장음표시 사용
61쪽
sum legationes agunt de deditione, quae Caesari inquiunt Alcimenienses ciuesco 'uisse in quoverrores inciderant,dc quantopere non nullorum staude decepti Caelaream maiestate Ollenderant. veruntamen Omnem l pena laluti S in sericordia.clenientiaque maiestatis Caelares collocasse. qu1 ad imitationem Christi tanta, tam graui tam atrocia sibi peccata condonaret per iit. Quippe cita nulla tanta sint scelera quanta Dei clemeti a non supra et,li quem poenituerit. Se decreuitie in pinsterum sanguinem, libertatem. iacultates, vita iplam denique per Cesaris benignitate dc clementia videri accepisse. Hiice responsium est, errorum cognitionem plurimum conterre aduenia asseque adam, ita cognitionem liberalitatis etiam ultro multare ad conterenda beneficia. quare Caelarc e reciperem tidem libenter, cic quae spectarent ad conseruationem Imperis mox institurum.1'aucis deinde diebus ametiectis Caesar discedit,quippe qui inusitatam celi clementiam experiretur in illis regionibus. nam cum maxima HS i rigorum inelle ioleat, tunc neque naues, neque Imbres mi stabant,cςlumq; ita erat serenum, Ut mirilicus tepor lolis animum Caesaris ardentius incitaret ad r liqua pertequenda. Quamobrem odericus Intuergorum Dux senties imperatoria vexilla propinquare coepit ad pacem. Raci S 4; codition animu Ver Iere, quoniam Alcmaenio occupato videren tur arma tuo principatui imminere. at ueritus Cesat ne facilitas illa, propensioq: ad pacem ad alia opportunitatem rerum nouarum Viam aperiret, cum Alcimentum utpote finitimus lacile possedoccupare, atq; cu Argentorati, Canoduri, Augustae, aliorumq; finitimorum locorum copiis nouas perturbationes ac bellorum motu, pollet excitare iii Germania, ilibu igidas pacis condition in rc nuit, statuitq; per vim armorum illa ad Obedienuam esse compellendum. copias igitur eo signa promouere imperat ad illum erincipatum lubiugandum. qui ut non amplit funis tinibuS circum lcribitur, tamen Ec laominum stequentia, octertilitate rerum omnium eii Opulem illimus, multis
Vix gς fluminibus per placidis regionem irrigantibus, abundans etsi non nobilibus, tamen ad fertilitatia sis pΠΠςiP- uti plurimum conferentibus. Inter eos fluuios principatum tenetis, qui ab indigenis N bar VOxv G p eatur. & sylva Martiana defluens inter Canodulium de Borbeto magii liue Vormatiam cst Rhe' no coniungitur. mcatuS est Ne har tanquam vinum. quod in planitie. bc in collib. huicti umo pro Wςςςh tin μ' inquis nascitur ob bonitatem, quali cςteris praeitans uectar ut appellandum. Terminatur l cc minis gio ab Occidente fluuio Rheno ad Septentrione Franconiam habet. ad Orientem lolem parum hin;bhlid' Meno partim Danubio seu minibus traminatur, ad meridicinaeicitis Helvetiorum,dc Sueuorum seriptio. limbus. prima igitur castra Caelariccat Euingae, Iecunda Neoliari, tuina Alpruni quae ciuitas est libera, bc Kederatam ripa Necharis polita, ubi vatilini vocati populi habitarunt. ibi Caelarilabo rans podagra decernit aliquantulum quiescere, quare ieruatis apud te culiolous corporis, quos ad Imperatoriam dignitatem ita lare arbitrab.uiu, Albanum praemittit ad eum principatum O cupandum cum reliquis pus quae erant regimentum Madrucij, tribuniq; Xemburgi, dc Hilpa nus peditatus .nam Italus peditatu erat perparuus ob multas eius belli di incultates, trecenti illi cataphrati equites, & Germanus equitatus reliquas copias squebantur. Quae signa Caelariana Vbi primam apparuerunt, non pauca oppida Caelari id dedun t torti mam belli minime tentandain rata . sed Uingena, de Bertauum Oppida, quia primas conatibus resisteruauia liuit, capta fiter P per vim armorum, α cedibus oppleta, atq; aibitrio malitum coiicessa. eius rei timor omnes pagos. Omniaque castellacius regionis in potetiatem Caelatianorum redegit. Alpergo,Chirchen Scoren dortoq; oppidis natura M artemtinmitimis, bc omnibus rebus ad reppelledum hostem instructio simis exceptis. Nam profecto ita pollulat bellica ratio, ut inii a loca . de parum apta dctcii sint utar militaris bus, ac repellendis conatibus homum, si per imprudentiam Mimperitiam uel lorum obstinato torum conentur cursum potentium exercituum retardare. dent piunas mae temeritatis, ta tanquaa rapidulimo fluuio multis calamitatum undis inuoluamur' si ςuti turpissimuin est ii tradet soribus munitissimorum locorum, de m quibus tuus ac spes sic propem tota regnorum conlin tur, propter timiditatem prodere. Iumamq; Principum salutem ac digni Circinat hostes per ignυ uiam transitare.quippe cum tapientissimulta illud antiquorum dictum nequid nimis. potui ctia rebus bellicis non initate accommodari caeteris igitur locs. Legientis priticipatus occupa i , quinniam illa praedicta castella videbantur inuigeiecti uturna obsidione. Caesari vitam est difficile nego. tium. at Odoicus intueriorum Dux Salii ius consilium sibi amplectenduin ratus in has conditiones pacis denique caims sare conuenit, ut trecenta nummum millia in bellicos sumptus Castari ditio. ' diliolueret. ut tres munitiones quas mallet Caerit concederet mi ponendis praeli diis arbitrio ipuus
Cesaris ut omnes aliaS toederationes refutaret, lolaniq; perpetuam idederationein de amici lino cum Austriacis principibus exeiceret. ut se hostem tempiternum profiteretur rebellium lacri Imperii. ut in omno illos animaduerteret tuos lubditos, qui pro alio quouis principe militarent ρος has conditiones Cetiar tres munitiones occupauit praxlicias, in quibus reperta lunt tormenta to deratorum pruicipum, quς illi propter dissicultatem itineris ibi reliquerant. cum magna copia anvsipetorum non p. de multiplici Varicta te bellicorum apparatuum. Quae dum fiunt a Caelare. Buranus comes
dedatio. iam urbem Vli petorum compulerat ad deditionem. itaq; tria peditum millia id trecentos equit in praesidiis cum duodecim vexillis collocauerat, Alprunumq; profectae eius urbis legalione, in lidem atque anticitiam Caelatis accipiuntur.Nec multo sane interiecto tempore, dum Caelar ibi mo. ratur, omnes sere Sueuorum vibra per legationes le Muci dedunt, praei et Augultam . quς de ninnullis conditionibus dissentiebat. ita fit plerunque ut magis existimatio parta ob victoriam per u nauertas regiones finitimas peruagata urbes ac populos compellat ad deditionem, quam ipta ictoria, quoniam magnum est quiddam ω peni: admirabile, rerum omni u in aliquam partem propen sio, cum omnia acnuant quo tortuns benignitas aspirat, omnesq. attines M amici amictam iOst
62쪽
n1 deterriti refugiant Caesari ab oppido Al pruno proficiscenti per Calegiensem agrum fiunt o
uiae apud Gestinguam legationes Alcimen iesium cum centum nobilibus omnia ciuitatis commoda offerentes ad eum excipiendum. quibus rei pontiam est datum tantae humanitatis plenum. ut pater Germaniae a quibaida in vocaretur. fiunt obviae deinde Augustanae legationes.rogant Celarem ut Scher tello veniam concederet.& ne res religionis nouarentur, aut i aliena ne illi tua castella adimerentur. illud cum obtinere non potulissent, nutiant Sciter tellum ess e Auguste cum duodecim millibus hominum. tantisq; viribus amicorum, ut non facile pollit Iubiugari. His respondit Cae.1ar ne de hac re magnopere ement solliciti, quod illud brevi fieret . per id rei poni .im tantus terror
iniectus es ciuibus Augustanis, ut senatus liaberetur in palatio tursus de deditione.illii cu gressius Schertellus cohortatus est illos ut id ipsum facerent. quod se quoque ipsum lactatum elle pollicitus est. Plus igitur Augustanae legationes prosectae excipiuntur a Caelare cum omni iolennitate imperatoria, quae cum Amma reuerentia ingressae praefatis titulis Imperatoriis de more. venia primum commilli erroris pro suis ciuibus deprecamur. Orant pro clementia nati ericordiaq; lua Caesarem ut eos in fidem amicitiam ii recipiat studia populorum obternantiam fidem liberaliter promittunt. atque ita in amicitiam Caesaris Augulla est admisso. Tum Caesari Alcimentum profecto. magnisq; cum letitiae significationibus muneribusq: excepto Alcimenienses offerunt oblatam protecto. magnisq; cum letitiae significationibus .imilieribus et i excepto Alcimet Dei onerunt ob latam pecuniam in conditionibus pacis. quibus subridens Caelar res politeo; emebo ira nomina, sed reseraarent pecuniam in tempus magis opportunum acceptis igitur in fidena Alci inemo. Augusta. urbeq; Vii petorum. Iolum deerat Argentoratu Equati tot principibus urbibus quod pollulatum miserat Alcimentum. ubi Caesar multos dies cram ponendis rebus Germanici Ν mora ii, est. Ut
aditus pateret litis legationib.i illae admisse urbe Argentoratum fidei clementiaeq; Cciari, deduntii idem conditionibus.quibus reliqui principes Id urbes ad inissae liliat. ut deletis 5cobi iterati, omnibus foederationibus per petuo foedere deuincti Austriace familiς intelligerentur. vi armatos quos vellet Caelar intra suas urbes admitterent. ut nulli eorum si abdito cxtra Cesaris castra c. liqua principi militare impune liceret. ut rebellium imperii hostes essent perpetui. H. quod in sacro concilio statutum fuerit. Observent. caeterum reliquae omnes copiae luerunt in proxima loca in liyberna distributae .l tali qui superruerunt e diuturnis laboribus, totq: calamitatibus quas pertulerant ex hinitibus, temporum iniuria, inopia stipendiorum, penuria rerum omnici ad illud bellum a Pontifice missi,di imittuntur inopes, victam plerique osti uim mendicantes my uriam pauci ex omni numero. quae tamen calamitas non semel Italis accidit, aut in Germania solum. Praecia: E idcirco te habent Rhetorum,Germanorumq; prope omnium militaria ii altituta, qui ad euitandas has calami tates nullum exeunt ad bellum . nisi p. imum aptis conditionibus paci icantur. Pactionum summa est ut tribuni militum ipsi, qui copias e resione deducunt teneantur omnia lii perulia dissoluere atque nisi soluta sint apto tempore, reuersis in patriam omnia bona diuendantur per patri QS mλ-gistratus in st pendia perloluenda. ut, siquis naicitur in castris.quia pleriq; ducum etiam Uxor . statim infantulo debeantur stipendia. ut, si vir moriatur in bello, stipendium eius belli tempore partiis filiis, aut uxori dilioluatur tanquam vivo marito. ne milere foeminae mendice, amittis maritis in patriam redire cogamur. ut statura atque urbem vel munitionem Germani aggrediuntur. seque periculo vitae exposuerint, aut instructi ad inuadedum constiterint, accepta stipedia ablbima inici legantur. Vt ne cogantur exire extra patria per ulla promissa. nisi aecepto stipendio, quod sit ubi primum censi sunt . ne liceat tribuno alterius cohortis militibus dare stipedia. sine cohoi tis ipsitus essensu. Ne discedere cuiquam impune licitum sit ex acie quod si committatur, iudicetur in aperio per castrentes iudices atque presectos iuridicundo. aliae stant praeterea conditiones militares. qu Vibitasse alibi opportunius a nobis explicabuntur. Floretinae, Ferrariensesq; copiae, quoniam stipendia opportune suppeditabantur, cu te aduersus omnes aeris iniurias, caeteram incommoda tututς emerit, non inepi E erant instructe.quae cum ad promissum tempus calari feciment latis. duia is I sunt liberaliter.& in patriam incolumes redeunt. Nunciatur Caelata interea Henricum Britaniae regem decessisse relicto impubere filio e Semera suscepto herede tellamento ita probaubus comitiis,
qtii si de Iiiset sine liliis tegnum ad Mariam, & post hac ad Helisa iam lilias deuolui initituit.
Odoardus filius tune duodecimum agebat annum etatis suς, qui relictus est haeres. Henrici mors occultata fuit per aliquot dies. ut filius sine aliquo tumultu coronatetur.quia aliqua suberat sulpicio suturae sed monis, cum paulo ante procurassiet ut filius Neotorti reguli capite plecteretur. iiiii 'letq; ipium etiam regulum post coronationem noui regis capite plecti reliquit autem ad Odoardi. qui lex tu, fuit Britani et Rex eius nominis lilii rii telam viginti e primariis proceribus. quibus lumma diligentia. Sc regni de filii incolumitatem ac salutem commendauit. Fuit Hericus princeps multis regiis virtutibus ornatus . cum ob animi splendorem dc variarum rerum cosnitione excelleret. niti prope iuriosum diuortii facinus regias vi mites contaminasset,quia Pontifex noluisset comprobare Annae Bolemiae coniugium vixit annos quinquaginta dc sex, cum regnauisset triginta oc octo. caeterum Federicus cum suis copiis in Saxon atra protectus non solum multas e suis urbibus recuperauerat, sed etiam praeter paucas urbes Camanorum in Hermand noru finibus, qui populi liant Poenii. Vniuersum Mauritii plancipatum occupatierat .inter urbes,que Mauritii adhuc parebat Imperio,erat Lipla.quani Federicus summa diligentia pluribus tormentis concutiebat.MauritiusCς sarem facit certiorem per literas uniuersam ii iam principatum in magno periculo versari, nisi lii, sdia marit te mitterentur: quare Caesar cognita rei magnitudine. M quanti reserret at uniuetiam
Iem bellicam ne Fodericus eos populos prorsus labiugatet Albet tu in Casmiti illiu marchione
Germanica quaedam in littuta inlita
63쪽
tumultus in agnitudo. Neapolit
Atili. Sc Christophorum Lanigrauium Lichtembergensem mittit cum duobus millibus peditum
Germanorum. te mille atque Octingentiscquitibus. His enim viribus adiunctis si non sit petiores Ferdinandus de Mauritius, at certe non interiores sere videbantur. Cςlati nihil resi quum esse a prparebat ad absolutam victoriam . praeter qua Philippi Federiciq; iubiug.indi, de Canoduri occasio, quare decreuerat aliquot dies Alcimenii commorari tu ut corpus per pharmata noxiis humorib. per bellicos labor oppletum expurgaret, tum etiam ut pararet necessaria ad ii iturum bellum a Ioluendii. Federicus luterea cum armatis copijs non nihil tauenti b. eius partibus Gemiae populis, Boenaiae regioni imminebat, urbemq; opulcntissimainobauri argentiq; ibdinas laqui mitiata tentabat. istud fieri per vim Saxonum tingebatur, q uorum luminus crat dux Tumbersinus, i ea ni hil vere fiebat per vim,at per assentium Boemotu, qui omnem proritis tui RegiS timorem reuereia uamq; exuerant. Caelar tametsi quiescere aliqua tutum decreuerat, tamen certiori .ctus per lite ras Ferdinandi α Mauri iij de tanta rerum magnitudine laepius instantiam, quocum alter validiora auxilia flagitabat, quod ridericus cia quatuor equitum. decem peditum millibus omnem prancipatum Mauritii occupauerat, praeter Lipsam, Fresinam, de Cui biccam; alter rogaret Caesarem, ut adesset, negotiumq; ipium sua praetentia iuuaret, nouos apparatus bellicos facit, putatq; non minoris referre oci pie ut huic,quam ut praeterito bello interellet. Nam Federicus rem eo iam doduxerat ut uniuersi Saxonum Boemotumq; populi suam amicitiam complecterentur, seq; amicos Saxoni S profiterentur publice. Οmm prorius RegiS memoria neglecta. per honesta itaq; simi lationem vel ipsas filias Regis tanquam captiuas in arcem Caliargu inelu Ieral,quae urbs est metropolis Boemi ς. Cς lati hoc negotium arduu taciebant multae dilhcultates, etsi plurimi referebat ut interesset. primum quia paruas habebat copias ob inopiam stipendiorii, quod magnitudine lumptuum anui superiori, valde exinanitum citet erarium: quod timeret earum ciuitatum vires, quς nondum te dedissiuatiquod non sesis coiideret illis quas accepisset per dedi tionem,quod tanti motus essent excitati in Italia, quanti lututi videbantur, quibus etiam non mediocritet angebatur. na Neapolitani motus per Toletani seueritatem nimiam excitati paulatim eo ci euerant, uagrantib. quotidie magis ni agiSq; Odus ciuium in Toletanum, ut ad arma pallim conelamatu sit in rbe, ad tinnitum eris campam viuuerib populo ad arma concurrente a autem faciam est,quia diditus est rumor trecentos Hispanos IUOpetiarios ex arce in popatu exiuisse. atque tametsi rumor is uanus fuerat, tamen armatus populus voluit per publicam tormulam conuentionen , societatemq; de semionis stabiliri. milaollita Franci icus Autius Marchio Pesiliensis adolei cens sumpta Christi Cruci astitit imagine multis armatas comitantib. per uniueriam urbem vagatus coclamans, ad Dei Caesarisque honorem protegendum omnes ad patriae defensione hortabarur. iurarunt luper eadem imagine, quam adolet as lustentabat in publica ac mutua derentionem Omnes societatis de coniurationis participes, cuius principes liberunt Ioaiies Suellantis. M Caelat Marmirus et duo e Caracciola familia praeter caeteros. id facinus plurimu animum Toletani intestauit, qui tantam auauia dc temeritatem populi non impune ferendam esse inquit, cuna ad arma conclamari ad aeris campani tinnitum genus quodda defectionis Videri arta traietur, cum praeterum im peraiset Caesar, Ut OPprimerentur tumultus aliquo pacto,quia ela res nouas adiicrius separari tenureta potenti itimis principibus in Italia. Toletanus postridie sub meridiem quadraginta icto petiarios emittit ex oppidulo, qua super ponte in acie consistunt. tormenta in opportunis locis oppiduli in urbem eriguntur. iuuenis quidam . quia obseruaret quo tenderent Hispanorum lci et taciorum consilia. glande ab ij, transfixus cecidit. id opetratu ad sorum vectigalis usque inani currunt, caedendos taedio uios quosque conelaniantes. plodutur tormeram totum, de in urbanas domos, quod tamen accidit sine multorum caede. populus ea initaemia ta in importuna Hispanoru irritatus magno impetu iacto aduersus oppidulu neglecta vi tormentorum milas aggerem; ducit ad urbis tutelam com illo leui praelio cum Hispanis iclopellatris: atque per tres dies aenocles allidue decertatu eit tot meruis arce ac telopetiis temper displolis. erat in arce tria lectissimorum Hispanorum nullia cum praeter ordinaria praetidia nonnulli aliunde cim ellem acciti. infestabat urbem sane non me diocriter arx Sancti Eremi, Turris Sancti Laurent ij dc triremes, quae stationem habebant in portu, cum illa omnia loca essent in potestate Hispanorum. ciues vetiti ne res in aliquam eximiam calamitatem prorumperet, supra eminentiorem turrim diui Laurenti j purpureum vexillum cum sarianis insignibus extollunt, ne possent rebelles appellari, dc ne putarentur arma potius aduer iuvCaesarem, quam aduersiis Toletanam crudesitatem lumpsisse sic igitur utrinq; Hispania de imperium a certantibus conelamatur. multa ceciderunt utrinque millis certaminibus, sed denique inteccedentibus quibusdam Toletani amicis res eo deducta cit, ut induciae fierent, per quas Toletanus. promisit se in nullum praeteritorum commilibrum amorem animaduersurum, ves publicum vel priuatum, nisi Caesaris iussu ubi rem cognouisset. populus item, qui nihil erroris se commisisse arbitrabatur, ultro rem Caesaris arbitrio deteri.decernitur itaque ut sitas legationes ciues ad Caelarem mitterent, qtuae rem cum docerent, tuerenturq; partes ciuitatis, qui Salernitanum principem et quentia, gratia, autoritate praestantem diligunt,oc Placidium Sancitum, ac Mardinionem Vallis. Toletanus contra ad suas partes tuendas, docendumq; Caesarem mittit Gonaalezum Mendocium Marchionem vallis Siculae M ipium virum eloquentia de automate insignem. His ad Caesarem proficitantibus neuter alterius ingenio fidebat ciues quia suspectam hiberent nimiam Toletani seueritatem, de quia intelligerent vilidue noua auxilia Florentia muti a Duce Cosmo Medices Tolciani genero. Toletanus rursus habebat sulpecta civium arma non solum ob pristinos tumultus, Mquod armatos vigiles assiduos cile in urbe intelligeret, sed etiam, quod non ulli apparerent elatu aliquam
64쪽
aliquam rei praeclare gerenda S occupandi oppiduli aucupari occasionem, aut caedendorum H,
spanorum: quamuis neutris militibus inuicem vellati esset interdactum. Caesar his tot dissicultatibιὲS, qtiae tu rius commemoratae sunticircui uetuR cum denuo sollicitaretur per literas ut malo. ra auxilia fratri submitteret, Aluarum Sandaeum castrorum magistrum cum suo Tertio Hispano rum mittit, 3c Marinianium marcitionem cum octo vexillis Germanorum: quae prae pollent ta-
diu rem retardare, ut Caesari daretur comoditas, si necessitas ita ferret, ipse ut illi bello interesset. atq; cu videret in maximo periculo res fraternas ac Mauritii vertam, nulli neq; labori, nec pericu-lm,ri industriae parcendum esse decernit. nam si copias cum illis coniungeret, plurimum ad rem Germanicam referre arbitratur, sin autem pateretur illud incendium ulterius progredi, breui tum m apparebat, ut uniuersam victoriam patram per tot labores, tantamq; diligentiam. in praecipiti atq; adeo in ibrtunae arbitrio collocaret. Ferdinadus interea comitia indicit principibus Boemiae Litomari ZEum,quae ciuitas est metropol s Boemis Saxoniam versus. Eo profectos docet quo pacto Caesaris res successerint; de quo in statu sint. rogat ri praestent subsidia aduersus hostiu vires. docet honestatem petitionis quod aduersius rebelles Imperii .ec religionis de eorum iptorum patriae, bellum geratur. precatur ne se suum principem per vim iniuriamq; laollium prope e regno deiectum, negligant. Huic res ponsum est neq; velle quenquam neq; teneri aduersus illos iii bifidia suppeditate quae ad sui defentionem ipsius regis. at non ad expugnationem amicoru dare debet, Cum illi sint amici, bc praeterea foedere coniuncti ad mutuam defensionem. illud resposum tametsi commouit an inui tardinandi, tamen nullum indignationis dedit indicium, confiestimq; ad W-.bem Camanorum Prelenam te conserti quem ad duo millia peditum. equites quadringenti ben uolentiae simulatione, at non debitae reuerentiae, teqiuatur. Hςc omnia per lucras citari lignifica uit Ferdinandus, monuitq; quo in statu res sint. nisi mature luccurratur. nam facile futurum ain parebat ut eius regni vires cu Saxone coniungeretur, quod regnum potentissimum est, ut in quo intra biduum colligi possint viginti equitum, de quadraginta de amplius peditum millia, qui pinpuli tametsi non utuntur pleriqi eodem genere armorum quocς teri Germani, cum vj ri has Mia tela gestent Larissis breuiora, neq; utuntur eodem genere miliue, tamen cum armatis exterorum illisi copiis serocessunt, de non negligendi milites. est autem Casurgium urbs clarissima metropolis eius regni, que a Libissa Gracchi filia muris primum cincta mitri a primo portς opere siue
limine Praga vocata cum prattin apud Crscos laborare atq; agere signiticet. sita est apud Multa uiam fluuium, carea se ha et urbes non pauciores triginta, castella mutis cincta circiter trecenta, atq; pargorum ad quinque millia. ita vero populosa dc Dequens, ut facile possit non sol lam sustinere, sed etiam repellere ac propulsare omnes impetus externorum armatorum. situs eius regni etianon parum facit ad regionis defensionem quam ad septentrionem, Sc occidente solem versus claudunt altissimi montes, 3c asperrimi atq, aduersus externos hostes muniunt. ad meridiem protegitur sil uis densissimis. ad orientem defenditur obiectu variorum suminum, que etiam perpetuiscuti; bus illam abluiit, propter quorum copiam de amplitudinem regnum tutius efficitur. Cesar missis Aluam Zc Marinianio marcitione cum ijs copijs, quas diximus, statuit Noreiam proficisci. ut bellicosam ac potentissimam urbem omni uq; Germanicarum fortasse opulentissimam ita coponereticum esset particeps coniurationi t Smamidicae, ut nihil inde t imeri posset. His ita secum stabilitis animum adiicit primum ad colligendum peditatum ac equitatum, ut in primarijs urbibus praesidia relinqueret idonea, nequid nouam rerum se absente illae molirentur. idcirco Geor pium Sciam burgium cum tribus millibus 5c quingentis militibus mittit Augustam. Alcimeni j visa praelidia relinquit tria millia peditum loanne Gulielmi Nansiensis filio praesectorin vine Usip Oru quod essent tria Belgarum millia peditum, equites galeati quadringeti, nulla addita iunt prς sidia : quae urbs Rheno de Menonum inib. in ea parte dominatur, cum is in duo cornua diutius ad n Cenia eius urbis confluat de coniungatur. trecenti pedites Neoburgum. duo Germanorei millia tribunatus Madtuccii in urbes Aspergu, Chiroenam, Sirendorsum loca munitissima sunt distributa. his igitur ita institutis iam iam exitum Alcimento Caelati intuergorum Dux Odericus, ger non prius potuisset ad Caesarem accedere, nunc vltro se summittit. atq; paratis solenni b. praelatis titulis per scribam, narrata causa praeteritae opportunitatis petens veniam delictorum,de eotii, quae contra maiestatem Imperatoriam commiserat in amicitiam Cesaris accipitur. Postea cli vellet Odericus consurgere ad manum Caesaris exosculandam, non passus est Caesar sene debile de omnibus membris inualidis istud facere,cum prior ipse surrexisset contendissetq; ad dextram coniungetusam ad amicitiς humanitatisq; signu. His actis Caesar discedit Alcimento, primaq; castra ponit Chengς ibidem ubi castrametati fuerant hostes, dum ipse erat Sumi processit cum illo Hii panus
Peditatus, erantque iam in itinere cum delensoribus tormenta. quς Alcimento metant attracta. Caesar ex amplitudine castrorum iacile numerum hostiu coniectura cognoscit perspicit munitiones. explorat ubi Saxones, ubi Catti atq; Incriones, ubi Sueui, ubi Intuergi sua tentoria posuissent.quippe ciam maxima sit cognitio virium hostilium si obsiemetur non solum numerus 3c genus armorum, sed mulio magis disciplina militari de eligendorum castrorum, aut instruendarum acierum ratio de consuetudo. Inde prosectus Caesar secunda castra ad Nortingam poniti interea Federicus auctis viribus multis tesse quotidie addentibus uniuersiam Saxoniam occupauerat. Albertus in urbe cania eo, quam per deditionem ceperat, cum decem vexillis peditum dc mille atque octingentis equitibus morabatur. ini de rebus bellicis aduersus Saxonem consultabat est autem urbs Roca
ntra: um. quan Albertus occuparat, in iis finibus aduersus Saxoniam Biude sororis Philippi Lant grauij, quae tripudijs de conuiuijs de ceteris huiusmodi blanditiis Germaniae domesticis Albertum
Litomariisi metropolis emi et Saxoniam visus.
Memiae vires Casurgium Metropolis regni totius. Multauia fiu. Boemiae deseriptio .
65쪽
Marchio ea plus per muliebres blanditia
delectabat, apparatibusq; regiis detinebat, quo paulo negli uioliae non ita vigilans fieret. vi conuenit Imperatori, inter res bellicas praecipue eadem Biula contra certiorem clam iaciebat Saxone de omnibus,quae agebantur, qui erat cum triginta Sc sex vexillis peditum. de no satis validis copiis equestribus, inderii ditabat circiter quindecim millia pastuum .ille postero diei umma diligena insus Albertum nihil tale suspicantem aggreditur, ac nullo prope negotio obuium tactiri 'in plani tiemq; egressum profligat victum, de in fugam vertit. Captus fuit Albertus 5e Christophorus Limctem mensis, at multi equites ac pedites sese fuga ad Mauritium seruarunt. qui refugerant in v bem cum insequentibus hostibus mistim ingressi partim trucidati sunt omnibusq; rebus 1 poliati,
partim capti,dc pro Germanoru more compulsi ut iurarent, quod non amplius arma capercnt aduersus Saxonem. Est enim ea Germanorum consuetudo ubi victis Sc captiuis libertatem restitust. ut iurare cogant, se non amplius aduerius eos victores.de aliquando intra stitutum tempus,arma
laturos. id nisi seruauerint, si rursus rapti sint,capitis condemnari solenti de tanquam rebelles ac lictilesi cum summo dedecore puniuntur. atqui Albertus, siquis eius iactum spectet, magis strenuus miles in eo negotio, quam prudens dux apparuit, cum sapientibus ducibus no minus aduersus fallacias, quam aduersus arma sit aliquando dimitandum. omnii quippe fallaciarum inllidissima est oc potentissima volupta, quae saepius victrices copias, potentissimosi exercitus triumphant Qq insignibus cladibus amici. rapta sunt omnia peditatus Alberti vexilla, duodecim bellica tormenta,multumq; commeatus de bellicoru apparatuum pecunia .aurea,assent eaq; vata de multa supellex. Albertus missus est raptiuus Gottam, quod oppidum est mutulistinuim Casiuarorum Saxonis principatus, qua victoria potitus Federicus errauit quia iaci uti sciuitin i processit aduersus Mauritium propinquum sicuti belli ratio postulare videbatur. Omnesq: prudentiores iactum iri arbitrabantur, ut belli reliquias de medio tolleret. Mauritius propinquitatem potentiamq; hostis Verit ChenniZZo oppido egressias ad coniungendas copias cum Alberto properat, ignarus eorum quae acta ni erant, sed vix quatuor millia passuum processerat .cum clades illa nuntiatur. visum eit factu dissicile primum, ut urbs tam munita. tantisq; praesidiis obfirmata venerit in potestatem hostium tam breui .quare rem. Vt parum probabilem non credit. inceptumq; iter peragit. Sed obui jS factis nonnullis fugientibus equitibus credere demum coactus est. Existimaui t tunc Mauritius Iecs praelare actum iri si hostem palantem ipse cum minoribus copiis, Se in sequetem susas reliquias, acadfraedam dissipatum repentino aduentu opprimeret, quod facile fieri posse videbatur, ut aisolet in is opportunitatibus euenire. Alii non esse tam propinquum hostem comedebant,ut hoc fieri comode posset. nam ii contento gradu peditatus procederet. niturum, ut prius defatigaretur, quam ad hostem perueniret, sin odinate mediocriq; itinere incederet. latis spatii datum iri nosti, ut se colligeret, quare suturum ut harum etiam copiarum salus in magnum periculum conijceretur. his rationibus commotus Mauritius iubet copias Chenni raum reuerti, unde discesserat, atq; postridiet sese recipit ad oppidum Friburgum. Federicus iam Boemorum animos amplificatae victoriae ninmine extulerat,de ad spem rerum nouarum magnopere excitauerat atq; erexerat,in magis ad BOQ'miam iubiugandam, quam ad reliquias hostium profligandas aut dissipandas aspiraret, idcirco iblis libertatem per nuntios, seq; ab omni tyrannide breui eos liberaliter liberaturum pollicetur, simulata situr illorum desensione mittit Gulielmum Tumbersinum cum duodecim vexillis peditum Sc sexcentis equitibus ad vallem Iachim istallum occupandam. Boemi audita Saxonum Victoria quorum Vires putabant suum Regem non posse amplius sustinere, ut sunt populorum animi mobiles per victorias, dc, inquam partem Brtuna benignEaspirauerit. labiles,ves quia Caelarem timerent, vel quia sese liberos fore omnino sperabant, maxime ad seuorem Saxonis spectare Videbaritur, potitus est autem ra valle Federicus per elandestinum Boemorum consensum, cum ad illiud negotium connivere aperte apparuissent. utarum rerum spe elati Boemi comitia habent inter se Calurgii contra antiqua eius Regni instituta. totiusq; Germaniae, in quibus summum reru belliorum imperium detertur Gasipati Flucco viro automate . nobilitate opibus praestanti . scribat triginta peditumas uodecim equitum millia ad eius Regni defensionem. His viribus confirmati Marma Caesaris aut Fcrdinandi contemnenda primum omnium includunt regis filias in arcem C iurgii deinde animum adiiciunt ad copias etiam adaugendas. Ferdinandus cum vires hostium ii dies succrescere, suasq; paulatim deficere ac debilitari sentiret. Caesarem iacit certiorem se omnem spem regni in staterna virtute tantum ac Brtitudine collocasse, quare nisi magna vis equitum ac peditum mitteretur, vel potius, nisi ipse accederet, actum esse de illius regni conseruatione. his preto bus statris, omnibusq; rerum superiorum euentis cognitis Caesar, statuit ipse ad illud bellia proficisci quare iubet Nicolaum Madruccium supplementi im veteranis cohortibus Alli prandi tratris conscribere cuius in locum Alcimen ii demortui suffectus metat mille de quingentos pedites scilicet. HanZbalterus Sueuus iussus est qua celerrime colligere tria peditum nullia accersiti sunt Ne poli Hispani dc cataphracti equites, ac leuiores. Sed antequam Noti insadit cederet, ut diximus, Azgentorati legationes urbis opulemissimae, dc natura atque arte munitiis imς iisdem conditionibuSurbem Caesari dedunt.quibus Alcimenii, Augustae, Vsipetorumq; urbes in amicitiam Cesaris acceptae fuissent, a praesidii accipiendi conditione obliterata quam omnino admittere recusarunt, quod plebs noti esset admitsura, quae pro suo arbitrio plerisque rebus ciuitatis moderaretur. Caelarqui in his dissicultatibus existimaret praestare quoquo modo hanc urbe propter autoritate M P tentia esse amic1. quam hostilem eam in fidem accepit iis lolennibus seruatis quaecum celeris consueuerat . iurarunt praeterea se Imperatore defensia ros, atq; iurarunt in leges Imperii, quod nil qu, antea secerant,cum profiterentur se liberos esse, ut sunt urbes in extremis Saxoniae partibus oceani vi que
66쪽
vsque vocita fuit Argentoratum linia curuas, ut quidam crediderunt ab antiquis propter argenti copiam, quod eo comportabatur ob Rheni commoditatem cum statutum est et ibi aerarium publieum Tribocotu 1 Iulio Caesare Helvetij si edulique subiugatis Romano In perio. Hi tormen ta multumque apparatum belltcnm ad eam expeditionem Caelari suppeditarunt. Caelar statim 1ignificari iubet Marini amo Se Aluaro Saudaeo ne fines Noreiae, quo iam peruenerant, triarent. at pue cum ipse propter valetudinem progredi non pollet, praemittit Albanam cum reliqua manulispanorum, Italoque equitatu ut cum reliquis copi js coniunctis ibi ipsum praestolareturuel quoniam suari illa victoria elati coniunctis viribus popular. bus nonnulloru ad sylvam incolentia uniuersum principatum Alberti finitimum caedibus Sc rapinis intestabant, Piraeinburgumque praeterierant munitissimum oppidum in ripa Meri iluminis situm: veritus Marimamus ne illud oppidum veniret in potestatem hostium propter inopiam presidioria, mittit eo trecentos pedites simi-- studio , qui oppidum sine controuersia ingrediuntur. Albanus igitur Noreiam contendit, ut ceteris rebus contuleret, quae urbs est Norici pcuicipatus amplitudine. diuiti j s. magnificentia tae Ieprinceps. ibi nata de hospitio contentio inter ciues 5c exteros vix denique compolita cit. Caelat Noreiam versus proficiscens prima castra Ettinguae. lecunda Gancheaau tene, tertia Sbouς polint auarta facit Noreiaeiblitis custodiis, ic cataphractis stipamibus. Excipitur a Pruietior uiri magi
ratibus cum magna omnium ciuium laetitiae significatione, multaque munera Caeliti ollarunc ad reficiendas copias inopia victus Sc itinere aetatigatas . Dum aetat ibi aliqua utulum ad res hellicas comparandas commoratac Ioachimus unus e Marchionibus Seni omnii et color cognit AFederici victoria e profligatis Alberti copiis sui sobrini. cum principatus totus tere ellet iam occupatus, quem ex altera parte sylua Calvatorum claudit, ex altera eum Saxonum regione conterm senat Mab Adorto ad Egramvsique protenditur, venit in luspicionem tuo quoque de principaria,tqui & iple coniunctus elicum Saxonibus Albim fluuium verius. ille igitur cum iacuitas partibu9 hactenus favisset, statuit antequaui de propriis finibus dimicate cogeretur, quod apparebat iacta iri si nimis auctς millient vires Saxonum, cum nulla tam firma ianctaque iit amicitia interreges. quam non superet ac prosternat, vel minima spes dilatandi imperii oblata, mittit qui regi Omno genus auxiliorum Oflerat per opportunitatem tuaru in calamitatum. vi autem tua, uitellius animi siti l pecimen Se indicium praeberet, ipse accedit paulo post ad regem, statuiturque communi consilio ut obuiam Caesari iretur. at ipse non multo post decernit ad litos redire, ted nuttit Ioanne ax Georgium primogenitum cum quadringentis equitibus. fit ceruor C arde omnibus per Sigii mundum Lodromum. interea rebus necessarijs comparatis. praesidiitque in opportuna loca datrihutis Caesar colligit circiter mille oc quingentos equites, peditum duo millia, cum quibus 1 rescin 1 Litomari ZZum verius atque Egram procellit, ubi statue, at castra coni ungere. sed quonia urbs illa patum erat sartilis rerum victui ncccslamarum i ple cum cataphractis Neapolitanis equitibus,1hisque custodiis ad dexteram iter deflectit ad victus commoditatem, iubetque Albaritim cum c eteris copiis procedere, quo ordine ad Competum usque, idest oppidi nomen. itum et t. lam Federi. cus factus erat certior de s eracione Ioachimi Ele tota, cuin Furdinando rege Sc Mauruio, quam veritus in urbes Saconum interiores redundaturam, ita tuit Albim fluviam traijcere, quo praesens armis audaciam i inpetumque lioitium retrςnaret, ii opus elleti at quia intelligebat Caelaretrica magnis copiis propinquare, regemque oouiam procedere, decernit ex altera parte pacem pinsulare . ex altera nisi res luccederet, fortunam belli armis experiri. erat in inferiore Germania Gulielmus Menapiorum Dux, vir summae autoritatis apud Caelatem dc Ferumandum . quod alterum copiis adiuvisset in bello contra Lanigrauium , alterius Mariam filiam haberet in matrimonio, eratque Federico astitutate coniunctus. Huius automate fictus Pedericus de Sibillae uxoris prudentillimae mulieris consilio commotus, rogat ut raptata opportunitate colloquii niteretur a Caelare impetrare , ut Federi cum suo priticipatu potiri pateretur, cuius pars quedam fuerat iam a Ferdinando extorta, qui desiderio potius rerum alienarum , quam ulla iniuria impulsus eam principatum in ualerat. Hortatur igitur ut tele Galielmus ad illos plinei pes acce. dat, rogetque uti deuitant an incppus, Federicumque in fidem Mamicitiam accipiant. His addit nonnullas fuisse causas bellorum adueritis Germanos, quae legitimς viderentur: atque cum alii inamicitiam accepti iliat. le quoque dignum videri, quini amicitiam Caesaris acciperetur. misit etiam nonnullas conditiones pacis ut honestius agi posset . eadum aguntur, nullum strenui ducis Cificium tamen praetermittit, omnesque res tantas virious repellendis necellarias summa celeritate comparat. Ne igitur copias minueret, cum opus esset valida praesidia relinquete in prouincia citra Albim fluuium, accersit triginta vexit a popularium militum conscriptorum, cum haberet circiter viginti 5c octo millia arma Orum praeter eqa: t . diitributa lantea praeli dia in loca, quae des di posse videbamur. ut Adorsum tria vexilla ingressa sunt cum centum equitibus, urbem Velerem, liue Aldcmburguinquatuor, Halam lex, Torgam qualuot-equites ducenti. Rocini una duo. totidem Eliuiccum. tria Leinicum. Chers bergum octo. Hei-druno Sc Senobella praeterea , dc Nam burgo in Casuaris, Sc Grettentato, dc Sali luo oppidis munitissimis apta praesidia imposita sunt Sc peditum N equitum. reliquos conscriptos, qui accedebant ad decem de nouem millia iubet Gulielmi Tum uertim de Alberti Ma se tis impe .rio parere: quoium alter erat in finibus Boemis cum viginta re quinque millibus peditum& mille ac ducentis equitibus, alter in interiore parte ad Albim cum paribus prope copi s. erat illis consilium ii Caelar Saxoniam inuaderet . ut hic Boemis fauentibus, ille Opem larcntibus D omnibus
67쪽
Omnibus prope maritimis urbibus ubique facultatem commeatus rastris hostium praecuderenti lamperque hostem iniectantur. His rebus ita comparatis, ipse ad Albim fluuium prope.
rat, quo in itinere capit Triburgum urbem Camanorum non ignobilem , ubi impositis milia 6c quingentis peditibus ad Tressenam castrametatur . eius loci tentata expugnatione cum ciues stle egregie defenderent, coactus est re insecta recedere. Boem per illua tempus animos suos iam non occulte, sed apertissimE declarant, ostenduntque non vanam esse spem Sax nis, quam in eorum voluntate fideque collocarat. Nam , cum Caesar iam tridui iter fecisse a Noreia diceretur, ut castra cum Feldinando se Mauritio coniungeret, Veritus Gaspar Flucchus vir, ut dictum est, autocitatis apud Boemos insignis, omnes hos apparatuo ad inlcit indos fines Boemorum spectare, colleais ijs vitibus , quas breuitas temporis patiebatur, iubet sylvas omnes prosterni quacunque Ferdinandus erat transiturus , Omnesque adituS occupari. hac ratione iter nonnullos dies retardavit, coegitque regem per alias vias, ta per dissiciles mon tes pertransire. Caelar magnam manum peditatus obuiam mittit, quia Boemis regein prote
geret , si vi niterentur iter impedire. sed cum per dissicilia. dc aspera loca , minimeque a Boemis credita penetrasset, iter liberum explicatumque habuit, quod equitatus transitus Occupasset Orportun. . sie igitur Perdinandus Rex de Mauritius de Dux Sennonum Electoris filius cum tribus equitum millibus dc ducentis , trecentisve illam peditibus conueniunt in castra Cauaris, reliquis partim in castra Flucchi transfugientibus, partim in domos suas dissipatis. Cauar his Vistyatust auxiliis auctus ad Egram urbem iter cepit, quae sita est in Notica regione inter Nariscos pinv v ῆ - pulos. ubi moratur aliquot dies. dum solennibus murmalonis Seruatoris nostri Iesu Christi in Ieresset, cum maxime omnium conueniat bono prudentique principi non solum plurium. sed etiam publice sacris remoniis, de diuinis solennibus intereine, quippe cum praelemia prin cipis non mediocriter cohortetur, de inuit et populos ad religionem . vulgus enim M subditae gentes plerunque principum rirtutes ac vitia imitantur, sed vitia iacilius, cum illud quod publies iit a principibus, iure fieri putent, quo sit ut omnis bene institutatum ciuitatum laus, aut omnis scelerum reprehensio , nemini magis, quam principibus, aut magistratibus ciuita' tum debeatur. suerat autem praesectus Flucchus illis copiis hoc pacto: proceres illi qui conue nerant ad eos transitus occuppandos conuiuium opipatum parat int. post conuiuium sortiri sunt inter se cui eorum summuiri Imperium deserretur, atque ita sortem coordinarunt, ut Ga spari Fluccho omnino accideret. non sanE, quod ille magis esset idoneus Hieris omnibus princeribus huic tanto negotio , sed quod maiores vites ille posset colligere, magisque abunsaret pecunia in stipendia militum. cui rei illud etiam accedebat, quod quisque mallet in alterim caput, quam in suum periculum deuolui, si res parum seliciter successisset. Dum Caesar Egrae moratur, est autem Egla urbs Boemiae Saxoniae finitima. sed extra. montes, nam Vniuersa BO . mia quasi circuli formam habet, cuius circumferentia sunt montes maximis densissimisqueat
ζά boribus obsiti, cum planos habeat accessiis in ea parte tantum , quae Marcomanos siue libu
M'' gios spinat, in cuius faucibus sita est gla. enimuero praeter hunc augurium aditum in Qui Iis partibus natura videtur eam undique muniuisse aduersus exterarum gentium incursion . cum densitas nemorum, profunditasque altissimarum paludum dissicillimos aditus faciant in eam prouinciam. terra quae intra haec nemora comprehenditur plana eli de sertilissima, multaque habet castella δc frequentes urbes, cuius prouinciae coloni iunt sanE strenui, atque equites ad Germanorum morem armantur. pedites disserunt a Germanis, neque eadem seruant instituta, neque utuntur ijsdem armis, cum alij quasi venabulis, aliis alabardis vocatis, alij breuibus stlopetiis utantur. Gulielmus Menapiorum regulus lectis literis Federici cum precibus ii nestis, ut videbantur, Caesari praesto fuit. primum gratulatur pro accepta victoria pacat:s liOstibus Imperii, atque paulo post subiungit ridericum cupidum esse venia consequendae, stippio citerque rogare, utinamicitiam reciperet .Petit suppliciter ipse Gulielmus a lare pro innataciem entia dc benignitate, qua usus esset in omnes poenitentia adductos. ut Federicum humaniter
acciperet. vi autem facilius, Caesar ad illud commouetur, proponit fortunae regnorum incomstantiam, bellorumque incertos euentus, in quibus maxime omnium rerum humanarum Q tuna ludere solita est. cum modo aliquis rerum omnium imperio potiatur, quae quasi impulsu quodam ad unum consertim ruunt, modo qui nuper inicillimus potentissimusque apparebat, in summa rerum omnium inopia dc imperio dc amicit ijs destitutus iaceat. Naiii tametsi omnia rectissimo consilio , summa prudentia. diligenti studio, accuratissima ratione sint ab ini-peratoribus ad optimum finem instituta, tamen sortuna, vel potius vis diuina, videtur plurimum in his rebus dominari. cuius consilii nemo fit particeps. prudentissimi elae ducis inquit pactuci potius cum hoste honestis conditionibus propositis, quam tantum fortunae periculum
per multorum populorum cladem. M tuinas subire, atque omnia uno tempore Brtunae arbitrio concedere. non minus honorificam esse Imperatori illam pacem, quam per animi virtutes 5c moderationem Sc clementiam acquisiverit, quam que per vires multorum, per arma, per
clades hostium de subditorum parta sit. His respondet C sar non poste agi de pace cum Fed rico, nisi ille inermis seipsum dc principatum arbitrio prius Caesaris committeret. habendam es selationem personarum. vix ullam inueniri posse causam, quae pollit subditos impellere ad honostia bellum suo principi inserendum.Non tantum praesentis opportunitatis habenda esse ratione. Casaris gra- sed etiam praecauendum ne facilitate de ciementia principis cςteia ad impunitatem scelerum,
68쪽
quasi licentia quadam abutantur. Hec eo vultu pronunciata sunt a Caecare,ut neque oculos qui 'Eqium contra attollere Gulielmus aulus sit. nedum respondere: quamobre re insecta domu reuer' xiv dericiaque tacit de iis omnibus certiorem. Nuntiatur in castra Cesariana pridie calendas Apri 'lurrancis in Gallorum regem naturae concesIiste anno aetatis tuae quinquagesimo quarto, ubi regnavissct triginta 5e tres annos. fuit autem Franciscus omnibus regijs artibus, animique orna mentis instructius, cuius mortem non ibi im Celar, sed omnes viri boni visi sunt aegerrime tu lisse . nam ivit princep& diuina prope prudentia, memoria singulari, humanitate incredibili, in-- 1 ignium vel ducu Vel literatorum vere patronus &adiutor vel potius pater, de qualem Gallia. per multos annos est desideratura potuisset omnium regum Gallorum facile principatum obti- promuni dotibus tuliIet fortunatus. Sed rara est ibitunae cum virtute concordia. Huic succei sit in regnum Heliticus filius, qui tunc agebat annum aetatis suae vigesimum octauum omnibus de ipse excellentibus ac regiis artibus a patre intormatus, qui nihil hanuit antiquius, qu1m ut populorum in te studιa conuerteret. eos cum ob diuturna bella videret defatigatos M ait lictos. Itatim initio tui Impetii immodicis tributis ac lumptibus subeuauit, qua liberalitate mirificὸ sibi conciliauit animos tum Gallico Imperio subditarum. tum etiam exterarum gentium. Francisci exequiae magnificentasti me Lutetiae sunt celebratae, cuius cadauer ex oppido Rombuleto, Quod est in finibus Parisiorum ubi mortuus est, allatum . Lutetiam atque a die mortis ad sepultum usque tempus tacta est regia quaedam imago ad eius imitationem. regiis diae vestibus induta , cin honorincentissimo throno collocata cuin regio sceptro ac diademate, quot fieri consueuit prandii aeque tempore cum ij idems biennibus. quae uiuo tege seruatiantur. cum mos ille multos dies tumet teruatuS, tu nebribus vestibus iii ago mox induta est. quadraginta oc octo monachi quotidie iam peragebant in templo Diui Dionysii. E lectuli regione duobam altaria cum multis luminibus, o quatuordecim candelabra. quae circum constituta crassa sun alia sustinebant. Rex plauuro impositus ad lepulturam inis est, circum, quod erant viginti de quatuor mona chia emos cereos gestantes, quibus praecedebant quingenti inopes iustu bribus induti ac cereos gestantes. secuti sunt cadauet undeci in purpuratiantistites, multi episcopi, omnes Galli proceres, populus uniuersus tanquam communem parentem totius prouincie, Omniumulie bonorum fautorem Cum multis lacrumis . habita est oratio funebris a Maconensis episeopo, Quemulta lacrymarum copia fuit irrigata . coronatus fuit autem Henticus secundus Fraiiciici fistus Rex Gallorum cum essetani 'rum viginti Mino de more ceterorum rerum sub dio in planitie in agro Reinsio ab archiepiscopo eius urbis corona Caroli Magni. assistunt autem in re una Gallorum colonationibus in suis gradibus honorum atque magistratibus duodecim proceres a
Carolo Magno instituti, try horum Ducum dignitate in ligniuntur. Re insitas, Laonius, Andomatunenus archiepistopi. ihi vero episcopi Comitum habent dignitatem Bellonacensis, Noviodunensis. His accedunt Sequanorum , Celtarumque siue Not maniae duces S Aquitanie'. atque comites Belg'dc Nielibrium de Tolosae Coloniae. si quoniam horum nonnulli non sunt stib Imperio Gallorum. partim quod desiciverint, partim quod ab aliis principibus regiones
sint occupatae, Δ partim quod duces amue comites non sint omnino , pro his succedunt Rex Cantabrorum. Dux Vand Ius. M Ghilius, M. Augustono metanus, M Mompeii serius. de Umatius. ea morte i n castris Caelarianis audita variae lententiae ducum Caesatis exortae sunt, cum mulli parum tutum esse arbitrarentur rebus Italicis , ut Caesar occuparetur subiugandis Saxoniae populis, cum cineres Italae lora se essent prMrendae. ad illud consilium impellebat non solum disticuItas tranu tuum cum hostis omnes aditus firmis praesidiis praeci ulisset, impedivi metu ueconuectionem tormentoruin, cum Federici vires in dies magisque augerentur, verum etiam an- mae locorum, cum non postent nisi per summas dissicultates superari ad aperiendam viam commeatibus, cum iter iaciendum Met per sylvas x montes, qui inter Caesarianos Sc Saxones antercedebant. ea res animam Cesaris non nihil commouit, quoniam non omnino carere ratio me videbatur, cum multa essent Florentini Neapolitanique exules, ijque non aspernandae auto-etitam, qui possent nouum regem dc animos cetemrum principum ad tuam patriam liberandam auiduis precibus, dc non ineptis nationibus apud hostem prςcipue incitare. intellistebat ut illa es- de multorum litorum ingenia, ut rebuS nouis delectaretur, qui soliti sunt sepius principes mutare. quam quidem mutationem ςquiore animo ferunt, quam reliquae nationes. statuit igitur auar Saxonlς expugnationem dum res esset integra , non praeterna ittere quidem , sed quanta neri potert celeritate negotium conficere. postea re cum iis, quos adhibebat consilijs, communicita statuitur postridi eius diei rara castra mouere, ubi quadringentos pedites reliquit in prinsidiis. ω quoniam plures emiit ine, quae ducebant in Saxoniam, illarum non dissicillima vid Datur ea sore. quae ducit per Boemiam , cum uitur Saxones Boemosque stuat Albis, qui multis in locis postat adamatia sele ot rebat per agrum Adorfinum in extrema parte Saxonum, non plurimum distans ab Em. quem aditum Caelar putabat posse per vim armorum aperiri, quamuis Lirmis P diisesset ni imitus. alia rursus erat Casiuatorum dissicilis&angusta inter montes defluuium Satana,quam etiam iaciebant angustiae aptam ut a paucis tenetetur aduersus vim multorum. Caesar ius omnibus interint a propositis. atque dilige ter in utranq; parte ponderatis statuit uetuq; Adortina viam esse laclenda, ut quae magis apta videretur conuectioni tormentorum, cum etia illud commoui per hanc viam cons iteretur, nequem locli cogeretur a tergo relinquere, qu incommodum maxime omnium multis de clausis deuitandum est a sapientibus Imperatoribus.
- ruuit Albanum summu copIaru ducem,qui primu locu autoritatis post Caesare habebatia ca
69쪽
tio. Clementia validum tormentum
stris cum uniuerso peditatu, M parte equitatus. Albanus Elmicinum expugnatum mittit Antonium Toletanum cum mille Hispanis peditibus, de equitibus trecentis. Adorii praesidia Caesarianis
vix conspectis aufugiunt, atque Elin icchenses uisi lunt primum propter finitimorum armat rum numerum velle resistere, sed visis postea copiis Esi arianis ad te venientibus, quamuis commisso prius levi praelio, mox sese dedunt ea conditione, ut salua Eset vita militum uni cum inc lumitate ciuium , qui milites tunc essent Intra menta, qui erant septingenti pedites expediti. -- letanus eo consecto negotio cum sitis copiis in cistra rediit. Postridie Caesar uniuersas copiasti sternas cum Albano praecedere imperat, cum ipse sequeretur cum alijs, diuelsis tamen itin ribus. Non enim propter disticultatem locorum, quae tyluestria eram de montosa. uniueis exercitus commode poterat incedere. sic igitur ex itinere alijs nonnullis urbibus, aut castellis petdeditionem occupatis, quod iacile consequebatur propter clementiam & humanitatem. qua utebatur in supplices. sea est enim maxime omnium tormentorum aliquando potens in bello non inutile plane iter facit. Nuntiatur Caesari interea Federicum traiecto Albi fluuio ad Mailena in nobilistimam urbem, metropolumi; Camanorum apud Albim fluuium castra collocat se, ubi illa muniebat, viresque eius in dies succrescere: quo nuntio compulsus est Caelat ut non medio criter optaret, quam primum sit gna conferre. sed quia instructus exercitus propter naturam loco- Ium, ut diximus, duci non poterat, ubi peruentum est ad urbem, quam Plaum vocant, iam planities incipit aperiri sertilissima, multaque amenissima prata, de castella variam planitiem dei de dentibus sese ostentant. tota ea prouincia in armis constiterat, eratque praesidi js dc armatis hominibus egregie instructa: quippe, quae paucos haberet pagos nedum castella, in quibus non essent aliqua peditum vexilla. Cesar quo commodius copias maciem iii strueret in planitiem profectus non proeul a Mulda ignosili fluuio meridiem versus constitit. ibi cum tam numerosus non esset exercitus de copiae peditum , ut comm E posset in tria agmina diuidi, in duo tantum distribuit, in primam δc: em dc phalangem frequentem, quo pacto copiae firmiores Bre videbantur ad resistendum. sed quoniam a ston te semper hostem procedens erat habiturus, statuit ut prima stolas firmior instituet et ut, in qua collocatae sunt Germanicae copiae Matinianii, de Aniualdi, Hispanaeque Arzij. dc Sandaei, erant in fronte quinquaginta ordines sciopetiariorum ad lineam rectam coordinatorum, qui ordines singuli viginti dc virum habebant lclopeitatios cum duobus ordinibus alabardiserorum egregie annatorum pati numero. lubsequebantur postea vexilla triginta de quinque, duo sarissis armatorum in sexaginta, de tres ordines distributa, quorum singuli triginta dc quinque armatos continebant. erant utrinque a latere nulle iclopetrarii a dextra scilicet, Sc a sinistra tanquam alae, qui vice extremae aciei quoque periungi pollent. Vnauese sus hic exercitus ab Albano summo copiarum Duce ductabatur, quem Pannones, Italique equites antecedebant. sequebantur a tergo cataphracti Neapolitani de Maurini equites. in e trema acie Caesar ipse subsequebatur cum copiis Nicolai Madmcii, equitatu Maximiliani regis , de Georgi, Alliensis, ordinariisque custodijs, inter quas Omnes copias trahebantur tormenta. sic Celat instructis copiis omni diligentiam hostem coutendit, cum nihil magis esset an optatis, quam cum illo confligere, quia verebatur ne se in munitis lima I a reciperet, ut Gor- .un, aut Eldtunum, aut Senobal trian . nam liae munitiones. de aliae nonnullae. ita scite fuerant a
Federico instructae propter mirificam naturam loci, multosque bellicos apparatus, Ut viderem tur in multos annos posse bellum si istinere, ac protrahere .: Peruenit igitur Caesar ad Chen ulanum, quod est paruum castellum, sed munitum beneficio duorum collium. a quibus protigitur, cum ex altera parte fluuium habeat Maedam. missus in Sulmonensiis princeps eum Ita lis equitibus ad occupandam Valdembergam, alii milli Ascaniarum . quibus in locis cum essent finitimotu poeulorum, accolarumque praesidia vix auditis tympanis Caelarianorum.om nia domum sunt dissipata, urbesque ipse se Caelari dediderunt. Prςfectus praesidiorum Ro- cantagi sese Leis hiccum contulit, quae viri erat hostilis, bc a Saxonibus custodiebatut . Caesar Italos equites mittit ad eam urbem explorandam ad expugnationem. quibus visis Saxones dinsensionis consilium prς se tulerunt. Caeciliani quamuis viri de oppidulum esset in loco edito dc saxosio , quo disti cile erat equis ascendere , tamen collem undique aicendunt tanquam
portas concrematuri. ciues tametsi eorum numerum equitum facile contei Iebant, tamen
quod omni spe auxiliorum viderent te destitutos, de quod victorem exercitum rapta tarent, cuius viribus xisa est nulla ciuitas poste resistere, cςperunt inter se agere de expetenda pace. respondent igitur missis ad sollicitandos, hortandosque ad deditionem lese exituros esse ex urbe salua libertate de impedimentis cuiusque . His resipontiam est non esse Caesaris consuetudinem, Vt armatos de pace agentes audiat, positis armis, quae petantur sorsitan concessum iri. illa spe confirmati portas aperiunt, omniaque committunt arbitrio Caesaris . vita bc bona omnium ciuium incolumia δί i l laeta iunt conseruata, sed milites spoliati. Ac praesidiorum praestinis raptus ad Caesarem ductus .illuc postea Caesar castra transtulit. cum urbem opportunum locum castrametationiblis esse intelligeret, alteramque partem copiarum citra fluuium Maidam, alteram ultra statuit. praemittit interea quadringentos equites, qui ad Albim usque fluuium procurerent inde distat item circiter tristinia milliaria, ut aliquid de hoste intelligeret. id cum haud segniter sectum esset, non procul ab Albi fiunt obuii quidam equites Saxones, qui Ec ipsi excurrerant hostiis, ut aliquid de Caesarianis audirent. committitur ab utri sique atrox praelium : sed Saxones multo interiores numero denique in fugam vertuntur nonnullis raptis. Caesar cognita e captiuis Saxonis castrametatione praemissis Italis dc Pannonibus iter capit, qui spe prae-
70쪽
dae longius a castris protracti, vel in intimas hostium vires excurrunti ab incolis igitur, qui in
unum conuenerant propter metum Caesarianorum in quandam sylvam , proximo pago diripiendo intenti inuaduntur , atque nonnulli trucidantur . sed Itali iacile in unum congressi h reui agrestium hominum rei militaris imperitorum impetum retundunt: quippe cum vel audito tollo tubarum statim deterriti abiectis armis salutis spem omnem in celeritate pedum reponrent. veruntamen Omnes sese trucidati sint, cum Omnibus eius pagi colonis, quia Pannones nulli neque aetati neque sexui pepercissent sunt enim Pannones pleriq: ut Turcae plane crindeles, & in humani, neque ulla supplicum misericordia, vel lacrymis commouentur, quod qui dem mcdo ni ob temperamentum corporis . cum fragoribus regionis coi lentiens, modo C, ire quentem homicidiorum usum, vi accidit in bellis diuturnis. Caelar interea Malienana versus singulari diligentia conten dit, quae urbs est Mauritis ab illo Saxoni extorta ea re cognita Federicus consilium capit, ut vadebatur salubre contrahendarum copiarum inferius magis oceanum is sus quod ibi Albis esset profundior. traiectusque tanto dissicilior, quanto vicinior Oceano: qua ratione apparebat animos Boemorum confirmaturu in uuaturuique ad praestanda sibi auxilia, de a Casal e multo acrius alienaturus. illo consilio capto Federicus ne politi die, vel confligere, vel turpater se recipere cogeretur, pontem concremat, qui supra nuuium erat factus, de castra mouet iecundum fluuium, ut Caesarianos a traiectu coerceret. Caesari Mais enam cum exercitu procedenti nuntiatur Tumber sinum cum luis copiis non plus tribus millibus passuum inde abesse, Federicumque traiecisse Albim vi castra coniungeret. Haec ita credita sunt a Ferdinando de Mauritio atque si ipsi vidissent, quare statim iusserat copias labore itineris defessas, & diurno calore aulaetas iter capere . neque tamen ita certo nuntio accepto. Caesar cum rem non ita temere
credendam putat set, ad quem summa prudentia , castrorumque administratio spectabat, hinc ducenios Ι'annones equites , inde ducentos Italos exploratum mittit hostium consilia. inte. tim tCrum exercitum imperat quiescere, quod consilium sane fuit Caesarianis salubrius. quam copias defatigare. cςterum qui exploratum milli fuerant, cum eo peruenissent, ubi hostis castramentatus esse dicebatur . neminem inueniunt, quod ubi nuntiatum est in ca illa Caesariana eam noctem quietam agunt, & diem sequentem . nam per decemeses copiae iter lacerant. nuntiatum fuerat Caesari rideri cum Mailena discessisse, atque MOlburgum versus atercepiste, quare postera nocte contento passu ad fluuium contendit ignibus accendi vetitis, ne tuus aduentus hostibus per lumen sgnificaretur . vix autem dies illuxerat cum obuiae sunt Mai--de tenensium aliorumque populorum quorundam legationes veniam pacemque petentes suis vr- Φαψ' Iulius. nuntiatur Saxoni Molburgum prosecto Caesarem partem copiarum Mailenam misisse, quare ne . inter duos exercitus interciperetur cum omnibus copiis tria millia passuum inde rece, ait, iubetque nulle pedites &equites ducentos, quos ad desentionem TOrgensium reliquerat, ingredi Calmiam. ibi positis capris confestim nuntiatur, sat fluuio propinquare. quod non sine aliqua trepidatione auditum es . existimabant retum bellicarum periti Molburgum redeundum cile, lummoque conatu enitendum ne hostis Caesar fluuium traiiceret, in quo uno con-Hiio apparebat totalpes eius belli esse repositat quippe cum multo melius sit fortunam besticum aliquo locorum, temporum, aut rerum aliarum huiusmodi auxilio, si fieri pollit, quam omnino aequo matte, experiri. alii censebant praestare, ut copiae ad urbes maritimas contraherenturi cum legia urbs metropolis eius principatus, alteque nonnullae ita essent munitae, ut possent in multos annos bellum protrahere. hoc con filium ridiculum sane videbatur, cum nullum tam munitum sit Oppidum, quamuis munitissimum, nisi submittantur auxilia, quod vinci den, que non poliat obsidione, &assiduis certati,inibus, omnia enim vel inexpugnabilia credita tempus oc virtus obsidentium. & penuria deni ue rerum necessariarum, superat. horum consitorii neutrum visum est salubre Federim, quod alterum nimis timidum &in quo summa erat militaris turpitudo, si se tanquam uinctiam sponte fugae dedisset . alterum minime necessarium apparuit, cum tanta esset fluminis profunditas te altitudo ut omnino videretur insuperabilis. misit tamen ducentos pedites Molburgum & centum equites, qui reliquias pontis succederent&con. Cremarent, ubi erant triginta&quinque lintres. putabat sane fieri posse. ut non minus i s partias copiis in ea parte, quam uniuersis fluuius defenderetur, propter angustias & aggeres vadicum ad angustias domibus maxime protecti citra fluuium pauci multos pollent reprimere. Peruenerant copiae Caesarianae iam ad pagum quendam distantem ab Albi ad mille passus, quem vocant berrenae tum,& ad eam partem piscipuh. ubi Saxones fluuium tuebantur. illud tametsi per exploratotes significatum fuerat Caesari , tamen mittit Albanum cum magna ala equitum ex 'ru' tym in periculosum esse ne magnam partem aestatis in ea dissicultate traii. ciendi fluuit ab umere cogeretur, cum neque pons ullus esset, neque ad pontes conficiendos vlla salis commoda materia. nam conuecti lintres propter amplitudinem spatii non susticiebant. vadari autem propter profunditatem aquarum a peditatu omnino non poterat. Caesar eo ipse . protectus cum reliquis copiis vitis hostibus in ulteriore ripa, decernit omnino traiicere. non laudabat ut Caesaris consilium ab iis . qui bellicis consultationi bos adhibebantur, cum solutis sin- tribus traiicere in conlpe tu hostium parum esset tutum. pontem extrui neque amplitudo fluminis, neque vis hostium videbatur passura, quibus erat iacit limum illud prohibere. his accedebat,in F edericus castra habens propinqua. facile poterat aliqua partem copiaru hostiliu pati pertrari re deinde ita inuadere,vr ves serro trucidaretur, vetiuilocaretur in fluuio,qqm roni bellice ue, mrcapparent, sesar neq; abiis est territus aut retardatus, neq; tu cino aspernatur. iubet itaq; His