장음표시 사용
131쪽
irigituν tertἰa operatio intellectas
rum notitia dirigit, Ee perficit tertiam operationem intellectus , sunt syllogismus , figura, argumentatio, Se his si milia, de sic haee omnia pertinent ad hanc tertiam Partem Pialectic ; tamen quia de eis plura ia diximus in sumin mulis e fle ex alijs multa parum necessata a videntur: ideo hie solum de demonstratione tractabimus , eius.
'ue effectu , qui est scientia i sit
I. Ubitatuν primo in hae diseo putatione Qusmodo intellia penda sit illa propositio Aristotelisi
Omnis doctrina, omni iae discipώna intellectἰω sit εχ pν-ximnii evnἰ-tione p Haec propositio varie solet explicari a DD. Quidam enim eam extendunt ad omnem cognitionem intellectus , tam simplicem ., quom compositam . Cum enim dii cursus sat ex antecedenti iudicio ἡ & iudicium praesupponat apprehensione ἔde haec requirat cognitioncm sensu u: semper veriscatur , quamcumque cognitionem intellectus fieri lex alia pretexistenti cognitione. Et striinc sinquiunt, esse sensum dicta propo sitionis . Alii vero illam accommo. dant ad solas cog itiones compositas intellectus, tam seeundae, quam tertiae operationis 3 itavi sensus sit, omnem cognitionem intellectiva, tam discursiuam, quam iudicativa fieri ex alia praecxistenti cognitione intellectus, scilicet ex simplici ap- praehensione.Tertio filii eam restrin.:gunt ad solam cognitionem demon-1trativam, quia haec sola potest abs lutὸ appellari doctrina. Et vltim balij.illam intelligunt de omni cogniatione discursiua , quae fit ex praeceis denti cognitione principiorum , ex quibus procedit intellelius discurrendo ad cognitionem eorum, quae ex talibus principiis deducuntur . Quae discursiua cognitio siue scien istisca sit, siue probabilis, in Magistro appellatur doctrina, &in Dil
puto disciplina . Et haec ultima exispositio videtur ad mentem Aristo telis : nam posita illa uniuersali proupositione . llatim probat eam indu-etione facta in demonstractionibus Mathemati eae, Re in Syllogismis, de inductionibus probabilibus Diala
cticae: ergo Iuxta mentem Aristot
lis propositio illa intelligitur nomsolum de cognitione habita per demonstrationem, ted etiam per quam cunque argumentationem , seu di
'Σ. Du3 tatur secundo , Quot sine in demonstratione praecognitiones s& praeeognitap Reseonileo breuiter, praecogn itiones esse duas , plaec ἀgnita vel o tria.Nam supposito quod omnis cognitici discurtiva fit ex prς- existenti cognitione, ut ductum elis ante cognitionem scientificam , qtie in nobis est discursiua , aliqua sunt necessario praecognoscenda: haec aum
132쪽
tem sunt trIa , nempe subiectum , praedicatum , di principium.Subi eis ctum, quia non possumus de eo demonstrare aliquid,nisi praecognosca.mus quid sit ipsum subiectum . Si
militer praedicatum, quia non possumus demonstrare, illud conuenire subiecto , nisi prius cognoscamus quid sit tale praedicatum. Et tertio principium , quia praemissae , quae iunt integrum principium conclusonis, debent prius cognosci ut verat, ut ex illis inseratur conclusio. Ex quo euidenter sequitur, praecogni tisnes esse tantum duas, unam qua cognoscimus quidditatem subiecti ,& praeditati: alteram, qua cogno-isimus veritat:m praemissarum . 3. Diabitato tertἰὸ, An assensus praemissarum causet in genere causae es acientia assensum conclusionis pEst omnino certum, assensum prae missarum esse quodam modo causam
assensus conclusionis. Quia propria ratio discursus non consistit in hoc , Suod unum cognoscatur post aliud secundum successionem temporisId enim vel non est necessarium, vel si requii itur, non tamen est susticiens; squidem possunt plures propositi pes disparatae una post aliam succes.
onox emporis cognosci absque eo, quod esticiant verum discursum, vepa ct so propria eius ratio consi- sit in eo , quod unius cognitio exoltei ius cognitione causetur. . Dista cultas est de genere causae efiicietitis, an in eo genere caulae assensus praemissarum concurrat ad assenium conclusionis. Et ratio duavitandi est, quia ea uti esticiens agit,i,iquantum est actu in rerum natura: sed quando intellectus assentitur Ccnclusio m , lana praeteriit a sensus Praemissarum: tigo ipse non potest
esse causa effieiens assensus eonelumsionis . Probatur minor, quia in in testectu non possunt esse simul plu res cognitiones , sed una post aliam ut docet S. Th. I. p. qu. 39. art. ε' Ergo quando intellectus assentitur conclusioni, assensus praemissarum
3. Nihilominus dicendum est, an sensum praemissarum esse causam efficientem assensus conclusionis Hςesententia est communis inter D D. Et probatur esticaeiter; quia illius, quod constituit potentiam in actu primo ad esticiendum, concurrit cuea efiicienter ad actum secundum .
sed per speetes intelligibiles praemiosarum, deessensus illarum constituitur intellectus in actu primo ad e
sentiendum conclusioni e ergo spe .cies praemissarum, de assensus earum concurrunt efficienter ad assensum conclusionis . Probatur minor; tum quia intellectus nude consideratus non est susscienter determinatus in ratione causae ad talem assesum producendum , quod tamen habet ex stente assensu praemissarum. tum etiaquia in astensu conclusionis non tum inuenitur ratio eommunis in
tellectionis, quς per se primo cor respondet intellectui, de ratio etiam intellectionis talis obiecti , quq per se primo correspondet speciei intelligibit sed etiam ratio intellectionis discursiuat, quς prout sie refunditur
tanquam in causam per se in preexi flentem cognitionem praemisiarum ergo sicut propter ea indellectus, Sespeetes intelligibilis coneurrunt isti. cientex ad assensum conclusionis, sic etiam concurret assensus praemissa
133쪽
lenti explicari; pendet enim ex dicendis in libris de Anima. Pro nunc tamen dico, qubd vel ipsum verbum mentis, seu species expressa, que est in assensu prpinissarum , immediate per seipsam simul cu intellectu producit assensum coelusionis vel quod per assensum piemissarum produciatur in intellectu qusdam 'ecies intelligibilis, quae simul cum ipso pro. ducat assensum conclusionis. . Vnde iuxta huc duplicem m . dum dicendi ad rationem dubitandi respondeo, quod si assensus prsmis sarum per seipsum , & immediate producit assensum coclusioni sciuxta
primum modum, consequenter a Gserendum est, utrumque assensum
esse simul in intellectu Neque repu tandum est impossibile, esse simul in intellectu duas cognitiones specie distinctas, quando habent inter se ordinem , ut contingit in pissenti, ubi se habent per modum unius dii
cursus. Tunc enim intellectus propriὸ loquendo non cognoscit plura Ut plura, quod loc. cit negat Dah. sed net modum unius, quod esse ,
possibile concedit ibidem , S q. S. antec. arria Si verb assensus prς mi Lsarum non per seipsum , sed ratione alicuius speciei intelligibilis concutarit ad assensum coclusionis, iuxta se cundum modum dicendi, tune sus-ficit quod species illa maneat in in tellectu, etiam si pretetijstet assensu pr missarum. 8. Dubitatuν quarto, An assensus prς mistarum necessitet intellectum ad assentiendum conclusioni e Prciderisione prςsentis dissiauit iras scie. dum est, dupliciter locisse aliquam potentiam necessitari; scilicet qMoad
Tunc necessitatur quoad specifcMtis.
nem quando taliter determ Inatur ad nam partem, ut licet possit suspen dere actum I tamen si vehi operari.
actus debet esse illius speciei ad qua
determinatur, Si non potest esse alterius Tune velo necessitatur quoad exercIι rum, quando taliter determinatur , Ut non possit suspendere,aut
cessari ab actu. Uerbi gratia voluntas in via necessitatur quoad specificationem ad amandam bonitatem incommunisquia licEt possit non exericere actum circa illam;tamen si vult exire in actum, necessario debet esse amoris, Ae non odit. In patria vero eadem voluntas necessitatur quoad exercitium a bonitate diuina elarὰ visa;quia non solum non potest eam odisse, sed neque suspendere, aut cellare ab amore illius, quam unde
quaque diligibilem clare conspicit
dubium respondeo, cognita bonita. te consequentiae , assensum praemis. sarum necessitare intellectum tam quoad specificationem, uim quoad exercitium ad essentiendum conclusioni. Haec conclusio quoad utramqι partem est communis, praesertim interd homi stas Prima parr probatΩνδQuia necessitas quoad specificatione est determinatio potentiae ad aliquε actum , itaui quamuis ipsum possiesuspenὸere , nequeat tamen elicere actum oppositum e atqui posito ausensu praemisiarum ita ueterminatur intellectus ad assentiendum conclusioni, ut nequeat illi dissentire:ergo necessitatur ad illum quoad spectri cationem. Probatur minor, quia in tellectus nequit dissentire vero clare cognito , sicut nec voluntas abhorrere a bono : atqui cognitis praemis sis ut veris, de visa bonitate conse
134쪽
queatiae, clare cognoscit conclusimn m esse veram,cum ex antecede
te vero sequi nequeat consequens falsum : ergo non poterit diffentire conclusioni. Probatur scaenaea parr 3 in i a Potentiam necessitari quoad exercitium alicuius actus, est ita d terminari ad illum eliciendum , Ut non possit illum suspendere: atqui per assensum premitarum ita dete minatur intellecius ad assensum con.
Husionis, ut non possit ipsum sus
pendere : ergo. Probatur minor;potentia naturalis politis omnibus ad agendum requisitis non potest non agere , seu actionem suspendere hee enim est diffcrentia causae naturalis, seu necessariae a libera atqui intellemus est causa naturalis , & non libera formaliter r ergo positis omnibus ad assentiendum conclusioni re quilitis, que sunt assensus praetrii sarum , non potest non assentiri illi. Io Contra hanc seeundam parte aliqui Moderni asserunt, qudd p sito assensu praemissarum, & cognita bonitate illationis , adhuc intellectus potest suspendere assensum eo- elusionis. Et probant duobus argumentis. Primo, quia intellectus suta
d. tur vo untati quantum ad exercitium actus ergo postquam assentiturpiaemissis potest ex imperaci voluntatis suspendc:e actum circa)c esursionem . SecMndo , qu ai ex eisdem
principiis possunt inferri duae conclusiones , altera directa, altera indirecta , ut patet in baνbara , & δ ν..t -Τιon rergo post asser sum prae .ssarum manet intellinus in diis rem ad eliciendam unam , vel alteram conclusonem e et go sicut potest vo Iunias determinare intellectum adessentiendum alterutri ; potest et iadeterminare ad suspendendu utraque
Ir. Respondetur ad prisum coniseedendo anteeedens, & negando eo. sequentiam: quia voluntas imperans aliquam actionem alterius potentiae, non potest impedire , quidquid necessatio sequitur ad talem actionem: assensus autem concIusionis necessa. rio sequitur ad astensum praemissarii, ut ostensiim est: & ideo voluntas nopotest impedire illum . Que doctrina confirmatur exemplo potentiae vi siue, nam licet voluntas pollit retrahere potentiam visivam a visione. auferendo obiectum, aut lucem, vel ponendo impedimentum , clauden
do scilicet oculos, vel alio simili mo do , tamen si obiectum sit prpsens a
medium illuminata, oculi aperti,&c non potest impedire visionem Ergo similiter , poterit quidem voluntas retrahere intellectum , ne cogitet de prsmissis, aut de bonitate illationis, diuertendo illum ad alia; Si tamen semel permiserie ipsum cogitare de bonitate illationis, & assentiri prae missis, non poterit vesuntas impedire asses sum conclusionis. y Adsecundum respondetur se assensum premissarum semper necessitare intellectum ad assensum conclusionix directae r hie enim est proprius, &immediatus effectus illius. Ex quo deinde, facta conuersione talis con clusionis, elicit intellectus assensum conclusionis indirecterquia conclusio indirecta non per se primo,& immediate sequitur ex prsmissis, sed
mediante conclusione directa, in qua quodammodo eontinetur, quatenus
potest haec conuerti in illam .
135쪽
dellarandae sunt. Prima in Ae γε DI SPUTATIO XIII. νis, quia in demonstratione praemi
sat sunt eausa veritatis eonelusionis, De Demonaratisne . per quas ipsa eonclusio probatur: de ita sieut conclusio demonstrationis r. P ΟsT notitiam eorum , quae taliter est vera, ve repugnet esse talia A praeeognosci debent ante de. si , sic etiam praemissae sunt necen monstrationem , aequum est ut de sarib verae. Meunda ex prἰmis, sedemonstratione ipsa agamus . Duas immediatis: Duae istae partieulae in autem definitiones demonstrationis re non disserunt; Nam propositio adducit Aristoteles I poster. e. z. immediata in praesenti est illa , qua Prima est : Demon matio e 'Euf- non est alia prior, ter quam orob1murfacien inciso. Secundar Demο- tur 3 & sie necissario debet esse pria
nis. Et utraque definitio est bona, citur immediata in quantum earee breuiterque probatur: quia defini- alia priori per quam demonstratur: tio, quae datur per propriam causam prima vero, comparatione aliarum definiti, siue extrinsecam , siue in- subsequentium, quae per illam detrinsecam , est bona definitio; deis monstiantur . Hic aduerto, non scriptiua quidem, si causa sit extrin- omnem demonstrationem proxime seca; essemuIis vero, si sit intrinse- providere ex propositionibus imme- ea r sed istς definitiones sunt liuiuia Satis, ut patet quando de subiecto modi r ergo M. Probatur minor 3 demonstratur tertiaepassio perlicia. quia demonstratio est instrum tu dam , aut secunda per primam undquodd imi intellectuale , cuius pro- de A ristoteles dicens , demonstraptius finis . est scientia; per qua tionein priae dere ex immediatis
traditur prima definitior ipsumque intelligendus est de propositionibum
tanquam ex propria materia constat immediatis proxime, vel remote ex propositionibus veris, immedia- quia ouando aliqua prςmissa est eis, notioribus, &c. per quam tra' proposito mediata, ad hoe vesecoda r ergo utroque modo generet scientiam alicuius comtecie definitur demonstratio. clusionis, opus est , talem praeis a. Aduerte, Aristotelem his de- missam cognosci per resolutionatutinitionibus solum definire demon- ad primam, di immediatam propo strationem propter quid, eui absque sitionem, unde derivatur . controuersia conuenit Senerare scie- q. Ex tribus subsequentibus partiam , Se procedere ex immediatiis, liculis, haec vi rima, e-- prioribus, &o quia nondum eger i ς onit, prius explieanda est, quia in illo secundo capite de alia dem6- vit eius deelaratione duae priores instratione, quae dicitur quia . notescunt. Plo eius ergo intellig&3. Prima ex his definitionibus no tia selendum est. quod semper pria indiset explicatione t redὸ solum missae sunt eausae in eognoscendo
particulae secundae definitionis bic eonclusionis ι id est , sunt id, quoa
136쪽
c tur liosi Rutem aliquas do ori tinent etiam causam inessenia
do euiciem ennelusionis i ut quando petr cssentiam demonstratur prima passio , di per hanc secunda, &c. Ednuni prae misi x dici r caulae in cia tardo, & cognoscendo simul r quia
intellectus allum it ut caussam cognitionis id, quod est vcre causa rei. Aliquando vero praemissae non corit inent veram causim conclusionis,
sed potius estinum eius , aut quid aliud ipsa posterius , ut quando cau. fas de moniti amus per signa ,.autles fietus earum . Et tales praemissae dicuntur causae in cognoscendo tantii m: quia id , quod reuera non est causa, assumitur ab intellectu vecausa ad cognoscendam concitisionem . Supposito ergo quod Arist teles in dicto cap. a. solum definiatdem onst rationem propter ρDid , que
semper est a priori: mnisest, sequitur, hanc viti triam particulam ira ue conclusionis , intelligendam esse de causis in essendo , & cognos
s. Explicata hac ultima partieuola, iam facile intelliguntur aliae dup
praemisse debent esse ea use in essendo conclusionis; consequenter erunt notiores illa r siquidem causa secuna dum se notior est, quam esse si Erunt etiam priores propter eandε rationem 3 quia causa semper est prior effectu , saltem prioritate na
s. Explieata essentia demonstrationis, accedimus ad explicandam diuisionem illam , qua demonstra tio diuiditur in quia,&propter quta.
Est ergo demonstratio propter quid I C A Me II9
illa , up non stilum p robas passio. nem inesse subiecto; sed etiam ostem promerii quid illi contici rati quod se addueon/o in praemissis propria p& adgliatam causa m talis passionis. Cum enim unaqueque passio habeat proprium principium , seu propriuetu Λ, a quo dimanat; eonsequenter habet proprium propter qω id, perinquod probetur , nempe rationem illam , seu illud id, a quo dimanat 3 Et quando hoc ponitur pro medio
ad concludendam talem passionem, sit demonstratio propter quid. y De. monstratio vero quia est illa, quetantum ostendit passionem conuenire subiecto . non autem adducit propter quid illi conueniat. Unde in presenti ir quia, non inccipitureatis aliter, sed est pura coniunctio. Itaque demonstratio quia in hoc differt a demonstratione ρro ter quid, que s in hac scitur passionem conia uenire subiecto propter quid it lieon eniat; in illa vero solum scitur Passionemi conueniret subiecto, non autem propter quid illi conue niat. Sit exemplum in hac demon i
um Igniam meois e . Animal enim non est causa propria respirationis ;& adeo non omne animal est respi.
rans , sed illud tantum , quod habet pulmones, desectu quorum pisces non respirant.
7. Ex his sola demonstratio tro. prer Mappesta uti est simplicitet i& absolut8 demonstratio ue alia verδtantum feeundum 'lii 'statio est. sura demonstratio est med hi h . seu Ultrumentum ad acquirendam me tram: ergo illa Dia dicenJi 8ss ab H Iule, R simplici rer demonstrat M. per
137쪽
plieiter scire aliquid, quando causim, cur ita sit, cognoscimus, quod fit in demonstratione Propter quid: eigo lige tantun dieenda est simpliciter demonstratio. y Confirmatur
quia quantumcumque concludamus
hominem esIe risibilem per effectum ridendi nobis notum adhuc non quiescit intellectus, neque existimat se id absolute scire , usque dum cognoscat propriam causam , seu
Proprium propter quid risibilitatis
ergo demonstrati .ia non est dicenda absolutὰ , & simplieiter de monstratio . 1 Ex dictis collige,
tum per demonstrationem propter
ωid generari habitum scientig , de
non per de inonstrationem quia .
De sientis , quae e ct e fectar
snitione priores particulς exp imittgenus proximum , in quo scientia conuenit cum habitu Principiorum :ser ultimam vero distinguitur ab il- o. Est enim proprium habitus prinineipiorum versari circa propostiones iudem orificabiles , qui scilicet non habent medium, per quod proban. inr . sed per se ipsas cognoscuntur. Et ex h s procedit scientia ad demonstrandum iu as conclusiones ac proinde versatur circa propositioncs mediatas, seu per aliud notas.
a. Vndὸ patet, esse salsam opianionem illam , quam habent aliqui Moderni , asserentes habitum selenistis non distingui ab habitu principiorum talis seientis , sed eundem habitum, quo assentimur prinelplis.
extendi ad assentiendum conclusionibus. Est enim hic sententia exis press contra Aristotelem 6. ethie. cap. 6.& lib. 2. poster. cap. vlt. Eteonfutatur emeaei ter ex diuelsa ratione sormali, sub qua fiunt asse aissus prinei piorum, & conclusionum . uramuis enim ad assentiendum principiis prerequiratur cognitio
sensus,&explicatio terminorum δh c tamen materialiter se habent ad talem assensum; & tota ratio forma.
lis assentiendi illis est, immediataeonnexio predicati eum subiecto . Sed haec non potest esse ratio serina .lis assentiendi eonclusionibus , ut alet ; siquidem eis assentitur inteliaeetus propter connexionem extreamitatum cum medio visam in premissis. Ergo principia, ' conci siones habent diuersim ratione se
malem obiecti r & per consequenRexposcunt diuesos habitus. . Scientia autem est duplax,alia
subalternans, alia subalternata. Scie.
tia subalternans idem est. quod sciseria sub se alteram eontineris. Selen. tia vero subalternata ideiri est , ac scientia , quς sub alicra coni metum. Una autem scientia continetur tuis altera ratione obiecti. Et hoe fit , uando obiectum unius scientis adit obiecto alte. ius scientie d fici et, tiam aliquam accidentalem: vs M siea subalternatur Arithmetice, quia numerus sonorus, 'qui est obiectum
MLisies . addit supra numerum, qua est obiectum Arithmeties sonoreitatem , que est differentia alcidentalis. SimiIiter Pei spectiua, qui R-gi de linea visuali, subalternatureometrie, qus agit de linea; Duudem visualitas est differentia accide talis respectu iuret. 4. Non
138쪽
. . Non sum cit autem 'uqeumq; differentia accidentalis addita obiecto superioris scientst , ad constituendam scientiam subalternatam; se/ requiritur, quod differentia illa accidentalis sit talis natur , Ut ex coniunctione ad obiectum superio. ris scientis, habeat speciales passiones, que possint de ipsa demonstra. ti. & conseclienter constititat speaciale gentis scibilis r ut patet in ex eis piis adductis. Sonus enim sic est materia accidental is respectu numeri , ut tamen ex coniunctione ad ipsum tesultent in sonis speetales passiones, nempe consonantig : 'til neque Oriuntur a senis secundum se, nee a numero seeundum se , sed a nume ro applicato sonis, seu a sonis ut habentibus in se numerum et propter Ταod numerus sonorus constituit
eciale genus scibilis. Et idem est delinea visuali, & alijs similibus. . Q 'aeres primo 3 An scientia subaltei nata sit vera scientia ρ Ratio dubitandi est quia obiectu scientiae subalternatae addit dimetentiam accidentalem supra obiectum sub-
alternantis ' ergo integrum obiecta seientiat subalternatae est ens per ac cidens et siquidem constat rebus pertinentibus ad diuersa predicamenta: scd de ente per accides ito potest esse scietia ergo scietia sub alternata verissans circa illud, non est vera scientia. 6. Dicendum tamen est , scien
tiam subalternatam esse veram sciet iam . Ita tenent omnes Dialectici. Et probatur ratione: quia tunc scire arbitramur unamquamque rem , cuPutamus causam cognoscere , ob quam res est, illius causam esse, ne
que posse eam aliter se haberer sed quando in perspectiva, ex hoe prin cipio Geometriae, quod lineae ductae
dimus , res a longe apparere minores s cognoscimus hane esse propriam eausam talis conclusionis, neque posse eam aliter se habere. Et idem est quando in Musica ex principiis Arithmetice concludimus num
merum sonorum causare consonantiam, &se de alijs: ergo scientiae subaltepnat g fiant verae scientiae. 7. Pro Blutione aute rationis dubitandi supponendu est primo tan. qui tertu, obiectu scientiae subalter.
natae neque esse solum obiectum subalternantis, neque solam disse. rentiam accidentalem, quae additur, sed utrumque simul. v. g. Oblictum Music ς, ne ue est numerus tantilm, neque tantum sonorum , sed hoc si mul, scilicet numerus sonorus . Et ratio est, quia numerus solum est
obiectum Arithmeticae r sonorum etiam seorsim sumptu pertinet ad Philosophiam t inter has aute scienistias Musica est media, & ab utiaque distincta r ergo neutrum solum , hedutrumque simul considerat ut proprium obiectum Rio posito, duo restant explicanda . Alterum est, quo pacto utrumque istud conside-tetur in Mustea Alterum vero, quo pacto ex utroque fiat unum per se. g. Pro quo secundo notandu est quadrupliciter posse excogitari . quod Musica considet et totum hoc quod est numerus sonoriis. P. δIta ut utrumque quasi in recto secudum suas proprias rationes formales Dei tineant ad istam sicientiam . Ethoe non potest esse: tum quia se
emciunt unum per accidens, ut patet et tum etiam, quia.ssecundum tales
rationes formales sunt scibilia a tua. bus scientiis': ergo prout sic nci pos-R a surir
139쪽
se ne ad tertiam aliam pertinere. See AEM , ita quod unum eoru sit ma isteriale aliud Drmale . Et neque hoc dici potest , quia utrumq; istud,scui cet numerus sonorusper se conis
sideratur in Musica r siquidem pausioncs, quas demonstrativiriq; per se
secundum se, aut sonus secundum se, babent mon Mnantiam , sed nuis imerus ut est in sonis , vel sonus ut habet numeros. Terris potest intelligi , quod utruntque istud consideretur ni Musica , non lacundum pro serias rationes, sed secundum aliquod tertium compositum resultans in ipsis. Et etiam nequem hoc dici potest , quia iam non Vur caretur , Nuticam considetare utrumque, sed illa d tertium , quod resultat. Et ouaerio .m o intelligi potest, de devilari, Musicam eonfiderare utrumq;iliad , icilicet numerum sonorum, non siccundum suas proprias ratio. nos quasi in rccto, sed secundum quod unu intrat in ratione alterius,ry est principium eius ...9. Pso cuius intelligentia nota- dum cst tertio, sonorum possedia' pliciter considerari i uno modo secundum se, prout est obiectum auditus , & solum dicit, quod causetur in aere ex porcussione corpo rum ij Et hac ratione non spectat ad Musicam , sed ad Philosopniam .sccunio modo sumitur, ut dicit coisceritum, Fe harmoniam i Ezric per lipa ad c biectum Muscath rncluis clitη, z.quandam,correspondeta trim Hya Jςx eo, quod' socius fiata eum Proro tione, fle numero u Unde G auu illa , mimerum posse dupliciis
pium illius contentus, seu armohiae quae fit in sonis; & hoc modo peristinet ad Musicam.
Io Et quo iam faeilὸ intelligitur.
quomodo utrumque istud eoii side retur in musica . Considerat ut enim quasi in recto sonorum , Ut dicit co- centum , & harmoniam r It consi. deratur quasi tu obliquo numerus , secundum quod est prineipium talix concentus: Ee ite per se consideratur Vtrumque . Idem dicendum est mobiecto Perspectivae, nam visuale se nil sim se pertinet'ad Philosophiam : βe linea seeundum se ad Geometriam : sed visuale seeundum quod fit per angulos , est obiectum Perspectivae ' &sic linea includitur inhoe obiecto ut principium angulorum , t q) II. Per quod etiam explicatur secundum, quod proposuimus quo. modo scilicet efficiant unum per se. Dicimus enim quot sicut linea ,supei ficies': quamuis secundum .se sint duo entia in actu A ut pote duae species quantitatis ; nihilciminus in men si linea eonsideretur, non ut est'
diuisibilis secundum propriam di mensionem, ladurcumsimi quod eleprincipium t alitudinis, set it cum illa unum per se, quia superficies ethlatitudo terminata lineis: sic in prς
senti, quamuis muneriis secundula se sumptus , non faciat ν num pes cum sotior , tamen' numerus v
est principium senori, Be sonoruo
prout terminatur numero, tonsilis
tuid unum per se Et idem est de linea , de visuali. 12. Quaeres secundo, Anselentiasti compossibilis eum opinione cir. a iden biectum p Noto .hic non loqui de eodem obiecto secutilum dilieria raedicata p sita enim ber .apc sunt
140쪽
possunt esse simul scientia, de opi. nio , ut patet: sed de eodem secvn. dum idem praedicatum . Neque loqui in diuersis hominibus, vel in eo. dem homine pro diuersis temporibus propter eandem rationem Quare difficultas praesentis quaesit i est: An idem homo habens scientiam de aliqua propositione , possit eodem temporc de ea dein propositione etiahabere opinionem: . Cum autem
scientia , & opinio sumi possint vel Pro actibus, vel pro habitibus , in utroque lenis discutienda a nobis
II. Prima conclusio . Scientia &opinio sumptae pro actibus , non possunt esse simul in eodem intelle. 'u de eadem propositione. Est STh q. t q. de verit. art. 9. ad 6. ubi sic ait: Nen videtrur possit ile , qsodaliqui, de eodem babeat sientiam, servinionem , quia op nio erit eum δεν-midine aθεν itit pa tis, quam fermiadinem sciens a excιuHι . Hoc sid mdocet 2. I. q. I. art. 3 ad 4. alijsquem locis, quem sequuntur omnes eius
diicipuli in plures alii. Probatur ratione o Quia assensus seitntificus, de aliensus opinatiuus de eadem pro 'positione habent effectus omni ni
Lepugnantes , de unus intrinsecc. -- pludit priuationem alici ius: et go non possimi esesiimu in eodem m-tellectu . Consequentia patri- Antecedens vero probatur , quia assera
susscienti Mus est iudicium, quod
res non potest aliter se habere. opi nativus vero iudicat, polle rem ali, ter se habere r per illum I mauet in yclicetus omnino conuininus dicirca v iitatem propositionis; per ilium
Veio non maneti coluintius η cire a Praedictam. veritatem . ratione illius
est omnino certus, & si miter,adr
hqret conclusioni pratione istin s ve. ro est incertus, & fotmidat de illa rsed certitudo , & incertitudo, fir
mitas, fle sormido, esse coniunctum&non esse .conuinctum , 8e similia omnino inter se Pugnant, de contradictorie, seu priuatiue opponun tur et ergo repugnat tales actus esse
simul in eodem intellectu respectu eiusdem propositio Ilis.14. Respondent primo Aduertar ij, haec omnia inter se prignare , ira uenis fiat per idem mcdnam ce incerum quanao habentur diuersa media, nullum esse in conueniens, at ut, quod intellectus simul sit certus , Dincertus de eadem Proposition , quia est certus prout respicit me- dium necessarium , & incertus prout respicit medium contingens .LU Sed contra est : Qitia affirmatio , de negatio , quae includunt ut in huiuimoditassensibus , per quosi intelle stus est certus, & inccr-tius de eadem propositione, non ferui ut in ipset media, sed in subicctsi,
de quo astu mariir, & negatur tale praedicatur ergo no obstante diuersi tam medioru vere datur ibi a iuranditio,& negatio eiusde de eod& per
consequens vera oppositio. Consi matur, se explicattir magis haec ratio. Quia, diuersias mediorumutuncs
iam compatitur in eodem intellecturesv cctubeiusdem veritatista quando ipsa media non indu eunt effectus contra litoris , seu priuatiue oppositos: tqui diuersa modia scientiar, opinionis respectu: eiusdem v Tri tatis inducunt in intellectit esseetii contradictorie oppositos : ergon mi possunt esci simul in eode intcuccinresilectu eiusdena veritatis . Dioba δur mi Dor , nari per medium sciet..tiae intellectus per uenat ad hoc, ut