장음표시 사용
41쪽
De articulis fredo in Spiritum Sandiu an iam Ecclesiam an Arum communione , peccatorum remissionem, camis roseriationcm, ditam aeternam per Eucharistiam probatis. cap. Is fendimnaticne omnium, quipost Chri maliquid inno arunt contra proprietatem . borum , quilus instituitur Eucharistia veritas corporis mea proba uri cap.I
De aduersariorum argumetis contra proprietate eterbo obristi, quibus Eucharistia instituit. Praesitio sua ex Augustino, dere carnem humanam sapit sagitium, ideo interpretanda verba Domini per figuram omnes docent Sacramentari ν cap.Ita eo quod acramentalem ese locutioncmputentHocest corpus meum contendunt Adursari j inon ese propriam sed guratam. cap.ari aliquibus figuris concessis in verbis Christi de Euc ari liae uas Metaphoras metonymias inducere voluntaduersar'. . cap.3Ad argumenta aduersariorum de Patribus,qui merba Christi videnturinterpretari pro Rura corporis S signo. p φ
De existentia corporis Osanguinis Domini in ii us Eucharsiae Sacramento. Propositio eorum quae pro existentia et alent, c absurditatum qua nobis i mitissim quae al
uersariis obiiciuntur. Cap. I.
Si adimpletione figurarum a Christo id serentia inter metus c nouum T lamentum atque ex excellentia quae in nostri supra zeter scramenta requirituri robatur existentia camis in Eucharistia. cap.a
Per Analogiam eterborum Christi cum locutionibus scripturae Scum baptismo, probatur ex flentia corporis insecramento , ne a nec ipsum seisignum e fax ceti vult Caluinus: siue in efficiendo Gue in exhibendo sue ansignificando sive in obsignando ac ne quidem ea rum rerum esset cramentum,quarum ese incitur inscriptura. Et Ahaeresi, qua derogari gloriae Christi Caluinus siribit eius caro ub clementis sensibilibus collicaturi cap. 3De Dei omnipotentia an per illam corpus maxime Christi possit ese sine cistatio, des usit in Eucharsia, Sabbi fuerit. cap. De pugnant lus Haeresibus Brentianorum oe Sacramentariorum circa proprietates corporis Christi, cr eorum hinc π inde bla sthemiis. cap.s Aduersari, ne quidem credunt in Eucharistia essetos corpus Christi, nisi sitiis Ille: ibi de eoru athei mo , quatenus Deus dicatur etiacri, corpus cor istim Assa Suchari pia. . cap.ς Idaem corpus esse esse in pluribus locis, Chrsi corpus etere esse per Eucharistiam,quodpost ascen onem aliquando etiam visum estis mundo. Hic de diuersis modis emendi. cap. De Niquitate humanitatis Chrsis e omni praesentia contra Brentianos. cap.s De Christi ascensione ex qua aduersari, eiusdempraesentiam in Eucharistia tota cum potius
De eteritate astensionis, p reo coelo in quo si fus manet et que ad iudicium c de . fessione eius ad dexteram Patris. cap Iove defensu Christi ad in eros. cap.rive existentia corporis sanguinis in Eucharistia, extra et um eius, eiusdem asseruasione
in ciboriis, ν alibi contra Auceranos. cap.
De manducatione reali corporali carnis vominicae insecramento Sucharistiae. ει necessitate ni uncitionis carnalis corporalis inter corpus Christor nos hm, atque exsandiorum
42쪽
sandiorum communione, ac camis riseri e Goneptvntur vena rea se ac corporalis cureis Gesa Mini, Dominici perceptis in Sacramento. cap.r Corporalem manducationem carnis Dominicae probari per esem infidelium oe in Janorum, licet in Ie non essetantur et num corpus cum o. cap.a Corporalem manducationem carnis Dominicae confirmara ex eo quod dicatur corpus Christidentibus alteri,non con umi tamen, aut diuidi Hi de Anthropophagi a ili que que silent sub annare atque injeciari cum Paganis A lucr arib, explicatu De quadruplex ejus corpori, Dominici. cap. 3Ad Argumentum de munius atque aliis animam bus, Waliqua δε exedunt Eucharistiam, de eius conculcatione. Iλ φREPETITIO SEXTA.
Defuisse fallaci doectrina ad resariorum circa CGnam Domini, σ carnis eiristi, talem manducationem per fidem.
Praefino pro a'nturea quaesunt1 rectanda in chirina Aduersariorum de Coena Do
Cur nomen coenae praeferant aduerse ij, ut sub eo asserunt corpus Christi adesse, oe abesse aliaque multa pugnantia. Cap.r biguitates aduersariorum de re quam dicunt in C a sumi, de modo stiritali perf
mbiguitates oe errores aduersariorum, de fidei es cacia ad nos coniungendos Deo o Chri sto, statuendampraesentiam camis eius in C a. cap. 3ve ambigua incerta per aduersarios di nitione manducationis spiritatis persidem,quaenasit, eam solam non in Coena fieri nullis modis probatur. cap. Ne Sexto capite Ioannis,quo Pictique abutunturiquasi desolo seu camisti iritalisscribam oenon de reali, ac de ipsa Eucharistia. cap. sve dictis Christi , caro nonprodest quicquam 'initus est qui vivificat: de argumentis Aduersariorum inde sumptis, atque in themia contra carnem 6hristi. cap.ς De claustula, si manducaueritis,an sit praecepti etia infantibus,5 cogat des urituli su merba Chrisiaccipere. cap. argum.aduersariorum ex aposto o a nobis essi tantumst iritaliter camem Christi perfide, . Iudaei comederunt ubi de uersi manducatione etiam furitati Patrum O nosinu.c .s dauthoritates Patrum,quibus Aduersurij doceri aiuntlyritalem manducationemper defieri in Crena Domini. cap. st DeVtilitate Eucharistia,Osumptionis eius upra solam luritatem manducationem. cat .IO
De Transsubstantiaotate Padius in Corpus Vini in Sanguinem. De Trunsubstantiationis appellatione, O quo tempore credi coepit a Christianis, ac doceri.
Quinque Causae generale propter qua deso doctrina de anssubstantialitate retine l. e.
figuris ne transubstantialit panis probatur. cap.3Gri ius bene Helione rbis in Panem Vinia prolatis, eorum naturas mutauit.Hic eii bene Milonis. cap. ve verborum Domini est cacia ad sacramenta est cienda Squibra eterbi at consecratio, aeconuersiopanis ei mini in carnem, .sanguinem. VJ An et erba Consecrationis eciem mariae praebeant: O de quibUdam 'eneribus dicendi quo calumniantura luersari . cap.s Desense verborum Christi Hoes corpus meum. a Z
43쪽
Ex patribus Primae Ecclesiae confirmatur trus flantiatio.
De mutatione Augustanae confessionis circa trans flant. σ de Lutheranorum inconstantia. cap.
De Trus stantialitate 'anis in corpus Christi. A, gumenta Aduersiriorum Ampta descripturis fluuntur. cap.
Aduersariorum argumenta asen bur, aranisproprietatibus atque actionibus. cap. Ad argumentum exsecramentorum analogia oe proprietate qua duabus rebus constet, terrena oe coelesti,atque ex Patrum testimoniis. cap.s Argumenta ex Patribus Eucharistiam conforentibus cum Christo incar i ,σ duan rebus constante. ' D cap.
REPETITIO NONA. De adoratione corporis Ganguinis Domini in Eucharistia. De vera assalsa Dei Cr creaturamo adoratione.
De adoratione Dei incerto loco.
n caro Christistu humanitast adoranda. n caro Christi m corpus sit adorandum in Eucharistia adoratione ostendi Hentiam , existentiam corporis oesanguinis Domini in Euchari stia, contra Sacramentarios cap. sVnica adoratione latria adorari Sacramentum ,id est num ministeries cum Christi Gree 6 sanguine. cap. De praecepta extrema adoratione Eucharistia,c adorandi ritu in Missa cap. De circuntatione Eucharistiae in processionibus cum pompa c desisto corporis Christi, O ad ratione intra Aue extra ciborium. cap.r
De communion ualtera stecte. An Communiostb utraquesteriefuerit a Christopraecepta. cap. rDe more Apostolicae assequentis Ecclesς in communione et nius aut duplicis seriei. cap.a Ansit necessaria communiosub utraquesteae de causis necessitatis,quas Aduersari,
Uuerit Ecclesiae iusta σβFciens ratio, c potestasprohibendi calicis communionem p pulo cap. Diuersitas aduersariorum circa utranquesteriem capcitam Ecclesia habeat iustas rationes restituendi calicem,an potiusseuerius prohibendi cap.s
44쪽
VERITATEM CORPORIS ET SANGUINIS DOMINI IN EUCHARISTIA.
lis de veritate Eucharistiae redigatur in co- pendi ini,de tribus quaeritur.Imprimis controuertitur de verborum significatione, quibus eam Christus in-istituit. Deinde de existentia corporis Sc sanguinis Do- mini sub specie panis & vini contenditur. Tertio ambi- igitur de eiusdem corporis de sanguinis esse atque potu, an statui debeat spiritales duntaxat,ut per sdem solam ' fiant, an reales &substantiales, ita ut ipso facto corpo- ris & sanguinis natura recipiatur a nobis, Sc immissa' corpori, nos totos alat ad vitam immortalem. Ecclesia r 5.5 Catholica per uniuersum orbem diffusa, hactenus credidit de asseruit, sensum institutionis de Eucharistia, quem litera gignit mordicus retinendum esse,& cxeo statuendum panem & vinum transire in corpus de sanguinem Domini in illorumque locum ista succedere,atque inde re vera sumi. Perpessa est autem his nostris calamitosissimis temporibus sibi aduersarios,&tanquam capitaliores hostes Lutheranos,Cinglianos, Buceranos, Caluinistas,&Brentianos, ut ipsbria prope innumerabiles scelus & dissectiones taceam. Conueniunt omneS in Op Λ. primendo Christi de institutione Eucharissiae verbo, quod in aliquam fguram n um Dicta singuli detorquent:Discrepant verb,qubd Lutherani videantur nobiscum con- Lfiteri corpus & sanguinem in sacramento praesentia,& ex eo vere ctiam orc cor' poris percipi: scd existimant panem & vinum a propria natura nihil immutari,
ne trans substantiationem admittant. Bucerant in eadem sunt sententia, scd prae- opimis Διὸ a sentiam corporis & sanguinis non nisi in usu de sumptione sacramenti inesse co-cediit in eamque opinionem Lutherii m& eiusdem omnes sectatores pertraxe runt. Cingliani &Caluiniani hoc corpus & sanguinem coelo concludunt,vitam Upi' longe remota sint a sacramento,quam coclum a terrariaeque iudicat aliter perci-
pura fide,neque quicquam ex ipsis ad nos peruenire, quam gratia, autrio quid aliud spiritale.Caluiniani tame ut inescaret Luthcranos, & Cingli,nos,speciosis verbis inter utrosque claudicat,& modo ad hos, modo ad illos videntur propendere:sed omni stico detracto nouum modii prauentiae excogit Ist,ut dicant pane & vinum cssicacia signa corporis de sanguinis Domini este, Scita cffcacia, ut non solum perfidem, sed re ipsa,cortoris Christi substantia una cum pane, & tamen extra panem manducetur, & sanguis bibatur a seritu iam stro, quoties cum fide panem illum edimus, & vinum bibimus: adeo ut etiam
45쪽
indigne manducantibus offeratur corpus Christi Vna cum pane, tametsi extra ipsa, licetque ab illis non manducetur. Itaque laa c Domini verba, hoc est corpus meum, interpretantur, luc panis est signum cilicax corporis naci: neque interea corpus & sanguinem propius nobis quam coelum terrae admouent, sed spiritu, seu potius stultitia, coelum peti iubent, ubi Christi caro desxa resideat. Brentiani contraria via incedunt ac tantum abest ut uno coeli loco corpus de humanitatem Christi coerceant, eam toto coelo & terra,ac quocunque loco spargi de dissundi, siue corporali, siue nescio quo substantiali ac spiritali modo audeant assim re,esque aequalem diuinitati onanipraesentiam de ubiquitatem tribuere,cum interim de eius in sacramento susceptione ineptiant. Quoniam prior orbem tcrram possedit fides Cadaolica,ante omnia vcritas eius Proponi debet explanari, ut ea muniti facilius obsistamus a. Helibus. Doccndum 'rδ cli de sermoni. orninici intelligentia, quo Eucharistia constituitur, de de existentia corporis Miangui
i in ipso oculis subiecto sacramento, eorunaqui perceptione, quid uid Apostoli, quid Patres & scriptorcs purioris Ecclesiae tradiderint. nis Domini in ipso oculisqiti l l n D iPostea de singulis controuersiis cum aduersariis erit colloquendum.
ritas Sacramentorum maxime Euchari M.
ration. ιώδ- argutus cludcre aut pcrucricre illorum de quibus quaeritur oraginem. Pharilaei ad
n O N dispar sane nostra cum aduersariis de veritate corporis & san guinis dominici in Eucharistia cotentio illi disputationi est,quam cum Pharisaeis habuit Dominus noster Iesus Clarisius de matri monio : in qua sumus ab illo edocti de sacramentis ex eorum institutione iudicium ferre, minime vero ex incertis S conquistis
cncruandam matrimonij institutionem, male intcllcctam ex Mose de repudio scripturam urgebant. Christus contra ex matrimonij omi & principio, de matrimonio simpliciter de fidenter pronunciat. Non legistis, ait, quia qui fecit hominem ab initio, masculum & saeminam fecit eos, de dixit, Propter hoc dimittet homo patrem S maircin, &adhaerebit uxori suae,& eriint duo in carne una: itaque iam non sunt duo,sed caro una. Quod ergo D cus coniunxit, homo non separet. Deinde experspecta vcritate de matrimonio, per institutionem eius, causam aperit, cur videatur Moses matrimoni 3 limites excessisse. Ad duritiam, inquit, vcstram Moses permisit libellum repudi j : sed ab initio non fuit sic. Phari os imitati Sacrament ij, postquam extra institutionem Eucharistiae nescio quas ex scripturis , aut ex hominum sensibus malὰ confarcinarunt rationes , Catholicis insultant, & ab inititutionis verbis quam longissime possunt, u abducunt. Nos autem si Christum praeceptorem de magistrum audimus ac se-Me m .ebr quimur ad omnes aduersariorum obiectiones infimi & inuicti respondeamus: Non legistis, quia qui Eucharistiam instituit, ille dixit, hoc est corpus incum, siam. ' quod pro vobis traditur: hic est sanguis meus, qui pro vobis essunditur in remis sionem peccatorum. Postea vero, quantum spiritus Domini, aut lectio sugges sciit, explicemus de cxpediamus nodos, quibus nostras conscientias illaqueare tentant haeretici. Ela est sane aptissima nacthodus, quam de sacramentis iudican- - dis accepi usa Christo. Sic Paulus ad institutioncm Eucharistiae prouocat, ut exortas inter Corinthios rixas componat. Ego accepi, inquit, a Domino, quod & tradidi vobis. Sic Cyprianus S alij Patres ad illam confugiunt, quoties incidit de Eucharistia disputatio. Videas aduersatios nostros contra omni studio id
46쪽
DE VERITATE EUCHARISTI I. 1dio id conari, ut verba institutionis examini hominum paulatim eri nimi, quibus alia stubstituunt etiam nusquam in scripturis audita. Cur vero edoceamur ae Christo de sacramentis veritalcm ex institutione cluere,irae fere sunt causς. Alia
est ratio sacramentorii quam reliquorum dogmatum. Nam illa sere sunt perpe- 'a'
tua,tanquam hominum naturae & rationi inlita, S: cum aliis articulis fidei con--mstumi ei uncta. Ideo ab omnium temporum sacris scriptoribus aut attinguntur, aut tractantur: possunt etiam ex sese mutuo illustrari. At sacramenta tantum certo tempore & loco, ac scripturae certis & conceptiis verbis instituuntur. Quare
non possunt nec debent perinde cx aliis scripturae locis explicari , scutalis articuli Δ materiis, sed tantum ex propriis suis sedibus, in quibus non tantum describuntur, sed etiam quas forinantur Ingens etiam discrimen est inter sacra- alias res, quod, hae, siue dogmata sint, siue praecepta, magna ex partes prς sic iciunt naturale, pcrpetuum, d per se existens: At sacramenta imponant talitu in quiddam arbitrarium, non per se existens, aut rationem perpetua includens,sed Glumni o ex liberrima Dei voluntate & institutione pendent.Nam circuncisio antequam institueretur, nihil fuit,& postquam desiit insti, tutionis praescriptum tempus, nil ut est. Sic baptismus, & nostra Eucharistia tempore Abrahq nmil fuerunt. Sunt igitur perinde arbitraria,& subitanea ac temporaria, sciit cum Deo libuit per.virgam Mosis aperire petram, scindere mare, ve tere aquas AEgypti in sanguinem. Quare sacramenta, quod ad si iam essentiam a tinet, nequaquam ex aliis rebus & dogmatibus, locisque scripturae alienis iudicada sitiit: sicut stilliis sinum censeretur ex creaturarum cssicacia & medicina iudi- s
care de luto aut sputo, quo liniuit Christus oculos caeci, aut de aqua piscin , inquam qui descenderat, sanus euadebat ab omni infirmitate. Est denique lata diflarentia intcr ipsa verba institutionis, & alia dicta extra eam de ipsis sacramentis. Verba enim institutionis proprie sacramentorum describunt citcntiam. At alia dicta de ipsis, vel eo alludunt tantum,vel aliquam corum circunslatiam aut abusum perstringunt.Vt igitur turpissime crrarct,si quis de circuncisione, no ex cius dem institutione statuere vellet, sed ex scriptis Pauli, cuna circuncisionem pro nihilo habet, aut etiam inter signa maledictionis cum praeputio deputat: ita hallucinatur qui sinus de nostris sacramentis, non ex coriim institutione, sed ex Apostoli capite decimo ad Corinthios decidere studet. Inde enim posset colligere , nos spiritu baptisari debere, non aqua: in Coena nos potari spiritu,non vino aut sanguine. Eo pacto falluntur, qui de veteri Testamento corradunt, Agnus est phase, S: smisia, & qui de nouo alia congerunt, quibus aliquam Coenae dominicet circunstantiam, aut fiuctum, aut allegoriam, ad opprimenda institutio
A QUATUOR, QUAE IN IPSA COENA IM
lituit Chri Hus ero itur merborum eius proprie .as retinenaei. C A P. I.
, ONsIDERANDv M igitur est in Coen ς dominici historia contineri institutionem noui articuli de fide, nolit dogmatis & pr cepti Euan lici, noui se deris, quod postremum percussit
Deus cum hominibus liberandis a s cccato, & testamenti quod moriturus filius Dei secit. In hiis autem labi aut decipi, adeo peri- Lmo' culosum esse Apostolum ostendit, ut iudicium & damnationem comminetur Omnibius, qui a veritate & digna sumptione Eucharistiae aberrarint, i
47쪽
propter tot rerum in paucis verbis conclusum pondus & momentum. Quamobrem duo suiu, quς statim exigunt in Cinnae narratione sermonis perspicuit tem & proprietatem, nullo figurarum velamento inuolutam : ipsa tantarum rerum institutio,& earudem natura ac praerogativa. Nam cum de omni re altem de sacramentis, iuxta Christi doctrinam ex institutione peti S expendi argumenta debeant,necesse est institutionis orationem certissimam csse, & propriam, ac ab is ri, minime figuratam. Sunt enim pupnantia, sermonem tropis & figuris transserri,M & certam atque indubitatam prae te serre s ententiam & significationem: quand quidem unam habeat navaralem S propriam oportet, & alteram, aut etiam plu- armulum μ res translatas 3 & a vocum Proprietate alienas: a qua cum recesseris, cuique lice- quem volet, sentiam figuris de tropis affingero, neque postea datur euidens, in uitrabara cerium, ac necessarium argumentum ex huiusmodi verbis, quae varios intellectus parium, ducere. Proinde recte magnus ille Dionysius ym olicam theos Lan .. logiam negat ad ratiocinandum & reuincendum idoneam: Eo Ati simus Do t. δ natistas monet, ne colligant & commemorZnt, quae obscure, vel ambigue, vel
' L. in ., figurate dicta sunt:Quae quisque inquit sicut voluerit, interpretatur secundum iatra si n. sensum situm, & talia recte intelligi exponique non possunt, nisi trius ea quae - apertissime dicta sitiat, firma fide teneantur. Quis non impudentisi me ad Vin centium idem scribit in nitatur aliquid in allegoria positum, pro se interpretari, nisi habeat S manctita testurionia, quorum lumine illustrentur obscura 3 Ex quo iterum dico Sacramentarios maniscite loqui pugnantia, si Christo assen
tiuntur de sacramentis veritatem & fidem ex institutionis sermone inues ligan dam esse. Repugnat enim, insti tutionem esse fundamentum veritatis, de ipsam figuratam esse: quia in figurata locutione nulla Veritas fundari potest, neque inde ulla ratiocinatio fimaa, aut etiam ulla certa intelligentia consistere. Hoc nostrorum aduersariorum deprehenditur experientia. Pol quam enim a literati sei restiis .iata su declinarunt tam multi, doctique eorum scriptores, nec tam longo tempo-
Uione etiam re, nec in tanta diligentia, tamque laboriosis scriptionibus suis hactenus valuerunt conuenire, qua in voce paucorum verbosum Christi tropus congrueret: ηui suam emi nec ullam certam ac immotam figura constanter inter se statuere, aut nominare,
i nec ullani denique invariabilem expositioncm testamenti dominici conclidere : sed oberrant si irsum ac deorsum per illas paucas Christi voces, per varios tropos & interpretationes, diuinando modo hanc, modo illam praeserendam esse: Postquam linquam: a literae genuina proprictate defecerunt, eiusdem esses immam obscuritatem vel ea ratione testantur inulti, quod nolint ex ea rem Coenae indagari, sed ex aliis stripturarum sontibus hauriri, nihil ad eius institutionem pertinentibus. Eo etiam impietatis & vecordiae adiguntur, ut institutionis verba subsannent,& ea sibi obiici moleste serant. Ista ex ultimo huius libri capite, de aliunde patebunt.Quod si rerum natura, quae in ipsa Eucharistia instituuntur, attendatur, quantam pollulet illus rationem & sermonis proprietatem , facillimum fuerit iudicare. Sunt enim ex his ea,quae ad fidem & salutem, aut ad damnationem spectant, siue Sacramentum inspicias, siue nouum praece-ρ ιν tum Do- ptuna Euangelicum, quae decet claris lime promulgari, ne incerta pro certis, &- pro salutaribus ac veris i. ali i & perniciosa, nomo pius accedens ad Deum, in a- . n. istam I nimiam inducat, & ne excusabilis rcddatur reli ionis Chrillianae desertor , aut malignus oppugnator. Qita de causa praeci ire seribitur a Tertulliano &A gustino, illa imprimis in sacris literis aperte esse posita, quae fidem moresque
Tmur De vivendi continent, a quorum numcro nemo iure Eucharistiam reiecerit. Non
48쪽
dubium est etiam, tuin in Coena Christus moriturus testamentum ediderit, & suma. M . quin viri boni studeant, quantum pollunt,familiariter & cuidenter testamenti
sui tabulas scribere, atque haeredibus relinquere. Non dubium,quin in eadem Coena nouum foedus inter Deum & homines, a Christo saltem inchoatum & la tum sit:& quin foederum & contractuum s brinulae .lcbcant,& consiicuerint esse inter bonos propria' & perspicuae, ac nequaquam tales, quae mille nodis huc &illue torqueri, flecti & renecti pollini. Si enim impropriae, ambiguae, de inconstantes foederum ac contractuum phrases admitterentur, non coniunctio S con sociatio inde sit meretur, aut in cis cxprimeretur, sed interminabilis contentio pro hace & concordia nasceretur: ut ex aduersariis itidem experimur, qui ex ea, quam
fingunt,verborum ambi itate in pacto noui Testamenti, quod in Coena fecit Cluilla , diuersissimas diuinationes, tristissimaque bclla excitant. Praeterea verum & naturale est Rhetorum praeceptum, ν Ga κοινοῦς, &Mis 4 id est, noua c9mmuni r , di communia Hollo genere locutioniis, essercnda esse. Nam
litis verba rebus,das conti bi cs verbi , lumen intelligentiamque subministrare oportet, ut percipititur oratio. Cum res sunt notae & usitatae, senno potest & solet admitti tropicus, ut nouitas deperegrinum verborum aliquid gratiae rebus nimium usitatis,&quasi taedium fastidiumque patientibus, addat: nec est ibi periculis, ne animus peregrinitate sermoniis decipiatur, cum res ips, iam alioqui notissimae sunt.Contra, quando si int res percgrinae, nouae M inibii ,quales fiunt, cum ins ituuntur aut proponuntiir, quae sit pra hominum captum ad iidem ac fidei mysteria pertinent:tum plane conuenit proprio maniscitόque ferinone uti, ut res ignotae ipsa siennoniis perspicilitate illustrentur. Qi d si rebus noulis, i notis,aut obscuris,peregrinum, Opicum, atque improprium semionem adhi ea , quis tandem Oedipus te intelliget cum nec res verbis,nec Verba rc bus, lucem inserant, nec alterutrum alterius adiumento intelligatur. Quin vero Coenae his loria rerum antea incognitarima & insolitarum csistitutionem & euulgationem complectatur, nemo, opinor, dubitarit.Quamobrem necessarium filii Christum essa ri dilucide quid vellet, cum hoc rcrum ipsarum natura &nouitas requireret. At
inquit Petrus Martyr in multa Euangelij praecepta metaphoras & allegorias recinpiunt. Non isitur, quia de Eucharistia institutio praeceptat in serit, figurae repelli debent ab ipsa.Sed ex dictis facile respondetur,aut praecepti lintentiam proponi claris & simplicibus verbis, uam postea siguratis augeri aut imminui, nihil absiarditatis parit aut eas fguras admisceri, quae prima fronte sensum situm, ipsumque
certissimum,ex adiunctis aperiunt:aut praeceptum de rebus alias notis & perspectis tradi, quod parum interest quibus vcrbiis describatur. Eucharistia vero nec ante institutionem erat trita & perula, nec ea sibi habet apposita, quibus statim genus figuratae locutionis patefiat, nec alias usquam magis ingenua & liberali ora , tione extra sitae institutioniis scptaeuulgatur. Qua de causa Petrus Martyr, non corrector Christianarum scripturarum, sed improbus & impudens corruptor, a re proposita aliena cumulet,quantum volet, nullum praeceptum Euangelicum insita integritate & simplicitate relinquet,aut quod est de Eucharistia, manebit potissimum illaesum,& figuris literae proprietatem vitiantibus solutum.
A CIRCONSTA NTIA EVANGELI STARUM,
qui Eu baristiae institutionem persticuitate sermonis, qua ipsam descripserunt. CAP. q.
49쪽
ED quoniam conuenit inter nos, sacrarum literarum proprietatem aut translationem ex circunstantiis inspici & deprehen di maxime, ordine Coenae dominicae circunstantias & verba persequamur. Hic statim anticipatione gavdcnt haeretici,& ut annotetur sacramentum consci pro prima circunstantia rogant, ut inde resulam sacramentalium locutionum, quam dilatant plus aequo,habere locum suadeant. Nos negamus istam circunstantiamcx textu Coenae erit,in quo de sacramento,aut sacramenti confectione nulla stmcntiori ulto vero minus de sacramentali regula, per quam panem appellari corpus Dontant,qui ast eius symbolum aut signum, contendunt. Non inficiamur tam cia Eucharistiam revcra sacramentum esse: imδ ex sacramentorum natura iam exorsi simus literae proprietati patrocinari: sed indignum iudicamus ex sacramenti nomine & re anic omnia plano textui praescribere & officere, cum nullum verbum de sacramento faciat. Nos cotra circa uistitutibilem
Eucharistiae duo imprimis observemus, morem comma quibus deseripta est, , descriptionis sit pra omnes alios articulos fidei proprietatem &simplicit rem,Vt aut tenacius haereamus vcrbis huius institutionis, quam ullis aliis de s- dei articulis scripturis:aut labascere ac ruere omnem scripturalii auctoritatem intelligamus,si de huius institutionis puritate quicquam imminui aut detrahi
Moi niam ii. permiserimus. Consueucrunt sanc Euangclista: mutuas operas tradere,ut quod
ab alio obscurius au t figurate est traditu,id alius magis proprie& plenius ena ret.Alis ab aliis omissa iupplent, aut dicta breuius explanant. Ioseph, Christipater non semel scribitur, ne falleremur dictionis ambiguitate, ac ne obreperet Heluidis error, Lucas ut putabatur addidit. Ioannes Baptista, Helias a Matthaeo nuncupatu sed vi,quis sit sensus, distinsuatur,In virtute & spiritu H liae, a Luca subiungitur. Quod vicissim a Luca dictum est, eiectum daemonium in digito Dei, a Matthaeo, in Dei spiritu, ponitur. Quod unus figurate protulit,Cauetc a scrmento Pharisaeorum,alius, Quod est nypocrisis, ad Hucidotionem adiunxit. Quod sit bobscure Matthaeus ait, Peccatum in Spiritum sanctum non remitti nequc in hoc seculo,neque in futuro,Marcus planc nu quam remitti asseruit. Ioannos Euangelista alios quas spicilegius sequitur,ut quod alij omiserint prorsias, vel in quo signiscatu accipi cndum sit, non satis expres
rint, narret & expoliat. Matthaeus & Marcus accusatum Christum memorant,
quia dixisset, Solvite templum hoc, & in triduo reaedificabo illud: sed de quo
templo sensisset, relinquunt incertum,quod minimo reticendum D. Ioannes ratus, ic templo corporis sui istud ductum nobis palam fecit Tres ante D. Paulude institutione Eucliaristiae scripserunt, Matthaeus, Marcus & Lucas, diuersis temporibus,ne deessct elucidandi tempus & occasio, si qua elucidatione opus haberet insa ins itutio. Euangelistis quidem valde est familiare interserere voculam de breuera particulas, ad maiorem & certam, ubi subest aliqua ambiguitas, explicationem. An non illis tam facile fuisset, quam nunc est Sacramentariis, voculas clucidatorias admiscere, expositionis causa, promulgationi de Eucharistia, ut inter illos saltem unus icriberet, hoc significat corpus nacum, vel, hoc est corpus incum in mysterio, seu sacramentaliter, scii, laoc est corpus meum fide percipiendum, aut, hoc est sacramentum seu signum corporis mei,aut aliud simile - Quid si contra addiderunt, Coipus quod
pro Vobis datur, quod pro vobis frangitur, Poculum quod pro vobis funditur, ut consulto aditum Obstruerent Sacramentariorurn tutelis de commetis: de
50쪽
quo aliquis ex ipsis posterius seripsit, eὁ magis nonnulla addidit, quae proprietatem verborum confirmarent,S Sacramentariorum nebulas discuterent,quemadmodum infernis docebitur Z Neque vero usquam reperias adeo consentientes
Euangelistas, aut adeo verbis iisdem addictos, in enarranda de Christo historia, ut sunt in Eucharistiae destribenda institutione. Cum igitur potis luna illa
verba, hoc est corpus incum quod pro vobis datur, toties sine ulla mutatione, aut aliarum locutionum interpositione, repetiuerint: cum ca appositerint, quae tensum literalem adiuuant, de a figurato avocant, ut ne unus quidem praebeat tropi alicuius indicium, sicuti legenti & singula attentius consideranti apparebat : cum D. Ioannes illis perlectis, aut nullum verbum de ipsa Eucharistia secerit, aut propter Capcrnaitarum propositum scandalum facile potiteritvcrbaa- Itonim Euangelistarum inuertere& cmollire, contra tamen ad corroborandam institutionis proprietatem addiderit, Caro mea vere est cibus, & sanguis meus vere est potus: Pa ri quem ego dabo,caro mea est, quam ego dabo pro mundi vita: cum D. Pa ius oblatarimnaberet occasionem a Corinthii s dissidentibus, institutionis quoque tenorcin de sermonem inflectere, S suae gcnuinc veritati restituere, si ab ea verborum sonus abfuisici, tamen non sit ausus,edoctus a Domino , ipsam aliqua di stiuncula violare,aut alio detorqvcrc: tot Apostolorum certe eadem praecipuorum verbomin rcpctitio, vcritati s cst,vrai si mat Apostolus, impressio de inculcatio. Eadem, inquit, vobis scribere, milai non molestum,
vobis autem ασφαλις. securum scilices ac necessarium. N. uia quia scripturae pro-phetia seu intelligenti, propria non fit interpretatione: omnium ccci issima, tu
tis lima, ac similis maest reguli, quod ideo eadem doctrina de sentcntia in diuersis scripturae locis repetitur, ut ipsius Spiritus sancti interpretatio ex illa colla tione locorum inquiri& deprehcndi pollit. Praevidit sine dubio Spiritus, haec horreta dissidia in Ecclesia aliquando suboritura. An no consuluisset anxiis wnscientiis suci facere assumit in dilucida aliqua explicatione,si nolui siet verba insti tutς Eucharistiae in proprii significatione accipi ΘQuod autem veritas & proprietas verborum in institutione Eucharistiae prem Lis is longe ccior ac constantior appareat, quam in aliis articulis fidei, constat ex
hoc, quod alij sere omnes articuli aut in scripturis nonnullas vidcatur prae se ferre rum
contrarIctares, aut non uno ac plano genere dicendi comprehendi, sed aliquando in sensum oppositum verbis, quibus cnuntiantur, per alios scripturae locos distrahi. Lcgebant Arriani, Ego de pater unum sumus: de, hic est filius meus dilectis. Non defuerunt tamen illis ctiam in Evangelio ad literam ea de re posita testimonii, iii et corum haeres putabantur admodii patrocinari,ut, Pater maior me est, aut, Qui cum in figura Dei esset,aut,Cum sit sagura substatiae eius: atque alii, quae magno numero contra Catholicos allegabant. Valentintini, Marsionisti, mi i. atque alii incarnationis filii Dei hostes,legebant,Verbum caro fictiim cst,&,habitauit in nobis, atque omni, Euangelistarum de natiuitate Christi ex Maria vim gine testimonia: occurrebant tamen ipsis ex eisdem scripturis eadem quoque de re in speciem multa repugnantha, sicut, In similitudinem hominum fictiis,&, ora nil r. habitu inventum ut homo. De singulis fidei articulis licet cuique per scripturas decurrere, & contra ipsos haereticorum fundamenta anima sucrtere, quς strecoperiet de ipsis scripturiis ad verbum & literam expressia de desumpta. At in cisdem nullus textus de Eucharistia locutus, aduersatur naturali & literati institutionis intelligentiae: hullo loco traditur non dari corpus Domini in Eucliari stha, aut ibi est e formam solain seu figuram corporis, aut ibi inueniri tantum