장음표시 사용
51쪽
sa est adhortari illa ratio.quod Philippus per tantum distans interuallum non posset suppetias init.
tere, cum neq; posceret bellica ratio, 't tam propinquo Caesare castra tabilitaret.aut copias minue ret. Erember gentra tam repentinam. dc inexpectatam Obsidionem intuiti, cum incnaa starim proscictis eo copiis acriter concuti cepta sint,ad rem inopinatam obstupuerunt: quare vexillo super me. nibus ipsius arcis relicto clam per obli uram noctem aufugiunt. Caesar ubi decreuisset Tor etiavi diximus,expugnare. iubet Puteum tribunum cum ducentis lectissimis equitibus prius explorare urbem ad expugnationem. est autem Tona uerta viri opulenta Sueuorum ad radices nonnullo rami lium sita, quae planitiem, Sc partem collium intra se capit, perquam deituit Danubius. qui maiorem partem eius urbis ad colles relinquit. terius murus cst alius praeter moenia, qui multa complexus ratificia suburbiu continet. Puteus. dum partes urbis debiliores ad expugnatione exploratua quibusdam prae siclianis militibus admistis ciuibus, id regionis incolis magno impetu invaditur. sed cum virtus.&scientia militaris facile superemum utinata a multitudinem. urbana arma retundatur, multisq; esuis antillis ciues intra menta fiagale recipiunt. Puteus urbe diligenter cognita. nuntiat Caesari quae viderat qui per noctem Octauium cum equitatu peditatuq; Italo. de Sciam burgen em cum lius Germanis aedia odecim bellicis tormentis mittit eo. iubetq; si amma diligentia vicis
nauertam contendere. distabat Tona uerta quindecim millibus passuum ab ipsis calitis, tamen tanto studio factum est iter, ut antequam illucesceret tormentam menta directa fini,dc cum prima Iuce vi concuti ceptae Caesariatat itaq; per obli utam noctem illuc prosecti per diem tantum terroris illis ciuibus ostuderunt, ut statim ceperint agere de deditione. seq; C lari dediderint, atque antequam Philippici quidquam horum cognoscerent, Caesariani redierint in castra cum tormentis. Nacum distarent inter se castra non plus nulle id quingentis pallibus . tanta dili3entia, tamq; occultures a Caesare fuit instituta, ut hostes neq; opportune succu rrere. neq; scire nisi peractum negotium potuerint.exeunt per conditiones deditionis duo vexilla praesidiariorum militum. qui a foederatis ibi relicti fuerat, per pontem Tonauereri quorum in locum duo vexilla rursus introducta sunt Caesarianorum eo felici successu letatus repente castra mouet, erectisq; vexillis ad prosectionem sub lucem initierias copias ad Tona uertam traducit. ibi castrametatur urbem habens a tergo. a sinist raDanubium a dextra agrum fertilissimum. Nulli equites Plu lippici eo die Caesarianos intestarunt. neq; aler iacientes turbarunt. quamuis plurimum habebant equitaturn erantq; regionis periti atque scirent quasdam locorum angustias non sine aliqua ordinum perturbatione posse pertransiri vel si ordo seruandus esset. plurimum temporis fore amittendum, vel tarde. vel incommod) opotatere castrametari qua ex re multa poterant contingere. quae imperite, vel .ut tulit fortuna, bc necessitas,castrametantibus solent accidere. Caesar tamen contra huiusmodi hosti in consilia, si qua essent. Italos Hispanosq; stlopeuarios inopportuna lota distribuerat, cum acies postrema satis es t valida corroborareturq; pro natura, de situ locorum. Cum ea nocte Caesar Tonauertae ita isset, mox co-uelli signa iubet ad prosectionem, itaq; faciens secundum ripam Danubii noctii rara castra ad se. Iingam posuit, quae ciuitas est purpurati antistitis Augustani posita in ripa Danubii, ubi Gleda, Muneida parui ac ignobiles fiuvii Danubium ingrediuntur,quod urbs illa pontem haberet ad traii
ciendum Danubium per commodatum. Telinga cum praesidiis careret, quae ad Laugingam orpidum te contulerant. statim visis Caesarianis se dedidit. Philippus veritus ne Lauginga eandem 1 ortunam subiret certiores facit per lueras Laugingentes se postero die subsidia esse miniam, quare illi non modo Caesarianis praeconibus hortantibus ad deditionem de more bellorum, non paruerunt, verum etiam acriter,desuperbe minati sunt. Missus est eade nocte Scher tellus, qui pro adducendis subsidiis uniuersa praesidia quatuor vexilla peditum nimirum. quae aderant,exemit,atque Augustam abduxit. Laugingenses. ut primum illuxit, mittunt ad Caesarem qui agerent de dediti ne. Caesar illa urbe in fidem amicitiamq: accepta. audita Schertelli profectione mittit Io. Baptistam Sauellum, & Nicolaum Sicium clinium uerib equitatu Romano accentum. δύ quinquaginta icimpetiar ij dc lciopetrariis Italis Sici j.qui quatuor vexilla hostium insequerentur.Sauellus tanta Viris est diligentia, ut Sinertellum comprehenderit, qui sane vir strenuus, intrepidus,notm; virtutis risis hostibus neque animo concidit, neq; loeum mutauit, sed constitit in situ percommodo, quem mi nitissimum iaciebat magnum spatium culti agri e regione. ubi se in strii xit, parauitq; ad desensione tribus tormentis a fronte directis in Caelatianos. Sauestus perspecta eius ducis virtute, dc sortitudine primum ob iniquitatem loci aliquantulum substitit: sed cum subiret quod si diutius res protraheretur, salutis facultatem hostibus concederet, suas copias in tres partes ad pugnam distribuit. iii dextra collocat Hispanos, in sinistra Italos selopetrarios ipse in medio consistit, atq; ita iubet hoste inuadere. At enim cu Scher tellus ibrtissime resisteret Caesariani multi se suis desideratis receptui
canere coguntur,seq; ab illa pugna reciperetquia equitatus non mediocriter culturae profunditate Impediebatur,alq; ita ut equi freno parere non commode pollent. Schertellus eo detensionis honore contentus tuorum Latinetia incertae postea victoriae anteponit, Hq; inistitutum iter facere aggreditur. at Salacitus intelligens non mediocre dedecus. si hostem incolumem discedere pateretue in se esse redundaturum, tanto impetu, tantaq; virtute denuo hostem invadit, ut non paruam impressionem secerit, multiq; utrinq; ceciderint. Schertellus periculosum negotium esse ratus pamuas copias tanto equitatui diutius resistere lyluam proximam. qia ς aderat relictis tormentis. Ecduodecim carris commeatu onustis, reliqum, bellico apparatu, ingreditur stequentissimis arboribus consitam. Maluit enim certam exiguarum copiarum salutem conservare . quam propter illa impedimenta omnia ino tempore in discrimen in i jcere. Caesar motis castris Laugingam contendes 'a sinistra Danubium, a dextra sylvam densissimam inter utrunq; exercitum percurrentem habebat, cum
52쪽
cum per aperiam glabramq; planitiem iter faceret. Lauingam prosectus, ibN: excubias habens polica sexcentis Germanis in praesidiis relictis ad Sunium castrametatur, qui metus est in ruem L legi ignobilis fluuii circiter quindecim millia passuum distans a Telinga. ubi fluuius ille Danu
Dium ingrcuitur. Distat rursus ille pagus per tantundem spatii ab Alcimento, ad quam ut m pugnandam cum Caesar caltra mouere diceretur, philippus veritus tantae, tamq; po entis vidis iacturam,que plurimum ad exercitus commoda ad existimationem, ad socios in fide retinendos, Mad omnem rem bellicam deniq; faciebat cum propensio rerum an quam partem inclinauerit, plurimi reserat,& in principio bellorum praecipue.eum esset in legibus sederationis caput non amprudenter scraptum, ut laborantibus rebus sociorum statim subsidia mitterentur quod nisi fieret cintelligerentur ab omni suspicione perfidiae solutar. ves si arma caperent pro victo cibus contra sedera tos; olent passu ad eam urbem si ableuandam castra mouet tamqi propinquum castris Caesarianis tympanorum sonitus a Cesare exaudiretur. cartir vi castra hostium, proiectionemq: despectaret cum nonnullis proceribus. collem ascendit qui erat suis castris propinquus atq ab hostibus equitibus cognitus colubrinarum ictibus petitur. quae in prima fronte exercitus fuerant collocatae. vocantur colubrinae tormenta bellica longiora dearctiora ad morem Qrtas 1e colubrorum, quae animalia teretem fiscinam habent corporis . atqu i hac tormenta minores gi Dos contorquent trigilata librarum scilicet.plerum qi. sed tamen qui magna vi propter longitud nem toria inciam pus ii vetad longinquiora loca perueniant. Horum tormentotum usu S muris Tormentoruconcutiendis vrit is incum catinonibus vocatis, qui duplicis ponderas globos contorquent, quod vius. illi concutiant. Δ globi magnitudine. & aeris impuli uac bombo.cum colubrinae propter vim exbnNam penetrent tantum, viamq; aperiant verberationibus, at non etiam concut jant. Haec de ordi nariis tormentis asserimus,cum maiora.& extraordinaria utrunq; possint ellicere. ita propter magnitudinem, 5e pondus sunt iaciendis itineribus inepta. ciat ex illo colle iter hostium prospectas cognoti it eos Gliengam proficisci. quae una est liberarum urbium . dii labat ri ad quinq1 milliat amittis Haesarianis api id si uuium Prenetum sita, ubi castrametati iunt. eo die imi uincii leue praelixa, in quo nihil actum memoria dignus eas ieri illatis signis certamina impediebat Prenetus num us. Prentus ea. Suii ter utraq; castra interfluebat tantae profunditatis, et sine ponte traiici non pollet cum ad traii Ocndum, vel pontem construendum non nihil temporis ellet ablumendum. vi uniueriae copiae pol sunt transire i ita diligetia illoq; studio. quod breui pugnaturis erat necessarium at enim Caesari Te tingam ac deti 'sationes mittuntur,quae agerent de deditione ab Hotastata, Gundelfingueuaq; urbibus ad ripam Poetam numinis positis,quarum altera habet munitissimam arcem, altera erator dies fi dinatis Augustae, sed a ioederatis literatoc para: atq; hae ambae facile iunt in fidem a Caesare rece- tueuae dedisptae. aelar urbes in ripa Danubi j occupati plurami ad rem besticam. futuramq; victoriam reterre ra tio. tus, nocturno tempore consultat an Alcimentum sit accedendum. post varias sententias in v tranq- partem adductas, tandem die postero decernit locum ad transferenda castra deligere, si serre suppetias conaretur hostis, ut ii O linealiquo incommodo cogeretur dimicare. Philippus ubi vidisset non auram fuisse Caesarem signa conserta, cuius consilium occupandi Alcimen ii sibi videbatur impe- Qi ille decernit Ghen castra sirmare,atq; tria Helvetiorum millia ex indigenis delectibus mille, M quingentos mittit ad Alcimen a praesidium ut ita satis ciuium desiderio ligret Cesar ita munitae urDisper dulicilem expugnationem arbitratus mutauit consilium transferend: castra: quippe quod
Videretur parum rei militari, belli q: prudentiae conuenire, ut urbem obsidere tentaret. in cuius oppugnatione habiturus esset a tergo nonaginta.&lius armatoria millia. qui, ut elare Daretras. Matini erant occupaturi eadem castra, quς Caesariani reliquissent. ea ratione liebat. ut secillime commeatum Caesar ianis intereluderent, cum ad eos nulla alia esset via, omnibu': locis, de urbibu Sel-sent pomur .quae tu erant a Caesarianis occupatae. Nam si ibi constitissent Plii lippici. omnem suosi-ciorum spem urbibiis ademissent. Caesari taui licerat habiturus a fionte Alcimemum. a dextra Intuergos a sinistra rnionem Augustae. e Danubium loca omnia hostilia cepit igitur bellum castrorum eligelidorum potius ratio ii gi.quam armis cium uteri: in conspe hostis consisteret. cella- et Iir sucier leuibus piriliis.duni Caesar Sunti, Philippus Ghengae castrametatur ac muniunt, sed nihil actum memoria dignum. unum tantum certamen memorabile sertur.quod ante luce tria
scio petiariorum millia in sylva collocantur in insidiis Prengo flumini propinqua, quae non pluribus sexcetis passibus dii labat a castris Philippicis; quibus ac Iit Italus equitatus ductore principedulmonensi. Rodulpho l .ille ono. 3c Alphonio Atestino. hostesqi ad certamen prouocati iunt. veluti mos erat. princeps Sulmonensis tanta arte hostes attraxit.ut ad eum locum, ad quem cupiebat. perduxerit anitur tum ab equitibus tum etiam a peditibus selopetiariis atrox pugnae multi e Phili- picis cadunt. In co praelio utebantur multa tormentorum opera, tamen non mediocre damnum
passi sunt a Caesarianas scio petiariis equites magna virtute cuneatim in Caesarianos impressionein iaciunt. sed tamen leuiores equites Caesariani deniq; iustinent impetum, cum prestantissimi equi tesex omnibus nationibus,quae militabant sesari, eo glorie desiderio conuenisset . Cesar postea Iubet canere receptui cum suos inclinare videret. Hostes pari consilio in castra redeunt. nam exierant e 'stris Ι'm lippicis ad illud certamen Ioannes Federicus. Georgius Roccheroitus. Barthol maeus Heun bruccus. cum trecentis equitibus.& non ullis scio petiariis. Ccfar. et aliqtia insigni clade hostem alliceret, in varias partes sylvς,ubi tegi posset equitatum Germanicum distribuit. postea Hispanos Italosq; siclo petiarios latere iubet. uniuersas reliquas copias in aciem instruit ad omnem
neces litatem. libet nonnulla tormenta in opportunis locis tecta collocati. Sulmonensem hostes.
ut hesterno die secerat, ad certamen iubet allicere. Philippici exeunt E castris eductis duabus confer
53쪽
tissimis turmis equitum, qliae nunquam a suis aggeribus discesserunt, nisi tam propinquae ut Mutormentis protegi possent. ubi vero diu certatum esset, neq; Philippici potuissent in insidias allici
viriq; lua redeunt in castrat. Caesar cum vana atq; irrita sua consi lia diurna euadere videret, hostesque nimis cautos vel admonitos insidiarum rationes putaret, ad nocturnas insidias animum coueti it . imperat Hispanum peditatum. Mad rumique Regimentum cadidis interulis exterius tegi. e profecti Prutenorum,dc Alberti marcitionis equitatum. Ipse, ut certior fieret, si opus esset si absidiis iniperat se excitari,quod esset in curru coperto dormiturus. clim nox iam esset longa, M stigidissima in illis regionibus:agebantur enim haec mense Octobri. Sed copiae distabant quatitor stadiis tantua castris hostium, ubi cognitum est duplicatos esse vigiles quare significatum est no esse ulterius procedendum. cum diligentius etiam exploratum esset, perspicitur admonitos esse Philippicos, quia multos ignes accendissent in multaci, asmina apparerent instructi. Caesarian qui putarant repen. tino conatu, nihilq; tale cogitantes Philippicos sonano ac vino sepultos prostisare, ubi&vigiles de instructos, Sc paratos ad propulsandos impetus vident, i pe potiundae victoriae trustrati in castra an. te lucem redeunt nullo commisib praelio. Caesar parum conterre suis rebus arbitratus ad uerius tantam rim equitatus. Fe peditatus existimationem de imperium, quod lata industria hactenus de Foederatio senderat,mrtunae arbitrio uno horae momento committere, putauit praeitare in posterii ut treque. ux inu ter leuibu s praelijs hostem fatigaret, quam ut armis omnibus uno tempore rem eXperiretur, quo diuturni belli pertaesus arma abiiceret cum praesertim nullum bellum possit esse diuturuum. quod E multorum plincipum conspiratione conflatum sit ac s ustentetur,aut quod omnino e multis Ibcijs periculorum consistat. Nam si cuius animum, vel discordia. vel defatigatio. vel diuturnorum sumptuum molestia inuadat quod facillimE accidit in multitudine, omni u postea vires, quia nivius iam onus incumbiti sine dubio, vel continuo, vel breui labefactamur. Caesar interim curare, ut commeatus hostibus interciperetur. praedabundos, dc quos praedae cupiditas longius a castris euocasset, calonesq; & lixas trucidare. cogere ad arma Caepius per noctem in casti is coci amare: qua res eam nationem non nihil solet intestare. fiebant manifesta inita omnia seid Cesaris consilia. cii iis
hil est et de quo non statim certior fieret Philippus in singula diei tempora, qui plures ducen iis f. dissimis exploratoribus habere in castris Caelarianis dicebatur. atq; profecto maximi semper ista momenti ad omnes res bellicas. ut fidissimi ae diligentissimi ex ploratores habeantur, pro P urat hi, i . si nullis sumptibus parcendum est;quoniam unum hostium consilium Opportula ac mature cogni' tum potest aliquando uniuersum negotium ad optatum finem perducere, aut Vniuersas copias ex aliquo imminente periculo seruare. Nam illis qui ad recognoscenda loca nia tutur. &captiuis parum iidei tribuendum est quandoq; , quod illi timidius, aut negligerius,aut imperi tius res peracrintentur, isti ad intima consilia. ut parum curiosi, non penetrent;ac diligentes exploratores Omnia dicta, secta, visa, audita studiosissime obseruanti quare ex his intima consilia hostium, ex illis externa indicia,an cum horum significatione consentiant, expectanda sim t. Quare cuin tanta sit utilitas. quae e diligentissimis fidissimisq; exploratoribus percipitur ut sepe victoria in cognitione consilio. rum hostilium qua per exploratores signi fitamur, consistat, salusq; uniuersi exercitus, patet liboralissimos esse principes in liui uini odi genus hominum oportere. qui no, nisi magnis praemiis propositis tantae periculorum moli, tanto; crudelitati quanta paleiactis exploratoribus proponsatur. se exponunt. Non leuibus igitur laudibus digna est Lant grauit prudentia. qui tanta uteretur dilibgentia, cum Cesar contra ob exploratorum inopiam diutius etiam bellum protraxerit. Caelariani igitur duplicatis custodibus armatisq; Philippicis copiis tantum periculum non esse lubeundum rati in castra redeui. atqui Schertellus, qui Louinga peruenerat Augustam, t ibi prospectaret quo tenderent hostium consilia ut si illam urbem tentatcnt,praesens ipse defenderet, dicebatur in castra reuersurus quinquaginta nummum millia ex Augusta finitimisq; foederatorum urbibus collecta secum allatu rus, quem tria peditum millia comitabatur. Caesar ea de re certior factus, mittit obuia Franciscum Atestinum quatuor peditum, & duobus equitii millibus. Franci lcus omnes aditus occupat mittit qui aduentum oblique explorarem ac recurrent. omnia loca diligenter munit, ut eum interciperet. At Scher tellus certior factus per exploratores illa nocte minime exit. per alium diem,aliasq; vias incolumis tandem cum pecunia in castra ad suos redij t. Atestinus ea spe frustra. Trictera ea- tus ad occupandam Frictena contendit, quaecum nulla haberet prςsidia, ultro ab ipsis civ ibus aperpta. tis portis admittitur. Aucta si in t per id tempus castra Philippi triginta intuergorum finitimori q, populorum vexillis, ac totidem ex altera parte diminuta. illum enim morem ieruabant foederati. ut tertio quoq; mense noua ac recentia subsidia subministrarent militesq; laboribus bellorum defatigatos per aliquod tempus immunitate belli donarent. at Caesarianae coele cum propter toginquitatem regionum renouari non possent, erant magnopere diminutae, quod multi no sol iam rem Io, sed etiam morbo abi umerentur. Moriebantur multi Hispani. dc plures Itali. quippe quod cora. corpora nec acerbrtati frigorum, ii aeri eius regionis, nec tot incommodis ferendis es Ient assueta.
Sed tamen multo plures moriebantur ex Italis, quia propter inopiam stipendiorum sibi a Ponti fice debitorum illa deessent quae necessaria sunt conseruandae saluti. illa non ita deficiebant Hispanis, quia praetente Caesare stipendia praebebantur. Hac de causa Caesar ad conseruandas reliquas copias Louingam in hyberna concedit, quia locus ille ad omnes res necessarias habendam appareret accommodatus. atque hoc ipso tempore Farnesius purpuratus antistes, qui legatione iungebatur apud Caesarem in eo bello, propter valetudinem Romam reuertit.
54쪽
r et v i s diligent et ea, quae superius perscripta sunt a nobis, perpendat, multa prosecto inueniet. quae felicitati & fortunae Caesaris tribuenda lint, inulta quae egregiς virtuti militum. sed multo plura quae singulari eius prudelia: ae diuitio prope iudicio sint iure assignada. Si quidem consit tota Oium rectorum facultas,& ro recte cogit adiatq; gubernadi. A principia seminaq;. ut ita dixerim, singularum actionsi; & actiones ipsas ad Optatu fine dirigendi.diuinitus nobis cocessa est. Facultate vero euentuti, de telicitate,& exitus ipsarum actionu in diuina voluntate oportet collocari, quam vii quoniaignota est mortalibus, isti una placuit appellare. cii nihil, vere sit fortuna, nisi ex ignotis & obi cutis causis rerii singularu euetus qui cu penitus ignoti sint numine sapientius operante nobis videntur Qrtuito contingere. atq; cum Caelar olum imperatorii praestantillimus creditus sit, plusq; sibi laudis Sc glorie dc existimationis in re militari comparauerit.a Imperatores oes quotquot a Romano Imperio ad haec usq; tepora lloruerunt. de Numheslotu ab eo Festor u Germanicu hoc maxime memorabile gloriosumq; creditu sit, perqd ille sibi uni uenam sere illam existimatione coparauit, non erit absurdia si perquiramus qua in re tanta licepstantia tantaq; sapientia extiterit Sic.n rem cognitam diligentes historiaru lectores poterunt non solum ut eximia admirari, sed et ut maxime utilem in polletu imitari .uniuersia igitur Cauaris laus dc virtus de gloria in eligendis castris consistit ante captu Neobursum, ad uel uinq; Buram comitas, cu tu opera mirifice conteruauerit exercitu, qui pollea iis auxiliis auctus si non contenere certe non magnopere mimidare hostem potuit. iit igitur illud admirabilem hac re, Cesarem tanta prudentia usum fuisse. vi castra tum callide, taq; in opportunis locis elegerit, ut per egregias cali rorva munitiones cu 1 eptu milhb hominu primu restiteritia potenti exercitui tantis holitu copiis, lato tormetoru, uitu, pedituq; numero. ut si conuiuia celebrata fuissent tunc a Germanis, singulisq; decidib. pincerna CaesarianuS mmistraret, multae decades pincernam inopia cogerentur ad accipienda pocula a mensa consurgere. Illud vero est fortunae felicitatiq; Caesaris tribuendu, cu ta diligetes haberet hostes, ta strenuos, ta prudentes, tam obseruantes reru militariu, P Philippus pro tantis apparari b. castra summo conatu antequam augerentur nouis auxiliis, no sit adortus. id si cotigisset, coclamata fuisset sine dubio olunt Caesarianoru salus , atq; in una castroru expugnatione tota vis belli suillet extincta Sed .u cum euentus bellotu, ut rerum caeterarum in volutate Dei sint collocandi, existimada est Cς aris victoria diuino potius, quam humano consilio suisse paria ut ipse postea Casir dicere1blebat. Na cum salus inscite elisendis castris conssistat, tum certe victoria in expugnadis hostili coslijs,3c cognoscendis erroribus. si qui ab ijs commitantur.Ceterum Caesar quo tempore Sunto prosectus instructis ita copiis, uti consueuerat Louingant procellit, quadringenti equites Philippici alinfestanda extrema Cς saria notu acie contendunt; led nihil actum memoria dignu, cu illa egregie Sulmonensis principis opera detenderetur.conlecta esset a Philippicis in magnum discrinae res Lesariana quoniam illorum castra nuper aucta fuerant quindecim intuergorum millibus, cum Caesaris vires contra sitissent diminutae multorum Italorum, Hispanorumq: obita, ut diximus, cum Itali ad quatuor millia essent redacti. relictui, aut serro aut morbo absumpti. At vero non ita placiut diuinae voluntati, ut Germani ceteris in rebus diligentissimi hoc etiam per exploratores inuinig rent, quod patet vel illa de causa, quod nullo horum commodorum uti sciuerunt: cum non minus debellandi hostis opportunitas per aliqua eius incommoda cuique Imperatori sit aucupau-C ea,
Castrorum electio, prae cipua Cael ris laus.
55쪽
da. st exploranda consilia as salutem moturnilitum. cum Caesar in hyberna se recepisset, Philippra
ratus eum copias retraxisse, simu inq; ut vites Cςsarianae breui penitus labefactaretur, monet poncipes 'deratarum urbium Caelarem ab isti tuto destitisse. at Caesar ibi per dies viginti& duos combra uS,cim exercitus Louinge parua pars esse posset, multiqi essent sub dio, nihil memoria dignit comisit cuius in cattris ceptum est plurimu annonae penuria laborare. angebat pterea milites no me. diocriter celi inclementia. notaq; itinera,& lutulentae viae, quoru tantoru niatorii pertaeli multi
aufugiebat e castris. rrebantur magnopere Caesaris duc ne uniuersus exercitus solueretur, quae
e siti, isti res vim tuisset delata ad ipsum Celarem breuiter illos ad perterenda incommoda hortatur, Quod militari, si pro re mediocri,& quae sine liniima turpitudine, vel potius scelere transmitti posset, bellu tui .ptu naulet, liberimine tot insigiti u Ducta militiiq; comoda, a tot virorum sortiu salus caeteris rebesset anteferenda. Sed qua non solii de dignitate, no de gloria, node Imperi j maiestate hoc uno est. lo decernitur,led cu his simul Oidi de sacris celemon ijs, de vero Dei cultu, deauita religione oblit diranda, nemo vir bonus dici pol qui pro rebus tantis non modurissimos quo'; labores non perserat, sed et certissimo vitae periculo, si res ita postulet no sese offerat plertim vi uniuersa gloria lausq; militaris non in fruitione voluptatum vel in delitiis, sed in inedia, vigilijs, caloribus ac frigorib. patienter perserendis,& in plurimis laboribus superandis torti teticostituta sit. na gloriosis & honorificentissimis quibusqι negotiis summi labores,lummoq; difficultates sunt propositae,cii Deus altissimus nihil laudabile. illustre glorioliimmortalib. per locordiam&ignauia coparandu proposuerit. His Caesaris verbis ad milites delatis mirii est quat opere ad labores difficultatesq; propositas luporandas cium animi sint inflammati vel si iam e cu celi inclementia nihil magis remitteret, imbres prope fieret assidui, propositu suit in castris Caesarianis copias in hyberna prorsus esse tradii cedas, ac distribuendas in loca finitinia neq ; lubendas esse sub dio. Illis sentetiae Caelar multis de causis plan E non assensit. quod consilium postea docuit experientia optimii fuisse Mauritius unus e Saxonuducibus Caesari pecunia de auxilia initio eius belli obtulerat aduersus Philippii & Federicta, quavis alter eo tali socer esset, alter consobrinus, hunc ad arma cotta vel affines suscipienda allexerat Imperariu exilium, spes praedae,& facultatis electionis i res oblata. ita posternit& conculcat oia humanitatis'naturae iura cupido dominadi. naoia derici spolia ad te unu pertinere arbitrabatur, cuius aui Saxonu duces antiquissimi de electores fuissent cuius auxilia Caesar taqua minime necessaria ae suspecta reiecerat, ut diximus, quia deis particeps stillet Sinacaldicae coniurationis. at verocii plurimi referret Romanoru Regis Mai vingis, Lusatiae, Boemioq; imperati finitimis praeter tim Sax Cni Maurit ij au- bus arma Mauri ij suis viribus adiungere cum et saepius coita armis Saxoniam impetus alias retiadis xilia Caesari let. ita ille egit cum Caesare,ut electio imperatoria Mauritio adpromitteretur. Sic igitur nouis au -- xiiijs conscriptis contractisq; copiis, quas in suis prouinciis habebant, ad quatuor equitii. octo p tum millia dentro sunt collecta. Hi Saxonii Imperi u inuadentes omni bellico apparatu vacuit, M N*derations bellu exinanitu, magna parte eius breui occupat: quod nuntiu ubi iuristet in castra cela. tu ad Cauare, magna facta est torme toru& sclopellariorum militatis salutatio. editaq; significatio Cthm dil/ῖς istitiς. Cu i itur castra Lovings Caesar adhuc haberet quotidie, ut mos erat eius in Vmueriis bellis, iota castra obequitat proxunuqi agru dilige ter prospectat an aliquis esset locus, que hostes ad uerius
ipsu, vel ipse aduersus hostes, utiliter pollet occopare. deniq; statuit mutare castra, sicut antea in animo decreuerat, uriasq; in duas partesdiuisas mouit, cu in altera procederet peditatus ec tormeta, in altera aduersus noste equitatus. Enimuerso vix fieri poterat ut diutius in iisdem castris Caesariani morarentur, cu cenu ita esset profundit, ut annona proprius plaustris aduehi non pollet . de milites ad genua usq; in ceno pleritq; versaretur. poterat uno die Philippus tot difficultatibus opprellosci prope circuiren los Cafarianos inuadere non sine maxima spe rei praeclare gerendae, sed noluit m tuna Cς aris, vel diuitium catholicae fidei patrocinium, vel tam Oculatos esse exploratoreλ ac tantum felicitatis foederatis tribuere, ut certiores dilige ter& opportune fierent, Vel tantam cladem rei Cς larianoquantam acceptura videbatur, infligere quippe cu iter per nemora Caesari clset tacie du,
in quo necelse erat disiunctas plerunq; habere copias. Perventu est tamen ad designata castratiquae non plus duobus millibus palsuu distabant a Philippicis. ubi Caesariani sibi visi lunt salute recuperasse, respirasseq. aliquantulit a tantis laboribus &miseriis, cu & lignoru copia& abunde suppetere quς commoda in ptinus spectanda sunt in eligendis castriLuna cum facili convehedi comeatus c, 3 is sim iacultate . erat ipsius loci natura magnopere castris accomodata id munita quippe cu a fronte colle mutatio Cri consurgente aduersus hostem haberet, luper quo constituta lunt tormeta, quae uniueriam planitie saris & situ,. postent infestare. 1 dextra lacus claudebat, profunduq; centi ac disticile, sinistra partem nemus p l si spatiu ex tesu terga clauderet, tutaq; faceret ab hostibus ob arbor u desitate. caepit Philippus ita sicquenter leuib. plis sob vicinitate castroru infestari, ut nisi natu ra loci, in quo costiterat , valde munita suisset. coactus esset oino castra mutare. Caesar inutit qui come alli interciperet 'a tata dati. getia factitatu est ab equitatu leuiore&a selopetiarijs equitib. ut uniuertum agru Norlinga, Augusta, Alcimen itaq; usq; pdabundi excurreret.Ze direptionab. atq; caedib.cut a repleret. na ubiq; in planitie caela comeatu convehentiu corpora.& fula impedimenta.& plaustra lacentia Visebantur. tania rursus in castris Philippici afficiebantur molestia per noctem , cu saepius ad arma conclamare gerentur. per diem leuibus pretiis esset dimicandum, ut nulla proph quies a laboribus diurnis& nocturnis concederetur. Concidit paulatim illis pristinus animi vigor,& omnis pugnandi alacritas.cu vel demissiores fierent, vel non exirent prorsus ad leuia certam in , ut antea solebat, quare cognitum est Caesari quanti reserret eastra mutasse, sed solum displosis incςsarianos prouocantes to
mentis e suis aggeribus significare videbantur se eius belli iam esse pertςsos, quibus incommodis
56쪽
illud etiam accedebat quod eximie in ostiis Philippicis laboraretur panis penuria, cum amrmaret
captaui te iam quinque dies panem non vidisse. Caesar ut magis etiam intimis coniunctisque mol si is hollem amigeret ac delatigaret, mittit qui alium collem recognosterent ad occupandum, unde hostis castra pollent 1acile institari, cum illis immineret. Istud dum iteret, ne impediretur a Phili in picis ex al ia parte castrorum hostilium apud aggeres Gictaque Philippicas iubet leue praelium com mitti: qui collis cum valde opportunus vitias ei let, Caelat illum occupat, atque rastra eo translert. Illud consilium sane prudenter fuit susceptum. quod apparebat breui fututinii xt hostes rastra mutate cogerentur, si sese Nor linga dedimet ad deditionem coni pulla; ubi si haberetur equitatus uniuersus commeatus poterat Philippicis intercludi. nam nullum est consilium neq; hostibus magis pernitiolum, neq; formidabilius a Caesare quidquam excogitari potuit. cum Lames & reritin victui necessariarum penuria ,magis sormidabilis violentam sit, quam ulla belj ira tormenta, 'el peditu ac . ...equitum ordo. nam arma armis repellantur ic consilio de militaribus reparationibus, de fami de penuriae victus nulli aggeres, nullae iost e, nulla propugnacula possunt resistere. Philippica res eodeni ,si dissimaeque redacta est, ut Philippus die postero decreuerit collatis lignis draucare, lulieritq; curare corpora, Parare arma, omnia instruere ad pugnam in diem crastinum. Quae dum struuntur in calliis Philippicis, fit certior Federicus per lueras Sibillae uxoris Mauritium ac Ferditiandiani coniunctis armis tu una principatum hostiliter inuasisse, omniaq; venille meorum potestatem, praeter pauca lota munit illima. signi fitabatur mature succurrendum esse domesticis rebus, neque commmcdum Ut propria bona amitteretur ab ipso. Occupandis alienis intento. Huic nuntio in castra Saxonum delato anter priuatos primum nulla fides habetur ac neq; illis quidem, qui sese ex illis cladibus iuga seruauerant. Deniq; certiores facti Federici milites incredibili flagrant desiderio tectorum Iarium, liberoriam. orum patriae visende ac defendendae. Philippus mullis precibus, multisq; rationibus convtur redericum ab illa prosectione retardare. sed quae rationes satis essent valide aduersus patriae, ib iratum, uxoris, liberorumq; ialutem ille ubi cognouit se omnem operam ludere cum etiam sin-deratae urbes belli diuturnitatem iam grauiter ferentes stipendia non prompte terrent, decernit coiconsilio cum Federico belli laborem omnino esse deponendum, si ptalent honeliae pacis conditio nes inueniri. Illud autem facile pati posse honor de existimatio loederatorii videbatur, quia si non ubctores,at certe neque victi a Caesare dici possent. erat in castris Philippicis vir quidam aeri ingenio. singulari li prudentia Adam iis Troilus iami l iaris plurimaeq; automati v apud Ioannem electore Marchionem Alisi, cui denundata est ea prouincia ut ageret de pace. Addite sunt dc quedam conditiones delitere ad ipsi im Ioannem perscript vide negotio transiget et cum Celare. continebatur in literis, ut ii miniatim dicam, Philippum ad pacem idcirco animum flexisse. φ cognouisset Caesare Imperatorem lapientistiirauim. atq: clementissimum pacem de tranquillitatem communemq; totius gr. uiu Cermaniae salutem occonseruatione proprio ultionis desiderio praelatum. His additae sunt non nul p- Prii laeconditiones ad religionem spectantes,qitas sese obseruaturos foederati profitebantur,de quibus actu erat et cu Mauritio . Petitu est ab Adamo vidisti cultates Philippi colit ostro tu lumina dilige-tia occultaremur. que si cognitς suissent a Cesare videbamur pacis viam prς lusiure, aut certe multo diis ciliorem facturς. loannes re cum Caesare iam conlultata, te pondit te negotium diligentius
perpedisse auimo atq; optime cognoscere animum Coaris. Subitide deniq; atq; ita se credere, nihil cum eo agi posse de pace. nisi eos; tis armis Philippus de Federicus de principatus M seipsos albitrio
clementi eque Cesaris commitillent. Non sibi videri ex imperatoria maiestate, ut cum armatis tu, ditis ac prope minitantibus aseretur de pace. remiserunt ad huc s derati qui nuntiaret opus esse accuratiore diuturniorini consultatione negotio huic tanto, quod spectaret ad principa tus, sm; ipsos arbitrio Caesaris dedendos. Quare, si Cesari ita videretur, sat ipse veniret in colloquiu cu Burano comite,que locu colloquii Cesar ipse se legisset τ eo Philippus oc Federicus cstetit et uri. renouatu si rursus a Saxone superius rei posum. Na Caesar dissicultatibus hostiui cognitis cu distraherentur silia. stipedia deficerent milites quererentur viderenturq; arma abiecturi, noluit hosti u legones amplius in castra admitti. Fiaeticus spe pacis destitutus decernit qua primu redi domesticis colus e. re, M suis ope ferre, que Philippus iano amplius quide retardare conatur, sed rogat ut ela, de qua fieri pol occultissime istud faciat. Schertellus liaru copiaru discessis in grauiter ferens nuntiat factu ab urbibus toleratis minime probatu iri, si ilae illaru contentu castra relicta sint ineq; oino re sutura Schmestils ne sui p:c ne i duces corrupti sint largitionibus ab hostibus communibus. Curandum esse salu- querela. tem communem omnium Germanorum, non minus quam propria cuiusq; existi notione, qua incolumi, nihil pol cuiquam magnopere irmidabile contingere. at o amissa deploratam est e salute singulor v. Nortingentes interea eli agere de deditione, cu in propter prςsidia Migraui j illud facere pala non auderent. ex altera tamen parte mittere qui subsidia postularent. Cciar co colle occupato nititur vi hostem ex illis culcis detrudere, cu optaret negotiu ia ad fine perduci, dissicillimiiq; esset esse sub dio. decernit idcirco ad octauu cal. Dcccbris ut castra mutarentur vel peri, impeleremurq; tormetis Ostra hosti si iniungitur id munus Albano vi opportune res curaret, cu Nottinge se negotia differretur.Initu est postero die leue certa me. pauci caesi nihil memoria dignu actu, deinde Pj i- tari etauiu, lippici castra mouent nutiatur Caesari sub meridie, quia nuntiuS obdensitate nctu laruatarrauit a castra mutat via. neq; prius potuit redire in instra C lariana, qua Philippici noua occupassentas monet Philippurarros Mimpeditneta oc maiora tormenta pmisisse. iub media nocte peditatu iter cepi isse. in postrema parte xcestisse Oem equitatu cu quadraginta capestrib. tormetis, q in prima acie trahi consueuerat illo nilitio accepto Cς lar otii leuiore equitatu et exploraret an vere hostes discessisset, iubetq; viij celerrime sibi nutiaret.cossi lactus ea latus nullos vigiles, nullas custodias, vallos relictos, instra
57쪽
videt inania. his allatis C car cum equitatu Burani comitis iter capit. iubet Germanos sequi.peditatum in lirui ad iter, cum iuberetur. scplangentos scio petiarios Hilpanos expeditissimos secum abducit. castra hostium visit. multi erant in castris relicti vulnerati aut ςgri, cum Philippici ii imma diligentia iter ieci siem. monetur Caelar hoiles circiter tria millia passuum ditiante, apparere. quos iubetur equitatus mi equi, ac leui certamine retardare datur Albano petenti Burani equitatu, . Caesar ipse mox lequitur cum Germanico . praecesserant equit . leue praelium miliar. Philippici nihilo minias iter tacere cum occupaticiat collem mille fclopetrarii, uniuersusq; equitatus pixteriisset praeter duo vexilla cum lclopetiariis coniuncta ubi Albanus circiter nulle pastus distans caepit appatere procul, uniueritisq; Caesaris equitatus, Omnes in planitiem deicendunt. Albanus qDanio potuiti iudio usus cum equitatu . Hispanisq; peditibuS contendit collem ab hostibus delerium occupare distabat ab eo alius collis paulo plus imite pallibus.quem occupauerant Philippici. inter hos colles intercesciat planities, quam uniuersam Philippici Icx tot meniis diu et berabant . Interea iter faceres clopei tarn nemori propinquum quod ad dextram habebant cum csset omnis equitatus in nouein tu imas diuisus. Descendentibus quibuidam Philippicis committitur leve praelium. Albanus equitum icto pertariorum vexillum demittit e colle. ceriamen atrox est commilium. At Philippici tantum itinetis conficiunt, ut infra sua tot menta constituti ab iis defcnderetur, siclopeitariisque ad oram nemoris cum equitatu coniungeremur qui tormenta in colle tutabantur. Cesar collem adit a luis Occupatum paucis comitantibus equitibus , clam alii subsequerentur. ibi excogitat an aliquid me morabile pollet eici. Sed cum nox aduertaret, Philippicaq; in colle castrametati multos ignes accendistent, risum est de ipsi c clario bi constiterat, peream noctem castrametari. Iubetur ρlbanus una uerlum pcditatum illa ipsa nocte adducere ne opportunum tempus hosti uin profectioni concederetur cum Caesarem tequi decreuitat. donec aptu locu ad eos pro lig uidos nactus esset. ii iid nisi daretur,lludebat propcllere e castris cum maxima incommoda Philippici ita mutandis caltri Spati viderentur.quod si pius palictamur annone penuriam, cu iis commeatus facultatem Caesar praecludere plerumq; niteretur. Iubet igitur Cciar at trahi etiam tormenta in usum posteri diei, que omnia cum praeoccupare niteretur , lumina conficiuntur diligentia. utraq; ca Ilia ignes inuiccio possunt proi pectarci Philippici per totam noctem accens, ignes relinquetes iter capiunt. Postea cum mane illuxit set,iluuiu in Prenaum traiecerunticuius in ripa castrati et aritur apud Haidenam, quod Oppidi nomen est munitissimi. mitti sunt qui hostes per eam noctem exploraiciat, atque nuntiatueli eos inde dii cc siste. Sed cum mane illuxisset, tanta fuit vis niuium, quae per illam nocicio decidorant,ut pedites ad genua usque mergerentur. maximeqtie a fili clarentur. ac xlx t igoris acerbi talem possent perferre. equi tam erant alium deficiente pabulo praesertim , cum nocturnis laboribus e Gsent delatigari,atque fraena nunquam per nocteni detracta. ut ad caeteros labores inhabiles viderentur. Nulla tamen neque temporis iniuria, neque incommodorum magnitudo, neque munitio nes cailrorum hostillum potuerunt Caesaris ingenium retardare, quominus hostem inieque ictu tnili Necellitas magna dea. ut dicebant antiqui, illum ab tristitiuo reuocasset. Quippe Caelar prinpinquus hosti castrametati non poterat propter commeatuum pabulorumque inopiam cum abidiu castrametati Phili prici proxima quaeq; deuastassent At contra foederatorum copiae habebant 1 tergo intuergo tum regionem fertilissimana qua videbantur iter tactvrc. His incommodis. 5c fame omnium incommodorum Regina impeditus Cςsar ne hostem in te literetur, ad quod accedebat acerbitas temporis dc distantia hostium statuit alia via negotium esse aggrediendum, ut oc commeatus suppeditaretur copia dc liceret aliquando non esse subsidio. cum homines in aperto iam Oinnino non possent consistere . in eo sane summa belli. de omnium calamita iam origo consistit, quod us N Federicus Guinguen a castra mouerint: atque paulo post nuntiatui Caetari hostes Hai. isse castrametatos bifariam diu ista, cum altera pars urbanatum copiarum Augustam Alci- metitumque peteret, altera equitatus ac peditatus Fedetici scilicet de Philippi contenderet in Franconiam vocalam regionem, atqui si rei militaris rationem diligenter quis consideret, ea pollula bat ut summo conatu collatis signis dimicare ilia deret Lamgrauius, cum in mora certissima elliet iacturat in pugna, victoria si non certa. saltem ambigua. atque huic pro victoriae praemio proposita erat totius Germaniae Imperium. 5c vivendi per arbitrio licentia,quam illi libertatem appellabant. si prostigali fitillent Philippici, collapi urae erant copiς omnino dissoluendae, cum fieri non posset ut diutius coniunctae tenerentur,omnesq; urbes Germans ita essent hominibus plenae. ut debilitatis etiam de afflicti, per eam cladem Caesaris viribus facile possent resistere. At Celar contra nullam remagis periculum Imperii erat subiturus qua si confligere quia nullis propriis viribus Iustentatus, sed alienis propE talum adiutus, non videbatur bellum diutius posse protrahere, qui si pios ligatus suisset lemel sutui si erat ut omnis eius vis 3c autoritas tanqua leuis nebula a rapidissimo vento dissiR- i0ς,' paretur; cuod ciuitatum Imperior uniqi pondus ad nutum,arbitriumq; victoris proruat, cuius volu QR bH Q in i oia quae fuerant de victori obedium. verebatur Caesar, ut ad institutum redeamus, ne si Philip- φ' pici illis regionib. potirentur, denuo renouaretur bellu , cu dc nouos apparatus essent habituri, Mannonae copia dc pecunia multam sutura stipendia. Poterat autem Franconia facile occupari, quia non latis valida haberet prςsidia,quibus locis occupatis maiori dii licuitate opus erat ad Philippi sinde diuellendos atq; eiiciendos. qua suerat ex omnibus predictis locis, cu illa comoda inde con c- qui post ni quae valerem profligatum exercitum instaurare ac reficere, nedum integrum liastentare. Cesar cognito per exploratores hosti uin conlilio maxima diligentia, quamuis nimbus M gelu
infestabatur, duobus castris ad urbe exigua Postinga imperatoria peruenit quae distat a Nor linga ad mille palliis, quo itinere recta Rotitauigii patebatur . na Caesar omissis Philippicis copiis fugiet d. ad
58쪽
ad subiugandra nonnullas urbes Eccastella animum adiecit, qua ratione sibi & commeatibus viam patefaceret,& faciliorem aditum ad primarias urbes subiugandas. Deinde cum trecentos equites Belgas ad retardandos, infestandosque animos ciuium Postingae praemisisset, obuios mox habuit principes urbis,qui Vibem ipsam de oppidulum eius arbitrio dedunt, quos ille perhumaniterin fidem accepit. eius rei fama perculsi Nortingenses 3c ipsi ad deditionem conspirare incipiunt. Sed duae res
animos eorum maxime infestabant,altera faederatorum praesidia, quae erant satis valida aduersus urbanas vires,altera i erant memores quatum fraudis aduersus Caelare admississent, qr tinnulaisent iupollulare tempus ad deditionem,cum tamen ad accipienda subsidia poposcissent. Sollicitabant autem ad deditione dc urbis debilitas de infirmitas defensorum, quia neutra harum rerii, neq; Vimq; simul videbantur fore latis validae ad sustinendas tantas Caesaris vires. accessiit ad hoc cpipla praesitis raciuibus dissidentia per obscuritatem noctis erectis ouatuor x exillis ad prosectionem icie ad Oppidu toppiam vocatum satis amplum Sc munitum .distas ad duo millia palsuum a Notlinga receperutubi erant alia duo vexilla peditum. Postridie tamen cum mane illuxisset, Nortingentes legationes mittunt ad farciquae urbem arbitrio Caelari dedant. atq; triginta Se sex millia nummia praeterea offerant. Caesar relicto ibi Cardinale Augustano cum mille Sc quingentis Germanis i pie cu magna parte peditatus dc equitatus ad urbem Imperatoriam Teghespillu ligna promouet. cu Baranus comes iam Vimemburgii adiisset. Hae urbes tametsi visae sunt velle Caeliri resilite te. transituq, liberia negare, de iam leuia praelia forent et commissa. tame antequa copiae ad obsidione expugnatione ite couenirent, te dedunt. Isti id aut fit quia cum Hil panis precesserat Teghespillu Albanus dii attraherentur tormenta iusseratq; praecone de more bellor u ligni ficari ciuibus ς si vel unum torme torti ictu expectassent, futurum erat ut vis arbitrio militum dederetur.ad rapinas. de caedes & direption . duobus igitur vexillis peditum in custodiis relictis Cesar Rot tebursu castra mouet: quod iter supinratis grauissimis locorum ac temporum dissicultatibus biduo consscitur. atq; illa urbs et per deditionem recepta est in amicitiam Caesaris. Caesare his locis occupandis subiugandi q; intento quae parebant faederatorum imperio. derati Franconia potiri student. quae regio cu fertilissima sit ad meri die cum Sueuorum regione coniungitur.ad occident het Rhenum fluuiu .ad Septe trione Menii Be ipsum fluuium Sc Cheruscos ad Oriente sylva Hercynia de montes Boemiae, unde Menus destitit in Rhenum, multisq; fluuiis qua uis ignobilibus. tamὸ plurima ad set tilitate coierentib. tota irrigatur.Vocati sunt aute Francones populi,quia pulsis Alanis eoru linperii a ii testantibus ot immunitate donati sunt in decennium a Valentinian atq; ab ea immunitate dicti sunt Fracones.quod nomen immune vulgo, significat. Caesar acceptis in amicitiam Teghespillensibus sit certior nosti: parum distare. uniuersas copias mouet eo cosilio, ut reliquias hostium regione illa iii testantes dissiparet, atq; in suga verteret.quaobrem cito curauit occupare Rotieni burgii urbe muniuilinia ta populosam.* ea urbs vidinatur particeps Sinacaldicae coniurationis plurimum auxilii hostib.datura Sed illa occupata apparebat non nihil iter, conatusq; hostium retardatura. Hortabantur Caelarem comis plures h suis proceribus ut esset Nortingae in hybernis per illud tempus, Je in locis finitimis in ripa Danubri subiugatas apud Augustam ic Alcimen tu quia vis frigoris de gelu be niues exercitum maxime inlcitarent . at Caesar maximi esse ponderis ducebat hosti resistere, i raconiam defendere, tele faederatis opponerem eapud Alcinaenium Augultam castrametarentur. apparebat. n. saturit ut Plii lippici maximis viribus comparatis. si res diutius procederet, maius bellam ac dulicilius in annum sequentem essent collecturi. Philippici contra audito Caesaris itinere ad urbem Rottem burgu mutant consiliu deserunt Franconia. per maxima frigora montes': asperrimos in frigidissima regione mensς Decembri iter capiunt Asipergit venus & Chiuchernam dc intuergos: maiora tormet.i nonnulla in oppida ditionis Inmergor uob dissicultatem viatu distribuunt. nanisi eo pondere tormentorum grauarentur, videbantur non nihil commodi lari concessuri ut ab eo opprimerentur,atq; tormenta Ac reliquavia erant in maximo periculo costituta. Sic igitur expeditus Federicus Saxoiua repetit, qui lata uniuersis Germanicis urbib. una cu Lant grauio videbatur Impertaturus. Philippuscu ducentis equiti domu oc ipse reuerin qui du per Usipet ora regionem iter saceret, ad eiu conu niunt in colloquium urbis praefecti. tauquam ad summii faederationis Imperatote .consiliu q; pet ut quid sibi liciendum esse censeret in tanta reru difficultate . His respodet Philippus oportere queq; pro suo insenio sitis Ac rationibus oc saluti conlater Que dum gelu tur a Cςlare in Germania. sortuna non simplices calamitates imperiis aliquando minitans, sed pluribus e partibus uno tempore exercitans incedia talia molestia Cesaris animum vexare conatur Nam sub finem huiusce anni Neapolis urbs totius Itali e nobilissimi atque opulentissima magnis tumulti bas Sc bellorum motibus fiuctuare cepit. eorum motuum causa causa suit, Petru&Toletanus Neapoli cunrpotestate prinregia illi regno praesectus procurauit ut quaesitio proconsuetudine Hispana in ea ciuitate. M in uniuerso eo regno aduersus haeresim institueretur. illa quidem quelitio valde leuera esse dicebatur, ut pote quae non soli ini ad refrenandos animos audaciam ac temeritatem scelestorum populorum sit inuenta , sed etiam ad Geteros per atrocitatem si appliciorum ab impietate deterrendos. Nam graui simia lupplicia grauissimis sceleribus conuenire iure censentur . est autem huiuscemodi quaesitio apud Hispanos excogitata, primum ut inimia seueritate puniant propter impinrissima se stina impietatis ibi nata, eos qui haereseos condemnan suerint . atque condemnatorum bona ad terrorem caetero tum eiectis domo filiis x uxoribus omnia ita addicuntur. ut una pars accusatori, alia pauperibus. alia fisco Principis allignetur ad bellicos samptus aduersus uia pias nationes. Illud apud se neri nolebant Neapolitani, quod extraordinaria via non leniasis omnibus solenn, bus iudiciorum caeterorum per hunc magistratum procederetur. Toletanus nonnullos itaq; ini
ei deditio. Fliconia deseriptio.
Lan graui de I edericus soluunt copias. multus
59쪽
gniores cium multis honoribus ae beneficiis auaro consilio sibi devinxerat de obstrinxerat quo
non solum ipsi non repugnarent per hanc opportunitatem , verum etiam caeteros hortarentur ut admitterent Toletani sententiam tanquam piam oc sanctam de illi regno salubrem. Cum igitur sibi visus esset Toletanus rem sitis apte instruxisse, iubet quaesitione populo proponi, perq; huiusmodi viros sibi beneficiis deuinctos rogari ad eam aequo animo amplectendam, qui quidem multis rationibus illud persuadere conantur. Primum quia ciuitas, si foret impietate atq; impuritate hae escos contaminata, ita facile posset expurgari ab eo nefario lcelere. deinde futuru ut viri boni dc lapietes in tua bonitate confirmarentur.qui nihil mali inde erant acceptura, cum leges non in viros binnos, ued ad bonorum tutelam de patrocinium serantur. leges enim solis consceleratis esse timendas, multorumq; n moram sibi conicijs, dc sceleru pς nas, quia n6 possunt nisi grauitate suppliciorure frenata. Denique vel hac vita de caula quaesitionem cile admittenda, si nullae honestiores tu essent. ς Caelarita fieri ad pietatis id religionis suorum maiorum exemplum atque imitatione studeret. eos, qui dissit adere tantum honestatis populo niterentur,m uidete Caesaris felicitati, ac nouis rebus studere eanaque ciuitatem per hanc inuidiam in magnas calamitates coniecturos: cum per simulationem religionis quidam studeant Cς arem Germanicis bellis pro religione implicatum ex Italia detrudere. Habita iunt hac ipsa de caula publica Neapolitanoru comitia, ut de proposita quaesitim ne consultaretudin quibus post multas aisipii rationes in utramq; partem iactas. vitium est Toletani
vanu Sc non necessariu conlilium, ac multa suspicione atque auaritiae plenum, ut qui rem minime necessiariam inepto etiam atq; importuno tempore procuraret. responsum est igitur, optimum videri de prope necessarium hil ce praesertim temporibus omne aptum remedium.quod aduersus detestabile Icelus haeresim adhiberetur, summaq; leueritate esse in haereticos animaduertendum, cum religione animam legum pacis altricem, conteruatricem ciuitatum stolam, ita incontaminatam ad posteros transmittere oporteat, sicuti accepta est a maioribus. Sed tamen harum rerum iudicatione ad Romanum Pontiscem, oc ad 1acratos antistites pertinere, ut in iure canonico continetur : no autem ad imperatorem aut ad laicos principes; qui potius spe praedae opibus priuatorum inhiantes. quam ullo vero deiiderio religionis aut diuini cultus huiusmodi iudicationem tibi usurparet. cora. cluditur deniq; ac decemitur in illis comitiis post multas hinc inde habitas dii putationes, lumino studio, sim mm; conatu enitendum et Ie ne in tuam patriam tam crudelis lex tamq: iniqua per laicos iudices admitteretur,que pollet uniuersarum ciuitatum ruinam dc populationem secum allat re . quippe cum per simplice alicuius malevoli accusationem nullis requi litis probationibus, nulli', detentioni b. acceptis post et quisq; incarceres de . tudi, Sc vita, honore, facultatibus priuata. letanus percepto communi totius ciuitatis consentua, liquandiu lulpento animo fuit, secumq; diutius cogitauit quid sibi in tanta rei difficultate esset agendum. Putat itaq; dii serendum esse negotiu, omniq; industria lprocurandum ut coniuncti animi nobilium M populatium perluos amicos distraherentur, quod videbatur esse facillimum, quia rare sunt ciuitates,in quibus animi popularium a nobilioribus non dissentiant ob frequentes potentiorum contemptus de iniurias.Que dum aguntur in Italia dc in urbe Neapoli non multum distante ab urbe Roma, Ponti sex his tumultibus in tibusq; populorum cognitis, significat per literas Toletano haereseos iudieationem, ut omnium rerum lacrarum, ad sanctam sedem Apostolicam aut ad Cardinales, qui Pontificis vicem gererent, Iure pertinere. Idcirco iubet ne se his negotijs ad Pontificem spectantibus implicaret. his literis populus ita inflammatus non mediocriter in sita sententia confirmatur. Atqui si recte rationem, reruque publicarum administrationem perpendamus, Sc quid ad conseruationem regnorum requiratur, inueniemus proiecto maximum habere pondus resigionem, cuius omnis non modo mutatio. sita et accessio aut diminutio maxime periculosa est imperijs, cum nunquam fere mutetur religio, quin antiquorum Regum imperia excutiantur, nisi tam e reges ipsi autores fueritu cum populo nouae religionis Sc duces mutationis. Idcirco in novandis tantis rebus prius animi populorum tentadi lant per amico, Regum, didedum; rumor, ut sciatur quo pacto latam nouitatem animi sint latur liqui si magnopere renuere.graui uim ; ferre apparuerim abit inendum est omnino, nisi tamen perdita ac deplorata prorsiis imperia sine hac ipsa nouitate intelligantur. Non enim decorum est vel honoriscum aut viile Regibu s .at leuissimis de causis regna in maxima pericula convcere aut leges cogi reuocare,quae parum considerate per ministrorum auaritiam propositae fuerint; cum tamen re ipsa omnis sacrarum rerum iudicatio iure optimo ad Pontificem solum spectet. letanus tamen.
ut faciunt nonnulli, qui in quam partem animum inclinarint immutabiles persistunt,atq; pertiara,ciam pro constantia amplectuntur, tuae sententiae tenacissimus, iubet significari omnino ciuibus se velle illam quaesitionem institui,ut exequeretur Canaris institutum, quo regnum illud etiam Rudieatu ab Oi haeresi struaretur, sicut alia resna Caesaris. multa utitur humanitate Verborum, quia Uideat cu ni populatibus animis conspirasse nobiles ad illud iugum a suis ceruicibus excutiendum. Sed nullis neque blanditiis, neque minis ciues ab instituto dimoueri pol sunt, quia nulla apparebat probabiliscat a huiusce nouitatis, praeter auaritiam praefectorum. Habitatum saepius comitia mente ianuario anni septimi post mille quingentos & quadraginta a partu Virginis, hac ipsa de causa Neapoli, in quibus undecim ciues Neapolitani repente abdicati sunt illis magistratibbus, qui sibi a populo Neapolitano fuerant delati, atque cum magno strepitu eieci sunt E c mitiis, quia palam Toletani partibus aduersus patriam libertatem lauerem, conarenturque pinpulares animos a nobilioribus distrahere ad omnium perniciem, quo separatae vires utriusque conditus debiliores ei liceretur . nam dicebant illam quaesitionem non aduersus plebem, sed ais uersus nobiliores tantum institui, cum errores plerumq; comites sim facultatum. Inter ceteros
60쪽
magistratus abdicatus fuit Conseruator, ut illi vocant atqi in esectorum imum statim alii sunt susema. Conseruatorii creatus Ioannes Suessanus h Paschali iamilia vir callidus. negotioluq; ciuiliuperitissimus. Et quoniam in sola concordia prope consistit salus' seruatio omnium ciuitatu, quam deuitans Toletanus eo visus est Omnia sua consilia uertere, ut distraheret ac separaret itinuicem Neapolitanorum ciuium animos. fit decretum in ipsis illis comitiis, ut ad defensionem patriae. libertatis,ciuitatis proprieqi omnium salutis ne liceat ullo pacto a defensione nobilium dis sentire, quod populi institum gratissimum fuit nobilibus per Suessanum signincatuna, verebam tur enim ne disiunctis viribus in maximas calamitates illaberentur. Sie sane uniuersa ciuitas halari animo ad mutuam desensionem aduersus eos,qui vellent opprimere, concorditer conspirauit. letanus cognitis hisce motibus de consiliis civium, cum esset Puteolis, mittit Scipionem Sommeum regulum, qui populo nuntiaret sibi quidem pergratum lore si ad expurgandam ciuitateque latio illa sumet admissa, sed tamen non esse vehementer sollicitum, ac neque verbum quidem in posterum facturiim de illa re,quando populorum animi tantopere abhorrere ab illa viderentur. His verbis Toletani tam placidis ad populia pet Som meum delatis,duodecim viri praestuatim res e populo deicisti sunt. qui legatione sui gerentur. gratiasqi ageret Toletano pro tam humano animo, tamq; benevolo in populit Neapolitania. illi cum magna verborum humanitate Sc admissi sunt&dimilli. neque multis fane diebus deinde interiectis cognitum est populares testes interringara, inuestigariq; qui nam fuillent autores repellendae quaesitionis. ea de re animi ciuium non mediocritet commoti si int, & rursus legationes mille conquesturn quod contra promissa prioribus legationibus istud fieret. sed quoniam plerunque fit ut animos turbatos.&in aliquem motum propensos Q rtuna non modo adiuuet, sed etiam magno impetu impellat, accidit per idem tempus ut quidam inops ad carceres traheretur. eui fiunt uti quinque adolescentuli ἡ primariis ciuitatis, quorum unus eo inope seruo usus fuerat iubent adolescin tuli intellites cosisteret rogant cur traherent ad carceres petunt mandati formulam ostendi .cum illi uil opus esse mandato respondii seni,contenditur neminem posse rapi sine madato. inter has altercationes captiuus elabitur. sorte iudex quidam superueniens imperat adolescetulos comprehendi, qua re ad Toleianum delata cum vesperi forte Puteolis accessisset imperat adolescentulos in arcem ad se adduci, atque clauus portis tres eorum iubet a Mauro seruo in suo ipsus conspectu crudelissime iugulari. Toletanitententiae, cum reliqui iudicandi propositi esiet. regium conellium iustitiae non allensit, quia noque aetatis ratio, cum nemo decimum sextum annum aetatis praeteriisset. neq; criminis capite ple Menda videbatur. illa seueritas, vel potius crudelitas ita populorum animos exacerbauit, Vt vix di' Q possit. cum illud etiam ad explendam suam seritate addidisset. ut eae sotum adolescentum cada
uera traherentur pedibus extra oppidulum . propositis grauissiniis suppliciis siquis illa attigisset,donec tracta sint,denique eiusdem iussu in sacellu quod est e legione oppidus i. accessithis 5c alius Toletam error,qui non sine vitae suae periculo nondum deserueseelibus aut refrigeratis odiis ciuiu inlata populi indignatione quasi ad omniu coteptu. statuit obequitate per urbe . cu Hispanis suopetiarim de plurib. ducentis equitibus. qui illii comitari consueuerat. Vrbani magistratus p spe .periculo, Δ quatus maloru cumulus inde emanare poterat, eu populus esset armatus, m: ttunt rogatu letanum ne tunc exacerbatis animis omnium ciuium in tanta rerum omnium pectu Ibatione
obequitaret, sed aliquantulum differret. at ille eum neque costio neque precibus magistratuuaures praebuisset,rursus magistratus ipsi populit. Iuliam vias conseciam occupauerat, rogatu mittunt nequid noui aduersus Toletatium moliretur, sed ut mos erat, reuerentet exciperet. Hora alterum fictum est ut incolumis ci illesus praeterierit; alterum praeter lium, cu nemo vilius aetatis aut conditionis inuentus sit, qui ullum reuerentiae signum ediderit ita initimmau, deincenti erant animi omnium ciuium. Toletanus maliquantulu obequitasset redijon oppidulum satis dum tumultuose genitur in Italia. Caesar auditis hostibus ita se habentibus, uti superius comemia .ratum est. cum nulla reliqua spes esset illis exercitum aut vites colligendi propter eximia frigora, asperitatem qi locorum statuit aliqua parte exercitus dimissa sesegrauissimis sumptibus stipendi, rum subleuate. concedit Burano comiti, ut suas copias in Belgas teducati quem iubet hostilii et imuadere agru Vsipetorv.enitiq; potiti vel vi vel arte urbe Hacsottio vocata Usipetorri metropoli sane valde opulenta ampla.-maxime ad praesens negotiu pertineret. ipse cum quadam parte cinpiatum redit in Suetiam . Albanum 'cum reliqua parte Halam versus mittit, omnesq; urbes occupate nititur, in quibus tota uis belli dignitam victoriae consistere videbatur.erat autem Hala una h deratis ciuitatib. in ripa Cocceia fluminis sita. inter Charetinos populos, quae duas habet valles alteram ad orientem. alteram ad Occidentem solem: quae urbs sine controuersia Caesari te dedidit. aucta sunt castra Caelatis per id tempus trecentis equitibus eataphra e regno Neapolitano mirifici instructis duce Ferrante signoretio regulo Castrouallae. Federicus comes Palatinus Rheni de Alcimenienses cognita imbecillitate foederatorum ae mitiana Caesaris eo prosecta, ut certissima calamitas eius hostibus immineret, saluti, libertatiqi sus mature consulendum statuunt, atque Halam legationes mittunt.quae agerent de deditione. Federicus statuto tempore ad pedes Calatis per Ganuellium admisius iupplex petit veniam eorum. quς aduersus Caesaream mi estatem, dignitatemq: Imperii commisisset. iureiuraudoqi assimat summa sediligentia in posterum usurum, ut fide studio obseruantia praeteriti temporis iacturam resarciat. Celat pro veteri consuetudine. Se pro comissoru poenitentia. proq; naturς coniunctione. se illu in fide amicitiaque vetere recipe te inquit. Obliterata prorsus Omni errorum desi tumq; memoria, quia speret honum Mastinem dc amica
illum in posterum ire abidem cum Caesare pedibus laborans plures dies moraretur Alcimemen. sium
Magistratu Noa politani abdicati. Petri letani crudelitas Coeceriis flu