Commentatio de fontibus, quibus Socrates, Sozomenus ac Theodoretus in ...

21쪽

Iudicivm Sogomen infirmum parumque subactum ex eo maximo prodit, quod ubi Iures do aliqua re sunt rumores, suam Ipsius sententiam sive prorsus nullam, sive ridiculam plerumque interponit i . Eo etiam torpissam sese dedit auctor, quod oraculis, quae Sybillae nomine seruntur, vanissimis omnem fidem

iribuit M) Quod si igitur Maomenum veritatis studium inge.

qui Ioannis episcopi lautores ex ecclesia pulsum, in eo impetum corunt baptismi sacramentum peragentes, 'Λπρούπτου δὲ, ait, τοττου συμβάντος πωλτε περὶ, βαπτιστηριον ἐγένετο Θόρυβος,ν--ων ν μιπ' οἰμωγφῆ ταραττοψένων, παι- δὲ κλα δντων, ἱερέων δὲ καὶ διακώνων τυπτοuένων τε καὶ πρὸς βίαν Δ ει ρονα ,rματος λαυνομένων ' ἄλλα δὲ οἱ εἰκος εν γενέσΘαι ἐν --hiax τοσαυτ οἱ μνηΘέντες οὐκ ἀγνosυπιν, ἐν δ αναγκα- σιγησσειαι, ἡ καὶ ἀμνητος τις ἐνπτην πη γραφῆ Quae quidem vecta Sogomen illinc haud dubia fluxoeunt, quod isto tempore mysteriorum gentilium nebulas Christiana quoque religaoa ollun-dera consueveranti Cyrilius Cataeis V num M. ANeque gentiueu quam de Patro et Filio et Spiritu sancto areana mystoria declaramus, neque Palam apud catochaemonos de mysteriis verba facimus, est multa saepe loquimur occulae, ut fidales, qui romtonent, int uigant, et qui non tenentis Iaedantur Cuiusmodi vero arcanae tectaequa cogitationes neminem magis dedecent quam historicum. 3M Sic Lib. I. e. a. Iuliano moritur Christum apparuisse non ideo suspectam habet .m, rei per se . est incredihilis, sed quoniamo πολλων oro, tanquam testimonia numerentur, neque potius pon fierentur. Alia eiusmodi exempla, si eorum interest, facile invenies.M Lib. I. c. i. Lib. II. c. I.

22쪽

mi prosilentinam audiantis , eum hare uaqviit tradidis reum lacimus. Sed aliud est veritato profiteri, aliud veritatem Mequi. Quippis Sommenus nobis tulis videtur,

cui ingenium historico indoneum invisum est. a monachica d iplina, quae . adolescentem informandum ae p. rat, superstitio porro arcana auctoris animum tanta caligina ductum tenebant, ut, a natura parum felici ingenio dotatus, raro tantum ad veritatem puram sudamque assurgeret. Quibus expositis iudices, quaeso, quanti sit aestimanda eorum sententia, qui multo praestantiorem Soaomen quam Socratis ecclesiasticam

iudicant historiam M . Ceterum in adscribendis aetis originalibus, quae dierantur,

quorum .rgumenta Ierumque exponit, est parcissimus. Cuiua parcitatis causam studium revitatis praetexuit n. Audienda foret haecco causa, nisi imprudenter prorsus brevitati prospexi set. Nam si OZomenus, quantum seri potuit, acta originalia ad verbum exscripta nobis tradidisset, uti tradidere Socrates ac Theodoretus, magno fructu opus suum ex masset. Quod Vero pueriles de solitariis hominibus narratiunculas cumulando historiam suam diffusam reddidit, id secit pessime. Quos denique

viros doctos OEomen orationi Xenophontis elegantiam, quem auctorem sibi imitandum Proposuerit, tribuere video, ii maximopere falluntur. Sermo enim SoEomeni sucum videlicet inanemque splendorem, cuius oratio ad Theodosium, quae histo-

23쪽

riam orditor, indisum est ertissimum feetantis, ne adspirat quidem ad Attici auctoris forem ineundissimum.

EooonMus, Socratis atquc Eomen aequatis, et adole amntiam, et senectutem in monasterio transegit, monachorum Consuetudine unico gavisus. Cum ei contigissent Ioannes Chrysostomus et Theodorus opsvestenus praeceptores, tantam sibi Comparavit doctrinam, ut inter primos sua aetatis theologos

reterretur. Ideoque ad episcopatum Cyri urbis e vectus eis 36 . Quod si vero Socrates iurisconsultus dogritatum varietates henignius serebat, id apud Theodoretum episcopum invenitur Contrarium. Nam in ipso statim historias Peclesiastica exordio Arianam haeresin a diabolo, isto Christianae religioni infestissimo, An ecclesia, sive malueris in uetaris prius pectore, tumultuante ortam inducit 37 . Quanto odio omnes haereses persequutus sit, locus epistolae octogesimae Primae testatur: ,octo vicos arciani haeresi insectos aeque ac locos vicinos ad veritatem voIentes. perduxi Vicum alium unomianis, alium Ariam Theodoreti vitam, AEuam herius inponere nobis haud licet, si uis aus intereat accuratius cognoscam um relegamus ad 4iusdam vitam, quam docto composuis Schael, In dit. per Thecti. toni. I. 7 Sic Mianos Qua otiam locis opprobriis insectatu1. Lib. Iv. c. 37. eo nominis νε- σνντεΘραμμένον καὶ πος συκοφαντίας μάλα ραδιος ἀνοντας. Parito erga Iulianum ceteris mulio se ausim rori A Iuliano ad Iovianum transitum haec dicit 'Eroti H ἐπὶ τῆ τελε-f o. πουράννου 'ρεων τελος ἐπιθήσω τῆσπτρα - - ναρ σεον πέλειβον εὐσεβεῖ -ἀψαι βασιλείατγη δ. -υβη δυναστείαν. Quo Theodoret ema aliter sentientes odium quodamanodo compensatur Inoderatione atque tranquilli.

24쪽

vis alarimn ad diri in Emtionis Iu m addi xi, mi Inm- quo apud nos dei gratia superest haeretacvrmri Iolium. Non sine periculis autem haec praestita, sed emaso nepius sanguinEmeo, haud raro lapidib- petitus, et quasi ad ipsus interni portas delatus. Quod Theodoreti erga atholicam ecclesiam fit dium ferremus aequius, nisi in historiam etiam ecclesiasticam

permanareat,

Gratulari inuo debemua Theodoreti historia ecclamasticae, quod solitariorum hominum tuo mirabaliterque ueta, qua sibi in peeuliari Inouo , φιλόθεο ιστορια inscripto, narranda e- posuit auctor, ab ea exul ut Quo enim monachica vanuatis progredi a s impetrarit theolagus, quod mar ere, aliae aetatis priueeps, ibalius modo commemoratus aperto docati . DE

25쪽

quence, yant . - n. Ita in sine oviant Neiu des p. sees, aret et fatalist, et outem pareotis dέlicatesse deo te vi vacit agrAble, que Pon attribuo partietinisemen aum Athe niens , id non utique improbo, sed quae addit Photius iὶ - - πλην τι ἐνωτε ταῖς μελιφοραῖς παρα - - 4 - ἄπειροκα ς εχρησατο, ea verissime dicta esse, accuratior affirmat Iectio.

Quibus expositis persecti historic Iaudem nequa Socrati,

neque Sogomeno, neque Theodoret deberi quis est qui non intelligat Attamen Socrates, ut med ocris historicus, ferendus M , Theodoretus propter borrimam actorum originaIium coI- lectionem M probandus, Sozomenus . vero, qui ab utroque me Tito aequo absit, manImi eorum aestimandus est. Quae cum ita sint, ad internam praestantiam Perfectitatemque, quibus veI- ut Thucydides aeternitatem gloria nactus est, a nostris iactoribus ne adspirari quidem Per se Pparet. Verum enimvero cui aeterna ominum salus, Per Christianam summa dei gratia fundata religionem, curae 'rdique est, is sontes saltem,

26쪽

quam in in uinum riclitatem exaemaerit mi notitiam hauriat, uberes nee Moum os ex illis scriptoribus austro intimo pec. tore gaudebit. Hinc im uoto, in in illos laute anqui tu diligentius, opa ae pretium iudiem

foetomenus potissimum compilationis suspicione premitur Eum e Socratis historia omittendo, addendis, immutando coni cisse suam, inde a Valesio pervulgata est opinio quam cum addubitatam M quidem, sed parum a viris doctis examinatam videamus, nobis accuratius exploranda relicta est res. Itaque argumentis, quibus valesius nam viri docti, quos sibi consentientes habuit, eadem identidem repetentes nova haud addiderunt istam pinionem confirmare studuit, diiudicatis atque refutatis, nostram deinde sententiam depromemus. Valesius igitur sub finem vitarum Socratis ac Sommentita disputat: AEriperest ut inquiramus uter illorum Prior scripserit, et iter ah altero mutuatus, seu Potius iuratus in Certae cum ambo de iisdem rebus paene vadem scripserint, ambo a eodem principio exorsi ad eandem metam decurri rint, a principatu scilicet Constantini ad XVII consulatum Theodosii iunioris, prorax necesse est ut alter alterius scrinia Compilarit Verum uter Plagiarius sit,

27쪽

Soemtaeatis an Sommenum, vitacita ea cicero cum ambo iisdem temporibus meritit, ratio principatu Thoo dissi iunioris histoxiam cisaeam scripserint. Itaqua in hes e. quaestionis disceptatioriae iteri ea est coniecitara j videamuς' ergo in quem ea datariamcivi hirti Equi sic,xistimo, inferiorem Ieriamque iurari praestiaruo tantore rata etsi q. Atqui Sozomenus meo traidam iudicia, longo insano est Socrate iunior item luimSOCinter adathistoriam scribendam as contulit scr psita enim eum ad suo laeti advocatus, i se M autem advoeatorum apud Romrinos vim par tua era P ad temporar a. DeniqMe qui altori addit aliquid, et mi atariam interdum mendat, is posts-rior videtur seripsimh. Atqui Sozomenus quasdam intendiam adisdit Socrati, eo in aliqMibus locis ab eo disseniat. Bosterior iisque videtur scripsisse MEomenus. Primum uitur argumentum, quo Valesius titur, hoc est zisCiam ambo de iisdem rebus paene eadem scripserint, ambo ab eodem principio exorsi ad eandem metam decurrerint, a principatu scilicet Constantini ad XVII consulatum Theodosii iunioris, Prorsus necessis est. - aIter alterius minia compliaverit A

iisdem rebus Iaeram Eadem raeripsisse, monendum est aliter salva historiae veritat evenire non posse, quam ut duo, qui eas dem res prodiderint momoriae, in plurimis eonspisent. Hinc igitur neutiquam segnitin altarum ali eius scrinia compilasse, nisi illa conspiratio uni comparatu iat, at quodvis tollat discrimen. Quod tamen ipse negat Valesius, tam Sogomentiri modo quaedam So- erat addere, M .undem emendare, sive potius ommenum modo copiosiorem, modo acutuatiorem esse Soerate, contendit.

28쪽

Attamen ompluri ma Deis Meraias in Sommentis Ma mire inter sese consentavini, ut id, quod Madam res perscripserunt, ad hunc conaensum declMandum. haud rassiciat. Hacteaeus igis tu aliquid vidi Volesius. 4 lapsus eat vir docum eo, quod ideo Sonomenum Socratis libreis poliasse censuit statuendum esse. Nam illius Cona nsus eam unica in eo posita eat, quod, sicuti intra accuratia vid imu , uterqua ex iisdem Inutibias hausit. At Valesius Sommaenum sibi visus est depreheridisse verba adeo Socratis suffurantem Ad Socratis lis L MI Doloco Consisntinus agnia memoratri Acesium quoquo Nou tianorum episcopum, in eoucilium Nicaenum vocasse, haec annotate: Idem refert Sozomenus libri L c. 22 ita tamen, ut satis appareat, eum st Soerstin hanc historiam accepisse Etenim Socrates quidem totam historiam longe uberius et elegantius refert, et postquam eam retulit, ait se illam accepisse ab homino fide digno, qui synodimicaenae temporibus vixisset, Sogomenus vero hanc narration m sic orditur: γε χι καὶ τον βωσιλεακ. . . ne eam ullius testimonio confirmat. Adde quod Eemenus ipsa quoque verba Socratis quodammodo suffuratur, immutatis aliquantulum .ique interpolans, ut solant plagiarii Socratem illam narratiunculam longe herius et elegantius retulisse quam Sozomenum, ita ut hic illum brevius et tenuius excerpsisset, equidem non ideo Nam uterque eadem .sere mir-rat aeque eleganter, Si omnino isti narratiunculae elegantiam tribuas. Pergit Valesius, Socratem auctorem rei Distere fide dignum . Sozomenos quoqu rei testem, famam,eiIicet, laudat. Probandum igitur utique erat Valesio, famam illius rei fuisse nullam. Quod cum non probavit, Nonam tandem modo statuere Potvit, o inmenum illam nurrationem Socrate neque potius e fama hausisse Cum enim

29쪽

Acesius Novatianorram episcopus Constantinopoli esset quidni, quaeso, illius rei fama in hac ipsa urbe, an qua Sogomerius degebat, perdurare potuit, usque dum auctor eam comperiret auctisque historiae intexeret Si denique SoEomenus Socratis verba suffuratus esse accusatur, iniqua haec est criminatio. Si enim, quod vult Valesius, in hac minutissima narratione alia immutavit, alia interpolavit, quot tandem verba restant, ita eum sussuratum ess convincas Quanquam Valesius in Commentariis de Socratis ommenique historia idem hoc com- 'pluribus locis probatum ivit, ceteris tamen, cum ita comparata sint, quae iacili negotio refutari queant, relatandis immorari no-Iuimus, ne per ambages disputatio vageturi Porro ait Valesius, cum ambo ab eodem principio exorsi ad eandem metam decurrerint, a principatu scilicet Constantini ad XVII. consulatum Theodosii iunioris, prorsus necessarium esse, rat alter alterius scrinia compilaverit. Soaomenus a Constantino quidem pariter a Socrates historiam ecclesiasticam orditur, neutiquam tamen propterea, quod eum ducem sequutus sit. Sed ambo historici inice ob hanc causam ab eodem principio progressi sunt, quod, sicuti uterque in primo historiae suae limine disertis verbis profitetur, ubi AEusebius desierat, inde initium caperent. Porro eundem etiam utriusque historiae ecclesiasticae Valesius statuit finem. Qua tamen in ro inconsiderantia lapsus

est Nam Socrates quidem, quod in fine ipse dicit, historiam

suam usque ad XVI consulatum Theodosii iunioris, sive usque ad annum 430 extendit, Sogomenus vero haud ulterius progressusqinam ad mortem Honorii, quae accidit anno 423 - .

Soeraias lib. II c. 38. - Sozomenus lib. II. c. 32. M Sogomenus in dedicatione AEd Theodosium promittit quidem, sese

30쪽

Iam ad secundum argumentum, quo Valesius Sommenum furti convincere conatus est, accedamus. OEquidem sic existimo, inferiorem pleramque furari a praestitntiore, et iuniorem a Soniore. Atqui Soaomenus meo iudicio longe inferior est Socrate, limior item ad historiam scribendam se contulit. Scripsit enim cum adhuc esset udvocatus. Professio autem advocatorum apud Romanos non perpetua erat, sed temporaria. Sogomenum in feriorem esse historicum Socrate, nostra quoqu sententiam Eum vero ideo, quod inferior est Socrate, huncce Po liasse, parum consentaneum videtur. Quidni potius, si lubet coniecturare, eo ipso, quod Sogomentis multis mendis laboraret, Socrates ad persectioris historiae conscribendas consilium per-'duc potuit D Tum Sogomenum causidicum suam historiam concinnasse m hoc etiam concedimus. - Sed Socratem abiecta demum causidicina ad hi,toriam ecclesiasticam animum applicuisse, a Valesio probandum desideratur. Sed quid omnino sibi

vult hoc argumentum Nam prosecto non desunt exempla, quibus seniores quoque a iunioribus, aeque ac iuniores a senioribus, furatos esse probari possit.

historiam occlesiasticam urius a XVII eius consulatum perduci xum .so, sed uio Promisso non stetit. Nam ii neutiquam amdiεndi sunt, qui postremam Sogomani historiae partem coniiciunt

depεrdiis esse. CL Fabricii ibi graeca ed. Hartes tom. VIL

7 mo iam monuit HAgga Geso de theo mirae in n. 2.6 328. quod ex lipsissimis auctoris verbis pateti Lib. II. e. 3. τα δὲ υ κυλίνι επηρυν ἀνδρὶ ἐς τι - ῆμῖν -διατρίβοντι, καὶ ἐν