장음표시 사용
31쪽
ωHetur ab opinionibus aliorum exordium sumeres: Si uitu istunismam Homeri eboritatem pectemus,appa ebit,rmus principium emis diapbragmate quia vulnusis eam partem
inflictum risum fecit Quod etiam in prelys, gladiatorum v is, eg is nonsemel euenisse ex PPnio , IIipocrate didicimus apud quis nota historia est de Ticonecatapulta in diapbragmateDuci Epid. ero . v n etiam Arinoteles ipse pedibus in eandem senten-4 4
ε iam venit eu us verba, ut metiter latine reddita furit ita O , habent, ictu e;iam traiecta praecordia in petius risum attuli proditum scilicet calore quem moueat alnus, hoete Ui. s. de mimilius rei potest iram , cta tuue eandem sententiam de parti Iuidam portisecubfuerunt: Nec vero videtur aratione ab anic. O. orrere Nam ex onmibus animantibus solus homo ridet. Lib. I. folus mente habet, Issus autem ipse videtur mentem sequi ιρ- fum autem diapb Ima veteres dixe ut rei,ας, quod meu-tem significat: Est etiam se opinio que in Democrituma: thorem refertur, ut risus oriatur a lienes, ea jue veteri dιstico
comprehensa est. Cor sapit,& Pulmo loquitur, si commovet iras
Splen ridere facit, cogit amare iecur. Nec ea quidem ratione vacat ipse is uim risus cum istitia ades congruit, ut eam quasi mper sequatur Miletitia, vel augetur,vel imminuitur prout humor mesanconicus, qui ad lienem refertur magis , vel minus abundat Ea verbiententia priuscuam Piueret Democritus a priscis Aemptus introductafuit refertur enim a Pierio Valeriano, qui poti Horum Apollinem de
emptiorum Hieroglscis tam diligenter,iam docte, o copi s/pe eractauit, vi nibi supra. Cuius quidem verba quod ad ea sententiam intelligendam mirifice conducunt, bxc afferenda putaui. Vbi enim de lienis viij agit adiuue modum scria bi Nominem , qui aliquos lenis vitio laboret, queque ininiis uersum ad lienem attinet Niptus sacerdotes per canis Hieis rogiscum segnificabant. Gracissimum eni=n,ac tenuismum, lienem canis habet. c. Mox vero cum de risu agit, inquit: via ver)eanis circa lienem ea que supra memorauimus, patitur, totaque aut malis ita inue pendere videtur,factum is est,t Gipti sacerdotes, que super rifcim cousi: .raue, Mitis per cauem itidem explicareat: Nam,rdici tradunt, saris-
, ymum, Hadficitumam esse um his, quisiptiae laboranti
32쪽
is pastio intrasubiungit,sed enim hoc, ut eumq; habeat eon' ri effores etiam, ut apud Artemidorum tenere est, ex plene in se somniis viso, ct risum . voluptates augurantur: Canibus' γενδ cum lienis tenuis, vitio maxime obnoxius sit,nec eo. si itidemen, eos hoc hilaritatis afectu,aut mhil, aut parum.
moueri: Ab his vero, que absunt, velfupramodum adsunt animali cuipiam empti segnificationes suas comminisce
, bantur. Hec ex Valeriano. Cur autem multierediderint rasum inde suum ortum habere rect explicauit Alexander siue Aphrodisur. siue Trallianus in uis Ploblematibus: nimirum quialten ad se recipit . attrabit, que Janguinem benignum clarumque reddunt; ex quo quidem risus hilaratatisque casa est. Tunc enim stiritibus, anime claritas adiungitur. At βtio scirrho, uelalia assectione corripiatur id prenare nequit. Inde enim sanguinem stiritum animamque ipsam o bscurari. ac perturbari videmus neque enim risum, aut hilaritatem fieri permittunt lienis vitio, o assectionibus lienis totum corpus ita consentire videtur, Nise nimirum ille crescat, omnes corporis partis vle contabescant Atque ideo, visapienter omnia fecit, Traianus Imperator dixit, Fiscum esse lienem , quod ut eo crescerite reliqui artus contabes uni, ita Fiscus non expleturnis populus emunctus , pauperessciatur Hesunt de corpore risus principio sententie, que ascriptoribus tradi comperiuntur, quas ut veritas elucescat, breuiter perpendere, atque excutere non alienum erit si prius no Hramsententiam attulerimus , que si quiddiscultatis videbitur habere propter autho-vitatem sententiarum superius allatarum , illud etiam soluere, o hesitantibus mentibus satisfacere conabimur . DIXImus e go hancfacultatem pertinere ad motum volontarin m ergo abo corporeo principio pendebit a quosolet his motus pendere, Atu uo principio motus voluntarius pendeat dus sunt precipue sententie, altera si licet Peripateticorum altera medic rum . Teripatetici enim cum omnem anime, im in cor referant,m idem pariter referunt potentiam ridendi: Secus ver)sentiunt Medici ab Ilipocrate et Caleno admonitit enim facultatem Iese pro arbitrio movendi transferunt in cerebrum. ιdeo in Eud, t in primum corporeum principinm vim ridendi referunt. Id
mor uod Hippocrates cum loqueretur de cerebro aperit1sime dixit
33쪽
Porro expedit omnes nosse, parte volupta res contingunt,laetitia, sus,o lusus, quae in optatis rebus con- numerantis, Vecitem moerores anxietates,tristitiae ac eiula. rus, ct querela , quae habentur in malis Gram uelissententiam,qui sequi poterit pro sua voluntatis arbitrio. Nos quidem medicorum sententiam , quandoquidem illorum principia usurpanda suscepimus,probanda omnino censemus. uncisaqraciorum rationibus tam apposivi respondere conabimur suo pendeat a Diaphragmate ibi non potest verisimile fierὶ: Nam si vulnera quae eam in partem inferuntur, risum faciunt, eam ob causam fieri crediderim quia cerebrum ex illius talio iamfacile incitur, O patet in phrenetiae ex instammationet eiusdem partis Atque hoc ipsum credidit Aris,loco iam citato, ubi dixit, risumfactum ob dicta vulnera prouenire ex calore,quem ipsa vulnera mouent. Verum ne ipsum Philosiophum summum eiToris,aut mendacti arguere videamur; ita sitius verbio sumus interpraetari Vt velit Diapbragma esse primum idest praecipuum instrumentum risus potius quam principium
eorporeum , de hec insuat is Aliorum autem ratio, qui idem de liene credunt soluitur ab exandro loco eodem supraeitato: inquit enim lienem non perse, O proprie creare risum, sed per accidens. Nam quamdi auus est lien,succum melauia colicum ad se allicit atque dum sanguis purus Oecatusque totum corpus pervadit, naturam semul animam non aliter quam vinum obieectat, exbilarat, ac denique in tranquiliitatem rectamque constitutionem traducit atoue inde excitatur νisus Contra ver se sanguis iste impurus is corpore fuerit. fuerit, cerebrum petis, o phantasmata tenebris replet, usque adeo ut bomines timoresemper, o maerore eicruciet: Atque hic satis esse putaui qmae de principio corporeo risiis dicereatur. I Uat materia in q:ιibe vi recipiatur, o cui abaeret, que hem facile patet: Nam hecfacultas est accidens quoddam pertinet enim adfecundam qualitatis peciem At accidentibus, qtte e g λκLm Greci appellant nulla alia materia inest, re tersubiectum , cui ivrutuntur, ut patet apud Aristotrsem Ergo . materia huiusfacultatis es subiectum, cuir neutitur,nimicum
homo , cuius illa est passi propria pasto enim propria in sic
34쪽
is propr. OIuυiecti. Itaque materia , in qua .fis faculta rinest, nihil aliud est nisi hominis species P, e plura de mater Eiacie , . tiri Miridotvr Sequitur, ausa ipsa siciens, qu H Gr s me inueniatur est paulo alteris inuestiganda Pacultas igitur sa ridendi es quodam proprietas, H Ibtuim dictum es, at proprietates concomitansurypeciem, cuius sunt proprie:
Ideo x innate sunt, atque adeo, H quando generatur Homo.
ea consequentigencratur risebile et Quod ver eidem proprietates ab aliqua 'eciei parte essentiali emanant, manifestu omnibus es: Quapropters ingeni, aciem diligentius intendamus, facile intelligemus in omni passione propria duplex essiciens dari Remotum silice, proximum esciens remotum et generans, Risus est bomo, qui dum alicrum hominem gene rat, ex co equenti generat risibile An vero bis generans sit solus Mas,an conueniat etiamfemina liorum es opus, qui de hominis procreatione pertractant. Esciens proximum debet sena
per esse aliqua pars speciei essentialis , asyonis enim propris
modo causa est Dima, modo materia, S aliquando vireques-muleoniunc Te Quamobrem an risus oriatura forma, idest ab An risiis anima an a materia destia corpore hominis organici, an au nascatur tem a coniuncto demonstrare conabimur Sed prius quedam ab ani eri dubitatio disioluendi, quae nimirum nicuique in mentemma. ana venire poterit Aliquis enim argumentalitur, Quaeritur hic
corpor de causa scienti ac materia nunquam poten esse ejiciens,era a conuo nihil sit, quod hoc de ea quaeratur: Cui nos sit responde- iuncto. mus: Et se materia, quatenus materia nunquam Jciens ecta hic tamen corpus potest hoc nomine esse essciens Corpus hoc habet duplicem dilositionem smilarem, i organicam, sem laris dispositio um nihil aliud si,quam temperatio, potes alia cuius esse e iens itemperationes enim sunt suam actionum causae scientes Eadem fortasse ratione, o dilbositio organica Itaque ab his duabus d bositionibus multa nasci possunt, tamquam auausis incientibus: Quae duata positiones etiamsi in se nullam habeant materia rationem a tamens referantur ad compositum examma, ct corpore,vel adjolam animam,habent materia rationem, quia tunc pro materia, inpro corpore caFiuntur omnia su aa corpus ipsum referuntur,spectant, consequuntur eum substantia. O suum accidens eodem cum
subisua esse uisantur: IJ a. e materia pote: quandoque habe
35쪽
re rationem causa esstaentis sed non ut materia. De coniuncto autem aliquis fortasse dubitabit, nam in animalibus habemus Aristotelis testimonium, qui ait operationum ali inc piunt ab anima, desinunt in corpus, alia a corpore. desi-Munt in animam . Nullum autem verbumfacit, quod a coniuncto aliqua nascatur operatio, Ad que quidem ego responderem. coniunctum ibi comprehendi sub corpore , Nam ut videmus multas operationes, cui nascuntur ab anima, O desinunt in coniunctum ita versimi est aliquas nasci a coηiuncto, de
sinere in animam , vel in corpus quoquo autem modo hoc verum sit, Queramus nos an fur nasci possit a coniuncto, Quod si nulla facultas inde nasci posit, ut dubitatio nobis incidat,profecto nec risum inde nasci videbimus: Ergo ad innitutam que Ilionem absoluendam supponendum est, quod nuper ex Aristotele diximus silicet operationem que ab auimalibus fiunt, quasdam nasci ab anima,s terminara in eorpus: quasdam vero contrasese habere. Superioris partis exempliιm sit erubescentia, que proculdubio oritur ab anima perturbata. desinit in corpus rubore tinctum , alterius vero partis exemplum sit ex ea descentia, que incipit a corpore fecto nimirum a sanguine in cordis finibus ebulliente, O expumante e desinit in animam ira perturbatgm ec igitursi supponamus huctus dubitandi relinquetur locus , quin risus facultas ex eorumgenerem, que ab anima incipiunt, o desinunt in corpus: Risum enim prec
cedit appetitus quemadmodum eundem consequuntur reliqui omnes voluntam motus. Prius ergo ascitur anima. ponappetitum autem si motus earum partium, quas in definitione vidimus, igitur desinit in corpus, si ergo sesus ex his es', que ab anima incipiunt satis verasmile est, illius causam Fcientem
esse animam qua,to rinoteles tradit e uariιm operationum causa essesens . Quamobrem ridendi facultaetis causa efficieη, - - des anima: Sed due soluende sunt obiectiones, quarum altera an - Uenditurpectare potius ad corpus, quam adanisnam Geste Dubriara vero potius ad coniunctum et Priorassolutio est: quod, di tio oriaximus ea, quia tempe, amento,' confirmatio et organicana uia. scuntur, potius ad corpus, quam ad animam sunt referenda: Sed haec is ridendi, cum si quidam motus voluntarius, vid tu nasci a temperamento , CP conprimatione orgon a cerebri, quemadmoaum. alis. ii tmei, que a medicis dicunt an
36쪽
Secunda males. Altera ver dubitatio pendet ab eo quod dictam eyt ab dubita Aristotele,nempe animam nustam aliam facultatem propriamtio. prcte intellectionem adeos quis dixerit animam amare odio
se , vel irasci, aut aliquidsmile agere idem erit, a b dixisset, animam texere vel jurre, quod a lucretio eleganter is Perjibus expressumfuit. - intimi Nec sine vi quicquam alterius sibi posse videtur liba Corporis atque animi sensum sentire potestas
Sed communibus inter eos constitur utrinque Notibus accensus nobis per viscera sensus. SQ ut pri Ergo,is ridendi non est in solam animam referendaci et priam mam dicimus in bacfacultate non darismpliciter motam quendam voluntarium tantum sed preterea vim specificam ab annmafuentem Nascitur enim aforma hominis, ut ipse homo
possit hac motus voluntaru specie moueri Praeterea omnis motus voluntarius , sensus quamuis oriatur a temperationet cerebri, nihilominus pendet ab anima, que in corde eLt per vim,italem inde medus arterj in tuentem in uniuersum corpus: Atque idcircofacultatem omnium corporis ammaticausa ea
sciens: Ad alteram ver obiectionem facile es responderes Solutio distinguatur interesse passionem vi Utatis terminis utar et iccudae ab aliquo via sua causa pendere Hec is quamquam nascitur ab anima, tamen es passio coniuncti, nam solius anime passio nulla est, quia sola intellectio passio illius es, neque solius corporis,quiasit cum cognitione, et corpora be nullam propriaRIpas onem habere possunt preter eas, que mixtorum tantum sunt, Es ergo a sectio, vel attributum coniuncti, idest totius hominis, Nascitur tamen ab illius animi, quod ipsum hoc
exemplo PQfrari poteri Lumen nascitur a corpore luιido, ut a sole, recipitur in diaphanum, in aerem deo merito dicetur umen nasci a sole , tamen esse affectionem diaphani. Aliud du Itaque tandem concludetur risus acultatis causam agentem eo bitandi se auimam. Sed sanima es in corde, risus eri interebro, redus qua nam ratione bc conuenire possunt e IIoc nempe pacto,quod Solutio anima es in corde sed ex illa Oiritur vis vitalis, Inde omnes cor Adua puri partes, 'imaissiunt, Osuulf suas pro ratione a-oarthani t lictes, e vires acquiruut Poten hic tamen queri a qua pomi otia s/m m 'lim partcsic vis oriatur iliam se cuilibet auima
37쪽
Ipsa multas facultates habeat, diuidi posse videtur; Atque tur Ri- ideo ex aliorum more queritur, a qua nam parte oti imam sus. oriatur, a Ientiente ne, ab alii Hauc quidem ad propositam quaestionem plures, ν video, eque intersa diu sfuat bomi num opiniones. Sunt enim qui hau facultatem conoras a
sensum , Quidam in im motricem, o h in late lueat iam tu vero infensum. Intelligentiam simul, quas quid:m opi- . . d. niones singulas considerare, priusquam nostra eid refc' cupia delista
aperiatur, operepretium erit, ne earum authoressestrariarum ibim
exinimentsese a nobis impugnatos, ct in dicta causa damua sese conquerantur. Qui ergo Risus potestatem ad partemfntieutem pertinere exi limant rationes a ferunt ex ipsa fentiendisacu tate, ex instrumentis. ex obiecto petitas Exfacultate quidem, quia sit media quadam sensitiva cognitisue , vepatet ex inurumentissensus quia Mecuaq hiriasint V m Α - 1 de tactus organc non certe apud homines conflat, ea pertineat Σ ' 'ad corporis di positionem et Ideo molliores carnibus furit menta. 'aptiores: At quod Risus eum corporea natura maximum con, 'fensum habeat, apertius esse iudico, cluam vi luribus demon-srar opoleat: Ex obiecto quia risus obiectum exgenere est obiectorumsensibilium ut inferius demonstrabitur. Qui vero hanc ridendi potentiam in vim motricen conserunt,rationen
quidem satis verisimile ferre possunt Nimirum quia risis
Osinitus iam sit motus vojuntarius, propterea omnia h.t ibeat, que ad eiusmodi motum sint necessaria silicet instrumenta , neruos , musculos, ct aliquod obiectum appetibile flatio autem cur quispiam sibipersuadeat sum pectare ad intellion.tiam , hine est quod nos intelligentia ipsa a ceteris animantibus dis are videmur . qua precipue hominessumus ali pressa tiores Alfatis supra eam demonstratum est, illum emanare adiferentia Ipecifica ergo Eorum veryrationes,qui dicunt risum pertinere ad inteirigentiam, o sensum simul, inter quos est Nicander Uinde sumuntur,quod cum sibi ipsis probabile non petet, ut oriretur a sensu, O intelligentiaseorsum propter Tr- ς eas, quas alserunt difficultates, rationibus autem supra a nobis Rise repetiti refragari minime posient eam sententiam excogitauerunt, at abitroque simul nasceretur: Hs sunt de jus origine aliorum opiniones,quas,ν breuissime retuli ita quam dili-
38쪽
sit veri ima sententia emonstretur. Ergo contra eoram ostianionem, qui hanc facultatem referunt ad sensum, dicimus hoe
feri minimὰ posse, quandoquidem si es et vis sentiens omnia Aris lib. imalia i Iris haberent imacmniafensum habente Nam ea, post 'quae secundum quod ipsa competunt praedicatur de omni IlIo- rum retiοfacile tollitur: gos stim defacultate dicimus, quod quamuis sat media visentiente, ad idum tamen ex neres tate non refertur Nam nec inteirectio quidem ipsa feripotest nisi
eadem ipsa acultate intercedente,tamen ad alteram vim pertianet sc omnis motus uoluntarius De Insffrumentis petitiae evcorpore dispositione dicimus non posse inferri quod spectene alvim sentientem; osse tamen feri, ut referatur ad aliqua, vim quacunque easit, qua cum corpore rem habeat Nec nos illud negare audemus quia iacuis stauitur cert d positionem fui corporis non quidem. tinde simpliciter, o absoluid nascatur tapotius quia permutetur. cest intendatur, o remittatur de qua quidem re suo loco dicemus e Ad eorum rationem qui in obiectum conferunt RGm Uinfaιultatem, restodemus, ruod quamquam sensibile istuderi,iameunones obiectum My usqnatenus sensibile, idest quatenus color, sapor, vel taleluoddam . Poteri enim idem obiectum diuersorum species haere, scanimum, o actiones nostras immutaresub specie diuersorum . De quare sit exemplum hoc ex Euripide usurparum enelaus in IIelenam furiata mente ferebatur, atque striis Exense occidere volebat. Sed ubi proprius accessi, eximia pulchritudinissupore correptus, ira odiumque adeo refrixeriit. ν ensem abiecerit Helena igitur duplicem obiecti ratione bais huit racundiae silicet, o admirationis,Melamoris: Sic id obiectum,o sensibile, ridiculnm diuersa ratione seorsum essemo res . Nunc eorum sententiam perpendamus, qui putant, hanc 'vim pertinere adfacultatem inotricem, o quamuis, quae rationes ab illis asseruntur.aliqua ex parte vera uideantur: Cum radendi vis si postremo vis motus ipsius, Atque eam ob causam honericinique optime possint excusari si non omnino verissimi senserunt. Quod autem deceptisunt, probatur ex eo, quia non es simpliciter,acsolummodo uis motrix: Quoniam omnia animalia,siva mouentur hocgenere motus, riderent sed est potius is quadam motrix, quae speciatim pertinet ad hominem iideo non es generatimreferrena ad vim motricem. vi veryadeo-
39쪽
rum opinionem a feremus,qui arbitrantur Risum ab intellionistia prouenires non diocile sane erit excogitare: Nam si intes ligentia est hominisforma specifici, certe ab ea penuet, sin m
nus non potest oriri ab ea: Quod nos nec possumuso nec volumus praefinire: Vna superes opinio Nicandri Iosei, qui intel- gentiam cum sensu coniunxit adueritis quem nihil est quod aferamus: siquidem ipsemet eiusmodi uasententia firmata iaquasdam sese dissoluerit,aliorum sit iudicium. unc igitur aliorum opinionibus expositis , nos i nonram sententiam aperi mus , ne ea aliqua dispcultate titubare videatur, te ipsius naturam sectandam, o altius repetendam arbitrati sumus: Dicimus ergo Risus potentiam esse proprietatem quasdam, que vi dum eu, scitur ab illa bominis parte essentiale qu. turdforma eri Illud autem compertum exρloratumque esse debet.
in omni corpore naturali, quodcunq; infra orbem luna positum est iam d. corpore illo superiori, quod sempiterno ordiue in girum oritur non est hoc loco di serendum yesse quandam formam per quam corpus ipsum in actu versatur, usque adeo, rex hac formi, quae en actua primus Da materia quae ei inpotentia , fiat totum corporis compositum quod est num a actu: Ona quidem forma cum sit actus uae propria materia, vel potius coniuncti, quod Phisci dicunt informare, ab ipsus eonditionibus se abnimere nullo modo potest: Atque hec adcoνera sunt, ut nisi quis uelit Ar otelis , ac totou Phιlosophia
Teripatetica aκthoritatem in dubium vocare, hoc es t insanire, nullo modo institare possit. Quando autem Athac coniunctio materia o Iorm in eo quod, num tu actugenitum est, ex necessitate consequuntur ea quepartesesentiales,vel conivnctionem partium horum consequi dicuntur, verbigrattagenιtum igne consequanimi leuitas,ialiditas, rata, Iaeo iure opUme dictum es dians formam dat conjequentium Ior am. At quo ira quisque reperiatur, qui neget omnia animalia esse coipora naιuralia Ergo composita sunt ex mate, ia, forma ea condiatione.qua uictum es Sed animalium forma est anima, ia-
40쪽
iluit. dessequuntur ea culae a partibus nasci dicunturi at, visupradia subtil. Tum ess, fus nascitur ab anima, ex eo fit, ut ab ea animina satur cvis en actus hominis et a autem haec anima sit, an cogitatiua non es hic disserendi locus . Hoc quidem notum omnibus es cum tripllexsit animarum genus vegetans sentiens Ointelligens, species tamen totidem sunt, quoispecies animalium atque ideo cuilibet animalis specie sua anima ineri abalus omnibus pecie diserens suae autem homini anima infuissa eri,illius nullum aliud animal particeps eri Ea igitur lani-hia,quia eri actus corporis humani non poteri ab illius coitio nibus abesse. Ab hac igitur nascitur ridendi facultas verum quia hominum generi quaedam sparsa sunt femina diuinitatis non est dubitandum, quin ea longe altius proficiscantur. Cum itaque constet inter omnes,intelligentiam quandam critius haufam,atque libatam hominibus inesie qua quidem intelligimur,er sapimus, quae cum corpore ipso nihil commune habeat non. possit corporis actus dici Deuelia postremo cum honoris causa plura non sint hoc loco dicen fatis indicatum est, qua uam ab anim a Usus poterias oriatur suodsi alio spectautibus nobis, hic locus paulofrigidius, ac breuius pertractatus esse videatur. nos quidem fatis animo nonro fecisse putamus, qui rem ipsam digito quod aiunt monHrauerimus: Porro autem qui ingenis ac doctrina spectantipsi rem cognoscent, O iudicabunt: ibi enim xtiscnemini omnium faciliasitvsunt, disscillima euenerunt, ex me autem eiusmodiret uvi causas quaerere, rias quisti enectus a uam spumice petat Cui autem nonra sententia inlaris arridemtaliorum opiniones,quas recens armis,nouit, ex is aliquam eligat elipse nouam excogitet, in quam quidem surris rationibus confirmauerit, O me pedibus ire non poenit iit a quo tamen peto,Picandido animo noni amsententiam ac
crpere uelit Haec enim sunt, que de causa risum es ciente ei 3 tento inurnimus o rodenda ex imauimus, nunc finem ipsius consideramus.
O Mnis resis pquae sunt, alia quidem primario is loco ponuntur,a a seiundit in consequentem locum obtinent