장음표시 사용
441쪽
Cap. 3 a Defensio Sabbati Christinui
Subtilia disputationum in longum producere, & in minuta sila protrahere, ut sunt Arb nearum ex visceribus suis,) est, s sicitatem Evangem C Milo verrere ; eaque facere Abstrusa di Dissicilia, quae vellet Sacra Sriptura PAna esse e& Acilia; tam in Spectitatiuisquam in Fracticis. Ad ea potissimum intentos esse oportet, quae Sumantiam spectant S rimulis cultus; & de Orcumsonat bus minus esse sblicitos, nisi quatenus si ,serviunt &U- sonant res. Refice pr fanas ct aniles fabulus monet Timotheum Paulus ) teque potius in Pietate exerceto, I Tim. 8. Taliaque sunt ea, Ase Tangite, ne Gusate, ne Tractate, GL 2.2 21. aliaque horum similia ) quae ipso . pereunt ; quae ipso usu nihil emolu- .menti pariunt; seu - τα --τῆ γαrsunt ipso inu Eamusa. Et qui deiit si probe consideremus, quam grande nivium non raro patitur E esia Christiana ob Scrupulos male fundatos de rebus minutulis, & quam: andem materiam exiguus accendis ignis; omnino cautos esse oportebit, ne flammae fomitem apportemus, aut assim-dainus oleum.
De Pontidetis querimur nec immerito 3 quod Cultum suum gravant tanta caeremoniarum Multitudine, Gestuumque mimicorum; ut onςri foret ipse Nunertis, etiam si singui tim ferri postent. Quibus occupatus animus, nimis divertitur a Spirituali cultu, cui debeat maxime intentus cile. Sed est cur illi hoc ficianti Quippe cum cultus eorum pars magna vel tam si iste proferenda sit ut non audiatur, vel ea lingua quae non intelligatur: opus est ut adsit aliquid quod oeulo gratificetur, cum non aedilicetur Auris. Idemque fere malum contingit, quum ita distinentur hominum animi vanis subtilibusque Speculationibus, dubiisque E putationibus, ut a seriis Pietatis ossiciis divertantiir. Quod non ita dictum volo, quasi corporei cultus nulla sit habenda ratio, aut Circumstantiarum ad hunc s tantium. Nam Corpore pariter ac Animo serviendum Deo; h
bentque Actus Relisiosi, ut a bis dii, suas Loci, Temporis, Gestuumque Circumstantia ;; sic ut Animi cultui promovcndo maxime conducant, possintqui s
Decore & Commode administrari. Non ita tamen singulis Circumstantiis sic insistendum puto, quasi in his versetur Religionis summa, aut non possent illae prout fert occasio) v
Exempli gratia, Quum zo. 36. dicitur de Paulo, quod postis renibus cir is cum eis omnibus; num inde concludendum erit, 'uod non liceat nob a , Mao situ corporis quam lexis genibus orare λ Aut, quia dicit Christus 6. 6. Tu qream precaris int=oito is conclais Iuum, o clauso oris si e re ; mim concludendum erit, non alibi licere nobis habere preces qnam in Conclavi Z non in Cinnaculo, ello, aliove loco conam'do i Quumquemidem sinuitur, vo . s. vos igitur ita prece tui, Pater no re, M. Num inde concludemus quod infinitatum it hic scriptor, 32. non debere nos, in publicis conventibus, orationem dominicam adlii re, sed solis precibus privditi λ Aut, quia Chri itus pro- ponit hanc formulam, non nobis liceat aliis irem verbis uti, prout fert occasio λ Aut etiam, si a Clitatis celebravit Sacram Coenam, Vesperi, insuperuri camma, cum solis viris, eisque aeus irim, & omi diem sedentibus seu aescam nius; num inde concludemus, non licere nobis Mine aut Moiae e coelestara λ aut non in Aco hutn 8 nec cum famistis' aliove ni -ο ῖ aliove corporis graditu λ Non certe sic concludendum erit. Quamvis enim hae quas enu ineravimus Circi santiae sint Acisae, & quandoque tarsan Engendi, quiuia commodum
fuerit: Religiosis, tamen his inducere Id esstatem , quasi ex ossitura Diomo ; Bret quantum ego judico ) mera Supersitio, novumque iugum ponere disi sis in rebus mu
Oiod ad rem praesentem spectat, de observando Dre 2 ramulco dc non'Judaeorum Sabbato, tot taliaque nae dixisse puto, quae nacriso possint etiam huic Scriptori ne pensi-ianti ) sitisfacere; ne debeat ille male fundatam cili inionem suam turbare totam Eo
Mio tamen id usu venire; quod, quum quis peculiarem sibi notionem desponsaverit, cui impense lavet; eique iamdiu incuduerit, ut menti suae quasi serruminaverit; omnem captans umbram quae ipsi lavere videatur, omniaque noeligens aut etiam contemptim habens quae
adversentur, quod idiet hic scriptor;) haua uacile a concepta sententia dimovebitur. Quippe viis potest quicquam iam perspicue tradi, ut nullus sit cavillandi locus aut objici endi, siquis id satagat. Adeoque quem habitura sit ellectum haec distatatio apud hune scriptorem, aliosve siqui sunt , pariter sentientes ; non possim mihi spondere: sed Deo permit: dum est, qui sis docet ut nemo abus.
442쪽
Erum cum Nomen D spm ii ipsi tam impense placeati, ego ab initio) duo pro si ram Expedimenta, quorum utrumvn ni sit ipse minis disii is ipsi si abvenire posset; ut lis ei nobiscum non siti Disc. p. 9,& p. 9. M. Primum erat ut septimanam tham inchoare velit , die, qui Laum e dicitur. inippe.t Dies Dominicus quem Suis vocat) erit dies septimus. Num Septunus in continua sene ab Orbe primum condito, non dixerim, nec potvi ille dicere, an sit aut non sit.ὶ At Littemeris, sitae Septimanae, dies Septimus. Alierum si primum illud non satisficiat) hoc erat. Instituat ille Navi nem es cumcirca Terrarum Orbem; ut antehac e nostri4 ὶ kranciscio Dracus, nescio an omni lim prinnas. Ex Mari Atlantico, Occidentem versas, transiens per Fretum Magellanicum, ad Orientalem Indiam : Indesue rediens tusiim viaὶ per C ut quod dicitur Minae Spei. Sumatque secum comites itineris quos velis, ex eis qui de Sabbato juxta cumo sentiunis Atque observent illi cum hinc exeunt, Sabbatum suum diei Septimi quem Saturni vocant; atque se continue per totum iter ) quemque diem sPumum continue
Cur illi, diem filum septimum se sitis observasse non putaverint, ego non video : s nec dicit ille. , sed, itinere se peracto, invenient illi cum ad nos reoierint) eorum diem Septimum, coincitire cum nos bro Primo; atque sic deinceps in perpetuum : ut eundem utrique diem celebraturi simus; amicabili coincidenua; eum hoc suo discriminin quod,
quem illi vocent diem septimum, nos vocemus P imum.
Si quaerat, Quomodo possit hoc contingere λ clare ostensiim est, quod tum ita erit, tum
Nam, dato quod Terra sit rotunda; quodque Sol ab ortu procedat ad occasim : Ne cesse est ut ad partes ori tales prius perveniat, quam ad eas quae fiant magis Occidentales Prius in meridies erit, quam in Ea in Muta, Hibernia ; &
Si quaeratur, Quanto prius 8 Dicimus, Gradus quindecim Longitudinis, Occidentem ver sus, unam Horam exhibere. Puta, siquis Dubri, aut Tarmura' aliove portu orientaliis sta, in naviget ad Occidentalum oraru Hibernetae, aut paulo ultra; serius ibi continget Meridies, quasi una Hora: Eritque ibi Meridies, cum exam sit Hora prima post meridiem, eo loci unde discellerat. Et, eadem analogia, Pro Singulis quindecenis Gradibus comm tanda erit Una hora. Adeoque, cum circueundo per serit Uuum Circulum, graduum aco,
hoc ei vigesies & quater, gradus quindecim, scrius futurus est Meridici, Horis vi mi quatuor. Hoc est, erit ipsi reduci x circuitu boc iacto , adhuc Dio Saturni seu dici se mimus, in cum sit illis qui remanserint, Dies solis seu Dominicus. 3 Atque ita deinceps in perpetuum, ipsius dira Septimus, erit noster Primus. Et quidem, ii hoc circuitu i elo fiecomputandum erit; quidni sic jam computet, non video; potius quam ut turbet ordinem ab alias receptum per universitan orbem
Atque hoc quidem pacto quantum ego video ) ipsi plene satirictum iri dei L Dieii
enim in my. p. 39. Aversa tempora ortus o occasus Stai, tu variis in M,Au, rem neu in urbant; pii Ne ines, sae Dor sive brevior, ea caepta: Hes, ex tanetum AE . . iumque est, quod, qui ita circumnavigaverit mundum, habiturus est dira uno paucio. quam qui hic manserit. Sic accidit Draco nostio sociisque sui' at ue se aecidi eis omni bus qui sic, posi ςum, circumna runt; neque enim rarus est illa casus;) a que se tu turum erit eis omnibus, qui impos ferum sic circumnavigabunt. Quid ille laetendum s eat, post talem circumnavigationem aut quid tum putet sis lenes uni, , Mais suisive, qui sic circumnavigarunt; ego nescio; nec dicit ille. 'si putet, debui illi illos continuando pergere, sic computando ut in itinere sectum erat hoc ipsi desin plene titulacere: quippe tum ipsius dies septimus cum nostro primo Qui videt. - si recti scandum velit computum cum redierint, dies sic postra nuneupandos non prout eos in itinere nuncupaverint, sed prout ab eis numerati inerint qua hie in serint:
quid iactum erit de die qai eli sta deperditus λ quis septimanae dici erit ille putandus ' 'i Et
443쪽
Et quidem foebi computus in resti indus, ubinam id liciendum Q uJ Num postquam
in Augham redieri ni J an alicubi in itinere λSi dicat cum redi int. At inquam, eadem ro erit si in Gassam, L niam, MAAsicam, scaenderent, prius iram in As ibam appulerint; uno in ipsa ori ab I aera; quippe illi es in toto deinceps itinere, 'rem uno die tardior quam narum regionum incohe. Si alietibi in itinere rectilicandum dicat: Quaero, Quando, & Ubi, per Qum Regulam 8 Nam ubicunque id fiat, i in nunc dicendim erit Ges pro ruis momento dis
cendus erat Dies es tumi. ' . - ,
Si dicat Pri cntiae permittendum judicio ut loquivitur in Ducretionis ; Utta&'Quandri ruienda .erit compuli mutatio: Ego ide' non invitus dixerint. Sed tum, quam, Prii dentiae res est non quid Quarto Praecepto determinatum,) utro duorum dierum quibus dubitetur lebrandum erus hic loci a Sabbatum. Atqsse tum reciirrit ejus Magulari Expostulat. quij . p. ψ8, 80, 8 7. Ecquis I
quae Repagula satu Osram it Vlium, ne qreia libet introducaui in cissas Ego huic servori risi dere non suin si, citus. Sed, cum his depositus fueriὶξ rem sic propono. Si ad oc verbi gratia ) ricti Migris ci qucm locum puto non inhabitari, aut non a Christianis , Oilonia sorte locanda esset,. partim ex hominibus hinc ducendis in rim ex aliis ex Orientali Lutata a contraria patre venientibus. Dies qui ab eis, qui sinc na, ringant, dicendus esset secundunt eorum computiim verbi gratia I stati vi; ab eis, qui ex contraria palae adveniunt, dicendus esset secundum eorum computum ) Dies Susis. His celebrandus videbitur dies Dominicus hodie ; illis, potiridie: Vel, secundum hujus Scriptoris hypothesin, illis hodie celebrandum Sabbatum Iudaicum; his, pridie. Nullumne habitura est Sabbatum haec mixta Colonia , quia de nomin e diei non convenitῖ Hoc certe, Pri
cepto quarto repugnat. communi utriusque partis consensu determinandum erit. utro
duorum die laabebit Hoc so putaverim, si per eum siccat. in An alii hoc, alij illo die
celebrarent, secundum suum res etave compinum ρ Habc ego confusionem si vitari possit in nullatentis suaderem. Certum enim non posse utrumque esse septimum in continua fleab orbe primum condito; sorte neutrum: )d uter sit, nemo hominum dioe v biti Multumque ad communem aedificationem conducet, publicique cultus divini sole nitatens ut d utri e celebretur eodum die. Adeoque communi consilio statuendum de dierum alterutro nec multum interest quantum ego judico) de utro statinatur; caeteris circuit, si uiuis pariter se habenxibus. Et quidem Scriptorem hunc, si rem sedate pensitaveri, pariter iud, i ii existimo; setius elle, sic sabbatum celebrandum esse, quam non omnino ; & posthabendam ine temporis cireuiuit uitiam substantiae cultus..
444쪽
it igitur per hane n putationen, i iii China, Adia, Persia, A ne, Suraris, M. dies ad-hiae Saturini Mar. ii. sed pinis seriui ue donee ad Hierosolymam pervenitur, atque tum tandem si ego ipsum recte intuli o, ipse enim non dicit, quomodo tunc dacendus est dies ille ) Dicendus est Eis Stas Miri iΣ. Atque hane quidem veram esse Schematis sui talib.bitionem, atque ad mentem suam, mut verbis palicioribus i non misit ipse Jam vero, secondum hoc Schema sinain, erit, in Monte Sina ct prope aeanem, ipsique .lonae G est, s quippe nondum ad perventum est, cum lint hi loci omnes ad Orientem versus ab H ψοί- dicendus est Mur. ii. sed horis fere serius quam rura . Et ibeciatim ad Montem ar quem dicit ab Hierosolyma distare, ori ut ii
iis, gradibus 6; adeoque tempore priu' horae minutis M. Eritque adhiκ aera it, sed seriusquam Hiersolymae, di is assetis .36. Atque in Monte in es, Nar. ii. sed horis . fere Σε,prius quam Minoseirmae dea iam minus quam uno Minuto hqrario.ὶ Adeoque, si Cht
Hieroselymam, ibret iterum dies Iotus, mensis idem Ad ιυ urti atque si nerum rediis let ad renutem Obbeti eadem noete, seset denuo dici rcurii, mensis duodecimtis. At
Dum velo secundum hoc Schema suum computat diem Matii. inde ab Ilieroselyni do nec coitinim circumeundo pervenerit; hoc interiin ait se noemeninia fatuentas uimon. Inulligit credo in s i. -- Pri--; nam alias habet quisque locus suum Min idianum 3 At videtur haud satis intelligere, quid sit Pi mitis Adrian s. Quippe; per ris .in Meritaruion, illum intellaeuntis a quo numerare u pinius ῖ, α sic conti donec eodem iterum circumeundo pervenimus. Atque dum ille sic computat, se ab. Iocro ma initi b, ibi hie terminando,) Meridianus Hier 'niae Maiiuti nescientiὶ AL s Merisfamis, sibi pro arbitrio Lmptus. atque hactenus Schema suum, paneti,
hiberantibus Orientem vernis; vel in computantibu, Mi sic uer recerint. . .
si ille pro duplici ipsa com utandi modo omnino in sterens est, dives in his
verum. hac non stanse inditierentia, ego, 'aratum ad Ab iam, cui enu nipsos scit mali pag. a. diceremque Hem Satur in is S, quamosi c
445쪽
amus quem vocant, ramidiamim Fri quia se in dies suos computare
selent. Scd, quianium I. nam, non ei consciitarem, ut dicati tu Saturni horas i
seritis ; sta potius alas ham citius H ς 'urae ; quoniam in Papanis sic dies computant io . Non it quod habet ille M . p. a quod Verbuin Dei of A guti ius; sed, s praxis hac multum valet, quoniam ι erbi . hae in re determi
Atque hinc Ierimm suppetit Expedimentum, praeter ea duo quae ante suggesseram; P ta, Myamam adiret, Quippe, quem ille vocat a N Situ seu diem S um , h, ras Urierima quam Hierosolynue; est ille ipse dies, qui ibidem dicitur Hes Stas seu
Primit horis citius quam Hierosolymae. Adeoque ipsius Hes Septimus coincidet cum eorum iure Privis. Vel etiam, si nimis procul censeatur Uvami; idem het ii omin aueat, t. In tum, Persam, Italu em, ametiarn S tam, ualumve locum alium, qui sit ultra Hiero olyniam Orientem verius. Nam eorun hes Primus, coincido ipsis computante cum spiram. Moncndum item illud est, quam caute seligit ille ipsum AEquinoetii diem Maer. ii. pro initituendo suo calculo. Nam si quovis alio die quam AEquino orum altero; computum adorna let, Hori ut qui res cujus ipse videtur conscius Re . p. o. i rem totam tui ballent. Q. amvis in omia bus sub eodem Meridiano positis, Meridies eodem mi incato contingit, & pariter Nox mcdia i Solis tamen Orius di occasus aliis atque altis momentis contingunt alibi locorum iubeodem Meridiano. is dato, verbi gratia, quod Meridies L mi sit horis 3 min. 12 iurius quam Neobol mae, & sic semper: Solis tamen Oecatus, cli aliquan plus horis Α, aliquando non horis 2, imus quam Hieros mo ii quicquid id sit; hinc manifesto patet, quod secundum Sch a iuum alibi quam merti mar) potest idem dies indisserenter dici GH aiat Saturni, prunus aut septimis, prout ab Hier stura computemuo Ortentem versus aut Occidentem. Eademque niihi, quae prius, stat sententia; non turbandam cite Ecclesiae pacem & receptam praxm, ob male tundatam in opinionum, de diei circumflantra, qtiae nullatenus anacit ut loquitur ille, In
at ouum. Potest utique quis elle non minus tragi ut fervoris expers, suo Saturni Subbata, quam die Dis uiro.
O remem ab ripia. 2 Eamobrem M MAOMnino multa s uni, quae in V erbo Dei seu 2 riua ge determinantur in Thesi, quae in I thesi quando ad Praxm rediguntur in interventionem postulabunt pi-
irae humanae, aut Legaran Humanarum.
Celebrandum erat Pascha lege Divina in iacimo ρα aere Pimi Mira sis: sed judieiis
opus est ut constet, quis censendus sit Primus Moss,ex varie Fusiacua ditici decimus quartus. Prohibitum est Octavo Praecepto, Ne furemur; hoc est, ne id vicino nostro indebile , ramus quod suum est. At, quid si meum ec quid vicini mei, ex humanis legibus magna ex parte pendebit. Item, Quid cunicbmir Transgressio in terram suam; aut, Quo casu pollit ille quod aiunt in Foris iacere quod si icta est, aut aure sito excidere. . Prohibet Praxeptum ptimum, Nesar adulterium. Sed magna ex parte, ab humanis Iessibus pendebit, GH ha uta erit validum Matrimonium. Proni t Praxaeptum Sextum, Ne occidamus. Sed ex humanis legibus plurimum pendebit, Quid reputandiim erit justa sui Deiecto . Quid, Julium Belium; ci, Quo cani quis
judicandus lit reus capitis, seu morte plectendiis. , Pontilat PLaeceptum in intum, ut Patientes hon emus, caeteraque quae hinc dependent. Sed ex humanis lusibus nonnunquam pendebit, Quis lege censebitur verus Pater. Pitta,
si vidua cx priore marito relicta gravida, alteri nupserit i quod aliquando fit 3 ante. puerperium ; quaeri potest, Utri marito lueres censebitur qui nascetur illius 3 Num priori marito, qui genuilla praesumatur λ an posteriori, in cujus conjugio nasei luse an utrique8 Quod humanis ictibus determinandum eri L Item, si durus pater a meaam adulto iniqua postulet, puta, ut vereditate mea cedam,ὶ dubitari possit, Quatenus ei obtemperandum iu ; aut, an licite possim cum eo aure coni ere aut etiam, M possim Justa de causa ) vim vi repellemide que de aliis si periori cim latio .constit .
446쪽
D f ess, Subbati Christoni. Cap.
IMA I riis Ninis, . 21. similestiue, in lubent suas subintelle Ibi toris. Ne benim dubitet quin, quibus hun in casidiis, Ore cre liueat, in justi sui De res e, in justo Arab, in C tis usu ficus, similibus . in Et, non intime Mandato, I orat, mos trem : & fissi orante Fines Aus sm m inin M, GL 3.ao ; non dubium et L quin niuiti contingant casus, quibus non teneamur imperara facere. lus casibus, interponendae Prius vitae locus eriti Non quidem ut Legem Divinam Abrogemus, aboleamus, aut casum ivinamus sed ut judicemus, quaenam sit vera Letis In lentis his in insibus.
Item in illa de Sabbato Lege, I prium refuses; Quo non oblime, dicit Domi
A Bram M. Arto ; consequenter, scopo Humid elle ut sit m si ii spirituale es temporale , non in Dammim erus. Atque agnoscit hic Scriptor, quod C. trio emergenti Au Nec ratis a se coe e, operari lictati puta, in inlium Coii flagrati inie ;nemini dubium ella potest, quin laborare liceat ad exit endium ignem. In quibus casibus singulis, Pra seni in locus est; ine in quidem, non inurendae. Non quasi Prudentiae nostrae permissium sit, an velimus Divinae Legi obedire; ita, ut prudent eludicemus, quid laciendi in velati hi ita casibus. Lex Divina. Neque aliis opus erit quis' queritiit hic Seriptor in Soras o Repagulis ad cohibendam Prudentiam nostram his in re. bus, quam in aliis omnibus P uantia M. Cavendum utique ne taberrau nos a Mura iacentiam aut Abiae nem. Atque illud Aristotelis A ἀ - ἰ συνι ια - - , locum tabet
Et speciatim, cum postulat Praeceptum Quartum, ut Sabbatum Sancti Petur; potest tomen, multis in casibus, Prudentia opus este, ct humana lege, quo audicetur, Quas Dies sit pro sabbato reputandus. Et quamvis statuit his Scriptor, Oportere diem est e Minimum itim continua serie ab Orbe condito ; nihilo tamen certiores hine Uscimur. Quamvis enim ipse toties, atque tam acriter, contra Graisione , exclamat; ut cui nulla sit adhibia si fides : neces le tamen eris, ut mustum Trata vis admittat ipse, prii liquam nobis probare possit, Quis sit ille dies Mi us ab Orbe primum condito continue mimerandux Et quidem ego plane sentio, quod, si Scriptor hic terio pensitaverit, quid ipse senserit
faciendum Draco ne siri, si rasiti liis ite qui . si illi . sic Circua erint terrarum in tam,) cum iis circite isti herdiderint dictu: norum duorum alterum judicaturo, ibret. Nempe; vel, cum in signam redierint, conuntiandum cile computum quem in itinere
observassent ; diemque Saturni reputindum eis elle quem ille computus indicaret; atque tune ipsius Sabbatum tari Satrum coincideret eum nostro, ara Hei Z iuisiti v i, Micubi nillificandum Ele computum, sive in Itinere, sive quum domum Redierim, ibique incipiendum este, Hem Stas appellare, quem jam mo appellaverant onem Grais i. Jam vero, cum nihil in Na rura re rem sit, quo determinetur, Ubi 'rteat hanc Mutatio nem seu Correctionem fieri; nihilque in Dri a Lage, quod indicat, Ubi aleat Gi vi detur rarum magis congruum, Ii vetus inter Aut, in ut ibi rectissimur domi utiis,
ubi statuitur iud ad placuum statuinir j, qui dicitur Dimita Aor ianus quo Longitudinum Madus numeramus 1, 3, M. usque ad asso, quando huc iteriam cireueundo ad G mus. Indeque 1, 3, d c. ut prius Hae Piri s dianus, tempore Pt is, censebatur circa Occidentalem oram Afris unde gradus Longitudinis numerabamur Orientem versus ὶ i, 2, 3, M. quoniam haee erat extrema pars, tunc noti Orbis, Occidentem versas. Recentiores G igraphi propter M.te Insillas magis ad Occidentem vergente i Meridianum Primum nunc magis ad occidentem sciuiunt, gradibus quasi io aut i s. in hoc consentiunt omnes, quod interme dius sit uiter continentem nostram ct continentem Amerinae. Atque si ab illo Meridian ut inchoamus Lingit O Padus numerare, sic inchoemus Diermn Nomenclaturam, iisdem ultimo dicendus est et dies Siturari, ibique primo dies Atas. Adeoque a d ilhun Me ridianum deberent hi circumnam antes rintho re computum; ad erus videntem diem diem S iis; ad orientem, diem Ss .
Dieat lors ui quod, hoc posito, si noster Dies Dominicus dicatur diis Stas, censendi ei irit Nis is Eae incube sium celebrare Sabbatum die Lunae; ut qui sint ultra illum Meridi
Quod quidem verum est.. si ab eodem principio inchoemia longi uidimam calculum a Nomenclaturam Dierum. Atque hoc est quod ab initio insinuabam; nempe, dis, polle, an nos di illi diecndi simus eodem die celebrare Sabbatiun in Adeoquejam dixi, a M
Sed tuumque arbitrarium est, &mere a placi uim ; neque ulla est nec stari, uiri usque connexio, vel in Natura rerum vel in Verbo Divino. quit, hac in re, majoris in merui est, ierum commodo, quam calculi concinnitati prospicem 'Et Qui , si velle
447쪽
mus utrumque anciliare, nainoris est negotii, Calculum Longitudinum, Dietiun Nomen clatune accommolire, qiram hane illi, ut mox dicetur. Quod aute in de P . scia dicitur, totam P m e Continentem actue spectes; eademque Decisio pariter respiciet Ameri in totam, cum, qui seni censeri sistet Primus Me ridiantis, est nobis illisque=intermedius in cumque res ta de Dierum computo ὶ jam sit
communi omnium consensu lubilitii, & viii recepta i nullo modo sisaderem ego, ut rem eam tollicitemus.
Est enim Meridiani Primi assignatio res mere Arbitraria. Quique jam in ri selet citra Americam; potuisset Hua Americam amori, si sie hominibus placcillet, tuissetque iis a remporibus Ptolemo nota. tumentque gradus Longitudiniuit inde ad incidentem numerari, si id hominibus placuis let, prout nunc numerati sistent ad Orientem. Potes ite nunc si placueritὶ sic censeri Primus Meridianus. Et ouidem nunc censeri sistet quali io aut is gradibus nimis ad Occidentem quam censebat πιο --. Imo quisque I bularum Geographicarum descriptor, pro arbitrio suo, suum sibi figit Meridianum I imum, indeque complicit Longitudinum si us. Israhesu, ab Grais irro suo, ultra citraque compittat; Alii a Lininis ; Alii a Gma vel Parisiis; atque hic Scriptor ut supra diximus)ab Hiero γ' Eiique pure Arbitrarium, an velimus Disrum Nomenclaturam inchoare ab illo Meridiano, an aliunde. Ad ue mere Arbitrarium est, s& pro hominum prudentia, ct rerum con modis determinandum, in an dra ille sit, in Ameraca, dicendus Dies Stas, an Dies Amiae. N, hil utique cum 2 Miro Piaecepto. aut alibi in Satris Deteris, quod hoc determinet. Sed cum na contigerit, ut incolas acceperit innerica hodierna Christianos intelligo ) ab Eur , Occidentem versus navigantes nulla consideratione habito de Meridiam Prisui tirantitu; in huic filium est, quod iis diebus imposuerint Nomina, prout ipsis hinc ed Na- .visaiuibus apparuerint. Quodst ab aut orientali Lm , aut Insula ripa , transi-illent i Orientem versus in Incolae Christiani primi; qui iam dieitur a nostris in diis
diceretur ab illis pari ration o) dies Iamiae: & utrovis modo Princeptum cum paritet
Atque ob similem rati em, qui nunc sunt in L is, cima, & I a Christiani, eum ex Ho ιγ nostra eo pervenerint navigando, sic dies illic appellant prout ipsis videbantur
dicendi in Navigatione sua.. Verum quidem est, quod 'rs aliqua illius diei, quem nos Domini uni dicimus sed ex sua pari, in m us Q ni par 'i o i ii is communis & Japanensibus: sed pars valde exigua ejusdem diei Communis ia uentibus, & Americanis Occidentalioribus: Pura, hora undecima vespertina in ne tum altero 1 aut adhuc serius; quae sit hora prima matutina in altero; ut vix hora una aut altera nostra diei cum utrisque communicet; secundum charias Geograe icas antiquiores; secundum Chartas recenti liquanto plus; ὶ censetur tamen assim dira Suis in singuatis. Nec male sic censetur. sed pro humana Pimsentia sic censetur : quoniam Mecipuum Commercium, & rerum agendarum ratio, uti in . Trica in cum ira pacisi potius quam aes unis. Adeoque consi acur erica traminum ad occiden ' ab Europaeis, potius quam ut ad Ori mem ab Asa-nic Atque ite in Tabulis Geographicis locari solet diesque ite nominantur: ὶ quamvis etiamnum Longitudines numeremus ut , Meridiano interjecto Joterit autem sabsque magno incommodoὶ si sis hominibus visum erit, Meridianus Primus jam censetur aliquot gradibus nam ad occidente quam erat Piud licio iami , --ι α .: ratisicrri, atque inter eam α' am censeri,d ubi mutatur communi omnium consensu dierum nominatio. sed non tanti est Meridiani Primi positio, ut de ea simus admodum s, quae & indio pro Geographorum arbitrio mutari selet. Haec autem non eo dilia sunt omnia, ut novos iniliciam scrupulos de dis Dominico, sive a nobis sive ab Americanis observando, aut computo utrobi vis mutando, qui jam usii reciboitur, nec scio quomodo pollion melius mutari: sed ut reapse oliendam, quam omnino
diis, in hoc aut illo loco. Adeoque non putandum sit, Quartum Praeceptum ad hujus m Circumstantiarum minutias respicere, quae substantiam cultus non attingunt. Exigit Quartum Praeceptum, ut, sex alas orae arti laboris, Semirro Q bretiar Sabb tum Satillae Requietis. De observando Septimo in continua serie ab Orbe primi mrito,
nihil didit. Nec eii possibile, ut nos jam certo sciamus, quis sit ille dies. Obsecvarunt Deo hunc illis per et indicam , ut Si num Chatieleris uni quoi Gentibus dis guerentur 3 septimum in continua seris a m1m descensu me: sed quomodo hoc ad nos periincat, non video, & quidem si nos spectaret, non video undecora simus, quis ille sic iuni jam inde a Resui ctione chris illum obses amus diem septimum, cum nos eximi inimis continue punium a christi Resurrectione&dis Dominiis ab A tolis ob sax to: a civis scilicet a Traditi te omniumque temporum Historia certi
448쪽
esse polli,nun ; nec aliud stappetu aestimanda medium, si ibrae qiuod non existi b) Oleuiolapsi simus. Hunc diem nos possessione tenemus, atque per multas Annorum Centurias retinuimus, ct quod dici solet in Pus aeniis putre es ram. Si quis nos velit Pollestione deturbare, meliorem oportet titulum prosei' quam quo nos tenemus. Mutare, sella Mutandi ostia, stultum est. Si velit hae Scriptor nobis inducere necessitatem, ut ab instituto Divin Jobservandi diem Judaicum continue Septimum a pruno descensu Mannae, saltem si is fucti:
die, Sabbati Iudaici tempore Christi ; j ostendat oportet, quis sit ille dies, meliori argu medio si ponit , quam Communi Traditione; &, quo jure nos ad eum diem obligamur, i fuerat citaracter seu Signum Distinctivum p. si uniret, quem ille censet filii Ie mamricob .un YDi vis D 3 ab aliis omnibus Nationibus, ut erat cir messem P rem in Mae. mi quidem Character Distinetivus si pariter cellaverit, quum satirarerer rL nus sit morte Christi diruptus; parili siperstitionis nota notandi erunt, qui nimiis mane ob tenderint necessitateii, & qui Orc ciminis. Quam aliquandiu Judaeis indulgendam cem suerunt Apostoli, sed non Uentibus inducendam.
A Pse viseni quantum mihi videtur, satis) ea omnia quae erant alicujus momenti. I x hanc rem peelantia, quae in Seriptoris hujus in sui e & Re catione occurrebam, inmitis nonnullis, quae erant alio speruntia, vel ad hominem dicta.) idque eo fusius,
propter multa quae obito occurrebant discutienda. In quorum nonnullis liquando videamur
quod non inficior Viris quibusdam eruditis , qui his de rebus scripserunt) diversa - ientale; hanc taeniamiaeu uu petim ue escissem. Et quidem si ipsi vidit leni ici bene penit alent, quae jam diximus, fieri potest ut ipsi nobiscum juxta senserint. Summam rei
quod spectat: Iuxta moelim sciat ire puto plerosque omnes, paucissimis excepit Licini summatim recensere eorum praecipua, quae mihi ciun hoc scriptore fuere dissi sata. Quod cor tis, ut vis c u uitione de Spiritii San s κ inis eris, ego ipsi iustas consitatio. sed non su=Imm, . ut a Patre & spiritu Samio contiadesin '
opin Me me, aut Re v te, ante hominis : qui non contigit, nisi dis Mundum conditum. ε - Conicitio etiam, quod Deus Mundum creavit Sex diebus. Nempe, quod singulis horum sex dierum, aliquid Creavit mus, prout in Cap. i. Genesum narratur. Sed qua parte cujus que ciet hoc aut illud secerit, nos nescimus: nec scimus quod totum Elam creando impen- rit. t in C eatio His , quod videtur ultimum Creationis opus, in aliquanto prius ei
bi tuta, quam sue diei Sexti. Erat enim illa post adducta ad . M m, eique data initorem, di suur imoni institutum,& nedictis Nuptialis prolata, scire
Consentio item, quod aee rem, fuerunt Megpera O M ne, hoc est Teneprae du Tisi ; & secundo similiter, caeteriique ;) sueruntque Tenebrae mares tace. Sed 7tiam is fuerant Tenebrae antequam dixit Deus, mi L me, num praecise hiaris non plus h nusve, ut praesumere videtur hic Scraptor,ὶ nescimus. Nedum quod quisque dies aue perirab Oecoti Stas, cum nondum Sol literit; in quod toties ingeminat hic Scriptor. Neque qhod inchoandus sit quisque dies ab Occasu Llis. De quo nihil reperio in Sacris Liter Et siquid tale occurrat apud Rabbuios Hebraeos post natum Crisimi pauci siquidem, siquieorum ulli, sunt ea aetate antiquiores; in non video quin possint Christiani post id empo ris haud minus feliciter intelligere sacra Biblia quam ipsi Judaei Quod uetiam in veteri tum in Novo Testamento reputantur dies a Media Nocte, potius quam ad occasu Solis, inde pille, certum est: Vesiperamque ad diem praecedentem, potius quam ad sequentem, pati
Consentio item, quodHe Septimo Rouievis Deus, seu Creando ce est , sueritque hieprimus Dies sita non primum momentum quo Creando ostinuerit. Consciatio item, quod Di i Septimo An xit, eumni si est Deus ; qui is sit quod hisce vocibus hie significetur. Puta, beneaem di uim de benefico opere nunc diem cetiis it & issi ruit; forte Phram ne de Semine Mutat is contristius Caput S pentis tum laeta. in quod diebus Oetavo & Sequentibus non fixit, quamvis & his a Creatido a c itinuerit. Sed qua hora hi us diei hoc. fixerit, aut inceperit Miletificare, nesciuatis; ii dum quod inceperit ab ipso soli, Occasu. Neque etiam quod hoe nctum filarit duranae Oam nocenti e ipsius Atacuis; quod contendit die scriptor, nulla probatione alta ,sed neque
449쪽
n diserte dicituri; quod A. rasse a diem illum Sanct carami aut C rara . aut quia ipsis m -- erat sic facere. Nuduni quod ipsis inquitiatum erat per omnia Duma ire , diem quemque septimum celebrare Inme ab iri te orem m& visum a m laevincia intem F; quod G ndit hic scriptor. Nullaque quod se in extant Citigia in historia Pris sacra vel Prolatia , quod ullum deinceps celebratum siem Sab batuli, ante illud Placia. 16. post Israelitarum Exitum ext v ii aut ipsi iiii A P, Subbari pri usu tuin; ult nive gentem, Ju is Exceptis, ame tristian inuti ,ὶ tempora sua per Hebdonfidas mensurcula; neque ips)s Judaeo ante exitum illum ex AEgypto Noluit interim pertinaciter nes re propter illam retrosipetaonem in Quarto ptiecepto quin sorte si ierit a pio viro in aetate urinaa ) sistatum aliquandiu ce ratum, quamvis illud non dis me dicatur, nec sic utile constat.ὶ Et metuo in sequemibus insuetudinem abierit. v concedo etiam, quod i ,si Iuraelitariim exitum ex t injuniuim nerit ipse Heb. domadale Sabbatum observandum: Nempe, diem continue. Septimum 1 primo descensu, Miae. Sed, an dies ille Septimus, suerit item continue septimus ast ira Learmis; non liquet. Sed neque certum est, quod fuerit hic idem continue observatus usque ad christitemvoci , ct noti durante Ca vitate Babilonica, aut alias) interruptus: & tandem 1 Ne innia restituriri ; nempe vel eo ipso die, si tum innotuerit; vel alio forte aliquo, si ipsius neglecta interces ierat oblivio.Neque lique ullam aliam sciat tu exceptisJucten ameta tristi tempora, distili Mile sita tempora per o rorari Hebae matara, ut solitum erat, per Mense, α
ncedo etiam in Decalogi pila pro injunctum esse H madi 8 Hatum Nempe, is Her, rivi e Hum cile tale Septo . Sed, o ita dies ille sit inde adtinent mundi septimus continue a primo descensu aluum virago M a tii, , non hiereper i dum quod sit continue m unius ab orbe primum condito. Sed credo nostruin .nem 2 misum, non minus iatisfacere tum tum iurentis imi Pi epith quam Judaeorum illud Sabbatum a descensu Minuae continue numeratum. Eumque'man minus pucificatum esse per priccin C in & oti um suorunt; totiusque Eresesi ecbris a me. Imrinime Cis icti continue numeratum;) quam erat ille per descensu 'ri'. ii innue Apostolisium rus ndicat u Mem. Neque minori cunilat e identi quod κοῦ , Hei nummi i diei nostri Prumὶ idem ipse sit, qui cominua seriei equitior a ae te T i,nen ii quin, cuia ipsius alas Siturni continua serie sequii r a Judaeor ni Sus ara dicis septimi , vadem siquulem communi Traditione constat utrumque. Et mulioqui dem evulentius, quam quod noster ii ea d. vi sit septimus in continua ierie ab O b pii
interim Suscepti mei utramquc partem me itas coniecisse confido: Tum, Quod Dici imi picus iit , nobis observandus; Tum, Quod ad sabbatum Judaicum non teneantur. Qitia quamvis iuerit Iudae aliquandiu indultum ut erat Circumcisio rei uique Ritus Mosiuei 3 mn erat Genti inis imponendum. Deniniae his Discentauo de observando Die D minico in a me suscepta est; non quod mihi gratum sit mim iam Scriptorc conten ei cui nil mali volui, aut etiamnum volo : ὶ ita quod doctrinam Christianam sin re magni momenti desindoidam putaverim. scin osque. non ullorum i esto. animis in amovendos; verumque Dei cultum proin v um. Faxi Deus, ut opi xx m iii in 'rtiatur.
450쪽
eram, Reverendo viri Tra lauri Tui de S Mauo Chri .im panem
aliae ita placuit, ut avide quaererem Sm ma perlecta. , non potui mirari amplam illam Ingenii mensuram, quam tibi Deus, ex bonis Me sim ius. pertire dignatiis est, prae aliis multis Piis Eruditis Viris; qui rem Salari amt hae ila tm runt, ct contra P arcum S: Uinr disputarunt ea infirmitine, ut inde sis balariis sim tuus iuuantum in eorum errore perseverandi Clim e in ea verse faciderim,s Q. 91. - μή frei mata sis, tu piseri is ex tua potius patrie e ratum se, furi mc praui exceptis in totius m si e ce orant Dion D mimcmn; Ccepi de meipso pariter cogitare; o. sebum L antes non Baptizanais esse, tam ante Infantias contra tententiati : Em-dusiim Paessi baptis mim, & Christianoriun sere onituum. Coepique cogitare . ex meas nati parte ' intulit elle, potius quam ex tota sae paucillimis exceptis i communita eo dii ana, qui A: 'ia sino limque vir Clistissime, ἡ es iusibile π. 3 4, uiciti. Haedo bapti una approbare; ausus' sum ad te imbere, i laturus, quaena ea lint ex ocris Literis tundamina, unde tibi latisfacias hae in re. iraeeipua ratio, qua conu iam baptis inum persuasus itam, haec est, inod non uis hi,m in Sacris Literis' vel disertis vobis, vel per nauiralem aliquam & necessimain eo sequentiam, hanc cile Divinani Voluntatem, iit Fidelium' insanies sint, tuli uuia i Damitandi. Non invenio, vel Praeceptum aliquod ui baptiuntur ; vel quod a vinei aut ipse Graiius, Musve Dyo F sui tenus apparet) Iolantes verbi cseio quidem uod D. Hammmaeus, ct D. a, des prout te iam dici volunt o. niensis Societas, de tali Institutione praesumun , ex seni aetiissili Miit e tunc inter lud is tapi, 'randi Ini intes Proselytorum; quodque Christus eaten sic accommodavit Judae imi quo i scis alliceret; atque Inianto inclusit meo de Baptis urate Praerepto Genera de Gessi bus Bapti audis, civiud: Insinita suerint Irars es tam. Verum reo non invenio talena conii tudineam in Sacris Literis memoratavi, ain quod habuerit Ialutionem Divinam. Et quidum ai' scripta illa , imo probatum minx miluisse apud Judaeos Consuetudinent, tempori: servitoris nostri, fiterint indutiae Aut in tatis; non tamen video, cur putem voluisse Christum P o ptis mimi instituo ii Jud infidelibus graui rara vellet; cum illi sint pars mi Num G Miri tuo deinc inum nomine lint illae intelligendi. Ui Baptismi I nimis de Ga luit, tuti de res tam singularii, ut D. r. . mirati sint, interro me , ω Ascios tu, I, dcc Sic, quem Christus ius inuit Mi sinu, non erat ex Traditione Iudaicue aut Esementis Pitta his M - , sed is ire versis ab omni Bapti sinate Judaico. Quod ν imo A is , ipseque D tuus nos', primo sinci 'ad , atque tum Discipulo, M sictos in Apti l ut, lique puto ex λι. q. a. Sed, quod Discipulorum horum Infauus etiam Ba raverint, don invenio; quasi ivis novorum Proclytorum l
Ui M secit Dominus noster, per postolos sum, i r Iud eos; sic. per eos in m tarcentes: & nusquam reperio in s. Sc itura, quod G is cui uerentur aut tur Proselyti, eo quod es lent Christiani; aut quod eorum Iutintra silerint eo nomine i
Poteris tu, credo, me certior secere, num in m uerit apis i cos alias Me mimies, quod Magubi celebres ibilabant Bapti sinate Discipulaa suos mitiare. Quod sinis velisnule videretur, quod Baptis inum instituerit christia ex tali aliqua consura.