장음표시 사용
61쪽
pra diuersa diuersarum esse oportet Uera usura te pen in Ar st fianose solus praepotens Deus potest; propterea qui bee acrim i de amperis rutari volunt tenorare videnturiquid inter Deum: hqm Ex bit. nem intersit. Praeterquam quod quomodo proprietates gene- in Ti. Tatιm nobis innascantur determinare alterius negotj est, bavi ucsionem consulto taetermittemus, quomodo autem ex cerebro in corpus influat satis apertum est: iam hec vis continetur suo genere motus ues taru, hec auremflectat ad facultatem Vimalium,que influit in corpas,tanquam lumen in Diapbanfir Verum e x cerebro influit non tantum is motus simpliciter, sed determinate etiam xis motκs ob ritu,quia νει talis insiuit, qua ita innascitur innascitur autem o vis ridendi Atque hec de rationem testatis ridendi Veniamus ergo ad actum,Citius quidem consideratio pollulat,ν privis geocratim, dein is speciatim ii qualibet illiinspecie pertrauetur. Gemralis coinsideratio is
clarius percipiatur posularet, ν prius byctorice referremus quom ouoia trinnenta risus sese habeant quando striissos i indo autems ι ratione fiat,ut eum ridiculum objcitur, ea imili umenta se habeant, operentum eo modo, quo lusorieridisium esset fieri risum essed delictorica narratione Distrumento . rum nihil est, quod docatur, quia satis manifes .est, quotieΟέμπquem aliquis motus volvatarius lis Hos illius motus ad I u principia contrahi Hac ergo ratione se habebunt in risu D apbragma etiam. muscuiι buccarum. De Diapbragmatis motu in mouendo Thoeacea stultus ea apud Authores noD- ιιs adhuc explicata nihilominus ego ic sentiam perspicue demonstrabo: Quod silicet cum Diapbragma in medios habeat caput o principium visupra dictum est verismile mihi sit,ut contrabatur in se ipsum . hac ratione contrahendo Gctoris inferiorem terminum extrema coctarum costringat pectus,non bi quoque sursum vellens dilatetur vero nullo L auuante musculo latura ter, o Ponte quasi ussinimsuum proprium reuiens,quod facilem,quia osseum urumq- est opitii ιautur tamen maioribus dilatationibus musculi alj,qui mou tpeci. ι , de quibus mentio es paedanatomicos Sed Iam nos libr. de
dilatationem dιcimus, Galenus contra decontrati cm iu/κ mo misexpiramus aperte enunciat. Verκm non est iu uitante quae te ea, itisionis discutiendae locus: Dicendum autem 'pei est, quomodo vel . iLaulpat , ut presente idu:tlatim culιtiu contra 'al:tum G c. I a.
62쪽
faciant risit . Nam eiusmodi obiectum in genere Foeba-let,ut pariat in nobis utitiam, si quid enim uenusi,si quid grati,uel ludicri, vel noui repente nobis occurrat, animogesimas raga vero latitia non immodica propter quendam excitatum ea-Iorem, eo . spiritu dilatantur atque ita inuitatur voluntas ad ea instrumenta mouenda, Insffrumenta uero partes illas mo-xentes faciunt risum,quemadmodum videmus'. Quod aute fiat, ut latitia excitet calorem, dilatet cor, spiritus,tyudex ia-t:tia ipsius natura prouenit. Quod insuper ad hane dilatationem invitetur voluntas ad mouendum, causa est finis, O GD-ctus risus ipsius Multum enim refert,ut fiat risus, tunc maximosa quando obiectum ipsum praeest, qua de re, o no pau- ea dicta furitsuperius, eum de causa finali ageretur, o reliqua
dicentur capite sequenti: Tonremo autem cur fiat, ut cur voluntas eo modo inuitatur statim dictos musculos moueat; boeperinde esset,ac si quereretur, cur eum uolumus natim moue musad autem inuentu dissicile admodum videtur Mirum enim
act,quodsi brachium mouere uelim,inter ipsum uelle, o mou re, nullum temporis spatium intercedat .rmante Galeno .Hanc rem tamen , si ab Arinotele praeclare explicatam habemus lib. 'hen libello si motu, tamen paucis percurreresqn alienum exinia Flas, mamus: His igitur sumptis que ibi ab Arisotele traduntur, diacimus sensum in primis vel intellectomem facere imaginationem,rma nationem autem excitare appetitum,hunc ver,alterationem, passionem causare in spiritu,a qua spiritus ipse mouetur ad quem motum moueri sensus o musculos, inde vero moueri, inpartes que ad uoluntatis libitum mouende sunt. Guod autemsensus . intellectio faciant imaginationem satis manifesum eri,ut dicitur ab Aristotelem a. s. Quod uer3 imaginatio appetitum excitet, hoc etiam manifestum eri nam siue voluptas, siue dolorsequatur imaginationem appetitus siempersequitur huiusfugiendi, illius uer) obtinendae: Quod preterea appetitus alteret,nemini dubium uicitur ab Artotela apertulime cap. . 8. Adde etii quod manifestum eu,quia nascitur asensatione, qua passio quidam est, ct experientia confirmatur,cum ad omnes, O singulos appetitus perturbationes nasci videamus: Quod autem ad banc alterationem, passionem moueantu lyiritus habetur ex Arin. c. 6. O probabile quidem eII. Namua omnianians actione coauemunt Piritus, corpora
63쪽
filicet impetentia, o facile ad quam is minomam actionem moυιlia, ct cum corpora tenmissima sitit ad alterationes suscipiendas sunt promissime . Ergo cumnsensatio, quam sequitur sippetitus mouentur phantasmata quefortesunt inspiritu ipso, Nel certὰ mouetur piritus ipse Quomodo autem ad talem spiriritus motionem moueri olsint singule corporis partes,sus a
uende sunt perbelle declara ur ab Arιst.tem omis exemplo,cuiuo, et exiguo motu movetur, moderatur tota Vbuis: Itaque et I pusillum spiritus motum sequitur partium voluntarium motu Iadpiritus autem hic, nec se est, vult circa primam mouedi primcipium,quod ex Aristotele est Cor ex Galeno uerδ cerebrum Inue enim appetitus moued propagatur usque ad ipsius motio nis instrumenta, qui mus ιιlisunt ea ratione, qua dictum est genera. im in tuere fac ratem animalem,itaque mouetur parit bertatis arbitrio Multa quidem , eaquepreclara de bac motus ratione prαι ei mittenda Iunt, ne capitulum in capitulum intruda. ur iurus en In preciari uim q: sionis usus pertractanda non est ne locus unum ainen plentio non praeteribi ea de re duplicem sententiam extare Lucretu silicet. Cardani , quas huc conjerre non alienum auxi, Guo facilius amicissimi lectoris
animus ecreetur forte inept3s, fortasse molestis nostris eois mentis defessus esset. Hi c igitur ex Cardani lib. de subtilitate. Sed hec rurjus subtilissima contemplatio oritur , quam lenus se nesciresoluere prysitetur,quonam pacto musculi mois eantur: Ham rudes erumperitet, ne pueros, o belluas diari eam,aptδιuos mouent. ad quos desiderant actua, cum Mina, men eorum non mouerint juncionem; imo neque se illos hon bere sciant. Itaque existimandum est,cum duo sint necessa, ria ad motum aptum membri electio, iusculorum
, membro,primum quidem ab anima, piritu profici1ci. D liquum uero a conb netudinei am se videas infantes cum am, bulare conantur omnes trabuat musculos hunc modo, modo, illum, atque laudem Uur1sunt unicuique motui ιnseruietem, proprium, culum contrabere quod in resudine pulsan- , tibus manifeste comprehenditur, eas enim corda tangunt, utrinque, qua tangere oportunum est sola consuetudine du- , cti: Sed mio maior uidetur de membris di cultas , cum, guam non manus loquendi causa, ambulandi gratiam pedes non caput m Pucali Guilua. Ucrum videtur,. hoc ab eadem
64쪽
is rontingerie causa QPilcm cum catulum in aquam nuperna tum proueceras, omnia mouet membra Verum eum capite, extento minus suffocari, pedibus vero anterioribus motis seis D tineri sentiat e virtute, quam Greci uocant σαν-.is caput quidem super aquas quantum potes seruat immobia Ie inde caudam mouet, tum pedes posteriores magis, mox se etiam anteriores A quibus autem nonsentitse iuvari, ea is moueri desinit, donec tandem oportunis motibus assuescat. . indicio in melius natare unum animatiqnam aliud, ut natu- ra dociliora sunt o adultum, quam nuper natum asiueis, tum, quam quod nunquam natauit atque etiam in uteris . motibus contingit. Hi igitur omnes motus duobus connant, principus altero quod omne animal etiam imperfectum ha- bet uirtutem,qua quod delecta equitur,fugit quod isdit., Reliquum estgenus memorie sieu habitus quidam, quo didicit, membra , o musculos mouere, ques quos apta uti motuis iam alias expertum es ique eadem causa videmus, quo , tam longo morbo viros coactos rursus non se ac infantes is discere ambulare: Igitur musculi tum membra consuetudineri ad oportunam occasionem didicerunt applicari. Hac ex Car is dano Lucretis uer&verilissint: '. . . . . GL 2ucr. Ii. . Nunc qui sat uti passus proserre queamus tam volumus, variaeqi datum sit membra mouere Et quae res tantum hoc oneris protrudere nostri
Corporis insuerit dicam : Tu percipe dictari Dico animo nostro primum mulitara meandi Rccidere,atque animum pulsare, ut diximus ante. Inde voluntas fit neque enim facere incipit ullam Bem quisquam quam mens prouidit, quid velit ante iδd quod prouidit, illius rei constat imagor iErgo animus cum sese ita commouet, ut velit ire Inq; gredi serit extemplo, quae in corpore toto iPer membra atque artus animali distita vis eli: Et facilis factu quoniam coniuncta tenetur εInde ea proporro corpus ferit atque ira tota
Paulatim nolcs protruditur, atque mouetur: Praetcreatum rare seit,quoquc corpus, det
Silicet ut debet,qui semper mobilis extat P Patefinia cnit sciretrat j iOtamina largus
65쪽
Et dispertatur ad partes ita quasque minuta Corporis hinc igitur rebus fit utrinque duabus Corpus vi ac nauis velis ventoque teratur Nec tamen illud in his rebus mirabile constat. Ii Tantula quod tantum Corpus co puscula pollant
Contorquere in Orius totum conuertere nothrum rQuippe etenim ventus subtili corpore tenuis Trudit agens magnam maeno molimine nauim; Et manus una regit quanto uis impete euntem Atque gubernaculum contorquet quolibet unum. Multaque per trocleas,in tympana pondere magno
Comouet, atque leui sustollit machina nisu Ilaec Lucretius. Reliquum modo est e stram breuissimi pem, curramus, qua ratione fiant singula species fvs Prima ergo species sit eadem ferὸ ratione, qua dictum estgeneratim Nam obiectum illud silicet turpe me dolore parit admirationem,qusa nouum. repentinum occurrit,simulqme titiam, quia leue inludVerum est, ct praecipue uiacum a Cretia, concin
nitate. Hincsit,ut cordis 'iritus dilatentur. Huic vero conissentiens prouocatur voluntas, quae tuas Laphragma ct musculos, qui a lateribus buccarum sunt Elatat Vasque buccas,.ss, pectus moκetis risum : Hoc autem oco sciendium eri tib Syncinod a Fracastore animaduersum videmus buuc risum eqse com anpositum motum ex admiratione, latitia Vnde quaedam coci P. 1 trauitentia in ea e linam admiratio suspendit quodammodo animam titia vero ut diximus dilatat 'expandit Altera vero risus fletae non sit alia ratione, nisi quia cum illius obtectum hoc est resetrata, ct iucuuda repente presto fiat, uatim conciliat placidam quandam utitiam amoris, beneuolentia causa Beneuolentia enim suspensionis ratione molim qu n-dam causat ex Aristotele unde moderat mou tur cordis piri fritus, diaphragma , o musculis buccarum ad risum, qui πηο is quam adeo marnus est ut ad cachinationem accedat sed fem per modicus atqu mode ius . Tandem qua ratione fiat ulti meiecie risus, fatis explicat Ariuote, lib. 3. de part aui. ubi habet quotiescicique Diapbragma calefit celeriter sum aperire Ideo quando titillatio alis accedit,ibi di braxmatis extrema existunt motus quidam fit quo leuiter Diapbragma incalescit Adde quod a is con rat hanc partem cum c H rebro
66쪽
rebro maaimὰ consentite, ideo quando οπιtur ex tillatione, calefit vis motrix ei consentit, ct reliquos asu os mouet ad risura cur autem ex tr ationesia calor quidam, causa es primum ipse motus,qui alefaciendixi habet, i recipue iis corpore nouro, quod plenum eri substanti' calidis susἶu dequest py iis utibus. ad contactuum locum taciti cumremtibus Ῥre-M 33 a te ea etiam, γt ex irinotele colligi pol videtur quaedam oenule, o vi nonra sententia est .ar erio , quibus iitillatisfacilesubctantia calida*iritu assice eo duci poteri. Itaque partes ille, ex titillatu facile calefiunt. Cur autem ex hoc calore fiat risus causa enutilia quaedam ab ipsa titillatione prouocata, nam.ῖ ea calefactione fit quaedam Firituum dilatatio que cum hi filia effectus babet Gntra quamdam vim modice cuiusdam utilia prouocantha Itaque tandem ttia latio conciliat calorem, calor dilatationem*irituum, o Dia-phragmatis: Hse vero letitiam , qua denique conciliat risum et Atque ita risus rationes explicatae videntur
OV 3 VIS AEglaitidas ille centurio seuerus nimis fere Ibi Hre Ex quo facilius quis ignem, quam risum CV. excidere potuisset apud lenopbonteis eius sententiae s isse, deatur, viri us neque corporibus nostris neque animis prodesse possi atoue hoc ob causam, aut nullos , aut certe pra-xos, ac moles os,fectus gignere , nihilominus, o bonos , o malos ex eo nascitum experientia, authoritate, tum etiam ratioηe ipsa compertum satis eri, atque eos e sectus demons, and tempus ea et uod, commod ius fiat, liceat mihi per lectoris humanitatem eos ita diuidere , t considerenturiel in eo ipso, qui ridet, vel in eo qui audit ridentem. In es autem, qui ridet, aut pertinent ad animam, aut ad corpus Ita, essectus risus ipsus ad corpus attinentes in tria genera di-Baibuatur ab his, qui de re gymnanica egerunt praesertim a tem a Hieronimo Meriuriali , qui de illa non minus docte,, quam eleganterscris sit, jus enim xt gemitus facile refertur inter vociferationes ' iam νt vidimus totumue Lus viscera, faciem totam Gercet. ἐοmMouet, quas quidem par-
67쪽
tes Ob calorem , qui in risu excitatur,ascitur enta γε se ab iis quod calorem gaificat, non parum iuuari Credendum enc Ideo multos videmus, quibus ridentibus, o facies multum rubet, O non parua pituita copia excernitur ob calorem excita- tuo. Iraque hominibus natu frigidioribus 43berno tempore magna 'tilitas ex risu accedit Contra vero js, quina tura calidiores sunt immodicus risus, in quo epe ob ingentem labiorum apertionem ipsi anteriores dentes apparent qui ob id, λασῖνα dicuntur, noxam aliquam ferre potest, quo risus velLLgenere uidebat magister Simon Medicus apud Ioannem Bocca cium securatione adhibenda calandrino, cui perii asa erat
eum esse praegnantem obest enim quia totum Thorax , ct caput plus quam parsit excalefacere pote fit uuamobrem immodiacum, intempestiuum risum apud Platonem improbari, crvalde noxium esse legimus: utpote qui inimis exagitat partes 2 de re .c nimis calore spiritus 1fundit, easque noxas inferre solet, de quas unusquisque per se noscere poteri Atque ideo tales bo Leg. mines a Platarco admonitisint, ut qui fac tesoluuntur in i l b. de
sum, is madiime cauere debent , fugere contractationes . sui laude titillationes in quibu laeuisma corporis particula delabentes, ii Pr sau. O consuentes excitaui,impelluntque eam adfectionem. Si vero corporis caliditas ex motu animose virtutis contracta sit magni rastri locum habet risus hylaritatis ratione. Nam ut legimus apud Galenum, Aesculapius multas scribi cantia lenas mimosque ridiculorum rerum fieri. moelodias quasdam insitu iussit j quibus vetustiores animosa partis motus corporis temperamentum mito calidius effecerunt. Est et2us risus quoad animum eiusmodi β' ,tsi mediocris argutus, tiberalis fuerit ita, ut corpus adiuuet, ita ct animum refici, neque parum ad vite comitatum facere oportet ob consensum. qui inter corpus , animum exinit Praeterea hic habetsibi
semper adiunctam deo ut haec animum exbilarat, O recreat, ita risus, ut Aesculapi nuper citato testim,nio patet. Nam risus potest ad mesita Hilia accommodari, O seria res dulcedine aliqua temperari sui. .RInter Echinopodos velut asperum inter omnia Plutarc. Interdum florent mollia leuconia I deau Itaque homines duebat Tullius, quamuis in rebus turpidis a ditione. mens modo bominessunt, interdum animis relaxentur Hinc Philip . a. II is enim
68쪽
Eisinist, ut libenter risus inter coninui permisceantur,quae aurai gratiast ut, ut optim maniferium eri in conuiuio xenophontis , O copiosius apud Plutarchum ubi non tantum Vngnecessaria 'nt apparantur, ut istum bi obsonia Bragulae Ied etiam alia multa in voluptatis gratiam introducuntur, is
aeuiuitiones stetriculascurrae Rem igitur mihi sensisse secur-zus videtur, qui Os ciues suosseueris rationibus insiluit
cos tamen libera es eis Iermisit, ac precepit. Quam ob cau Iam illud aercitamenti genus conriituit, quod ἰσχα eappellacnit, quino lignum collocauit; ἱλετ . Deo.i.risui, ita enim in dicauit animos refici opus esse. Sed immcdicus, aut longior factus quem Homerus γελε-άσει ν destrifum in extinguibi alim nums pauit, non tantum corpori, ut, dimussed etiam animo valde noxiis esse potest, non tantum ob immodicam laetiatiam, quam secnm affert sed et am quia letitiae coniuncta eriaidmiratio Inde contranitentia quaedam fit, ut Dora diximus.cuae si diutius producatur ledis cuius rei exemplum habemu, apud Val.Max.de Philemone, qui cum asellum ficus libidiaratas vorantem conspiceret, puerum Hillnm abligare inclamam , qui cum iam comes omnibus superuenisset, quoniam in quia tam tardussest, da nunc asello merum: Ac protinus urbani talem dicti crebro anhelitu cachinnorum profecutus senileght-tursalebris stiritus pregrauauit, quippe dissoluto spiritu, tali protinus extinctus, Haec de effectis in his qui rident, fectus issitem in aliis eiu s modifunt, is signi eorum qui ridem habeant rationem Ide se fuerit rimispeciei Mene turpisne dolore,
isq; mediocrisfacit, τι dens credatursatis elegans , factus
satisque morum virtute, bona corporis temperatione prae disus, neq; tamen ex Xenophonte λαχα diei potesse vero im-mnodicus adro cachinnationis nomen mereatur , hominem
lanarum credimus illum esse dis suis pueri, Idiotae, Plebei ncuiusgeneris hominibus risus solutior esse solet,qualis ex ApolIoni, interim es leuitatis signum : Atque cum Isocrates iure ad nectimportunum ri um non esse amandum, quod ignauia cuiussam sit indicium Osa ris in libris legamus fatuum in ri,. Juexaltare vocem suam sapienι autem vix tacite risurum: Eeel si . Trofecto necopias cogit, tfateamissapienter aseneca prcc pi risum ferisne cachino vocem sine clamore, e Catuli dicat
69쪽
xes hac ratione nobis ιdor elmus nos ab His amaratu Hie rerisus, quem amatores ab amatis semper expetunt. De quo ne peniteat nos audire cultismum Catullum ad Lesbiam.
Ille mi par esse Deo videtur Ille si par est perare Diuos Qui sedens aduersus identidem te Spectat, audit Dulce ridentem misero quod omnes
sinam quidem mollissimam sententiam a Poetria Sappho Disciminempe musa mutuatus expressit: Sic enim ira
risus denique ex titillutione natus en mollitici camis signum Ideo credi facit poteri; ν qui facile titillantur ingenio satis
valeret Nam qui carnibus sunt melliores mente etiam aptiores esse ex Ariuotele didicimus, quemadmodum contra quodi υ- adagio fertur Crasium ventrem subtilem mentem non parere: C Idcirco quia hominem alijs animantibus mente praeesse ostpor Nrκὰ carnibus etiam mollirifactussuit. bestia autem durioribus adeo ut nulla ex his titillari possitis mine igitur sumitur occasiosophismatis quorundam soluendi,qui naturam arguunt, quod hominem adeo moliemfecerit ut tot malis , erumnis obnoxius eses, quemadmodum a Christa accepimns L. MA qua iocinam in homine creando magnam quidem curam adhibuit, ut ratione, o ingenio plumimum excelleret sed
hanc, litati illo incommodest ιμι cum ingeniMMe ratio
70쪽
i turnum mollitie plurimum consectat atque in eadem morbs r facilis creatio a 4rumnas prompti limus factussitio dis Ili d. - ut Homerus etiam exclamauerit: ti hemine in terra birat lib. ..c. p miserum magis alma nil repit Qua de re copiositat deseroi Aul.Geli. i vero vix vi ex titillatu rident duriores sunt atq; ideo vulgo dici solet, qui non titillantur bestias redolent: Atqueo: hie sunt quae de Rusus effectιbus dicenda in mentem veniunt.
Problemata quaedam de Risu Cap. XLI
Am quidem ad illam partem peruenimus , qua suprema en disputationis nostra, in quasiliceti problemata quaedam IoI-uenda renant,quae in rei ipsius tractatione explicari non potu runt, nisi propositum ordinem perturbare uoluissemus sim am- quam eiusdem ordinis vlfactum fuerit, ut nulla ex his var Pintercedentibus occasionibus absolute fuerint; Primu igitur qΗ-ri posse uidetur,quo primum tepore rideremiapiamu - ad quod
. I uni, authoritate nisi respodemus, ante quadragesimum a nari. tiuitate diem neminem quam sum emittere potussis: IDιοd
'dit dilucidius exponatur, dicimu in sum in infantib ibin, qu
dem posse,ut fiat natiιraliter loqiιendo, De per ol tectum cogniatum, et per titillationem, Dei per movicam quardiam csIιulsionem ex vaporibM caput petentibus ortam,qua saepe pueruli sciuntur Ideo in pueris uaturaliter fieri posse uidetur pusillusi titilam Vi s ex contivisione ortus aut diem quadragesimum tum vigilantibus,tum dormientibus: At ex obiecto cognito,uet titillatione fieri nou potes quaeritur ergo secundo cur ante id tempus non fiat uesus risus Ad hoc cum Hippocrate respon- Lb. de se-demus id non feri, uia hebetantur uires an muccis Nam in prio in par. mis quadraginta diebus puellus totus pre immodico humore tenelius est, ac muccipienus Ideo partes eius minus sunt aptae ad quaedam amma munera obeunda, qua tam i calore magis con firmatae,facilioresque redduntur ad actiones quas non licet obire,κs per quosdam certos dieii quare in primis diebus nitalem cognitionem habere potest, ut ex ea laesitiam illam capiat, qua bum creare positata nec titillari ade3 potest, et cerebru, quod tunc alus partibus humore planius enataphragmati consentiat, jaciat risum Sed contra hac est Hippocratis autho- rita.