장음표시 사용
11쪽
XCassi odori, nullatenus dici potest; quandoquidem tanta est, nec uno in loco, sententiarum similitudo, ut aut ex Aponio illi, aut ex illis Aponius aliquid mutuasse videatur. Neque lainc statim inserendum, postremam lianc hypothesim aeque propugnari posese , quia eadem ratione qua Aponius S. Gregorium et Λnon mum qui est inter opera Cassi odori non nominat, neque Gregorius aut Monymus ille Aponium commemorant. Praeterquam quod enim, ut nuper animadvertimus , satis hic in sua Praes. testatur , Opus se aggressurum nullo veluti Duco aut Magistro ;silentium Gregorii et Monymi inde oriri potuit , quia Gregorii Commentaria integra iam non habemus. Λnonymus Vero, cum utique posset Gregorium et Aponium allegare, non hunc, bene vero illum , utpote doctrina sanctitate et auctoritate longe praestantiorem laudavit. Quemadmodum igitur mirum non est, quod Aponius Expositores Graecos non commemoraverit, ita incredibile videtur, Latinos silentio praetermittere voluisse , si quos proserendos habuisset. inuidem lib. I. expendens ea verba : Nigra sum, sed jormosa, Me Ierusalem : Scriptoris ciniusdam interpretationem reiicit, qui pro filiabus Jerusalem, Principes vel Sacerdotes Judaeorum intelligendos esse existimaverat. Quae quidem interprctatio , ut monetur in Edit. Colon. tom. IX. pag. 30., eadem est cum illa quam habet in hunc locum interpres ille, cuius Commentaria in Cantic. inserta sunt operiabus origenis. Id vero nobis potius favet quam Obsit. Neque minus huic nostrae sententiae sini agari videtur, quod Aponius divinorum librorum dcfensor acerrimus, ut passim videre est in eius Commentariis, non semel de Apocalypsi loquitur, v Iuti de libro qui inter Canonicos adhuc recensitus non sit, quasi liberum cuique esset illum ut divinum acceptare vel secus, cum tamen omnino exploratum videatur, quod hic ipso liber post saec. V. in utraque Ecclesia utpote canonicus ab omnibus
habitus fuerit. Λtque haec de Aponii aetate fusiori fortasse
quam par erat calamo, disseruimus. Sed quia in ea constabilienda a communi sententia recessimus, rationes quoque opinionis huius nostrae per nos asserendae crant. Absit autem ut tot viros reprehendere velimus, qui ΑPonium saec. H. vixisse
12쪽
tradiderunt. Ipsi enim Scriptorem nostrum recentiorem non sa-ciunt, quia ab Auctoribus saec. VIU. laudatur, quin tamen antiquiorem esse negent. I. De doctrina Aponii satis est nudire iam alias laudatum Aponii Mesrina
Ceilier, qui de eius Commentariis ita disserit: Hoc opus adeo ingeniose ct crudite conscriptum est, ut in hoc Expositionum genere nil sermo melius christiana habeat antiquitas o . Lah-baeus pariter Dirum eruditum appellat; et Angelomus , ut caeteros non paucos mittamus, in suis Stromatibus, Apoesi sentcntias etiam integras quandoque in te erit.
VII. Scripsisse Aponium sex Commentariorum librOS in Cant. Apotiti comm/nt Cant. latentur omnes quotquot de eo scripserunt. Hos vero ibbros ita breviter perstringit idem Ceillar : u Ce Commenta ire ostis diviso en sis Livres, doni te premier est une Espece de prinis face. Dans les sui vans Λponius cxplique chaque verset du
n a Lire crolire en sol les vertus, si lyon ne commence par ens doraciner Ies vices ; que Ie Mariage de Iesu Christ aveo I Ε-- gli se s'est Lit par ressusion de son Sang sur Ia Croix; que 'est η par les oux du Bapteme M'il a rendu son Epouse sam ta-n che; que dans Ies exhortations que i 'on Ait aux Peuples, iln faut pulser dans les ec ita des Λ tres les maximes mintes, . et ne mini s amuser a cueillir des neum dans les Auteumn profanes. η Hucusque Ceillor de prioribus sex Aponii libris. Nos Vero quoad sex reliquos posteriores nunc primum in lucem
13쪽
Xuedendos, Ilaec pauca subiicimus. Commentarios suos in Cant, cum ad finem usque prosequitur , Singulos ibidem versus, more suo allegorico, de spirituali Christi unione cum Ecclesia interproetutur ; ad quam omnes gentes ante mundi consummationem vocandas Se demonstrat, etiam synagogam, licet haec Λpostolos
et D torcs non sit habitura, quos plurimos iam habuit eius soror primacva Christi Ecclesia. Morum quoque praeCepta ca- quo valde utilia oblata Occasione tradit, veritates fidei cxponit, ac strenue propugnat. Hebraicae et Graecae linguae non ignarus, in Sacris Scripturis et in theologicis disciplinis mire se peritum ostendit, et catholicae veritatis contra sui temporis lia reticos lucudue studiosissimum. Ubique pium, ubique Catholicum se prodit. Nil in eo offendes quod vel minus recte vel minus honeste dictum sit. Profecto, vel ipse Annalium Pater, Caesar Card. Baronius, qui Bibliothecam Veterum Patrimi ediationis Parisiensis antiquioris totam pervolvit, in camae Plura d levit , plura etiam propria manu emendavit atque illustravit,
nil omnino invenit quod in Aponio reprehenderet. Tantum Di inomen expunxit, quod es ibidem tribuitur. Extat pretiosum hoc Exemplar in insigni Bibliotheca Corfiniana Urbis, quod imdulgente humanissimo et eruditissimo viro Aloysio Maria Rergi eiusdem Bibliothecae Praesecto , nobis pcnitus inspicero datum
est. Stylo tamen utitur incompto et rudi, vel, ut ipse testatur , hispido atque agrcsti 5 . De sententiis ae de allegoricoscnsu, magis quam de Verborum delectu sollicitus , Rhetoricae non semel, quin et Grammaticae regulas saepissime negligit, ni dicere velimus, crassiores qui in eius Commentariis deprehenduntur errores , Amanuensium Potius Oscitantiae , quam Aponii negligentiae osse tribuendos. h. ιῶ ς VIII. Quamquam non unus e laudatis Scriptoribus, qui dol)xe empi Aponio mentionem secerunt, ad LXX. interpretum lectionem eiusdem Aponii Commentarium exactum suisse tradiderit, id sic intelligendum putamus, ut L . interpretum versione utatur , licet nec semper, quoties ipse e reliquis veteris testamenti libris testimonia assert, praeterquam ex Cantico Canticorum.
α) In Prael. et Lib. XII. pag. 230.
14쪽
XIII Quae enim inde ex ordine interpretanda assumit, non minus ex Graeco quam ex Hebraeo aut alio sonte hausisse videtur. Quod quidem vel ipse in sua Praes. facturum pollicetur, dum ait usurum se exemplaribus hebraeorum, quorum proprietas veritatis non parvum intelligentiae lumen accendit, et ideo omnes quotquot suos hos libellos transcribere vel habere voluerint, obtestatur,
ut ad ca exemplaria emendent, unde ipse transtulit si , ne tanti laboris sollertia librariorum dormitatione vilescat. Atque hoc etiam patet ex utriusque textus comparatione. Exemplo sit versus 8. cap. N. Cant. Cantio. quem his verbis per Aponium expressum legimus in capite lib. VII. qui est ineditorum primus. Veni de Libano, soror mea, vonsa , Veni de Libano, Meni; cor tiberis de capite Amana, de Mentice Sanir et Hermon, de cictilibus Leonum, de montibus Pardorum. Quem quidem versum modo Hebraeo, modo Graeco sonti respondere quisque videt. Hebraeus enim est huiusmodi:
Vulgata autem nostra: Veni de Liam VI a mea, ν ni de Libα- , oeni, coronaberis iis culte Amana, de Mertice Sanir et Hermon , de cubilibus Leonum , de montibus Pardorum. Jam vero , si has lectiones cum illa quae est apud Λponium comparemus, statim manifestum fiet, illum tum hebraea , tum graeca, tum Vulgata nostra , tum alia etiam lectione usum suisse. Equidem verba illa quae Aponius assert, Soror mea, nulliui leguntur, neque in hebraeo, neque in graeco textu, neque in Vulgata. Pro coronaberis, ut legit ipse cum Vulgata, hebraeus et graecus textus habet transibit. Dum autem n dis interpretatur, non graecam quidem sed hebraicam licet per errorem, sequitur ethymologiam; m:Η enim iuxta H
15쪽
XIVhraeos vel Syros non rnecin sed fundamentum, Veritatem idem significare compertum est, vel alia quae quisque apud Lexico-graptios videre potest. Sed quidquid sit de hac interpretatione,
Eam certe e graeco fonte non hausit, ut nec alias quamplurimas hausit, cyIemadmodum videro est non modo in posterioribus
adhuc ineditis libris, sed etiam in praecedentibus. Potius autem hebraeis ethymologiis uti voluit, vel quia , ut ipse scribit, hebraearum vocum proprietas assequendae veritati plurimum comseri , vel etiam, quia ex hebraeis radicibus ad ingeniosos atque allegoricos conceptus efformandos, non pauca argumenta depr=mit. Nihilominus non ita hebraeo textui semper adhaeret, ut nonnumquam vel graecum sontem, aut Vulgatam nostram, aut aliam etiam Bibliorum lectionem sequatur. Noe mirum. Tot enim
prioribus Ecclesiae saeculis Sac. Bibliorum versiones iactas, tum graecas tum latinas Augustinus testatur 6 , ut illae quidem ninmorari Possent, istae vero nullo modo. Quamvis is Auctoris stylus suisse videtur, ut raro admodum S. Scripturarum Verbis , prout haec in probatis exemplaribus legebantur, ipse uteretur; Saepius autem de sententiis magis quam de verbis sollicitum se ostenderet. Sane, licet Mosis, Davidis, Salomonis, Prophetarum, Evangelistarum, Petri, Pauli, aliorumque agiographorum scriptinrum auctoritatem proserat, librum tamen aut caput, ubi ea continetur , reticet frequentissime. Quapropter in hac nostra Editionc paranda , Scripturarum testimonia per Aponium usurpata hac una de causa literis italicis distinximus, ut, quo ex libro loca magis quam Verba excerpta sunt, facilius innotesceret. Equidem diu haesimus, an ad dignoscendum Icctionis Varietatem , quae inter Vulgatam nostram et testimonia scripturarum ab Aponio allata deprehenditur, quoties opus esset, ei dem Vulgatae lectionem subiiceremus. Verum, quia huiusmodi vari tas nullius momenti esse videtur , et eruditis viris nullo negotio manifesta fit, Editorum quoque omnium Bibliothecae Veterum Patrum eXempla sequuti, qui eadem , prout in illius opere legebantur , typis mandarunt, ab hoc novo et nimis longo labore abstinemuS.
'J De Mel. christ. lib. II. c. H. n. Id.
16쪽
οα. Horum vero Commentariorum libri sex priores typis proediere Friburgi an. 1538. sed mutili et ex depravatissimo Codice transcripti, ut etiam testantur Editores in Praef. ad eiusdem Comment. Bibliothec. Patrum Colonien. Parisien. et Lugdunen. Ed. qui ad exemplar Friburgense eosdem Aponii libros in suis Bibliothecis inseruere. Id autem magis innotescit ex horum librorum cum Codice nostro comparatione. Locus ille ex gr. in fin. lib. II. In quo crucis curiosum fragilemque timorem Iudae amasest, primum Ormium laqueos eius confringendo, quem Editores praefati nimium vitiatum conqueruntur, et ideo ad ret, nendam metaphoram in hunc alium immutarunt: In quo curru cariosum fragilemque temonem Iudam viasea, mimum Omnium sequeis confringendum, hac serme et aeque emendata I ctione in Codico nostro exprimitur : In quo cinnu cariosum fragilemque timonem Iudam via it, Primo onarium laqueo confringere m. Item et locus alter prolixior quem iidem Editores ex illius Codicis pagina lacera , in qua etiam integra deerat Ibnea , coacti sunt transcribere, in Codice nostro integer omnino est, nec ulla indiget cmcndatione. Mittimus Ioca alia quam- plura, quae ex eodem Codice emendari possent quaeque pro viribus emendare studebimus. Ita enim fiet, ut Aponius, postquam diu in tenebris totus serme delituerit, veritati et integritati suae reddatur. Nam, quod diximus , etiam qui editi sunt, libros sex priores mutilos quoque esse, id facile constabit ex lib. V. ubi post illa verba: Adium Mos etc. usque ad illa: Egredimini et oidete etc. Aponii Commentaria desiderantur , et loco Lucae Summariola interposita leguntur; quae tamen Commentaria in Codice nostro reperiuntur, quaeque ipsi in hac Editione suo loco inserimus. X. Quoniam vero Lucas Abbas Montis S. Cornelii ex ordine Praemonstratensi, saec. XU. Aponii Explicationem in Epitome redegerat, ac totidem veluti Summariolis complexus fuerat, ideo Editores quos paulo ante commemoravimus, haec quoque Summariola cum sex prioribus Aponii libris simul edi curarunt ; ut quod veluti deperditum lugebant, quoquomodo Suinplerent , donec, ut 'i,si aiunt, divini numinis benignitate rei,
17쪽
XVI qui tam solidi tamque exacti Λuctoris in id. Canticum libri ali-eubi deprehensi in lucem producerentur. Verum non minus Lineae quam Λponit Codex depravatus esse debuit. Λtque hac somtasse de causa in Biblioth a Veterum Patrum quam Galandius Venetiis elegantor edidit, tum Aponii libros , tum Lucae Summariola omnino Praetermisit. Sane non paucos errores in illa Summariola irrepsisse facile deprehendimus. Vortium Sanir Cant. Cap. IV. v. 8. de quo iam superius locuti sumus numXm. latine reddunt: Deum DCrenae, contra omnimodam rei veritatem , πτο enim hebraea VOX , cx pa et coalescit, quod latine vertitur, dens lucernae', quiPpe in verbo ' ad de Dei nomino ne ullum quidem vestigium apparet. Et dens luce Ne recte quoque legitur in Codice nostro , ad quem describendum iam iam
M. Codox itaque noster, e quo reliquos et huc usque ine-ditos Λi onii libros nunc primum vulgamus , o Nonantulano Monasterio cum aliis bene multis et eximi ac notae libris niss. per clarissimum virum D. Hilarionem Rancati ordinis nostri in hanc Bibliothecam delatus cst 6 . Extat in mss. Plut. l. Soci. G. et num. XU. interius distinguitur. Et sub eodem numero in novo Sessorianorum Codicum Indice recensetur, quamquam in Catalogo, quem Card. Besutius descripserat, sub num. 1 35. r Periretur. Membranaceus Ost, et formae oblongae. Folia habet 142. altitud. 0. 33. latitud. 0. 22. metri gallici, ad quem in novo Indice, quom nuper ex nobis unus absolvit, omnes Sessoriatii Codices exacti sunt. Unaquaeque solii pagina in duas columnas medio margine partitur. Characterum sormam habes in specimine, quod in fronte operis Oxhibemus. Nitidissime scriptus est, et ab aliena et recentiori manu ab Amanuensium memilis expurgatus. Neque ideo tamen misti cs nullis omnino meri. dis Codicem nostrum scatore. Immo satemur, non Semel per nos emendari debuisse, ut verba sensum aliquem redderent qui cum Praecedenti et subsequenti oratione coniungeretur. Hinc etiam
pag. 427. lin. 7. oculo pro sobole, et pag. 138. lin. l. serere
hiJ Tirahosehi - storia illau' Angusta Badsa di s. silvestro di Nonantula Tom. I. pag. 174. e seg. item - storia dilla te teratura Italiana Tom. III. pag. III.
18쪽
pro roborare scribendum censuimus. Alias sed minoris momenti varietates, nec tamen omnes, in paginarum calce adnotavimus.
Caelorum, quoad fieri potuit , nihil de Codice immutandum censuimus; ita tamen, ut in editis libris recudendis , lectiones quas habet divorsas Edit. Colon. hac enim utimur) quandoque subiiciamus. Licet autem ibi emendatior sit Codex atque integrior, unde sex priores Aponii libri descripti sunt, ut ex
dictis iam patet, atque, ut iam mouebamuS, aliena maDu quandoque emcndatus appareat, id potius factum esse existimamus, ut exemplari, a quo exscriptuS cSt, responderot, mitiime verosincorae Aponii Iectioni, quae dum Codex hic noster Scriptus est, fortasse iam desiderabatur. Quapropter accuratiorem , nec semct, reperies huiusce Coloniensis Editionis lectionem , quae tamen non COdici ex quo deprompta est, sed magis studio et
labori Editoris deberi videtur, qui alias Codicem illum depravatissimum scribit. In desinienda illius aetate plurimum non immorabimur. Satis antiquum esse putet ex VerbiS, quae Pinstremo sol. lcguntur. - Hunc perditum librum Monasterii Νωη nantulae inveni, et pro ipso Monasterio recuperavi Ego Βω- ptista Prignanus, quum, mortuo D. Usualdo Rectore S. Baris nabae de Mutina, Invcntarium de honis ejusdem conficor m. XIII. Julii 3450. de cuius inventione notitiam dedi Monachiisse dicti Monasterii, et eumdem mutuo retinui exemplandum et , transcribendum , ad omnemque agentium Pro ipso Motiast is rio requisitionem restituendum. Et ideo ita ibi propria manu, scripsi. - Unde colligitur, Codicem hunc esse hac actate valde antiquiorem. Fuisse autem Saec.XII. exaratum, tum ex forma scripturae, tum ex aliis argumentis coniicit Card. B utius o . Sane non raro occurrit r superposito puncto pro i aut 3; k proch. C. Pro S. ρ graec. Pro r. latita. Diphlongos pariter haud raras habet utio literarum nexu e rutatas, licet non Semper, ut Parest, usurpatas. Pro admirari habet ammirari, ungentum pro unguentum, intellegere Pro intelligere, Secuntur pro Sequuntur,
iocundus pro iucundus, quicquid pro quidquid, florient pro
florebunt, Ductare pro flagrare, tus pro thus, contremescol e
ω Nolas nis . in cod. Sesa. Vid. cod. ivis. nostrae Bibliotherae CCCCLXXXVIII.
19쪽
xVIll pro contremiscere, etc. Sirigula ferino verba interiectis spatiis distinguuntur. Punctum interrogationis, ubi opus est, adhibetur, suemadmodum et reliqua interpunctio omnis , licet minus a curate disposita, ita ut perSaepe Sententias, ut Par est, non distinguat. Quilibet liber per spatia maiora in Capitula prima Pomto distributus videtur; sed reapse, continenti sorte, et sine ulla interruptione, ab initio ad lincm usque procedit. Idem vero Codox litteras habet rubet coloris: scilicet initiales omnes, atque eas etiam, quibus cuiusque Lib. initium vol finis notatur, quemadmodum et tostimonia, cpiae Λuctor e Cantico Canticorum expendenda assumit. Reliquae vero, Sive Commentaria contineant, si vo cx aliis Scripturarum libris testimonia deprompta reserant, uno eodemque uigro Charactere maratae sunt. Continent autem Λponii lib. XU. Commentariorum in Canticum Cantic rum sub titulo, quem in capite operis posuimus. Λ pag. 3. usque ad l32. seu a sol. l. r. usque in. v. habes priores sex libros editos, deincops Voro ineditos. Nil praetorea habet hie C, lex , quam Pauca admodum carmina post lib. XII. quae ab Amanuensi exarata fuisse tradit Besutius , quaeque suo loco edenda relinquimus. Character marginalis rarus est, et eiu dem formae ac Codicis scriptura. Tandem ne quid desit ad plenam ciuiacm descriptioncm, addendum putamus, illic in sol. chartaceo ante membranas adsuto hace Besulii manu scripta adhuc legi: Aponii ld. XII. in Cantica Canticorum. Hasentur hi libri in toni. 9. Bibliotheine Patrum mitionis Coloniensislsit 8. At voro in hoc proculdubio deceytus est vir caeteroquin eruditissimus. Sex enim posteriores Λponii libri nedum in Edit. Colonionsi, sed ubique desiderantur. XLI. Hos itaque, post editos, nunc primum typis committere
paramus. Et quoniam Codices alii praesto non sunt, cum quibus nostrum Conseramus, idcirco eius lectioncm ouitiino retinebimus , iis tantum emendatis quae vel Amanuensium negligentia, aut aliter ex Auctoris contextu, corrupta osse deprehcndimus. Veterem orthographiam, de qua talia satis locuti sumus num. XI. iii novaria immutavimus. Quae in Codice, rutico charactore Scripta sunt testimonia ex Cantico, litteriis italicis lim
20쪽
XIxter a PiceS - . . . , Caetera vero Scripturarum testimonia iisdem litteris, demptis apicibus , exprimere placuit. Loca si quae erunt obscuriora, brevibus etiam notis illustrare studebimus. Caet rum, si quid minus apte per nos dictum fuerit, videant et parcant eruditi; ac simul noverint, nos in Aponii libris evulgandis nil nisi ecclesiasticae litteraturae augmentum prae oculis habuisse.