Aulus Gellius. Auli Gellii Noctes Atticae, qua fieri potuit recognitione, ad optima exemplaria nouissime bona fide redditae. Cun gemino indice, et Graecorum dictionum uersione

71쪽

nos uiolant Iibros, & Futuram scribunt. Atq; ibi de quodam alio Ciceronis uerbo dictsi, quod probe scriptum perperam mutatur: & aspersa pauca de modulis, numerisq; orationis, quos Cicero auidesectatus est. Cap.7IN oratione Ciceronis quinta in Verrem, libro spectatae fidei, Droniana cura atq; duciplina facto, ita scriptum fuit: Homines tenues obscuro Leonati nauigant, adeuntq; ad ea loca, qua nunquamcntea adiuerant, neque noti essent, quo ueneruuir neq; semper cum cognitoribus esse possunt. Hac una tantum fiducia ciuitatis,non modo apud nostros magistratus, qui ct legum, exictimationis periculo continentur, neque apud ciues solum Rom- nos , qui resermonis, O iuris, ct multarum rerum societate iuncti sum, fore se tutos arbitrantur sed quocunque uenerint, hanc sibi rem presidio 'erant futurum. Videbatur quam pluribus in extremo uerbo menda esse: decuisse enimscribi putabant non Futurum, sed Futuram: neque dubitabant, quin liber emendatus esset: ne ut in Plauti comoe ita maeeus csic enim mendaesus illudebant ita in Ciceronis oratione soloecismus esset manifestarius. A Jeratili fortὰ amicus noster, homo lectione multa ex citus, cui pleraque omnia ueterum literarum qia, meditata, euigilataque erant. I, libro in*ecto, ait nullum esse in eo uerbo neque mend-, neque urtii , Ciceronem proia, ac uenu id locutum. Nam futurum, inquit, non refertur ad rem, sicut legentiabus temerὰ ct incuriosὰ uidetur: neq; pro partici

pio positum est sed uerbum est indesinitum,quod GU

72쪽

ῶ appellant α αρεμφατον, ueque numeris, neq; generibus, praeseruiens,sed liberum unique o imromiscuum est. Quali C. Gracchus uerbo usus essis oratione, cuius titulus est, de S Popilio circum conciliabula, in qua ita scriptum est: Credo ego in micos meos hoc dictum. inimicos,inquit dicturu Ono dictu ros.Videturne ea ratione positum esse,apud Gracchu dicturum, qua est apud Cicerone futurumscut in Greca oratione, sine ulla uitii suspicione, omnibus numeris, generibusq; , sine discrimine attribuuntur huiuscemodi uerba, πράσειν,ζσεσεω, λῆ-sent, oesmilia. Inu quoque Madrigaris tertio annali uerba sec esse dixit: Dum ' conciderentur rhonium copias ibi occupatas futurum. In duodecia, mo annalι eiusdem Quadrigari' principium libri sic scriptum: Si pro tua bonitate, oe no ira uesuntate tibi ualetudo suppetit, Ut quodsperemus deos b nis benefacturum. Dem in Valerii Antiatis libro quarto O ukesimo simili modo scriptum esse: Si haeres diuisaefactae, recteq; perlitus essent, aruspice dixerunt omnia ex sentelia processem . Plautus etiam in Cassina, cum de puella loqueretur occisuruduit, non occisuram,his uerbis eniam ne habet Cas gladii Zbabet,sed s rubus altero te occisurum ait, altero uillicum Item Laberius in Gemellis: Hon putaui, inquit, hoc eam facturum. Non ergo Uti omines sioloecismus quid esset, ignorauerunt f Sed Gracchres, dicturum: aradrigarius,futurumo benefactum. Plautus, occisuarum: A ntias,

73쪽

as AvLI GELLII proceserum: O Laberius, facturi indefinito modo dixerunt. Qui modus neque in numeros, neque in personas, neque in genera , neque in tempora vistrabitur: sed omnia isthsc Ana eademq; declinatio ne complectitin Sicuti M. Cicero dixit futuru, non virili genere, neque neutro soloecismus enim foret plano sed uerbo usus est ab omni necessitate gene --m absoluto.Idem autem iste amicus noster in eiu sedem M. Tullii Cicerouis oratione, quae es de Impe In potesta rio Cn. Pompeii, itascriptum esse a Cicerone dic tem esse. bat, atque ipse ita lentitabat: Cum nostros portus, atque eos portus quibus uitam ac spiritum ducitis,

in praedonumfuisse potestatem sciatis. Λ eque soloeefmum esse aiebat, in potestatem fuisse, ut uulgus - semidoctum putat, sed ratione dictum certa ct proba contendebat: qua O Greci ita uterentur, O Plautus uerborum Latinoruelegantissimus in phil0one dixit. Non uerὸ mihi mentem fuit: non ut dici solitu est in mente. Sed enim pryter Plautum ccuius ille in ρ senti exemplo usius en) multam

nos quoque apud ueteres scriptores locutionum talium copiam ossendimus, atque his uulgo annotamentis inspersimus. Vt rationem istam trusiam facias ct *mιs.-wφωνίαι tantum, si Eupho- uerborum satis declarant, id potius επι-nia. F. Θρι τα modulamentis orationis Marci Tulli, conuenisse : ut quoniam utrumuis dici Latita posset, Potestatem dicere mallet, non Potectate . IIlud enim sic compositum iucundius ad astrem conspe

' muss, insuauius hoc impesectiusq; ctis modo in

74쪽

explorata aure bo sit, non surda, nec iacenti sicuti est hercle, quod explicauit dicere maluit, quam explicuit, quod esse iam usitatius coeperat. Verba sunt E plica - c ipsius in exhortatio; quam de imperio Cn. Pom I

peis habuit: Testis est bicilia, quam multis undique cinctam periculis, non terrore belli, sed consili celeritate explicauit.At si explicuit diceret, perfecto,

O debili numero uerborum sonus clauderetur. Historia in libris Phocionis Philosophi reperta, super

Laide meretrice,& Demosthene rhetore. Cap. 8

PHocion ex Peripatetica disciplina, haud sane ignobilis uir Diut. Is librum mulis, uariaque historia refertum copo fuit: eumq; in cripsit

αλαλόεια; , ea uox hoc fermὰ ualet tanquam se di Cornucocas, Cornucopis. In eo libro super Demosthene rhetore, O Laide meretrice binoria haec scripta est Lais, inquit, Corinthia ob elegantiam, uenustatem i, formae Tandem pecuniam demerebat:)conuentusse ad eam ditiorum hominum ex omni Graecia celebres erant: neque admittebatur, nisi qui dabat, quodpo poscerat. poscebat autem illa nimiam quantita tem. Hinc ait natum esse illud frequens apud Grycos dictum adagium: ου παντος- ὶς Κορον - , --ἡον-ο πλους quodfractra iret Corinis ad Lai . uem,qui non quiret dare, quod posceretur. ad hane 'ilie Demo thenes clanculum adit: ct ut sibi sui co piam faceret, petis. At Lais tu ζας ταλαντον poposcite hoc facit nummi noHatis denarium decem milia. Tali petulantia mulieris,atque

75쪽

nes, auertit iter: er discendens, Ego, inquit, poenitere tanti non emo. Sed Graeca ipsa, quae fertur dixisse, lapidiorasunt duli Gos Mu, inquit,

F ω ν μῆτα λελειαν. 'Qui modus fuerit, quis ordo disciplinae Pythagorice:

- quantumq; temporis imperatum obseruatumq; sit, dicendi simul ac tacendi. Cap. 9.

Pytha Edo atque ratio Pythagorae, ac deincpes fami vica disti- successionis eius,recipiendi instituendiq; di-y- scipulos,huiuscemodiose traditur:Iam a principio adolescentes,qui sest ad discendum obtulerant,

Moy lλόνει.id uerbumsignificat, mores naturasq; hominum,coniectatione quadam, de oris o uultus

ingenio, des totius corporis filo atq; habitu sciscitari.Eum,qui exploratas ab eo idoneusq; fuerat, recipi in disciplinam statim istebat, ct tempus certum tacere; non omnes idem , sed aliud aliis tempus pro Uimato captu Hlertiae.Is autem qui tacebar, qua dicebantur ab alijs, audiebat,neq; percontari, si paruinteluxerat neq; comentari,quae audierat, fas erat. Sed non minus quisquam tacuit,quam biennim. Hi prorsus appellabantur intra tempus tacendi audienda ,Θωὶ Asi ubi res didicerant rerum omnium dissicillimas, tacere,audireq;:atque esse iam coe, perami silentio eruditi, cui erat nomentum uerba facere, quaerere, quaeq; audissentscribere, O quie ipsi opinarentur expromere, potestas Mathema Hi dicebantur in eo tempore μαικὶ Robriel. siilicet ab iis anibus,quas iam discere,atque me ita

76쪽

LIBER I. Isri inceptauerant: quoniam geometriam, gnomonicam, musicam, ceteras ue item disciplinas altiores μαόματα ueteres Graeci appellabant : uulgus au

tem suos gentilitio uorabulo Chaldaeos dicere oportet mathematicos dicit. Exinde his scientiae studi s Chaldaei. ornati,ad perficienda mundi opera, ct principia n, tu procedebant: ac tunc denique nominabantur φυσικοl. Hsc eademsuper Pythagora noster Taurus . cum dixisset. 2 i incautem,inqui isti,qui repente pedibus illotis adphilosophos diuertunt, non est hoc sa

τρητοi: sed legcm etiam dant, quapbito bari discant. Alius ait: Hoc me primu doce. Item alius: Hoc uolo,inquit,discere,iliud nolo. Hic a symposio Platonis incipere gentit,propter Alcibiadis comessationem:Ita a Phaedro, propter Lysis orationem. Esetiam inquit proh Iupiter qui Platonem legere po- 'Hulet,non uitae ornano, edtingua orationisque comendygratia : nec sit modestior fiat, scd lepidior. Haec Taurus dicere solitus est nouitios philosophorumsectatores cum ueteribus Pythagoricis pensitans.Sed id quoque non praetereundum es,quod omnes simul quia Uthagora in cohortem illam discnplinarum recepti erant, quod quisique familispecuniaeque habebant,in medium dabant, O coibatur societas inseparabilis: tanquam istud fuerit antiquum confortium quod in re atque uerbo Romano appellabatur Mi νόβιον.

77쪽

tem. Cap.

Phau i--Ηmorios philosophus adolescenti uetera uerbo

si ζ1. l rvm Vidi sim , ct plerasque uoces nimis pria

quetes se has ct ignotissimas,in quotidianis,comunibusq; seryrehesio. monibus expromenti:Curius, inquit, o Fabritius, o Coruncanus antiquis i uiri nostri, ct his antia quiores Horatij illi trigemini planῖ, ac dilucidὰ, cusuis fabulati sunt: neque Auruncorum, aut Sicanorum,aut Pelasgorum, qui primi incoluisse Italiana dicuntur, sedetatis sube uerbis locuti sunt: tu autem perinde quasi cum matre Euandri nunc loquare, sermone abhinc multis annis iam desito uteris: quod scire atque intelligere neminem uis, qui dicas. 2 ἰ5- ne homo inepte,ut quod uis abunde consequaris, taceres' sed antiquitate tibi placere ais:quod honesta est bona, sobria, modena sit. Vive ergo m0ribus puteritis: loquere uerbis praesentibus.Atquid quod a C. Caesare excellentis ingenii, ac prudentiae - uiro, in de Analogia libro scriptum est, habes per in memoria,atque in pectore:ut tanquam scopi rum,sic fugias inauditu atque insolens uerbum

Quod Thucyd.historiae scriptor inclytus, Laced in nios in acie non tuba, sed tibijs esse usos dicit. Vese. baque eius super ea re posita. Quodque Her dolusi Halyatten regem fidicinas in procinctu habuisse tradit, atque inibi quaedam notata de Gracchi fistula concion toxia. ' Cap. II.

Autor

78쪽

Λ Vtor historir Grycggrauissimus a bucissides , La Laceda: -

cedaemoniossummos bestitores non cornuumtu

bar uesignis,sed tibiarim modulis in praeli s usos

refert: non prorsus ex aliquo ritu religionum, neque rei diuinae gratia, neque etiam ut euitarentur,atque evibrarentur anim quod cornua, oe litus moliuntur sed contra,ut moderatiores, modulatioresque ferent , quod tibicinis nAmeris temperatur. iNibila δεῖ in congrediendis hostibus atque in prin- cipiis presiorum adfalutem, uirtuteque aptius ratis quam si permulcitisonis mitioribus, non immodicὰ ferocirent. Cumprocinctae igitur classes erant, instructae acies coeptuquis in bonem progredi,tibicianes inter exercitum positi canere inceptabant. Ea

ibi preceptiove tranquilla ct uenerabit ad quanda quasi militaris trusicae disciplina, uis ct impetus mi ιitum,nelpars dibalatis proruerent obibebatur. sed ipsius illius egregii scriptoris titi uerbis libet,qus , dignitate, O fide grauiora sunt: μετα

Cretenses quoque niuia i edi solitos,memoriae datum est:nscinente, ac Hrmoderate cithara gressus. Habattes autem rex terrae Lydiae, more sitque luxu harbarico prae litus, cum bellum Milesiis faceret ur . Herodotus in historiis tradit concinentes habuis latores, id ines: utque u in aeriam timis onag

79쪽

Achq ad cinas in exercitu, atque inprocinctu habuit, lasci zii conuiuiorum. Sed enim Achaeo Homerus pugnam indipis i ait,non fidicularum, tibiarumque concentu, uerum con piratu tacitonitibundos robi' αρῖσαν γῆ χένεα πνεμυτες ἀχαι ι,

Roman Hordentissimus clamor militum Roma. nim ritus P mis congressibus praesiorum ferisolitum in certa- βriptores annalium memorauere' contrane institumine. Diat antique disciplinae tam probabile' an tum etiamgra' clementi, is silentio es opus,cum ad hosem itur in con pectu longinquo procul distantem ζ, - ueroprope ad manius uentum est,tum iam 8 propinquo hostis O impetu propulsandus, O clamore G ' ς' ες ζ qnem pro tibicina Laconica, tiacti fistula. 'cionatoriae in mentem uenit, quam C. Graccho cum populo agente praeisse,ac praemonstrasse modulos ferunt: Sed nequaquam sic est, ut a uulgo dicitur: canere tibia solitum, qui pond ea Aquentem stare uari sp modis tum demulcere anim ',actionemque eius tum intendere.Quid enim foret ea re ineptius, si ut planipedi saltanti,ita Graccho concionanti numeros, Omodos, frequenta menta quaedam uaria tibicen incineret λ Sed qui hoc compyrius memoriae tradiderunt, stetisse in circunflantibus dicunt occultius , qui fistula breui, sensim grauiusculum sonum inspiraret,ad deprimendum, fedandumque impetum uocis eius.Referuescente naN

impulsu, oe instinctu extraneo, turalis illa Gra

80쪽

da est. Marcus tamen Cicero fistulatorem istu utrique rei adhibitum esse a Graccho putat: ut sonis tu plasidis,tum citatis, aiu demissam iacentemque orationem eius erigeret, aut ferocientem, stulantemque cohiberet. Verba ipsius Ciceronis apposui: Itaque idem Gracchus,quod porta audire Catule ex Licinio cliente tuo literaro homine, quem seruum sibi habuit illa ad manum,cum eburnea solitus est haerere fisula, qui staret post ipsum occultd cum contionaretur,peritum hominem, qui instaret celeriter eum δε- num, qui illum aut remissum excitaret,aut a contentione reuocaret. morem autem illum ingrediendi

ad tibicinum modulos praeli' institutum esse a Lac daemoniis, Aristoteles in libris Problematum scri it : quὐ manifestior fieret, exploratiorque militusecuritas, O alacritas. Nam dissidentiae,inquit, timori cium ingressione huiuscemodi minime conue- nitro moeni, atque formidantes ab hac tam intropida, ac tam decora incedendi modulatione alieni sunt Verba pauca A rino. super ea re apposui:

Virgo Vestae quid aetatis,& ex quali familia, & quo ria

tu,quibusq; ceremonijs,ac religionibus,ac cognomine a Pont. Max capiatur:& quo statim iure esse incipiat, simulatque capta est: quodq;,ut Labeo dicit, nec intestato cuiquam,nec eius intestatae quisquam auris haeres est. Cap. I a.