De rebus Eucharistiae controuersis, repetitiones seu libri decem, quorum indicem sequens pagina dabit. Per Fr. Claud. de Sainctes episcopum Ebroicensem ..

11쪽

. EPI TOLA.

marent,sicque seipsos ac Droximos quosque peruincerent. Quoni autem rcligi nis exercitiu in sicris,sacerdotibus,&ministi is vcrsatur potissimum, inter Francorureges pia quoque intercessit quasi coniciatio de monalteriis,alusq; Deo fac ratis loci

costruendis atque exomapidis uncamq; cura maXime incubuerunt i ut summa cum

pietate, veneratione, Motidianu Mista: cclcbraretur & offerretur sic rificiu at ii alia sacra munia perficeretur, in quibus fieret pro ipsis oratio c5tinua ab Ecclesiae Axsicut ante Chri litani sinu in calliis adnavium de tribus rei p.ordinibus, Druidaru sece

dotiti no solum sacris disponedis S obeudis, sed costiis & belli ac pacis negotiis pu-n ἡ Δ, is blicis pi qerat,atq; ante regu Monarchia introducta, cum ab imperatoribus Rosa sic te y nis,seu corum praesectis Gallia regeretur, post Paganismucum Christiani si notom-

. oz. mutatu, sacerdotio inter Christianos Gallos sit' status & dignitas asit,qtic vi moducasobb. 6. ex Seuero Sulpicio in iustoria M.t imi tyrani,salviano Manilic & Gregorio Turo- inest atque aliis perspicitur: Multo certe magis colli tuta Fraco in Monarchiade λ ι .ialist. cerdotii & Episcoporum authoritate di gradu nihil .secessit ea potius militu acces sit. Nam prς ter primas,quas tenuerunt in rei'. quo quisque regum fuit bello clarior, fortunatior&gloriosior, eo magis curam gessi, ut pro Dei dignitate & tinctitate, sancti ac digni seligerentur sicrorum ministri, quibus nec ipsi grauarentur sua capi ta & fasces submittere,& quorum auspiciis, scii potius oraculis, publi omnia gubernarentur. Quantum honoris,obsequii,atque ossicij reges maximi Deo S: Ecclesiae praestabant, tantum a subditis reserebant,omniaque Deus liberalissimis ac piis . . simis principibus reddebat csi scenore. Nulli sane ad nos usque inter Gallit Mona lia, chas a Catholica fide &doctrina desciuisi e deprehendutur sed non defuerut tamen, b - qui Catholica pietate & vita improbis moribus,ac secrilegis actionibus contamina-T . mi, quique se ac regnum abiecto Dei metu & pietatis cultu misere affixerunt. Clo- - ρα- douei l uccessores non diu in paterna deuotione perstiterui, sed inhiavit iam tu opuEcclesiasticarii praedi,nec a spoliis teplorum manus cotinuerunt, nec sacerdotia di--Gii. in gnis &secris hoministis permiserui sed arrogato sibi iure seligedt,laicis nobilibus ac quibuscunq; vaenalia exposueriit. Nec diutius inultu fuit. Na paucis annis defecerut d tiuis ignaui,effoeminati,subditis propter libidines & sacrilegia odiosi, quoru causi impe- P rio pessedos prenuntiabat pleri lis& nonulli ex ipsis mei praesentie sant. Narrat Gregorius Turonesis Clotarium rege indixiste, ut omnes Eccles et regni sui tertia parte fructuum fisco dissoluerent: quod licet inuiti tum omnes Episeopi cosensissent, atq; subscripsissent,viriliter hoc beatus Iniuriosus Turonum Episcopus rcspuus, subscribere dedignatus est, licens: Si volueris res Dei tollere, Dominus regnum tuum velociter auferet: quia iniquum ut pauperes, quos tuo debes alere horreo, ab eorum stipe tua horrea compleatitur.Et iratus contra regem, nec vale dicens abscessit.Tunc commotus rex,timens etiam virtutem beati Martini, misit pos una cum muneri- bus,vcniam precans,& hoc quod fecerat,damnans. Ab eodem Gregorio Turoncn-'

si commemoralitur calamitates publicae S causis,per quas Clodoueorum progenies contabes ebat &desciebat. Omnium iniuriis sacrilegiis demalcficiis Gallia patebat, a T. η nec hvires suppetebant ad resis cladum. Gunethram nil in regem inquit anaaritu-rit Τῆ -eordis obsedit. Ad basilicam Symphoriani Martyris Duces S Episcopos congre' gauit,atq; hunc sermonem habuit: Qualiter hoc tempore victoriam obtinere pol -

sumus,cilin ea quae patres nostri consecrarunt, non custodimus 3 Illi vero Ecclcsias - dificantes,in Deum spem omnem ponentes,Martyres honorantes, sicerdotes V iterantes, victorias obtinuerunt, gentesque aduersis diuino opitulante adiutorio in- ense S parma sepiiὶς subdiderunt. Nos vero non solum Deum non metuimus, ve-Iurn etiam sacra eius vastamus, ministros interficimus, ipsi quoque sinctorum pi-gnora

12쪽

-gnora in ridiculo discerpimus ac vastamus.Non enim potest obtineri victoria, ubi .. talia perpetramur. Ideo manus nostrae fiant in tali Ad, eptis tepescit, nccclypeus nos,ut crat solitus, dcfendit ac protegit. Ergo si hoc meae culpae ascribitur, iam id Deus capitiineo restituat. Certe ii regalia ius a contemnitis, dc ea quae prscipio, im-- plere dissertis, iam debet securis capit i vestro submergi. Erit enim documentum

.. omni excrescin tam unus de prioribus fuerit interseolis. Vertim tamen iam experiori lebemus liti saxi oporteat. Siquisiuiliti ei sequi destinat, iam sequam r. Si quis

. conicinnit, iam vitio publica ceruici cius immineat. Satius est enim ut pauci con- tumaces pereant,quam ira Dei super Omnem regionem dependat innoxiam. H caret: edicente responderiant duces: Bonitatis tu magnanimita Smex optime, enarra-- ri facita non potest qui timor tibi in Deum sit qui amor in Ecclesias, quς reucrcn- tia in iacerdotes. ρος pietas in pauperes, iique dispensatio in egenos. Sed quia otia - nia quq gloria vcstra proseri, re eta veraque esse ccnsentur, quid faciemus, quod populus omnis in ulliui si dilapsus,omnόmque hominem agere que sunt iniqua desectat, nullus regem metuit,nullus ducem,nullus Comitem reueretur: de si for- . tallis alicui ista displicent, de ea pro long uitate vitet vestrae emendare conatur, statim seditio in populo , statim tumultus exoritur , de in tantum unusquisque contra seniorem s*ua intentione grassatur, ut vix se credat euadcre, si tandem sile te nequiverit ZAd hςc Rex ait:Si quis sequitur ivliit iam, vivat: si suis legem, man- datumque nostrum respuit, iam pereat, ne nos diutius hoc blasphemium prose quatur. Magnus Gregorius Papa, qui illo s*culo vivebat, Gallorum regum de populorum valde commendat religionem Catholicam: sed non obscure in utrisque s muri requirit eiusdem religionis actionem, de imprimis perstringit simoniam,atque in C laicos beneficiorum collationem,quainuis qui afficeretur Ecclesiastico beneficio,

ilico se manciparent clςri os scio ac statui, nec veretur ob id regni mutationcm pre--ιo Mnis dicere. Primum h c scribit ad Childebertum regcm: Quanto c teros homines re - '-gia dignitas antecellit, tanto cςterarum gentium regna regni vestri profecto culme GH; L sis cxcellit. Esse autem regem, quia sunt de alij, non mirum est: sed esse Catholicum is quod alij non merentur, hoc satis est. Sicut enim magnae lampadis spledor in tetraeis noctis obscuritate, luminis sui claritate fulgescit, ita fidei vestrae claritas inter aliaru- gentiu obscuram perfidia rutilat ac corusicat. Quicquid aut e reges se caeteri gloria-- tur habcrc,habetis,Vt ergo sicut fide,ita dc actione vincantur:benigna se excelletiaia vestra suis subiectis semper exhibeat. Deinde Brunichil de regina hortatur, ut sicutis filium in pilra fide Gallorii educarat, ita bene vivere ac bene agere docerer. In quo - proculdubibaccusat morti in veritate fidei corruptione. Verba sunt Excelletiae vc-- strae praedicanda ac Deo placita bonitate, dc gubernacula resni icitantur, de educa- ε ti uia . - tio fisu manifestat. Cui no solum incolume rerii temporaliu gloria prouida sollici--tudine c5seruastis,ueruetiam aeternae vitae praemia prouidistis, dum mente ipsius in ra ritu isis radice verae fidei materna,vi decuit, de laudabili inititutione plantastis. Unde non se - immeri id contigit, ut cuncta genti iam regna prς celleret: quippὸ qui carum demis gentium creatore de pure colit, de veraciter confitetur. Sed ut laudabilis in eo fides ..cti operibus enitescat,adhortationis vestrae eu verba siccedant, quaten sicut subli u. . - me illii inter homines potetia regalis ostedit, ita anteDeu magnu faciat pietas actio- Ashianis. De indigna vero Episcoporu electione de promotione, ad eunde Childebertua epistola sic coqueritur. Quia aliqua ad nos perlata lut,quq dc omnipotente Deu ni- maut iuviamis offendiit, de quaplurimu sacerdoti j honore reuerentiat condui, tu stim viis potestatis vestre annuete cessera modis omnit, 'emendetur, ne dii laudad et deuotio- alia

ni vestret res temerari ς ac peruersi; repugnat, alioru quod abstὶ culpa aut regnum

i iij

13쪽

Vestrilin gravetur, aut anima.Peruenit autem ad nos, obeuntibus Episcopis quosda- ex laicis tosurari,atque ad Episcopatum praecipiti tali ucoscendere:&qui discipulus..no filii, inconsiderata ambitione magister emcitur. Et quonia quod possit docere, no didicit, acerdoti utant una gerit in nomine. Nam laicus in se notae prillino per-scuerat &Οpcre. Quomodo ergo pro alio tu peccatis intercessurus es qui si a prinu-tus non defleuit3Talis enim pastor no munit prege,sed decipit:quia duc tradicule - s. h. sta Verccudia no potest aliis hoc, quod ipse non fecit, persuadere,quid est aliud, nisi t- plebs Dominica prςdonibus populada remaneat,& inde sumat interitu, unde salu-- si tiferar protectionis magnu debuit habere subsidiu.Quod qua prau u si t,qu in per-

uersu,ex sua quoque ordinatione excellentiae vestrae celsitudo perpcdat. Certuma-que est,no vos ante exercitui duce praeponere,nisi euanteactς vitae virtus i sollici-tudo aptu esse mos trauerit. Simul aut e & illud valde execrandii nobis est mutuatu, quod lacri ordines persimoniaca haeresin, id est,accepto pretio 5scrantur. Et quia- -- fum pestiferu nimis est, & sacrae Ecclesiae uniuersali contra rix in acria quempia ordine no meritis, si d pretio collocari, hortamur, vita hies uoile facinus excelletia vestra iaprohiberi praecipiat. Nam ipse se ad hoc ossiciu ostendit prorsus indignu,qui donu

Dei pecunia mercari no metuit,& commodis praesumit appetere, quod habere per gratia non meretur. Alia tum designabantur multa flagitia,quae nostri Annales c5-- memorant,quibus iratus Dominus, bellis ciuilibus inter reges fratres, atque exteris 'ri ni CYG- per Sarracenos & Gothos haereticos Gallias totas sere depopulatus est,&a Clodo-

- uporis unguine & genere Monarchia ad Pipinos & Carolinos traduxit,qua studue-disuri, intia riant sibi retinere ac confirmare his artibus, quibus initio eam quaesierat ac sendarat s ', Clodoueus,& quae essent cotrariae vitiis,quibus Clodouei illa amiserat. Ante omnia religioni & Ecclesiae Catholicae tuedae ac sarciendae studuertit, ad earumque defensior. sionem nulla bella contra Sarracenos, Arrianos,& alios quoscunque renuerunt,sed

intrepi te aggress sunt,ac consecerunt,atque inde Deum sibi propitium inuenerui. Parta vero pace omnia studia & consilia ad pietatem ac diuini numiniis cultum instaurandum, Christianam disciplinam efformandam, moresque componendos cotulerunt,seque duces ad id aliis praebuerunt. Non solu Ecclesiis per alioru rapacitate & prodigalitate erepta resti lucrisit,sed insuper eas de multis donis collocupleta- rut, multisque ac magnificis structuris amplificarunt:vt pietatis,ita iustitiae regidis simi exactores sua singulis ordinibus & hominibus redhiberi curarui. Ex qua causa ab antecesibribus suis libertatem Ecclesiarum oppressam, & Episcoporu dignitate pessundatam, in pristinum splendorem reparariit. Renuntiatum quoque est ab ipsis Σ -- - iuri no murationis,& electiones clero attributae. Experientias quide docuerat, qua ,--liariis a.- Paru sedliciter principibus & reip. cessisset usurpata potestas miscedi sacra profanis,& praeficiendi ad aulicorum gratia & importunitatem quossibet cathedris & prael, Ces uia turis. Ita constituta religione & Ecclesia Gallicana, fuit tertio ingens Gallorum gi -- ria. Na/rmis ex Italia Logobardos, atque alios Arrianos: ex Gallia & Hispania Sam . . A mi raceno zzX Saxonia atq, alias Germaniae populis idola exegeriit: atque Occidentaleurum g imperium loge florentissimu & potentis sinu reliquerunt: idque Carolus Magnus cum liberis religioni potius quam bellicae virtuti prae se tulit acceptum. Quin etiam in quadam epistola praedicat, plures a se vi storias reportatas in monasteriis perno- rolini 1 - ctando,quam pugnado, tametsi nullus imperatorii toties manus cum hostibus co- seruerit. Quandiu posteri vcstigiis eius institerunt, tandiu pacato regno & imperio

fuerat,i,Mο- Francoru potiti sunt,quamuis inter tu diuiso,atque inter se partito. At poliqua de- generar ut,&retcta religionis veritate,vltimorii Clodolicorii vitia maluei ut, quam . m. patrum suoru pietatem dcxirtutes s mulari atque imitari, eudem exitum cum Clo- . doueis

14쪽

doues, nacti sunt,&iis de calamitatibus regnu& Monarchia amicta perdideriit. Ao rendi prodigiosis libidinibus omnia Dudabant sibi quasi quod a iure arrogabat,

nihil sacri habere, Epitcopos conculcare,omni iniuria assccre,res Ecclcsiae diripere, quibus libere donare, nobilibus laticis non solum opes monasterioru asignare , sed

nόminati sti: re,ita ut Abbates s utari tur equites armati, S. monachis pretiiceretur, ''

ljl eoru Qice. gereret, no Abbatis ulte reli o titulo, sed decant. Inde iusto Dei iu-1-n μ'

dicio ignaui, iracti, inepti, iuucines ut foemina copii illi principes, omni u in se conci-- η tarunt odiu,& a suis bello lacessiti, ac tande circuirenti, meritas pcenas scelerii Macri- , Dis., , . legioru luerunt: atq; ita Carolinoria posteritas Monarchiae libreditate priuata es . Sicut ex principii corrii prela deprauatio serpit in populos, ita&vicio diuina c5tra principes hi Galliam t*.imuoluit. Bella plus quani ciuilia passim internecione de vallitate ime stant, ne ei aerunt exteria a a Noria ianis idololatris,nec cellarui aliς publiciae calathitantes juda idem, seu Odo,cognomento Magnus Abbas ob multitudinem occupatorum Monas norum, illo scculo Monarchiam inuasit,quam testamento haeredi legitimo voluit reddi. Sed eandem iterum Carolinorum familiet Hugo Capetus,Parisiensis Cona es, vir strenuus ac nobilis praeripuit. NO tamen ipse,

quavis Normannos atque alios holles repulerit & debellarit,potuit, aut posteri eius, prius illam sibi asserere de vendicare, quam primam curam de religione & Ecclesia Gallicana gererent:quJd a Roberto coeptu, Philippus Augustus ac linctus Ludovicus liciter per seceriit.Nam antea nec bella ciuilia quiescebant, nec externa a Nom p tai

mannis deficiebat,& noua ac periculosiora ab Albigeis ingrauescebant,ncc Monar- .i chia in Capetorii iunguine firma cosiliebat. Robertus ablata Ecclesiis retribuit, Dei cultu promouit, ac pietati prae omnibus inuigilauit. Philipp' August ' Iudaeos Christi hostes regno expulit, S: quoscunque hae ricos & Ecclesiae oppresseres coercuir, cleria quibuscunq: potuit rebus fouit,& auxit: sacroru praesulibus de Episcopis primas inrep. nobiliu factione adeptas detulit, scu potius reddidit. Pastorcs creadi atq; instituedi cum facta fuisset S. I uJovico ob pictate a Romano Pontifice polcitas, ad s. Luta. - idq; retulisset diploma pontifici a Roma redies Legatus, res sidit ille: Quod mea Ro-- -- mς negotia strenue obieris,laudo: quod mihi a Potifice munum hoc retuleris,no ap- ῖ

- probo. Intelligo enim quato cu periculo animae meae& regni suscipere. Ac protinus β .miar s. diplomacoiecit in igne. erat quide ab infantia interbionachos enutritus:Heόque tota vita Monachii in paludameto militari & regia purpura egit:sed nihilomiti' ser- 'Dia.

tillimu& inuictis sinuntilite se in bello prςllicit, in unicu Dei obsequiti usus militia. Omnibus ad Dei & religionis Catholicae praescriptu copositis&adminii ratis, fuit quarto inges Francorii gloria,ab cade a qua prius, religionis & Christianae distiplinae instauratione petita & parta.Ex Hispania Albigeoru colluuiem in Gallias exu- μ, ro ι

dantem parua manu profligarunt,& eorunde reliquias tande deleverunt:postea ve- ut ῆ sum. ro regno haereticis de rebellibus purgato,bellu lacru religionis ergo,& terrore Galli cum Sarracentis,totoque in Oriente & Meridie , terrestri ac nauali expeditione intulerunt , & Francorum trophaea ad fines usque orbis terrarum statuerunt , ac de manibus infidelium terram sanctam & ciuitatem Hierusalem receperunt, inque Francorum potentissimum regnum redegerunt. In Capetorum posteris viguit ac flagrauit religio δ: pietas longe vehemcntius, ac diutius, quam in ante cessorum luccessoribus: ob eamque causalia sertas te iam plures annos Monarchia sine vicissitudine ac transtatione perseuerat, quam in aliorum gcnere mansit. Quoties tamen vel legibus diuinis , vel Ecclesiae minus seerunt audientes S: declinarunt longius a recta pietatis & iustitiae via, toties per Normannos, Anglos,atque

alios exteros, interdum ctiam bcllis ciuilibus,quibus nihil est miserius, quasi sitosa uis

15쪽

EPISTOLA.

Deus castigauit:sed misericordiam stratu omnino non subtraxit ab eis: quonia cum percuteret cos,clamauertit ad ipsum,& suos errores vel ipsi, vel eorum liberi agit uerunt,atque cincndarunt. Hic liben xc Christianissime Rex, scribendi s nem facetarcna quoniam ad .ctatem nostram venicndum cit, quam cum pessimis superiorum temporum collatana cogor se ream nominare, atque omnium quς praecesserunt perditistimam.Vereor tamen,ne si vitia & peccataei blica vel saltem attigero , quibus ad Monarctuae vcltrae eversionem pilus quam ad translationem Deum multum impellimus, & Galliarum habitatoribus supremum excidium accersimus, ne quos non debeo,offendam, S ne videar in illos scribere qui pollunt proscribere, Utinam vero tam parata haberentur remedia, quam sunt in promptu caris,. Herctici

quidem fundi Gallici calamitatem fidei Catholice de Eucharistia, eiusque a. alioni & oblationi quasi idololatriae pixeipue imputant. Catholici Antra malorui publicorum causas ad haereticorum blasp lumi aeris, rilegia,CEu arilliae factas mi

rias atque contumeliam referunt:utrique interea obliuisc untur abomina lorum scelerum, quibus quotidie demcrentur grauiora supplicia quam insigantur a Deo.Nodubium sane,quin Eucharillic violatio,vel solam digna attrectatio de susceptio publicae calamitatis causam asserat, teste Apolloto,qui propter indignam illius celes rationem vel participationem ait ortam inter Corinthios mortalitatem publicam. Quoties contra fidei,quam de illa tenemussuscepta est defensio, vel erga ipsam debita valuit ac creuit deuotio,toties sere Callorum bene habuit,atque incrementa cepit Monarchia Id perspicitur ex Clodouei,Caroli Magni, Philippi Augusti, de S.Ludovici tempore atque imperio. Nam tum vel ab Arrianis, vel a Sarracenis, Gr cis

ti reticis,vel ab Albigeis impugnabatur de Eucharistia aliqua in parte nostra fides &

ipsa conculcabatur,cum ab illis contra in 1 umma veneratione,honore ac defensione haberctur,&per eiusdem dignam perceptionem bellica Gallorum vi reus exuscitaretur de acueretur, ac Monarchia dilataretur: sicut in eadem maxima fiducia ad res prcclare gerendas a Constantino Magno reponebatur,a quo milites non emittebatur de castris in aciem , nisi ante armatos ipsa lacrosancta Eucharistia nostro ritu in Ecclesia portatili consecrata. Nec quidem nostra aetate quamuis omnibus flagitiis sordescat, Deus circa illam sine testimonio rcliquit senaci ipsum .Dimicatum opinor

pro Eucharistic causa vicies de amplius iusto exercitu, sine leuioribus praeliis prope infinitis, siue apud Helvetios, siue in Germania, siue in Belgio, siue Gallia Celtica siue Aquitanica,& semper illa de hostibus nullo amisto pretio tritiphauit, quamuis eius

propugnatores vel impares essent viribus, vel numero,vel animorum concordia a Jue ardore,&a proditoribus periclitarentur omni bora : hostes vero nullum ins-iarum, nullum militarium artificiorum ac molitionum genus pretermiserint. Sed quis huius veritatis, Christianis lime Rex, tua maiestate locupletior testis este potest3 Cum nondum tibi per ςtatem, sicut nec Dauidi, arma ferre concederetur, eodem tamen spiritu quo ille incitatus, nequiuisti perferre Goliat Gallicum insultantem,ac bellum inserentem Eucharistit, quin te ducem contra dares. Per octo sere annos adolescentia tua sitauit , S: alsit, atque expertus es, quantis proditionibus de limsidiis ac periculis fueris expositus, ac tantum non interceptus. Aliquoties standum fuit in acie de constigendum,sed non nisi cum de victoria certissima spetia concepi sent hostes,sive de locorum opportunitate,siue de equitum ac peditu multitudine, furore ac robore. Quo securiores de victoria te sunt aggressi, maiore clade & ignominia retulerui. Te unu prae omnibus ad nece designariit sed quo te ferire cupidius Se propius conati sunt,co ceciderunt indignius δc turpius: ita ut de te vere canere liceat ex Davide: Qui habitat in adiutorio altissimi, in protectione Dei coeli comorabi- -

16쪽

EPISTOLA.

tur Cadent a latere tuo mille, & decem millia adcxtris tuas,ad te autem non appro--ximaburit. Verumtamen oculis tuis considerabis,& retributionem peccatorum vi--debis. In priori conflictu irrinceps ipse dignus melioribus armis cum in tuum agmen 6 dignum irruisset ferocius, parum gloriose occubuit:ad cuius mortui spectacillum ingemuitii &illachrymasti, Dema Vac coelum 1 ublatis oculis contestatus, tantorum in orum te minime aruliorem elle, in hoc Dauidis quoque bonitatem imitatus. Sti Iaadus, Insignis Barrabas atro,seditiolus&homicida,atque adeὁ confidens, i intra medios de consertos hostes auderet duces ipsos exercituum sibi deliger trucidados,ctam tantia facinus moliretur aduersum re, capitur, nec pecunia reditimi vel celari potuit, quin vivus ac supplex ante pedes tuos lacuerit, & in potestatem

Men ra stanorum venerit, quorum patrem Catholici S regi j cxercitus ducem in campis D nysiani nefarie mactauerat. Equitum alae nobili una, qui Principis signuseqqebantur:tori; pcminium c qic & capte fuerunt: Admiratius fuga euasit. In altero praelio ad Mogunt ourtat ira i ito,iam Galli rebelles, quam Germani rebellium auxiliari j, in spem,fiduciam ac lignum certissimc victori , quo seiplos internoscerent,& nullum nostrorum sinerent Aabi, omnes armis & thoracibus suis albam ca- misitam imposuerant: quod ipsis fraudi fuit. Nam in quo signo salutem sibi constituebant,& nostris comminabantur internecione, hanc sibi inde pepererunt, nostris vero omnibus salutis tesseram ostederunt. In utrisque castris Galli una & eadem lingua utebatur,& Germani cadem, ob idque perfacile victi victoribus se permiscui solenti sed obfuit alba nota,qu hostes effecit lupos occisionis, ut a nostris insultabatur. Equitatu de peditatu longe nobis erant Isuperiores, nec ignorabant multorum ignautam & perfidiam. Equites silopeorij magno agmine in tuum agmen ac ligia ubiς impetum fecerunt. Incliuabatur acies tua, nec suumere impetum poterat:plerici, etiam periculo se subduccbant a tuis signis dilapsi: iamque hostes efferebantur animis, quasi ilico te vivo vel mortuo essent potituri,cum repente nostri, Deo i inpellente,ac te protegente,illos a lateribus aggressi,animos, virtutem,ac ferocitatem co-rumdem ita contuderunt, ut pro triumpho,quem ante victoriam canebant, statim in flagam effusi, peditatum omnem deseruerint nostrorum primo furori, non tam vincendum, quam puniendum pro sacrilegiis de blasphemiis,quibus assiuebant c&tra si crosanctam Eucharistiam. Nam ex quatuordecim tormentis bellicis, quς trahebant , maximum in Misset ludibrium Missapultam nominabant: circumferebant vero singuli Caluin illai una catechismum cum cationibus in Missam δe Eucharistiam contumeliosis. Diuina vero vitio apparuit vel in eo maxime , quod milites hostium nec pedem reserre, nec manus conserere, nec selopeia da laudere potuerint,sed eo loco & ordine,quo stabant in acie,ceciderint vix semihorae spatio: nec tot hominum nulla ligatis manibus ac pedibus fuisset in nostrorum potestate iugulare tam breui temporis spatio,nisi potestas alia desuper accessisset,quet nostrorum manus ita agebat, ut nulli' rogatu vel imperio a secrilegoru haereticorum mactatione mitigarentur,vel persuaderentur cuiquam candidatorum parcere. Tantavcro strages in momento edita est,ut numerus cadauerum sexdecim milium exces serit,sicut recensuerunt in humandis cadaueribus praesecti. Si qui de postrema acie nitebantur efigere,passim ab insequetibus iugulabantur Cuspoliaretur cadauera,

inueti catechisini pudedis seu podici impositi,tormetario puluere immisso amburebatur,nem iussu cuiusqua,sed occulto quoda diuino impulsu, ut blasphemi et iri

blasphemorii redundarent ignominiam,& turpitudine. Haereticorum exercituum

ductor Admi tali',nisi Deus illi inuidisset gloriosam mortem ac digno stagitiis supplicio ipsum seruaslet, fortasse cum tuum caput toties redintegrato prςlio pcterer,

17쪽

occubuisset.Non tamen audaciam impune tulit. Nam percussi is in maxilla,vix periuculo & praelio se eripuit: suis vero trcpidationem,ac fugae causam dedit, cum tepete vulnere perturbatus disparuisset, S prior fuga cepisset. Ab illo proximi duces exemcitus capti sunt. De nostris vix quadraginta tormcntorum bellicorum ni ultiplici fulmine ante exercituum cong estum Obierunt,in conflictu pauciores, Philo plures glandibus vulnerati postea decellerunt, Vel conualia erunt. Non tuas canγvictorias, Christianissime Rex: politioribus ac nobilioribus ingeniis ilia laus debetur,non mihi.Tantum Euclaaristic causam & veritatem commendo, quae sicut tuis stat victiri is,ita tibi victorias a Deo impellaui ctiam tua ac totius exercitus contestatioης aQ. professione. Quamuis enim magna pars illius exercitus tui constaret ex petistissimis

hominibus, quibus nihil curae esset religio,& qui Missam tam nudὸ odissim quam

aduersarit: ta repentina tame atque insperata visa victoria otiane assim acclamabat, Dominus eli Deus, Missa Coena profligauit. Pridie costia mole manu mea pro i 'ore te sacrosancta Eucliaristia muni cras. Interea quo potest, hortabar bene sperare,ac forti esse animo. Deuno defuturu causaesus addeba. Sed pleriq; respodebant a me verba secure ac facile fundi, cu aliis de vita5 capite est et decertandii ac periclitandu quibus subiicieba aliis arma suppetiere, quibus pugnaret,ac se tueretur, nec deesse z- quos, quib' fugeret: me auic inerme cu illis in cade acie stare,nec equo fugaci velit,

ob Idque maiori in discrimine I alios versari. Ab acie cum D. Nicolao Fumeo, nucBellovacensii Episcopo,atque aliis non procul digress us,sipectator pugnae factus, de

incerto eucntu trepidabam: ne tamen nihil agerem, precibus & lacnrymis tecum pugnabam,atq; inclamabam saepe:Exurge Dcus, iudica causam tuam: memor esto in improperiorum tuorum,eorum quae ab insipiente sunt tota die,Ne obliviscaris vo- ces inimicorum tuorum:superbia corum qui te oderunt,ascendit semper. Dicebam

Christo: Respice in tcstamentum tuum. Quoniam inter Turonos & Pictauos committebatur praelium, huc & illuc conuersus Gallorum patronos Martinum & Hil rium appellabam,atque orabam suorum bustorum fieri ultores, quorum reliquias haeretici concremastent. Ante lucem pugiυς ineundi inter sacra cum te atque belli

exitum Deo cornmcndares, rogaueram,Vt tiorum S antiquorum principum more , Deo voveres aliquid, si victor redires:cum quaesisses quid celiserem a te vovendum,dixi conscientiae tui ac spiritui sancto id a me est e relinquendum. Ego quidem inter alia vovi, si taluus euaderes, me reliquum vitet Dei cultui potius &obsequio,

quam aulicae seruituti,cuius me tum admodum taedebat,impensuru,& omnia studia collatu ru in Eucharistiae veritate elucidandam,cuius causa tu Dominus meus a

prima adolescentia libenter vitam discrimini obtulisses. Caesis& fugatis hostibus, cum inter cadauera sequeremur victorem cxercitum illachrymans a)tantae stragis spectaculum toties repetebam, Domine, quid est homo ξ Sub vesperam vero cum iussisses cani receptui, fideici gratitudinis erga Deum plenus, quamuis puluere ac sudore obsitus ac fessus vix posses in equo consistere, non prius tame arma tibi exui sustinuisti,quam flexis genibus diu preces ad Deu fuderis. Prima luce cum duces omnes gratulabundi in tuum conspectum merent,ad primum occursum statim mihi suggest isti,Tuae partes sunt ad Datiarum actionem Missam facere, & concionem

habere,qua Deo victoriam tribuas, non mihi. Ex quo praescripto cum ex Davide tractas lena,Non nobis,Domine, non nobis, sed nomini tuo da gloriam,super miscricordia tua & veritate tua,ne quando dicant gentes, ubi est Deus eorum i Deus aute a noster in coelo omnia quςcuque voluit fecit: tota in hoc versabatur oratio, ut coram Deo tellarer cum toto exercitu nos indignos tanta victoria, maxime si spectarentur

actia nostra & merita sed misericordiam a nobis stetiste,veritatem vero Eucliaristiae

18쪽

EPISTOLA.& si dei Catholicae hostibus obilit is se,contra quam tanquam contra stimulum semia per durum suerit calcitrare,nequando dicant gentes, Vbi cli Deus eorum. Attamen cum post Deum tuae ac multorii pi incipum & ducum fidei atque virtuti gratias de

laudem deberi praedicarem, ex sacris literis peroravi, non solas victoriam fidei tuae piaesertii ii perseueraret usque in finena reponi, sic d regna parari a Deo: quod sce- Afri mne lix augurium.Obsignaui Abigail probae mulieris oraculo, tuo Davidi bella sacra ab p 'ineunte adolescentia serenti, amplissimam & nobilissimam familiam fore praenuntiauit. Facies inquit faciet Dominus tibi Domino meo domum fidelem, quia prae- , Q. ij.ῆ lia Domini, Domine mi, tu praeliaris. Malitia ergo non inueniatur in te omnibiis die et vitet tuae. Deus autem,qui fidelis est in omnibus sermonibus suis,non diu distulit silet tuae praemium cumulare. Paulo post enim duobus potentis limis orbis Dis, 'mis pChristiani regnis Fimorum de Polonorum intra annum adauctus es: atquc ut diuinitu cognosceres A tibi obuem se,cum minimo sperarentur cotigerunt:ac ne quidem eodem iure, feci uni inc chiope,alterum successione,&uminaque anno in te moposito,ipsis Pentecostes die, qui sacer cli spiritui sancto:quo duce no sol uni regno in ' rum iura,sed possessionem adiisti, praeter omnium hominum opinionem dc spcm, cum tantis stratiis dissiderent,&iter esset faciendum per multorum hominum, non dicam diuersos mores & urbes, sed religionis haereses, & factiones nomini tuo &fidei inimicissimas. Ista omnia comemoro , Christianissime Rex, ut ex te comprobem Eucharilliam sivis cultoribus de de sensbribus non nocumento, sed potius adiumento atque ornamento esse. Quod si quid eius oppugnatoribus contra venerit in Gallia,placet memoria repetere: de ipsis Deus exempla plusquam tragica edidit, mum Dac vix de ullo possumus excipere.Non meum est mortuis de surdis maledicere.si ta me fas est etiam iustis Lutari, cum viderint vindictam de inimicis Dei & impiis, sal . tem fas sit diuinae ultionis modum in Eucharistiae aduersit iis suspicere de pertime- scere. Equidem Deus sere Oi ies bello de pace tum infime deiecit, dum sium inopere eleuarentur. Singuli vero quo serocius se habuerunterga Massam de Eucha lilii eo iusto Dei iudicio turpius dc miseritus mortem oppetierunt,siue morbis, siue suppliciis extraordinariis correpti. Qui si ergo, rogitant multi, ut post tot victorias Cur ZMur; Eucharistia a pluribus pessundetust quam antea: de altissma pace, imo rerii omnium stelicitate abundent eius oppressores: & Rex Christianissimus, qui tantam ιαν fe uisu Eucharissiae seruandae nauauit operam, duplici ac potetissmo regno munitus, iam non videatur illis par bello gerendo: sed in eas redigatur angustias, ut aut cedere, aut pacem quibuscunque conditionibus mercari cogaturὶ Equidem mihil hac in re perpetitur Eucharistia, quin ex iisdem causis prius pertulerit apud Israelitas Arca testimenti, & Christus ipse in Evangelio, atque Ecclesia eius, omnisque ii de scripturae veritas. Arca toties de hostibus triumpharat : propter scelera de impuritatem sacerdotum venit tandem in hostium potestatem , qui eius captiuitate impiam suam religionem extollebant, ipsiqite insolescebant & efferebantur contra Dei veritatem & populum : sed sacra praeda cessi illis in ruinam dc perniciem , ac falsae religionis.euersionem. Christus antequam se permitte- ,..his ret Iudaeis, suae virtutis ad resistendum multa documenta dedit. Bis enim armatos inermis pros frauit: sed nihilo mitiores vel obsequentiores facti de perspecta eius fortitudine devictoria, violentiores ilianus iniecerunt in eum, & cupi dius captiuum abduxerunt, omnique contumelia, ignominia de tormento affecerunt.Sed ait scriptiira postquam secerunt in ipsum quaecunque voluerunt,& illud

Consummatum est,abibluerunt,armatus est totus orbis, omniaque clementa cotra

infensatos, nec remansit lapis super lapidem. Antea Samson Claristi typus totius

19쪽

sum omnes qui Odςn x sinum situmqui ma--

20쪽

quae in te relucet, ac quotidie inflammatur fidei Catholicae constantiam,pictatis & -αH. Piso deuotionisi eruorem,cogimur aliunde quam in te diu mae iracundiς de animaduersonis in nos causas inuestigare. Equid in quantum Galli inter omnes nationes religionis Catholicae laude S desensione praecelluerunt, S: interGallos ipsi reges palmatularunt: sicinici gessertas te nemini secundus metiro profiteriloles, nulli antece solii fidei se religionis tenacitate vclle te cedere:ad cuius vel solam dissimulatione, blanditiis, minis,periculis vllis ipsi tui aduersarii latentur te nu quam potuisse flecti,

nee, Mista audi edavllo die deterreri vel avocari,cum per haereticaS na lones in Po- Δ-loniarniter faceres,vel indς redires. De tuis moribus multas calumnias sparseriit ho iram laudis malevoli, quas redarguit quotidianae vuς tue innocetia &integritas quet cum state Magis ac magis in te adolescunt de accrescunt ad multorum stilpo rem,qui tuas Gibaiari actiones explorata Qui fit igitur, ut minus ex votis de sententia succedant omnia,&Deiss res tuas inuam secundet, nec iam exeat in virtutibus tuis, sicut scriptura loquiturὶQui de virtute syderia cribunt,docent,non per unum solem fieri,ut nunc serenum sit,nunc nubilum,nunc itus,sed minorum etiam stellarum vim accedere, quarum aliae nubes inducunt S pluuias,aliae sercnum faciunt&siccum, aliae ventos M. fis ,

de tempestates excitant,alic cadcin sedant atque coponunt. Ad eundem plane ni α' dum in hominibus habet. In his enim totius quidem moderationis, gubernations - ων. que summa est penes regem imperatorem,cum quo veluti sole, stellarum omnium principe,tametsi multi principes S fideles Ecclesiae praesules, tanquam prospera &auspicata sidera, serenum suum aspectum csiiungere, de pluuias ac tempestates eni tantur auertere, maximi tamen interim,grauissimque motus excitantur ab aliis nimnoribus syderibus,ab hominibim alioqui obscuris S i bellibus,quibus sedandis &componendis ipsorum etiam regum de imperatorum ac principum potetia vix interdum sufficiat. Deinde sipe fit,ut clarissima mussi lumina eclipsin ac defectionem flatiantur,non suo ingenio vel Vitio,sed per interpositionem Lunae vel terr , vel Miarum quarundam umbrarum Sc nubium,quibus intercipiuntur & retuduntur il locum radi j,ut mundo huic non possit redire clara serenitas.Nonnunqua vero peccatur ab ipns luminibus,si vel desinunt quassi quodam rigore de stupore radios suos exerere aci discutiendas tenebras,vel occulta quadam vi seu manifesta, caligincin deterra excitant,actcnebras magis diligunt quam lucem. Ex his quid ossiciat tuis luminibus,tuum atque aliorum sit iudicium. Incidisti in seculum de regnii corruptis simum. Omnes arninimo usque ad maximum,nec solum haeretici,sed qui se dicunt Catholicos esse, student verae pietati & religionis cultui nebulas dii tenebras offundere. Nec melioribus verbis , nec paucioribus possem nostros mores describere, quibus nisi prospiciatur, chaos aiatiquum,vel saltem maxima labes Francorii

Monarchit impendet) quam quibus Salvianus pro causis mutati status in Gallia per Gothos &alios barbaros,sui temporis vitia perstringit,nisi quod longe plura ac d

'teriora nostra sunt quam illa. Non hac solii in iniuria inquit contemnimus Deum, M'. -- πι- qua contemni a seruis suis Curiales solent:quia seruorum hic contemptus est maxi-- mus,si non faciant quod iubetur.Porrὁ autem nos omni studio, omni nisu,non si uis. -lum iussa non facimus, sed contra facimus quod iubemur. Iubet enim Deus,ut om-- nes nobis inuicem chari simus. Omnes autem nos mutua infestatione laceramus. I -bet Deus ut cuncti egentibus sua tribuant: cuncti admodum aliena pervadunt.Iu--bet Deus,vtoinnis qui Christianus est,etia oculos castos habeat: quotusquisque

- est qui non se luto semicationis inuoluat3 Et quid plura3 Graue de luetitosum est - quod dictus sum. Ipsi Dei Ecclesia,quq in omnibus debet esse placatrix Dei, quid Mit . - est aliud quam exacerbatrix Dei: aut priter paucissimos quosda qui mala fugiunt,