Historiae ecclesiasticae Novi Testamenti, Enneas, seu Pars prima. Qua res Christianorum, Judaeorum, Gentilium, Muhammedanorum, iuxta novem, post natum Christum, primorum seculorum seriem, breviter, succinctè & aphoristicè primò proponuntur; ... Autho

271쪽

- ab ipsis, & malevole, quod ad hunc modum grassentur. Si quid peccarit, non

dubuille statim in pestimam partem interpretari, sed cogitare feCum, id est proprium hominis , debuis e potius te nitatem & mansuetudinem adierre ad suorum dogmatum dijudicationem. auo autem veluti furore quodam agitati, promiscue omnia damnent, in eo procrel C, ipsos animi sui morbum , & odit Virulentiam : Aristotelem ipsis in summo es

se pretio & nihil ab eo dictum emetam absurdb , vel aliene a nostra reli Rione, quod non defendant, quod non aliqua interpretatione, quantumvis lon- petita, circumvestiant, quo suus illi constet honos atque nominis eXiltimatio. Sibi vero non modo nullum tale beneficium aut adjumentum praestari se non solum; si qua parte sit nudus, ab ipsis non vestiri; verum etiam quibus in locis at que partjbus optime sit vestitus& armatus, magna cum injuria denudari r Poetuisse nimirum aliud adhiberi remedium, quod erat, ii se commonuissent, ut sua scripta vcl explicaret, Vel emendaret, vel non pertinaciter defenderet: qubd ntum non obtemperasset, errore com-

272쪽

CAp. i. De caus. Res adjuv. seu sbciis. , monstrato, liCuisse ipsis agere , quemadmodum Christus praecepit, &C. IX. Dissidia inaus adversariorum, incertitudo doctrinae, & οι- tum in assertione Papismi, tum refutatione Orthodoxiae, infirmitatem causae Pontificiae ita satis pro barunt , ut ipsi, quid statuendum,

quid rejiciendum , ad Concilium usque Tridentinum, ignorasse pene

videantur.

Regnum in se divisum non posse subsistere, Christi judicium est, Matth.

ia .as. Tale autem Papisimum fuisse, cur vel dubitemus Z Nota sunt perpetua ante Reformationem SCholarum & Conciliorum certamina, de autoritate Pontificis, subjecto peCcati originalis, viribus hominis lapsi ad Conversionem reliquis, Praedestinatione , Transsubstantiatione ,&C. de quibus &ipsi scriptores Pontificij,& nos alibi ex illis. Sed missas hac vice facturi Monomachias illas , ad examen Concilij I ridentini, Reformationis oCcasione deliberati , & tandem, quamvisi aegre, impetrati, accedimus, probaturi, i. Nescivisse fermh Ecclesiam Romanam, G a quidl

273쪽

Ηi t. Eccles. Sec. XVII. Pars V d quid vel chederet, vel coleret; adeb prolixis & suiuosis navigandum saltians actibus,antequam ad certorum decretorum portum veniretur. Adeb ut non in latucis tantum; sed & Doctoribus implicita

locum habuerit fides. a. Patres, veIuti Bileamos, ad maledicendum VoCatos, henedixisse Israςli, nullumque peue habitam Sessionem, quae non aliquid commo di nostris attulerit hypothetibus. 3. Non obscure ex universia Concilii Historia cod. ligi potuisse, Papatum ἀνίατον fuisse e ἁκοι--λα-τον, qubd ab unius vel Personae, vel Nationis arbitrio omnia dependerent,quae& Assessorum Hispanorum querela fuit; Vid. stor. Comi. pag. 239, conseri pag. 6 Io. 62I. 64. Necessarib ergo, cum in Scholis Pontificijs adeli incerta omnia essent, perplexa & intricata, solidius in solis sacris, literis quaerendum fuisse fundamentum. Initio statim Roformationis, cum, opinione Clari, latius serperet malum, a Leone Pontifice id solicitae impetrarunt preces, ut animum tandem ad inegotium tam momentosium ainplicaret. Cardinalibus itaque, Praelatis, Theologis & Canonistis in unum ConvinCatis , horum arbitrio rem totam permi tit. Ab his facillus lin eam sententiam itum

274쪽

CAP. 1 .de caus Reformat. adjuvieu sociis. 18 Iitum est, molimina ita formidabili Pont, fici j fulminis ictu dejicienda. Verum Ca.

nonistae cum Theologis, in modo haud quanquam consentiebant, his h vestigio dirarum sulmine feriendum censentibus: istu praeviam Citationem necessarib r quirentibus. Theolori assirmabant, impietatem doctrinae re rinata: csse manife- stam, qua ex libris in lucem emissis, qua eX concionibus propalam auditis. Respondebant alteri, notorietate non tolli iustam defensionem: eam jure tam divino, quam naturali omnibus licitam, citatis in eam rem vulgatis loCis Scripturae: e Nam ubio' Ubi eis Abel frater tum ' 'Et in exCidio V. Civitatum et Descendam, ct videbo. Addebant praeter haec, citationem factam ab Auditore Camerae, Cuius vi ac Virtute

judicium ad Cardinalem cajetanum Augustae fuerat remissum , utcunque impem sectum, satis manifeste arguere citandi necessitatem. Post multas disceptationes, Theologis sibi causae decisionem vendicantibus, in qua de fide & religio ne agebatur , iureconsultis rursus eundem sibi arrogantibus, quo ad modum formamque iudicii, adducta est in m

dium, eorum conciliandorum ratio, facta oegotii, in trcs partes, distinctione,

275쪽

Histor. Eccles. Sec. XVI. par . Doctrinam , libros & personam, Hist. Conc. Trid. lib. i. pag. 2O. Haec praeludia suturae erant Tragoediae. Cumque Bullam postea Leo in Lutherum ederet, quam varijsilia judiciis fuit exposita, hominum ut idem loquitur authqr, p. I i. J rerum intelligentium Θ Aliud alijs sentientibus; illud comprimis aegre serentibus, veluti insolens & novum, lor psitiones de diversis fidei capitibus Roma determinatas de solo pum

puratorum Patrum, aliorumque aulicorum com

pilis,non advocatis Episcoporum, ademicorum, Ur eruditorum in cateris Europa vim um seu

fragiis. Ubi de ipsis, quae Resormationem prae caeteris urgebant, reprimendis agebatur Indulgentiis, quam nihil habebat certi curia Romana Θ Adrianus VI.in sedem Pontificiam evectus, ipse Scholasticus, partibuS se suis probe defunctum sperabat, si diffficultates tolleret: Scrupulus in proportione haerebat, quo submoto, omnia recth habitura credidit. Sententia ejus

fuit . Quando Indulgentia conceditur alicui, qui eis modi pium opuι sit operaturus , seri posse, ut quis ita numeris omnibus opisue hoc fem iciat , ut Indulgentiam Fromereatur, ae cora- sequatur. Sin vero de perfectione debisa operi quid desit, tum operantem non totam conse qui Indulgentiam, sed partem tantum , Ψηa

276쪽

peri imperfecta proportione quadam restondeat.

Atque sic facile solvi, quod a Luthero objiciatur: urei fiat, ut denari' oblatione

tantus thesauri comparetur ' Sed dehortatus Pontificem Cardinalis C a jetanus, author ei fuit, ne eam reVelaret Veritatem, quam propter animarumsalui cm muliosis condes cibi ι celare; de eo potiUS Cogitaret,

quomodo res ad pristinum primigenium,i; statum reduceretur. Esse enim certissimum, utCunque Papa, beneficio Indulgentiarum, a quocunque genere poenae fideles positi liberare, lcgentibus tamen Decretales, liquidb apparere, Indulgentiam esse absolutionem spe liberationem solum a poenis in Confessione impositis. Itaque habita cura de reducendiS in praxin Canonibus poenitentiarijs , qui jam in desuetudinem abierant, & impositis siccundumaos Canones, confitentibus delicta, debitis & moderatis poenitentijS, Unumquemque & facile perspecturum Indulgentiarum necessitatem, ac utilitatem,ac casdem edulta perquisiturum,ad se grandi poenitentiarum onere liberandum. Valde haec probata suerunt Pontifici. Sed graviter re- liliit Laurentius muti Cardinalis , qui silentio haec omnia compesci maluit. Non

esse jam tempestivum de indulgentiis G qui

277쪽

quicquam disputare, ratus et Meminisset celebris loci in GAD, per ipsum in suo IV. Sententiarum libro citati , nempe:

Controversiam de valore Indulgentiarum in

antiquam esse, ct dubiam. Atque sic disci pulorum objectionibus ad eas Praeceptor, Adrianus, redactus fuit incitas, ut plane, an, & ubi de Indulgentiis, dispensationi-hus, aliisque Resormatio es et necessaria,

fluctuaret: Donec Franciscin Soderinsia,Praenestinus Cardinalis , s ομ et acturus, omnem Reformationem dissuaderet. Ex minimis , hic praetendit, initiis majora facit. secutura. Imperitam enim plebem, quae ex eventibus solet judicare, comperto semel, ex emendatione caepta, Pontificiam Ecclesiae gubernationem parte aliqua jure reprehensam, facile persuasuram sibi, non minus justas esse causas aliarum proponendarum, quae similem requirantemendationem. Atque sic, paulo post satis concedente Adriano, Gemens VII.

huic consilio et, libentius reliquit locum, qui, majori illud animadvertit Curiae Romanae bono fuisse suggestum. De ipsa Confessione Augustana . & authorum conatibus, non poterant non

aequiores judicare , ut Pontificia hinc Theo

278쪽

CAP. I . De caus .Ref. adiuv. seu sociis. IosTheologia in dubium vocaretur. Multi, cum Confestio Augustana publice recita- retur , de siniitra, quam de Resormatis Conceperant, opinione, remittentes, doctrinam eorum, multo minus quam olim existimassent, absurdam reputarunt, suorum ab illis permultos abusius jure reprehensos , confitentes , ut Pontificius loquitur Scriptor. Hi p. ncit. Trid p. 6o. Quid

quod, eodem teste, Cardinali, Matthaeus Langim, Archiepiscopus SalZburgensis, apud omnes ingenuE fuit fassus , Missa reforma' itionem videri Abi honestam , tibertatem quomvis cibis vescendi , esse natura conTenientem,

im , postulationem eam, ut homines Christiani humanorum mandatorum onere liberentur , justam & tequam esse : Sed ut

misellus Monachus omnes reformet , id. non esse tolerabile. Etiam Cornelius Scoperus, Caesaris Secretarius, interdum dicebat, Concionatores Protestantes , si bene num. maii fuissent, ab Lalis , quam vellem religimnem facile licitaturos, sit stra autem experitari ut ipsorum religio nis auri splendore collustrata,

ullam orbi lucemposita sul ere. Malum dubitandi, laboraret ne Eccle-clesia, an incolumis esset .sub Paulo lil. re. Puduit. Hic enim, ad alendam hominum lipem,delectis q. Cardinalibus,& s. Prae

279쪽

sulibus reformandae Curiae negotium semel atque iterum commisit : Unde tandem scripto tres, a quibus omnes in Ecclesia manarent,abusum, detecti sontes,quod reliquo Cardinalium Collegio commisium in sipongiam iterum mox incubuit. Etsi enim Iohannes Petrus Cur assa , Cardinalis Theatinus, acriter Rc formationem urge ret , Nicolaus tamen Scombergius Resol - mationis valde fuit impatiens : Unde &Pontifex emendationem supprimendam iterum censuit. Postea quam Vert, in Concilio Tridentino cum de ejus prius Epi theto prolixh, infelici omine, esset disputatum) Reformandi aliquam prae se tulis sient solicitudinem , non potuit in ipso statim limine de Methodo inter ipsos Convenire, reduvia ne prius curanda, an gra viores sanandi morbi ξ Qui cum Caesare faciebant, in hac fuerant sententia , fidei dogmata nullo cum operae positae pretio osse tractari, anteqUam Pastorum vitia, rade haereses prognatae , commoda Re- formatione auferrentur. EX a*s , pau

culi aliquot , judicabant a fidei capiti umendum initium: Fidem enim esse vitae Chiistianae basin. Terii' duo haec capita a distinctis Collegi js conjunctim tractari volebant Nec deerant, ex Galliae praesertim.

280쪽

CAp. I. de caus Reformat. adjuvdeussiciis sertim Antistitibus , qui caput de stabi. lienda pace primo ac praecipue tractandum censerent. Ita hactenus vulpecula Si insonis caudis obsequij caeci, colligatae, aversis erant vultibus , ad nocendum licEt convocatae, in ipso vestibulo. Mani festior deinceps haec erit άme α , ubi ad ipsum. ControVersiarum eXamen fuerit deventum. Cum de prima Resormatorum thesi , doctrinam universam fidei Christiana necessariam S. M. libris comprehendi; traditiones vero non siripim figmentum esse, ageretur neque de modo agendi, neque de re ipsa satis inter Patres convenire poterat. Curca modum, nolebant, qui causae

diffidebant, initium facere a Scriptura Sacra , consultius esse existimantes , si de Ecclesiae authoritate prius disceptaretur Posito enim fundamento, Ecclesiae simpliciter credendum; huic sine periculo cortera posse inaedificari. Haec Lunesii Franciscani fuit opinio , quae tamen suffragato res non habuit , quod haeretici etiam Ecclesiae , cui tantum ille deferret, aXioma sibi vendicarent. In re is a , F. Antonim Marinarim , Carmelita , tot difficultates reperit, ut existimarit a traditionum mentione pland abstinendum ; totaque sualdissertatione ita Romae cautum voluit, uti scruICI