장음표시 사용
2쪽
Christophoro Mabutio Tridenti Episcopo Principi omati simo
Ammoniiun Hermeam in Prsditamenta Aristotelis locis a me nuper mendatum complurium,ac latinitate donatum, tum uas ientiae studiosis id ride Magis taretur munus de mea supellectile ad te desero, ac nomini tuo dicatum uolo opti
tam a me Princeps Christophore Madrati :ut secus in me accidi se intelligas qua in mulatorum amicitiis uenire usu soleanquar,nisi assiduis colantur ossiciissensim mane scunt. Nam etsi ita casus tulit ut a quo tempore a te discessi, nullus cosuetudinis usus interces struit e mea in te uetus obseruantia eo magis est aucta quo maior in dies ea causa qua te ch seruare coeperam ficta est. Non puto tibi memoria excidisti tempus illud cum tu mea opera in litem usus ex tum me singularis quae in te elucebat praestantissimae uirtutis indoles comouit, ut te non soIum diligerem,sed uehementer etiam colerem. Ab ea indole cognoui quae essent expectanda. que ex vi magna scilicet,atque praeclara.sed meam tamen expectationem ualde a te sentio esse superatam. Itaque meam in re uoluntatem tua uirtus quae pepererat,eade aluit,
ais auxit. Quo laetum est ut in te colendo obseruandos nemini sorte concedam: ac, quamuis nec foecundiora tibi desint ingenia quae laudes tuas celebrare copiose ac splendide possint, mea tamen interesse magnopere existimem, ut restis iis sim qui nostra haec legent, summae pri bitutis apientis, ni gnatatis tuae,ac denique earum uimirum,ciuarum ope in sublimem hunc ui rorum principum ordinem relatus es. Nunc genus non profero similiae tus nobilissimum. uel Gaudenta Patris tui integritatem, cuius hae fidei ac prudentiae credit Ferdinandus Roma norum Rex inclytusqus domi cliatiora habet. uel fratrum tuorum tum singularem eruditionem, tum militaris disciplinae petitiam. quando graue mihi his recensendis negocium factsio
rem,ac demum uererer ne, quanquam uerissimus essem praedicator, aliquam tamen adulatio nis notam subirem.Non hanc tibi amplitudinem his fortunis praesertim comparatam esse aio: tametsi eae quoque non minimum ad hanc dignitatem contulere non quod aliis uideo conti gisse quamplurimis, aut haereditatis iure,aut pecuniae adiumento: sed tua sapientia quam plu/rimo literarum studio consecutus es.tua clementi ac miti natura,qua nulla in quenquam male uolentia sinusus, neque amicis, neque alienioribus opera Be consilio unquam deri. tua comemoranda quadam liberal inne, qua allicis beneficiis homines, eosque percupidos tui, ac stucho sos reddis adeo ut st tibi non solum deuinctos fateantur sed etiam mirifice gaudeant. tuae te inquam uirtutis splendore illustratummop hanc tibi laude esse cum alio comunicandam.tuis
ipse tibi praeclaris operis dc auctor 8c persector extitisti. Demu ea uirtus est tua,ut tibi ne etiam principatus quem obtines an tu illi plus dignitatis asseras meae qpius dubitem.Quamobrem quae ad hanc tibi gloriam uiam ostenderunt, eadem te nec ibi diu esse patientur sed iis innixus altius euolabis, honoribus quibuis amplissimis perfuncturus:ut familiae tus ornamenti quaquam sit nobilissima) plus multo quam in eris redditurus quotidie sis. Haec est hominum opinio de te:quae magis in dies magisy cdfirmatur. Ueru longius me digressum sentio eaq; cimemorare quae silentio praeterire decreuera. At certe veru necesse est lateri aliquando, nes, id quod iaciunt inuidi,egregias laudes boni principis intactas rellinquere, ut huc csteri observent
homines, ut ossin eum intendant,velut praecipuu probitatis exemplar. ad id uero unde oratio deflexit redeo. Hammonium meum tibi omnium maxime nuncupatu uolo Princeps opto
me,exiguu id munus quid si tus coserre uelim amplitudini: permagnii uero,si uel nostru i eo excole labore aestimes uel rem quas continet dignitate reae.n.sunt decemplissima rem ge/nera,quae ad tota Phili sophiam,ob tam is bonas artes omnes aditu patefaciunt simul ut,siqna grauioribus negociis re disiungis,relarsi* ad Philosophiae studia, quae re semper a prima uis aetate delectarunt grauissimu istic Philosophu habeas, cuius excelleti ac singulari doctrina uti comode possis:simul ut restis apud omnes sempitemus is sit mes i re uolutatis. Et uero tametsi nec tu i me is esses et es nem ego te unq praesens nouis ,ra m ad nos tui nominis fama peruenit ut ide hoc ficiendu mini sueti Q re a te peto ut Hia tu meae in re pietatis monimetuita excipias ut e lecti re,in tutis intimis habeas. que ubi P re ipsum cognoueris, profecto non
indignissimum tuo patrocinio,tum; hos o iudicabis. Vale.
3쪽
Ioannes Maria Cataneus Salonensis Mediciis Bartholmaeo Silamo Salonens Meduo. S. D.
Ridie Non. se .cuin apud S1lura filium Minerarae te mihi Tabellarim nostre litreri r a me consulis an Flammmiis Hermem in Aristotilis Praedicam o,Pm dudum latini. tate doraueras,mihique rimior relabiuras, π rann pndemsub sacro nomine Rmurentis. Trid ntini Epistori Matiuis eiere conveniat . Uid pro Deorum immortalium Dem, tam telibrem comnematorem,tam expectM-,o amisiam, m Iideliter per te, leto modo o Cal num nuper, catera plurinis,quibus aetatem iam mas, G commias, ituerpretatum,in publicum dialictitoriis cum, modum non prodere quid er eam ipsum tam claro Principi, cui i m ἐicataesint Gratiae, er Virtutes omnes, bo. ualiterae, tae artes omnes. η dicare co misit: Autrirem Ut M P Oreum edito, Taruo ramini fideliter M. uno, Atque in Deuotionis norae, meae cilicet Er Iluani ergo in m praecipuae testimonium, hanc vi Isin v cum Herim pinice cadendam curato. Vale. b noxae. Irib. Sep. LECTORI. uctiviri Interpres in vertenti Ham tuo ea imam Ariglotelis verba, quae in impresse Hinnioni, vaco remplari tractis est, latinafecit, ηοι sudiosorum utilitati constentes, integram absolutamque Praedicamentorum dictionem ubi a suis lacis ex Boeth3 trafutione H ciendam c*rauimus,ne quid tibi praeterea requirendum esset. vade.
4쪽
RISTOTELES Fuit genere Macedo. ciuitate Stagitis otium
dus. filius Nicomachi,Amyntae Macedonum regis medici. Unde de filium quem suscepit, patris memoriae gratia commendandi, appes lauit Nicomaclium. ad quem de libros de moribus quibus titulus est Nicomachea constriRit. matre autem natus est Phaestide.
rum porro uterque & Nicomachus & Phaestis ab Aesculapio genus duce t. id quia dictum in Aristotelem epigramma testatur hunc
Nicomacho genitore satusque,& Phaestide matre Est Asclepiadis dius Aristoteles. Post obitum uero Nicomachi de Phsstidis Aristoteles apud hospitem quenda Atamensem educatur. cuius etiam nequaquam immemor officii non eius filium modo uicissim aluit Nicano rem, omnique imbuit literarum genere, uerum ipsum sibi quoque filium adoptauit. uitaque decedens Imuit ut nuptui Pythais eius filia Nicanori collocaretur. Aristoteles igitur per te neram adhuc anatem liberalibus disciplinis erudiebatur: ut quae ab eo de rebus poeticis 6c asuersus poetas scripta sunt,necnon Homeri problemata, de Rhetoricae artes declarant. Annum uero natus decimumseptimum, Pythia quoque ei philosophari iubente, Athenas concedit. ubi Socrate utens prsceptore, cum eo triennium agit. Csterum extincto Socrate ad Platonem Uentitat:quicum per uiginti annos uersatur.adeoque Menuam nauauit operam,ut Plato Amnotelis domum Anagnosis idest Lectoris domum uocaret. Non enim Aristoteles Lyceum ubuente adhuc Platone, ut quidam suspicantur, ad eius aemulationem aperuit. quomodo messicere id potuit, cum tunc potentes admodum essent Chabrias & Timotheus Athenis Imporatores, & Platoni genere coniuncti Nonnulli sane Aristotelem uiuo etiamnum Platone Ἀγceum aduerius hunc aperuisse dicere ex eo conantur, quod in pluribus Platoni restagetur.quibus respondendum,non contra Platonem simpliciter pronunciare,sed aduersus eos qui minus platonica intellexere.Quod si uel Platoni ipsi reclamet nihil esse absurdu cum & in his Platoni consentiat. sunt enim ipsius Platonis uerba ueritatem magis curare quam aliud quidquam
oportere. Nimirum Nec quoque ad uerbum inquit, amicus quidem in Socrates, sed ueritas amicissima. 6c alibi, paulum quidem Socratis habenda ratio est. veritatis uero quamplurimu. Fecit hoc ergo de Aristoteles tametsi nec quae sunt a Platone dicta subuerteritiquippe dc hic cosentanea illi peregit,cum despicere ueritatem nollet. Denique quod Platonem uidelicet magna beneuolentia prosecutus Aristoteles suetiqex eo compertum est,quod aram Platoni dicauerit, in qua sic inscriptum reliquit. Ipse Platonis Aristoteles hanc condidit aram, Laude malis quem fas nec celebrare,uiri. Usus est Aristoteles Platonis similiaritate annos uiginti.uita aute defuncto Platone choIs suo cedit nepos ipsius ex sorore Speusippus suit enim is filius sororis eius Potones. Aristotcles uero in urbem sese macedonum contulici ubi Alexandrum coditorem instituit bonis artibus. magnaque huius pars imperii suit. nam plurimum apud regem ualuit, potentiaque opportone est usus tum singulis priuatim tum omnibus publice promerendis. Et quidem st beneficia priuatim in multos contulerit,declarabunt quae eius commendatiuae sinuntur de quibusdam ad regem epistolae. Quod uero de publice iuuerit multos perspicuum ex eo fit,4Stagirorum oppidum isto arquatum Alexandro ut dein ro conderet suasit. unde de festum diem Stagi ritae celebrant Aristoteli quem Aristoteleum uocant. mensem uero in quo solemne id agunt,
nominant Stagiritem. Gin Eressum quoque Theophrasti ciuitatem cum ab rege Alexandro male tractanda tae ab iniuria uindicivit. Caeterrum post haec cum diem suum obesset Spe
5쪽
sppus accersunt Athenisis Aristotele . duoque his molam Platonis excepere Aristotcles atque Xenocrates.docebatque in Academia Xenocrates, Aristoteles in L . Postmodum in Aristotcles seditione inter Athenienses coorta,in orcicidem secessit. utique cum hoc Athoniensibus dixisset, Non patiar uos his in philosophiam peccare. etenim morte iam Socratem Athenienses damarunt. Significiuit quoque Antipatro reo difficile esse Athenis uere. Porro uersum illum dices at Homericum, Inque piro pira filo ficus inque smescunt. Quasi Atheniensium ex his Gunias arguens. Rursus uero in Macedoniam reuertitur Aristoteles: multumque apud eius tempestatis reges Alexandrum, de Olympiadem eius matrem, de Antipatrum ac Philippum ualuit. Scripsit uero unico libro εe ad Alexandrum de imo Quo ipsum quonam pacto regnum administrati conueniat docet. Denique cum eo nes usque intra Brachmanas penetrauiuubi respublicas quinquagintaquin* supra ducentas conscripsit.Hunc comitatus est ec in Persidem: de bello consecto, atque Alexandro uita perfuncto, in patriam suam rediit. Fuit hic uir motibus sesquam satis moderatus. excessit in philosophia humanos limites de ea nihil omittendo commentatus. Atqui ex eius ipsius ingenio ac sollertia complurihus additis totam philosophiamnumeris omnibus absoluit. Nam logici quidem adiecit, cum regulas discreuetit a rebus, dc demonstrativam rationem ac uiam consecerit. Norant enim ue/teres demonstrarerat demonstrationes lacere haudquaquam sciebant.quibus idem cum iis ac/cidit qui cotii strandi artem exercere non possunt, uti uero calcris possunt. Physicae quintames mirem adiunxit. Theologiae uero eui nihil accreuit nihil de ea tamen tractauit in quo quidquam desideres. Non enim ut arbitrantur nonnullisola ea quae mundi ambi tu continent sed&qvie supra mundum sunt noranut octauo quoque pMlam lacit uolumine naturalis auscultationis: primam inquiens caulam neque per se mobilem, neque per accidem esse. ex hoc lane indi cans, diu tatem supremam ac moderatricem neque cora rvi pus esse, que obnoxiam amictibus. Vixit Aristotelisuriit erso tempore annos tres & sexaginta. Nampannum agens decimumseptimum Socra rem audit, eique per triennium ashaereti fuit dccii Platone annoso inti uixit uero a Plato nis interitu tres de . ι Hlo uiginti. Haec .... i. .nnes a d
de uita Aristotelis habuimus dicenda. rei ata linii se n
6쪽
QUAESTIO UTRUM PARS AN INSTRUMEN, TVM PHILOSOPHIAE SIT LOGICE.
VANDOQUIDEM Aumn pro stiri liber Logicae princi
pium est commentationis, ut in orationis serie explicabitur, necesse est utrum pars an instrumentum Logice philosephiae sit disquira mus. Haud enim ignorandum est, philoso tos iam pridem uiros, quosdam philo his partem esse, qualis Stoicus chorus fuit uni uersus lim instrumentum, ut peripatetici omnes iocim pronun classe. Plato autem Logicenpartem simulatque instrumentum dixit: partem quidem in Phaedro, instrumentum uero in Parmenide et ubi iuuenes inquit,quoad iuuetuli aetate fruuntur, in garulitate protexer i 'ceri Dortere ut Postmodum a salse discernere uerum pos lint. Exceri oportere, ut postmodum a salse discernere uerum posquo igitur Logicen garulitatem uocauit ex hoc instrumentum ab eo dictam coniicimus. non enim garulitatem appellare eam ausus suisset,si partem putasset philosophiae:ne philosophiam garulitatem nominaret. Fieri uero potest ut idem pars instrumentumque sit,uerbi gratia ma nus. est enim haec tum candidirum accipiendi instrumentum. γα autem corporis uniuersi.
Suam igitur opinionem Stoici duabus aserunt argumentationibus, quarum prima hunc in modum progreditur. Si omne id inquiunt quo utens utitur neque pars terius cuiusquam neque paructa est, ipsius necessario utentis aut res est utparticula. Sicuti S medicula prae finittice uictus ratione utitur araeci hanc uocant quasi uictiariam latine appellaueri quae quoniam neque pars alterius neque particula est ob id medicinae pars est aut particu ia. uerum pari quidem curatricis, particula uero praelices siue activae existit, Porro additum orationi est si illud neque pars neque particula alterius est, ob astronomiam. hanc enim usur pat gubematoria. ac quoniam prius philosophiae pars N particula est astronomia, pars nimi vim mathematicae, contemplatricis uero particula, eam ob rem gubernatoriae neque pars est neque particula. Quare si logicen usurpat philosophia, haec autem scientiae alterius pars aut . ' Pparticula non est, philosophiae igitur est Prima ita ue ipsorum est huiusmodi quidem argu/mentatio. uuam facile redarguas .nam eilo Quoque retorto dicam sermone. quoniam gram a omatica&rhetorica&medicina ratiocinandi utuntur lacultate alia ut suas ipsius regulas recte met LGAE, G ι sese habere demonstretinia ut placita sua constituat, ac neque pars neque particula alterius est, 'mom artis, plane dictarum artium pari erit aut particulai P - sermonem quoque impersccte ν protulerunt. si quidem dicere eos oportebat, Si id omne quo utens utitur artis alterius Mel scis 'a ocentiae neque pars est neque particula neque i Irumentum inlius uel data uel Darticula uel in strumentum erit uten quoniam igitur philosophiae neque pars est neque particula ratiocinandi facultas, eius necessario erit instrumentum. Nam Φ uerbum hoc neque instrumentum addi sermoni opus sit, hinc datur intelligi. utitur enim medicina phlebotomo, quod alterius neque pars neque particula est artis,ergo medicinae. At si uera sunt hae quandoquidem phlei tomum corpus est,erit 6c medicina corpus, quasi ex corpore quoque constans: id stabiti indum est,cum habitus animae sit ac scienti Secunda tino ipsorum argumentatio id genus est. Nulla inquiunt ars proprium instrumentum molitur. si ergo Logicen facit philosophia,non eius instrumentum, rum pars eriti terum hanc quoque euertimus aggressionem ex euis e identibus dicimusque & artes alias suorum Euelitrices instrumentorum A complures ut in/ scudis excusoriam, quod ipsius instrumentum est. eodem modo εἰ materiatiam mallei. Quideleto uel hic inc odum sit Logicen philos hiae instrumentum esse dicere, tametsi eius opus idi uideamus, non para tamen erit ma&activa compresicii , a item quae parti insunt ea non in να - .
7쪽
Logicae insunt: quae uero competunt instrumento, ea logia quoque ipsi competunt,constat non ut partem esie sed uti instrumentum.Est enim partis ob scipsam non ob aliud lactam esse: ut contemplativa, cum pars philosophiae sit, sui, non alterius gratia facta est perinde uero ocutiva At instrumento datum est, ut ad altu non ad st usu reserendo fabricatum sit. Logice ergo non Iulios Ius sed alte ius causa taliuata est. nempe ut in contemplatione ucrum a salso, bonum aurai ilico in rebus agendis discernat Haec Drro si sic halami instrumentum ergo
ili,s pnii logite est Utatem si mriem este philosophiae t an supposuerimus, quoniam pars omnis eandem toti materiam is que obtinet, RSice aurein nesse materiam eandem cum philosophia neque finem habet. eius igitur nequaquam pars erit. Nam res quidem,philosophiae materia sunt:.finis autem,similem stae deo praestare. At logiccs materia, uoces & propositiones: finis,demonstrationes conclusionesque, lima pars aliis conmesia partibus totum complexi gdempta diminuit. at logo horum efficit neutrum. non pars a tur, sed instrumenium. Atque nare quidem Peripateti cxquibus minime est retragam dui. Plato autem,ut ante diximus,'partem eius di instrumentum pronunciauit. Quemadmoelum enim duplex inquit sextarius est, alter quo metiris, alter quem metiris: ac maloes qui/dem instrumentum metiundi est. quem autem metrutis, totius is pars est humorisaeodem pacto dc lince semota quidem a rebus, philosophiae 3 Instrumentum: rebus uero accom/ Imodata, pars est philosophuci ri
8쪽
UMAEUIU AMENTA ARISTO. PRAEFATIO.
v EMADMODUM cum introductiones auspicare murea dicebamus qirae ad omnem philosophiam spectarent, dem propositi nobis intentionem libri d ebamus, ita nunc quom exordientes, priusquam Aristotelis trillarum aggrediamur, dicamus ea quae ad Aristotelicam omnem philosophiam pertinent: tum sic quem prae manibus habemus pnedicamentorum libri intentionem decernemus. Decem autem sunt quae praemitti debent capita. Prumum, quot modis philosophorim si e nominentur: ut qualis etiam fuerit se Philosophus dignoscamus. Secundum, de Ari λ , tela corum operum diuisione.Tertium,unde Aristotelicorum orerum sumendum initium sit.Quartum,quis finis Aristotelis philosophis. Quintum quae Derda Tad Sextum,quodnam genus sit Aristotelicae elocutionis.Septimum,cu obscuritati Ruduerit. uu,qualis sit oporteat auditor. Nonum qualem interpretem esse conueniat inimum quot sint op ta singulis Aristotelis comentationibus ris sanda.Hae iram summe sunt oue quaeri debent. Causa uero clia exploranda est ob quam solas has,am nec surra nec pauciorct imoarius. Pimuero eam plane didicerimus si sermonem ex diuisione complectamur. Itam des Iosi oni sectas septem modis dici sciendum est aut a sine principe ut Platonin de isthaeorrea ut a Uapis m , ut Cyrenaici ab Aristippo,& ab Euclade Megarici.aut a loco in quotam
Arreci Xeni crate,&Stoici atati Zeno .auta iudicio in philo binado ut qui Eph ci id est Inhibito , uel haesitatoro nominans.aut a uitae genere ut Cinaici ovibus praefint AntisthenG.aut a fine philosophi ut indoiaci hoc est lunuarii, qui Epicum sunt. aut ab accidente,ut ab ambulatione Peripatetici nimirum ab Aristotele deducti. Inhibitorre ergo huiusmui derasa distur. Pyrrho se Princeps indeprehensionem hocin certitudin nullam esse in rebus assciebatamq; exemplo utebatur. Quemadmodum inquit fieri nequit ut in fluuium bis eundem introem cante enim elapsus est quam secundo irruperis, ita noe de rolicet.quippe cum earum quos sit fluxili, naiara , re in eo qu fiat ac defiat iij esse obtinratiquamobrem interrogati annuebant solum aut abnuebant iratas antra res esse quam responderent putates. At uero discipulus eius Heraclitus abra, intenm, semel quidem licere in idem flumen ingrediam abat. ram quam totum M versum corpus aqua praeterfluxit iam plurimanta sese habere dcreta habet enim essem motu ac fluxu omnia. quare dc Inhibitores nominabatur,u, responsiones derent a supprimere EPlato aut cum hanc tentiam pluribus Infutaretis I insempsi argumetum. HeT homines qui esse indeprehensionem diciti Cum in si mrehensionemean non, rehendistis Namsi dep- est deprehensio sin missi nus, habenda uobis fidra non est, ut qui in hensionem esse non deprehzistis. Ceterum. Nam Gniphilosophum quis Plato enim inrcitationis gratia deambulans sodalibus
- cendum dabit. 'cum succinisset Aristoteles, ondiuisionem quo Aristotelicorum operum faciamus. quotimita indicularia sunt, ut Einstolae . quaedam uniuerialia, ut physta, Liber de Anii- ε alia iisnni, lam medio sunt, ut Respublicae,& Historia de Animalibus. Particulam igitur A rara serit in dio sunt, ua int. Vniuersalium uero alia sunt ordine accuratest; constripta Tragmatim eri uorantὶ alia commentaria in quibus sola tanta describuntur. mmmentatiora Ila sunt Isennia, minarum quaecuns ei de unos ripta sunt speculamin. nonnulla uina, quae stilicet de
9쪽
P R A F A T I optutibila confecit. At ordinatiorum seu synta aricorum quadam ex ipsius auctoris misona autoprosopa meci appellant & auscultatoria sunt. aliqua collocutoria graece dialogica)at
extraria. Scripta autem ea quae ex auctariS persona ais auscultatoria dicuntur, partim contemplativa habentur, partim activa, partim instrumentaria. Contemplativoriam nonnulla phnsiologita, nempe in quibus de natura traelatur. aliqua maurematica. alia theologica . Aetium rum quaedam ad mores colendos, quaedam ad domus, nonnulla ad reipublicae administiationem pertinent. Ptiora illa graece Ethica, altera Politica . Postrema Oeconomici nominantur. Instrumentaria tum in ea discernuntur quae methodum antecedunt, tum quae de ipsa agunt me modo, tum quae aliter ad methodum conducunt. Sunt ergo particularia quae ad aliquem scri/pta priuatim sunt, ut Epistolae. de quacu rogatus ab Alexandro Macedone de Regis ossicio, ac quo pacto colonias deducere oportrat, perscripsit. Universilia uero, ut naturales tractatus, S de Anima, uel qui de Generatione at* interitu docent. de uniuersalibus enim rebus in id sonus disserit libris. Media uero, ut Respublicae 6c de Generatione animalium commentationes. quatenus enim de animalibus agitur, uniuersale habent. quoad uero non de omni simplicitet generatione, particulare sibi uenditant. Porro Commentaria nominant illa quae ad res memo/ris suggerendas sibi annotabant. Consueuerunt enim ueteres cum antiquiorum libros perlegorent, ipsorum de quavis re sententias excribere, 6c argumenta quibus ea assererentur communirenturq;. nes id solum, sed quae ipsis quos legentibus placerent, scriptis saepenumero momoriae gratia mandabant, ut si quando de re aliqua lambendum esset, uetustiorum de ea opi/niones in depromptu haberent, ueluti propriorum librorum materiam. Ex Commentariis ea uniformia nuncupabant in quibus de sola re una obseruabatur, ut de Anima, de Caelo, uaquopiam alio. Varia autem in quibus de pluribus collectum esti M. Caeterum Ἱntam, tita ra dicunt quae elocutionem habent erudito operi consentaneam, εἰ tapitum diuitionem ora dine decenti dispositam. At Synta aura tum collocutoria sunt,tum auctoris ipsius personam reserunt. Sunt ipsius personae ea in quibus ex persona sua docebat, quae dc auscultatoria nomi/nant, quod ad suos legitimosq; auditores uerba faceret. Collocutoria autem quae non ex pro/ptia pessona conscripsit, uerum quemadmodum Plato aliorum personas introducens, quae 5 extraria nuncupabant, quod ad uulgi utilitatem scripta essent. Plurimum uero differunt ab Auctoris pessonam res tibus collocutoria. in illis enim tanquam ad iustos uerosq; auditores
sermonem faciens, de quae ipse sentiat dicit, re exquisitissimis fulcit argumentis,qus assequi uulgus non potest. In Collocutoriis autem,uelut ad communem ac multorum utilitatem scriptis,
ea quibus ipse assentitur pronunciat: idq; non per demonstrativa, sed simpliciora argumenta,qusq; percipi a pluribus ualeant. Diuiduntur qui ex Auctoris petaona sunt, in Contemplativa, α Actiua,& Instrumentaria. quoniam in haec duo distincta est philosophia, Contemplatiuum, ais Actiuum. Contemplativa sunt in quibus de uentare mendacioq; considerat. Actiua in quibus de bono 5c malo scrutatur. At uero quoniam de bono de malo, Be uero dc salso non imuis est hominibus controue ia, aliiq; aliud bonum, & malum, α uerum, de lassum esse arboriantur, instrumentum quo hodiscemerentur nobis oportuit traderet, id quod est demo stiatio. Porsi aliud nihil demonstratio est quam demonstrativus syllogismus. Ut enim tigna/rius faber amussi utitur instrumento curuis ac rectis lignis discernendis, necnon aedistrator per/pendiculo quo rectos ait obliquos dignostat parietes, sic philosophi demonstrationem habent regulam rectam certamq; rerum diiudicandarum. uidunt Contemplativa in naturalia,& m, thematica, dc theologio. Sunt theologio quae ipsi post naturalem tractationem scripta sunt. eaq; sic παιατατοι idest Postraturalia nuncupauit. Omnia enim quae supra naturam sunt, theologiae docere pmprium est. Naturalia uem, ut es ipsi quae physics uocantur. & qui de Generatione α Corruptione inscripta sunt, ac similia. thematita horum media ha tur, partim* a materia separabilia sunt,partim separari non possunt. scripsit enim de lineas quas dam. Actiua quo* in moralia chabet enim moralem tractatum dc in Oeconomio, ac ciuilia diducuntur. Instrumentariorum autem quaedam de ipsis methodi principiis sunt, ut praedicamenta,ectaber de Interprratione, dc duo Priorum Resolutoriorum uolumina. alia de ipsa pertractant methodo, ut Posteriora Resolutoria, in quibus de Demonstratione praecipit. Loci uero, Se semistici Elenchi, dc artes Rhetoricae,&, ut placet nonnullis, qus de poetio prodidit, exsequidem admetbodum nequaquam conferunt, faciunt tamen 6c ipsa aliter ad demonstra
10쪽
cloceamur. Tertium inceps erat caput unde Aristotelica opera auspicati conueniat. Itam Doctus atm Sidore a naturali trulatu inchoandum putant, utpote semiliariore ac noto. lemur aurem a manifestioribus incipiendum ac cognitis . Huius uero praeceptor Andronicus Rhodius diligentius inquit',initium a Logica sumi oportere affirmabat, quae circa demonstratio nem uersatur. Quando igitur Philosophus in libris suis omnibus demonstrativa docendi rutione ac uia utitur, egregie nobis hac prius elaboranda est, ut scripta eius reliqua facile assequvmur. 'ent qui a morali incipiendum arbitrentur. prius enim mores excolere, Ilah; adire avos tr oporrere, ne turbata ab Meetibus ratione non exactas de rebus sententias sera/mus. Quod siqui a Logica malint, ut quae nos ad principia ducant, ac qualis uirtus id genus exaltat cum demonstratione intelligamus, escimus primum recte opinando id scire nos, demetiam demonstrative debere. Quare tametsi demonstrationes non intellecto percapimus pia tamen prius opera moralis scientiae edocti, uiuere secundum ea recta opinione conuenit tum demonstrati uas dehinc aggredi methodos. uero finis est Aristotelicae philophiae somni iam inquam principium nosse, omnium opificem causam,sempitemam,aim eodem se mo oo nadentem. omnium enim principium idemq; incorporeum demonstrat, desuta autem ex illo uniueria. Sed qus nam nunc nos ad finem perducunt nempe doctrina eorum que in tempore ac mutatione taminunt. eiusmodi sunt generabilia corruptimiliaq;. ab iis enim nos i i ad sempiterna rindeq; se habentia mathematicarum interuentu subducim us. id genus Gelesia sunt. itaqi mit imo reas substantias ad primam omnium causam transcendimus. Nam cum motus omnis aut ad substantiam aut ad quantitatem aut ad qualitatem aut ad locum pertineat. generationi interniticniq; addicta motus genere omni caelestia uero locali duntaxat cientur.Oil ob rem de ii orm pergendum est ab iis qus multiplici genere ad ea quae uno ac solo agitantur arsita ad immobile quodin eodem pacto sese perpetuo habet principium,nem in oraculo pes est traia remor mittendus. Si enim a corporibus ad primum omnium principium semel accedere
ui P -xbi Ny ur,ac figura descriptum. Qua de re tradenda inquit
Plotinus iuuenibus mathemata sunt ut incorporeae assuescant naturρ. Aristotelis autem scribem di genus ubis est elocutione eum. fugit enim semper Philosophus rhetoricas exornationes solum Tli cincta ac ueluti oculis subiiciendae rerum naturs intentus. sspe etiam compressum' atquso curet Nil , ni exscribentis natura, sed ipse data opera id t. nam lora meteo ra aliaq, acide Moest persecutus. Ergo obscuritatem assectavit, ut uentes ingeniosiorestri agriq idoneos redderet iis quae dicerentur coenposite audiendis. ut 1gidum audi
mordiis auerteret. siquidem legitimi iustique auditores quo sunt obstiti dicta .re zelando euincere alm intima subire contendunt. Itam obscuritate propter profanos rerumnu tu dignitatem obscuritate perinde ac uelamine est usus. Auditor esse iustus debet ingenio perspicaci, literarum studiosus, moderatione animi prae situs, ac undequam ornatus . 22 autem librorum enarrator nes beneuolentia ductus conari debet qu ram dicuntur
consentanea facere. eam ueluti A rrim r e
M LMnqua libris Aristotelis omnibus antefati
. inscriptionis ratio. an legitimus philosophi liber: ordo lectionis. diuisio in partes. Intentio tractatus naturam detectaim diluta Tu quomodo intelligendum quid* sit ueluti habitum p . nam quid uid dicitur' set Mintentionem id inrat dirigere .quam qui ignorat, similis taxo est, hau quonam fiatur scisti. ac quaeculis ad intentior pertinent ab auctore temere dici putabit Vtilitas studiuid i incepturus quidquam est quem fructum ea ipsa illiusue ineratura sit prius oportet condiscat. Quoniam uero in guis quibusdam tro mosit quaerere conuenit, ut in prae dicamentis, ac libro de Iterpretatione, ais aliis . nam in commentatione de Caelo uel de Ani
-us etiam an suus I timusq; sit Philosophi liber. tres enim cause Aristotelis libris digno itura aequiu tio auctorum .suere nans&Aristoteles alii, quorum scripta ob aequi uocationem nonnulli huiuste Aristotelis esse existimarunt. altera, librorum aequiu