia, ex parte solum, de veluti quadam comparati M. Simpliciter autem leue ignem me, simpliciter graue terram: aquam Se aerem quodam modo grauia & l via , aquam grauem aeris comparatione, leuem si cum
terra comparetur, aerem contra leuem aquae collatum
prauem tamen aliquo miso: siquidem omnia praeter ignem grauia sun , praete terra, leuia ad circohaec duo, aerem videlicet,& aqua loca media obtinuisse, prout uitet s N ad reliqua duo assciunturi aerem, quia i uior est quis mira, igni maxime Se propinquum: aquamquod sit grauior quis aer, terrae. Haec in qua tolle o, E quibus quatuor elementorum principia ςlle consoiciuntur, grauitas videlicet, & leuitas simpliariter demque non simpliciter,sta quadam compar tione, quibus Matuor principib, qua ex parte propriis cientur motionibus, propriaque occupant loca, & vniuersi quod terram ambit, iunt partes, qua sane notione hic considerantur,constant .Haec principia,ut puto,hoc
in loco Aristotcles intelli sisquidem motionum duarum, quarum laic meminita medio,& ad medium principia sunt, motionis a medio, leuita' eius, quae ad modium, grauitas. Caeteri interpretes ad primas tactiles qualitatos, cquarum coniugatione in secundo deo & i teritu elemeia constare iraditum est,principia haec retigerunt: quorum sententiam si quis sequi malit, non refragabor, quanquam Omnia, quae hic elementi, his e 'tribuuntur,veluti motio,& loca,eis, qua ex parte grauia sunt & lcula, congruunt, non qua ex parte calida & frigida, aut humida & sicca. dicitur, totum mi indum,qui terram complectitur, ex his corporibus comitare , coelum quidem etiam comprehendere videtur, cum exeo mundus terram ambiens,constet, idq; sensit Olympiodorus: sed tamen ad elementa quatuor dii taxat omnet, ex quibus suatuor elementis mundus,in quo affectiones, quae explicandae sunt, contingunt, non
ex coelo commius est,ut non uniuersum omnino mundum intelligat, sed eum qui ambitu lune continetur,qui propriὸ ad terram attinet Namq; dicitur complecti. Est autem & hie varia lectio, quandoquidem alij c ceshabent AU emc υαντα παίγε,) hoc est, quorum, videlicet corporum, quae contingunt, affectiones.
Is quem secuti semia habet nisu ον ta,ut non ad co pora, sed ad mundum terram ambiente reseratur. Quae
lectio altera est probabilior, quod rem eandem iisdem verbis paulo post repetat. Sic eὴλ inquiet, Im pDΠόντων πω - 1. Vt autem varia lectis hie habetur, ita varia & ambigua est particulae primum
initio horum verboriun positae, conitructio, quod quidem & eo modo,quo conuertimus,construi potest, ut ordo huius tractationis ad alias , quae sequuntur, de 'plantis, & animalibus indicetur, di, quemadmodum
Alexander uaterpretatur,ut ad ea, tuae ex libris decise
sunt repetenda, res in , eaque in praesenti disputa-
20쪽
tione mori loco asserenda esse, incndanir Nonnullivem ad ordinem, auo res in sublimi seniis commemoratae fuerunt, non rem retiiterunt, ut esset sensus in I aprimum dicamus, hoc olt, eo ordine, Ulo ris eiusmodi ictillimus, incipientes ab ignes et vero abesse fi- ei loquiuis intelligit cum de omnibus nunc pariter agat usamque esscitatem atque uiateriam omnibus mmunem taut iri instinia Nisus autem istesuperis motimi u necessario pindammodo est conti latita, ut ei is inde omnis facultas re atur. Vam viae noti D principiam inmmia derinat, primm e sam eam esse censendum est. Accediteriam, q-d illa simpiterna est o instimus p in loco fit, rupe termi naturi semper infines: uam se
tem haec corpora intersie locumitis distant. Mundum qui terram ambit, S: in eius vicinia postmest,exiise, ere, aqua & terra constare, ut hypoth sim, quibusdam primum ex libris de creto repetiti , ad materiam rerum,de quibus diiseritur,statuundam, sumpsit. Num ut earum ipsirum rerum causim essectricem docea de codem mundo aliam hypothesim praemitti sim et , mundum hunc superis motionibus, hoc est,coelestibus corporibus, quae supera illa cientur m tione,quodam modo necessario eue contiguum, ut omnis eius vis & facultas, ab illis regi π moueri queat.
Qita in hypothes non simpliciter, is aliquo modo
continuatum tradit mundum, quod tactu solum con tinuatus sit, si tamen etiam liceat inter ignem,S: coelum tacitam statuere. Nam in primo de ortu & interitu, his tantiam rebus tactus tribuitur, quae vicissim agunt& patiuntur, cuiusmodi non sunt ignis Se coelum. Sed communior quidam, qu m ibi dei intuerit, coeli de ignis i ctus esse potest,is videlicet, quo se tangere ea dicuntur, quorum extroria sunt simul, definitamue habent ma gnitudines Aestum. Cuius genς ista inqui modenaturali austultatione Aristoteles memigii. sed i a cunque tandem modo, seu propria, seu non propriὰ, mundus hic inferior coelo sit contiguus, sat est nosse
continuatum propriὸ non esse. Diuersa enim fiunt compora, diuersam naturam, Ae motionem babentia,qualis natura eorum non est,quae vese ac proprie continua discuntar, Ac quanquam continuatus coelo hic mundus non sit, contiguus tamen ita est, ut nihil inter utrunque medium sit, seu corpus, seu spatium corpore vacuum. Nam nec corpus ullum 'ter coelum dc ellamenta, dedi quae ex eorum constant admixtione, in rerum est uniuersitate,nec inane omnino esse potest. At m hane causam unam dicere possumus, cur mundus isse iiii rior coelum contingat: sed aliam continuationis causim, ab hac tamen quodam modo pendentem Arist teles tradit utpotὸ instinito suo magis accommodatam,
Vt omnis, inquit, eius sicultas inde r satur. Nae pm-culdubio regi a coelo non posset, nisi uti contiguus p stus esset.Id enim quod agit, rem, in quam agit, tar at necesseesti aut sine medio, aut arte per medium aliuquod. Sine naedio, quomodo aer igni proximus, ab eo calidus reddituri per medium, quomodo ignis aere medio nos calcisci Ita fit,ut quicquid ab alispo mouetur,
aut patitur,cum ab eo non tam videatur, per medium
aliquod absque dubio tangatur.Sic creditia magnetem procul positum serrum,quod ad ι trahit, pera in me. dium tangere, tactuque illo , ratione sitis abditat ad laserere. Si csuccinum, quam: is di mitia ac magnes rati ne, paleas trahit. lum igitur,ut mundi huius inseri
ris vim ommm ac focultatem regere valeat, continuatum ei sit,eumque tangat neces le est.Inseriorem autem hunc mundum , eiusque viis omnem, di iacultatem
cado regi, duobus modisdeclarat: primum quia censendum sit, quod motionis origo est, ac principium, id principem causim esse, . qua Omnia regantur. Deinde quod motionis princeps eausi, sempiterna sit, moti nisqueeius,quae fit in loco, sine nullo terminetur, semper in sine consisten cum haec corporarivi sit seri mundus constar, finitaeiantur motione, Pne finitis locis distincta.Quae rationes breuiter quidem , sed eiaticaciter, conclusae sunt. In priori, ut rem per se n. . de in securiclodecimi Se interitu explicatam, tacuiti superis minionibus rerum omnium motionis . rinem Mncipium trahi r quippe cum ortus de interinas re
causa sint,idque totum,quod tangunt, rapidiiiii
secum cursu conuertatur. Vnde de alia,quae haerent ouentur. Vt rem praeter euidentem, e qua nemodubitam, sumpsit, principem caulam, quae cariera regat, id ςgea quo illorum motionis origo ac principium dependet. Altera ratio perinde conclusa est,ae si clixisset: sonum est rationi, ut quorum sinita motio est, quemadmodum elementorum, ac mundi huius inserioris, ea ab illis resantur,quaepe et an cntur, cum praeserntimabillis motionis principium petatur. Dicitur a tem coelum motionis sinem non habere, in sine tamet semper esse, prod motus illius principii ,Δc sinis idem sit locus, nec in principio nugis quam in medio, aut sib ,aut in stie magisv m in principio dicatur.Qua ratione, ut alia quae recta mouentur, linis de princi idiuersi puncta habet, nunquam quiescit,nne cum 'in cipio semper coniuncto. Vnde de sola ea motio per se est, sibi ue semper similis, nullam intensioni, , tr misitonis varietatem habens, quemadmodum in libroe uo de naturali auscinatione,atque etiam in prioribus de coelo, hmga oratione monstratum est. Mibus etiam in locis de motu clementorum rem, de eiulaenisnitate disputatum est. Quam finitatem hoc in loco non exprimit quidem , sed tamen tacite attingit,inre 'uallorum, de locorum, per quaest, finitate, ius loco eo
pressa. Perinde enim in finita interualla, per quae .lementa mouentur, ac motionem illorum finitam si tuere,quandoquidem in interitassis finitis, nisi finita es si non potest Nam quae retrocedit alia numero motio in rectum perpetuari non potest. Cum ergo elementorum finita, coeli insuma sit motio, ab hac re i illam 'concluditur. Sed quaeret aliouis, qua ratione inserior
hie mundus a superis motioni regi dicitur. An quaecunque in eo sunt, vi de es scientia illarum sant, Ad ni hil sit in eo, quod coelestium corporum curae, de actioni non subiiciatur, nulla ullius rei vis de ficulta quae, milionibus illis non pendeat, motionisque suae principium in eis non capiat. Id enim si statuatur,cum coel uia corpora necessario agant,eundenam ordinem in agendo semper struent, omnia necessario in mundo hoc inseriori euenient, ut hominis etiam, qui elementis constat, illique alitur, de in illis degit, libertatem tolliae necessario omnia asere oporteat. Hic longiori,& magis accurari huius rei inquisitione praeterita, aliumque in locum resciuata,dicendum censeo, Aristo trii in his verbis sentcntiam esse, mundum hunc intariorem,qua ex partem et cmentis constat, superis r imotionibus, pila elemenistareas construentur, vici; .sutique