De re monetaria veterum Romanorum, et hodierni apud Germanos imperij, libri duo. Marquardi Freheri consiliarij Palatini. Accedit Nicolai Oresmij episcopi Lexouiensis ... de origine & potestate, nec non de mutatione monetarum, liber subtilissimus cum

51쪽

CORONATI, qui & Scutari, regni Franciae Gallitacae moneta aurea. Solares dicti a Solido , non ut vulgo Sole, ut vult Bodin.de Republ.lib. 3. cap.6.&lib.Sing. det augmen.. dc decrem. monet. Quod mihi omnino probatur, qui videam post Romanos Francis Qlidorsi pro aureis mentionem frequentissime usurpatam, ut supra attigimus. Ita Gregorius I. Pontifex epistola quadam ad Dynamium Gallicorum Solidorum meminit: &alia ad Fantinum , .ubi c L. se ornm graue nomen ha Dr: dc Candido ad regendum Ecclesiae patrimonium in Galliam misso mandat , τι staris Gaiaurum, qui mnalia expori non possunt, utiliter expendat in alimenta es vestes pauperum .. Mansit. igitur in his. nomen, o Sol, apud Francogallos quamuis non nesciam etiam. semiargenteos illos.minores Seuis apud eos dici in ut Ducamu etiam Hungaricos legimus os Regales. dictos.cvit De rerum permul. Et in Gallicis illis, ab o

mni antiquitate video insculptum illud, quod adhuc

usurpari videmus: CHRs. VINCIT .. CITR s. N A T. plane ad imitationem Graecorum illius, I H C. X. PC . N I R A. de quo supra inByZantini D v C A T P, aurei 1. Venetis. primo Genuensibus

percussi. Sed&ab, Anglis, ut Polydor.Vergilius scribit. Cuiumen nescio quidin mente fuerit, cum alio loco, scriberet, Ducatum quod Romae cuderetur, dictum a ducatu , quem magistratum Longinus primum constituisset, a Iustino Imp. Narseti taliae praesecto successor datus: lib. 2. dein uentorirencap.2I. Inter hos autem insignes maxime Hungarim qui a G ἐξ Vis Abdi:

Regabs dicunturan c. vlt De re permul. FA RTI, Ieriones, quadrantales, ut modo expositum. .Tantum addam locum ex lagellonis Regis Pol nim

52쪽

IMPERII ROMANI. Q

mae constitutione Petricoriensi Anno i s r. nisi forte GEquis de iure pro censibin o decimis ferionalibus debeo

exigere laus gros os moneta Pragen , Statui. sol. 2po. FLOR E NTINI, aurei primum in ea urbe cusi, casigno noris lilii una, altera parte Iohannis Baptistae; d inde ad eorum imitationem ab aliis, ut frequentissimEin contractibus usurpati sint Florenger Guiam. Nec aliunde FLORENI nomen natum existimo. Quo facit locus lib. 2.Extrauagant.commvn.Tit Ia. Nonniagos esse in combardi verioris er Marchia Ianuensis partibus, qui praesumentes Elicita cudunt o fabricant nomenos auri, secundumformam drsignum, iconium a circumferentias staterarum, qui in ciuitare Florentia cussumpstii, cte. Hi ergo ut olim erant frequentissimi, ita hodie cum raris. simi reperiantur, in quaestione relaitionis a Camerae Imperialis iudicio Spirae laxati sunt xxv. batZiis,riam

notauit D.Mynsinger. Centur. . Obseruar.cap. I.

FRANCI aurei primum sunt cusi, ut Bodinus notauit: hodie argentei, trientes coronatorum, viginti solidos continentes. Sed & olim duplices, Franci a pud

GRossr monem usualis genus apud Saxones, Silesios , Borussos, Polonos. Bohemos nobis semis bat-etionis. Grossorum mentio etiam in Extrauan Deempl.& vendit. & Polydorus Urbinas veteres denarios Romanos &drachmas Atticas Grossis pondere ςquos scribit lib. Σ. de Inuent.. p. Sed dC Grossorum Turonensum meminit constitutio Iohannis XXII. Extra uag. II. & adhuc ia. Gallia frequentes in usu. Gros Nurnou. HALLENfEs, minutissimae' monetae usualis genus, apud Hallam Sueuiae primo signatum. Olim nune in usu Libra H sensis. Io A c HI M I cI Taleri, de quibus infra. suaves au F 3, tem

53쪽

is D E RE MONET A tem Galli, qui Dcondales scribunt. LEONEs aurei in Belgio noti. LVCENfEs, moneta aerea usualis, cuius mentio in

c. 2O. Decensib. MARAvΕDi Nus Hispani Cus nummus , cuius mentio in c. i . De priuileg.duo Antagia Asarabatinorum.

de quo multa Didacus Couarruvias in collat: veteri numism. cum hodiernis. Beniaminus in Itinerario Pag. 8a. tauorabeiinum stribit. MED ALIAE numi nescio Quod genus, cuius mentio ind.c. zo. Deccnsib. Ita quidem numismata vetera hodie Italis vocantur, UMHUM ordinane, ces cerchio, erigboni. M E D I N v s Africanus num us , de quo ibidem B din. Gallis Gue de Barbaris. Mi LAR E sio s idem ibidem nominat, vulgo taui rau, Portugallicos aureos cruce oblonga insignitos. Nescio an non a Miliarisi Graecorum nomine reteto. PACATINI meoli Venetorum, infimum p cuniae genus, a soluendo dicti.quod paratissimi ad mercenariam operam vel res leuissimas compensandas. PAMENfEs argentei, tribus Lucensibus olim aestimati. De quibus in c. 2o. De censib. PRILI ppE1 taleri, a Philippo Caroli V. Imp. F p tentissimo Rege Hispaniae &Indiae cusi, qui&-εξο- Uta Regales taleri dicuntur: non minus hodie celebres, quam olim regale num ma nil pi. PI s Τ o L E T I, coronati aurei Italici, Hi spanici, Sabaudici, Burgundici, Helvetici.

P o L o M AE I numi mentio est d. Extrau .mem .& vendit. mendiit annuos census unius vel plurium marcarum, a grossorum Pretensium, V mi Potomato pago

54쪽

IMPERII ROMANI. η τη mn consueti . Puto accipiendum, Empolai, id est rensis & consueti. R E GALEs Hisipanici argentei. R H E N E'N s E s Florent quatuor Electoribus ad Rhenum, Moguntino, Treuerico, Coloniensi. Pes tino primum percussi: de quibus mox plura. RIDE Vs coronatus Burgundicus, Bodino GalL . Si es, nobis Dder, ab equite cataphracto impresso. . Ro M A N I N I moneta usualis, pro quo, dum C ria residebat Auenione, grossus Turonensis succedebat, ex constitutione Iohannis XXII. PP. Extrauag. II. Sic dicti, ut ByZantini, Sullanini, Pagatini. SCHILLINCus num us Germanorum, a Siliqua nomine detorto, ut videtur. Ita enim antiquitus scribebatur, SI LI H H A , ut video in vetustissimo Glossa rio Latino-Theotisco: Tomisma thbba. Xumve

cussi Suth a duru pagenidas ill psentinc In eodem lio loco: Obolum dimidium scriptuli, quod facit fleuorara. Studii frali, scriptosito/da3 tot silit 3 uia tri Et rurius:

Stateres nummus, ut quidam araxmant, unciam unam,

aureos sex. Gaga ist si si hono Iso sume 3a saginet fruita ainan I scillinga se si Siliquae enim & Sicilici vox

a Romanis in re monetaria usurpata, pro Unciae quarta parte s Vt L. 2I.g. filiu m .D. de ann. legat. Auth. sed ii

die. C. de Epist.& cler. Auth.ad haec. C devsur. ad Lo gobardos etiam peruenit: ut L. & 3, Ut meo qui pecucis dam.inum. & aliis locis. SC V TATI, qui & Coronati, de quibus supra. ST E R LI N C i, in Anglia, Scotia, & Hibernia S v L T AN IN I aurei imperatorii Turcici. T A L E N s E s vel T A L E R I, argentes unciales ducti Evalle. Ioachimica, ubi primum cusi per Sticones Comites

55쪽

DE RE M o N ET A R.

Comites ut Georgius Agricola lib. II. deponderi dimensur. notauit) in Bohemia circa annum Isao. qui adhuc non infrequentes apparent, una parte Ioachimu batem, di insignia Stichensia praeserentes, cum lit

altera leonem hemicum , cum literis: LUDOVI-CVs. PRIM. D. GRACIA. R. no. Quos deinde

Saxonum Duces in Misena, di alii Principes atque etiam Reges sunt imitati.

TAE RENI Siculorum moneta & Apulorum: cmius mentio in c. s. De empl.& vendit. ubi Culac TEsTONEs siue capitati Gallorum, a vultu Rogum impresso. Bodin. d. loco. TvRoNENfEs argentei: Clement. a.litas.Tit.I.dctitrauag. i3. in teloniis Rhenens b. Turines. DE TvRCICIs monetis, Manguris, Aspris, Suderocapsilis, Hyperpyris, Dramis, Scachis. Sullaninis, Seraphinis, Altumleriis, docte & eleganter Leunci uius noster Pandect. Turc cap. is. quo Lectorem romittere quam singula frustillatim hic insercire malui Ex his monetarum generibus Florentinorum maxime institutum Principibus Germaniae arrisit, adeo ut ad eorum imitationem aureos suis nominibus pleriq;&ipsi cuderent. Itaque videre licet id genus aureos db uersis inscriptionibus, una quidem parte florem lilii h

tissimus horum in veterum contractibus suerit usus, &

56쪽

IMPERII ROMANI. Umentio in antiquis instrumentis perfrequens, In re

. et er Guiam: nec aliunde FLORENI nomen natum.

Qui tamen paulatim degenerariit in Florenos Rhene ses, ita dictos a quatuor Principibus Electoribus ad Rhenum, Moguntino, Treuerensi, Coloniensi, Palatino; & 1 cςteris deinde etiam usurpatos, paulo sequuores primis illis Florentinis, Ducatorum bonitatem Omnino adaequantibus. Donec tandem Florent & Aurei etiam ex argento facti, tunc quidem aureis Rhenensibus pares, hodie multo inferiores . Et quia ineundis& miscendis inter populos & nationes commerciis nihil aptius commodiusque, quam eiusdem generis &nominis moneta; cum Ducatos Venetoru & Genue sium primo institutum caeteri quoque Reges Hunguriae, Bohemiae, Poloniae, Daniae, Sueciae, Angliae, Hi spaniς imitarentur; Germani quoque Caesares & Principes, velut in medio illorum collocati, iecerunt: quo de genere Karoli Irir. Imp. & Bohemiae Regis ducati adhuc apparent, & deinceps Maximiliani primi, anno

T AN vs. Vt vicissim Taleros , quos primum Sticones Comites in Valle Ioachimica cum Bohemicae Rogum nomine procudisse diximus, primum Principes Germaniae plerique, deinde alij etiam vicini Reges,Sueciae, Daniae, Poloniae, Hungariae, commerciorum i ter subditos populos juvandorum gratia, sunt secuti. Quo de genere talerus extat, quem Si CIS MUNDv S

publicarunt. Quamuis antiquiores etiam Ioachimicis, in hoc genere, sed minus frequentes, videamus ali-

57쪽

nominis aeternandi ergo formari iusserunt.

HODIERNAE ROMANI IMPERII

in IG i τ v K cum in imperio iamdudum res monetaria. singulis Principibus vel Ordinibus suo sibi arbitrio

modo horum modo illorum imitatione numo, procudent bus, mirum in modum fluctuaret; rei in Republica maxime necessariae legem & normam dari t dem necesse visum est. Atque ita in Comitiis primum Augustanis Anno M D. imperante Maximiliano omnes omnium monetae hactenus sine lege modoque vagantes, inhibitae & suspensae fuerunt, donec noua lex promulgaretur. Quod cum diuersis postea in Comitiis apud Treviros,Colonia,Noriberga, Spiram, Augustam, Patis bonam, tentatum magis quam inchoatum esset: sub Carolo tandem V. maximo & felicissimo Imperatore in Comitiis Augustae Vind.Anno MDLI. habitis communi ordinum consensu ad certam perpetuamq; formam redactum,& sequutis deinceps per annos LIX.

a XVI. LXX. LXXI. LXXVI. XCIIII. XCVIII.

Comitiis declaratum,confirmatumq; fuit: utinam tam facile fideque obseruandum, quam clare & diffuse ver

bis formulisque pericriptum . Eius legis Monetariae capita

58쪽

eapita praecipua breuiter digerere, ut in veteri Roma na lege secimus, operaepretium fueriti

Ivs CvDENDAE MONETAE NIsr C v I AB IMP. CONCESSUM FUERIT, N E Q A LITER QUAM SECUNDUM LEGEM NEMO vs VRPATO. Vt

enim stante Rep. Romana nonnisi apud Principem α, Senatum facultas monetae fuit; ita in Germano qumque imperio inter ea habita. quae Regalia vocatur, quod seli Principi competerent, vel cui Princeps ea induusisset. Lib. II Feud. Tit. 16. Auasint regalia. Guntherus lib. V i. Cudendae jura monetae. Itaque Regi Bohemiae ceu principi Imperii ius monetae nominatim consim mari legimus Aurcae Bullae cap. X. Et diuersa veterum Casarum diplomata videmus, quibus illis & illis, Commitibus, Abbatibus, Praelatis, Ciuitatibus, ius percutiendae monetae conceditur. Iam vero quibus id ipsum priuilegii competit, nonnisi certa lege & modo uti debent. Nec enim ubiuis, sed tribus duntaxat vel quatuor locis , Circulo. cui adscripti. de gnatis, monetam se-ilent . exceptis his qui proprias in suo solo habent metalli fodinas, aut officinas monetarias antiquitus institutas. Iis aurum argentumque penes se natum duntaxat liberEin nummos conuertent. Comit. LXX g. 133.

Deput. L X X t. f as. Deinde ipsi uti debent suo sumtu & opera: nec fas est ius monetarium alteri cedere. vendere, locare, aut monetariis redimendum transscribere: contra facientibus iuris eius priuatio, Ricali sedulo obseruante, impendet. Conductores autem X.

marcis auri multantur. Comit. I. 4x. g. 86. & 88. Comit. XCIIII. g. HO.

59쪽

1κ D E RE MONETA R. TIVE DUNTAXAT RECEPTA 5, EAS EPROBA s FERIUNT O. Sunt autem hae sormae in

Imperio nostro quod hac quidem in parte mon tarum specie & amplitudine veteri Romano et amari tecellit) probatae, hisque linibus. DuCAT C

loniensi marca auri puri L X v I i . cudantur, C IIII. cruciseros valituri. AUREI RHENENSES LXXII.

cruciferos L xxv. valituri. Comit. LIX. 3 s . &seqq. Exterorum regum & Principum Coronati, Scutati . Nobiles, Engeloti, sua quidem testimatione definita permissi sunt; in Imperio tamen ne cudantur. Ibid. f. cI.&Deputat. LX VI. g. o. TALERI Ioachimici olim culi L X v I I I. cruciatis taxantur. Comit. L I x. g.3S. Deinde ita recepti sunt, ut marcae Coloniensis argenti puri octauam pendant, eorumque se mistes etiam &quadrantes cudere liceat. Comit. L x v L S. 137. F Lo-RE N I ex marca I X. cum semisse fiant, LX. cruciferos valituri: semisses eorum, quadrantes, scxtantes pro rata Valeant. Nota eorum, hinc Caesaris nomen & Aquiala biceps, insertum pectori Imperii globum habens gl bo numerum cruciatorum inscriptum ir inde nomen &itisignia Domini monetalis. Comit L I x.f.3. IO. CRU-ci Ατi ipsi valent: sed horum quinarij, ternari j, binarij, donec aliud statuatur, districte sint prohibiti. Comit., LXvI. f. i5O. & X C V III. g. 16. P FENNINCI&Hallenses ad necessarium fori & annonae usum permittu-tur, cum Circulorum moderatione, non ultra: alias confiscandi. Comiti L I X. f. ia. & L X X. g. I27. & Iap. Quod genus in dissolutioncm maioris summae accipere nemo tenetur: Vt nec quinarijs minores vltra summa xxv. florenorum Comit. LIX. g II.&32.& LXXVI. g. 7. Extra has igitur formas nullae aliae procudantur,

aut solutionis vice fungantur, ub poena indignationis Caesareae

60쪽

IMPERII ROMANI. 33 Caesareae&Lmarcarum auri, partim fisco, partim Circulo inserenda. Com.Li x. 3 6. Et has ipsas pondere dc bonitate probas monetarii dare studento. Qua causa de ipsi, dc docimastae,non solum Domino cui operam sua locauerint, sed dc toti Circulo cuius inquisitione prius approbantur iuramento in li ges nummarias obstringuntur, cum cautione omnium bonorum,dc repromissione se quoties exigentur sistendi. Comit. Lxx g.

I 36. & X C IIi I. g. Ilo. in fine. Falsarii autem, nummorum adulteratores, corruptoresve, pro grauitate admissi , mulctis, confisitatione, proscriptione, corporali poena, ignis denique supplicio acerrime puniuntur : a cusatione populo data.&Fiscali inuigilante. Comit. LIX. S 72.dc seqq.&XCHM. β. IIo. Denique legum vi latores praeter ceteras poenas, dc amissionem iuris siti, proscriptionem ipso iure incurrunt, executione Circ lis demandata . Com.LXVI f.3I. III.

HABENT OR. Domini monetales per singulos Circ lo, bis Quotannis conueniant, aut consiliatios mittant, Kal. Maii Scoctobris: dccusos iis locis nummos a se allisue exhibeant, insipiciant ; adhibito Zygostate. perlibram,coticulam, caminum, ad scriptulos examinent. Comit. LIX. g. 6s Comit. LX v I. f. I77. dc LXX. S i o dc seq. Iure monetae abutentes, lcgum negligentes, Magistratus fraudum vel participes vel remissos ultores ad Fiscalem deserant. Com. Lxvi. g. I73. Insuper Electores quatuor Rhenani mercatibus Francosuriensibus, Senatus oppidani adiumento, ne quid in edictum committatur, prouidere iubentur: idemque Saxo dc Dran-deburgicus suis emporiis facere : adeoque Caesari in