장음표시 사용
21쪽
naturali fiunt, suoque dabimus loco theoriam naturalem legum civilium, sic positivarum, quarumcunque in genere , ex.ipsis juris naturalis principiis deductam , ut certa prostet legum positivm rum norma.. Ita vero apparebit, Legem naturae in censendis civilibus Iudicis munere defungi, nectae illa de harum rectitudine constare posse. Theo
tiae istius aliquid pelvidit ULPIANUS sa); dum
Fus Civile; inquit , neque in totum a naturali, vellentium recedit, nec ρer omnia ex servit. Itaque eum aliquid addimus, via detrahimus juri eommuni, fur proprium, id est, civile e cimux. Enimvero nenili hactenus repertus est, qui animum ad eam adverteret, etsi non postrema pars Iuris naturalis
22쪽
existimari debeat, nec siue ea , Ius ' Gentium arbi-
trarium, quod vulgo vocatur. & perperam . n nullis. hodie in dubitationem adductum fuitu tra minari queat. Nemo non agnostit, rectum . a quum, juitum , honestum, decorum di ex ady so malum, non rectum. iniquum. injussumsi in honestum, indecorum a se invicem disterre a. --mo autem dedit notiones limum omnium sitis ἀ-
stinctasti per quasci eorum discrimina apparean . m lex naturae de his omnibus Prommiet 3 -- strum quoque fuit, determinatis notionibus singula a se invicem separate, ne ulla unquam metue da sit confusio. Etsi lautem tam late patentem naturae, hegem ipsa malara constitutam demonstremm . ut ne athein quidem eam in dubium v
23쪽
eare possit; hoc tamen non obstante evincimus, Deum esse ejus autorem, di non modo obligationem naturalem eam servandi a Deo esse. utut rationem tussicientem in ipsa hominis essentia atque natura habeat ; verum etiam Numen opibilium positivam quandam obligationem per ipsam naturam rerum introduxisse, ut ea praemia & podimas lius penset Moluntati divinae convehienter. Saepius idem agendo habitus agendi contrahuntur: umcla in animis hominum nastuntur virtutes & Nitia. sic ves aliter 'gentes aut fiunt beati & felices, iuua auferas: ψeri ut elicosa . Pater igitur ratio . icurtheotiam quoque generalem Virtutis ac vitii. bea
titudi , seu Summi boni & mali summi, cui d noxius fieri potest. selicitatis denique ac infelicita.
24쪽
p R K F A T I Ο.tis tradere a nostro instituto non fuerit alienum. Maximum homini ad felicitatem praesidium est comscientia recta & bona. Quamobrem de ea amplam instituimus tractationem, ne quid in assi mento tanti momenti desiderati possit. Multa de conscientia loquuntur tantum non omnes, sed quae.non satis intelligunt. Quid subsit veri dissimcto explicamus, ut imaginarium ab eo, quod imtelligi potest , separetur, nec qui acumen suum Eorum hebetudine metiuntur non sine praesentismmo damno terminis inanibus accenseant, quas,re hus scitu apprime necessariis significandis destinatos
agnoscere tenebantur. Doctrinam enucleatam iis
profuturam confidimus, qui aliorum conscientiae prauunt, praesertis ubi praxis accesserit, quam Τωmo alteri reservamus. Inter difficillima scientiae
25쪽
moralis capita reserendum istud , quod de imputa. tione & culpa tractat, neglectum sere a philosophis .ci Iuris tuterpretibus relictum. Hi vero cum quod civile est ab eo, quod naturale. non distinguant.& ne illud quidem caute discernant, perparum prinierunt. quod ad philosophiam aliquod aflerat asiumentum : immo ne sui. quidem satisfaciunt, qui emunctioris ini naris. Nostrum igitur esse existi--mavimus notiones tradere foecundas, ne in re ardua -scituque. maxime necessaria CCecutiamus. Quemadmodum vero a libertate dependet omnis imput, at actionum , & dolus atque culpa desectum rectitudinis earundem arguunt ita nobis ad lim diligentissime rimanda haud parum profuerunt ea, quae de influxu aibertatis in usum facultatum animae &de actionum humanarum rectitudine statim ab inbtio
26쪽
P R AE F A T I intio tradidimus. Qui naturae legem arctioribus simili-BUS Coercent, quam par erat, nec omni libertatis inusiam facultatum nostrarum influxui attendunt; imputationi quoque non omnem suam tribuunt amplitudinem , ipsis licet communibus notionibus reci mantibus: vulgus enim haud raro acutius videt peri. iis , quorum mentem notiones parum limatae obtundunt. Nos multiplici experimento edocti, quid notionibus istis insit, nec eam spernimus lucem, quam accuratior ipsarum evolutio menti assundit, probe memores, saepe etiam olitorem valde opportuna esse locutum. Nulli igitur dubitamus fore, ut nostiis perspicillis usus circumspectum serat de actionibus imputandis judicium. Plurimum refert ab omni culpae sensu vacuum possidere animum. Quamobrem culpam accurata discussione dignam judicavimus & quae pro
27쪽
PRAEFATIO. pro synonymis vulgo habentur notionibus determinatis a se invicem discrevimus, quarum foecundit, rem experientur, quotquot earum usum secerint. C terum quod nuper commendavimus Metaphysicae studium, cum eidem colophonem imponeremus,
idem denuo commendamus omnibus, qui in Phil sophia practica sine remora progredi ac celerrime proficere voluerint. Dabam Marburgi Cattorum d. m. Aprilis A. 3738.
28쪽
cientia assectiva est scientia voluntatem & noluntatem ad Scientia a actus suos determinandi. Kectiva quaeis
Nimirum dantur rationes actuum volitionis & nolitio δῆ m dicamnis 3. 7o. Ontol. . Quoniam in philosophia ratio reddenda Q. est, cur possibilia actum consequantur 3. '3 I. Diso praelim. ; in philosophia quoque exponendae sunt rationes, per quas voluntas & noluntas adactus suos determinatur. Et quoniam seientia consistit in habitu asserta sua demonstrandi g. 3o. Disi. nraelim.); non lassicit recensuisse rationes determinantes voviluntatis atque noluntatis, Verum etiam demonstrandum est per eas voluntatem & noluntatem ad actus suos determinari. Ea igitur philosophiae pars, in qua demonstrationes istae ocis currunt, Per scientiam assectivam definienda. g. 2. Scientia
scientia practica est scientia locomotivam facultatem practu. vel etiam cognoscitivam determinandi ad actin caeternos quaenam ἀμίσονι Phit. 'M . Unα res Pars Id. A Vel cator.
29쪽
vel internos voluntati & noluntati consormiter exequendos vel omittendos. Quoniam agimus, quod volumus , & omittimus, quod
nolumus, facultas locomotiva, quatenus ab aesdia pendet, itemque facultas cognoscitiva determinari videtur per solum voluntatis & noluntatis actum , adeoque cam determinandi scientiam peeuliarem nullam esse forsan colligent nonnulli. Enimvero hi erunt, qui mente non satis attenta ea, quae agunt, expendunt. Etenim nunc deliberandum est de mediis, ut propositum exequamur : nunc sese osserunt impedimenta, quae executioni mediorum obstant, & dispiciendum, quomodo removeantur Atque adeo patet, non susticere ut norimus , quid sit agendum, atque idem agere velimus , vel nolimus : sed requiri praeterea , ut constet, quomodo quid sit agendum , & qua ratione impedimentis occurratur. Ad praX in adeo plura requiruntur, quam rationes voluntatem &noluntatem ad actus suos determinantes.
PLAsophia practica ui ij rsalis est scientia affectiva practica dirigendi actiones liberasSper rcgulas generalissi-
Hanc destritionem iam tradidimus in discursu prae liminari de philosophia in genere , quam Logicae praemismus f. o. . Philosophia practica varias complectitur disciplinas, Jus Naturae Jc Gentium, Ethicam sive Philosophiam moralem , Oeconomicam atque Politicam sve Philosophiam Civilem f. 64. & seqq. Disc. praelimo. Dantur autem non mi nus theoriae, quam praxeos principia generalia, quorum usus er omnes istas disciplinas extenditur. Quodsi ergo Philo-bphiam practicam methodo demonstrativa tradere volueris; principia ista generalia praemittenda sunt f. I 34. Disi . praeum.). Patet igitur ratio, cur Philosophia practica universalis condenda fuerit, in qua principia ista generalia explicantur & demonstrantur. Cur vero hanc tilosophiae partem definiamus per scientiam affectivam practicam, patet ex definitionibus, quas modo praemisimus I. a. . . qa
30쪽
. 4. .su.e in psilo opsia practica universali traduntur , demon- Cur in Psi. sva font. Philosophia practica universialis scientia esse losophiapra- debet . a. . Quamobrem cum scientia sit habitus de citra uni- monstrandi, quod assirmamus, Vel negamus . 194. Log ; vcrsesi re- quae in philosophia practica universali traduntur, dcmon- quirantur stranda utique sunt. demons,
Haec ita consequuntur, si sumamus philosophiam practicam times. universalem scientiam esse debere. Num recte sumatur, patebit ex propositione sequente. An vero sumatur, quod in se non repugnat, & num in potestate nostra postum sit dare . demonstrationes eorum , quae in Philosophia practica doceri debent, ex .ipsa tractatione dijudicandum.
g. S. pili Psilosiophiae practicae uηiversali sudet certam de prin- cir PLEUο-e iis generalibus dirigendarum actionum liberarum Ggnitionem bis nacti
H uini. Qui enim philosophiae practica se univcrsali studet, ea timetismi is regulas generalissimas dirigendi actiones libcras, seu, lis sitientiis quod perinde est, principia gcneralia dirigendarum acti in esse Gleat. num liberarum sibi cognita atque perspecta reddit g. 3. , & quia in cadem demonstranda sunt, quae traduntur ff. 4. , Ueadem demonstrare discit. Enimvero propositio nobis cc ta est, quam sive directe , sive indirecte demonstrare valemus j. 368. LV. . Quamobrem qui philosophia: practicaruniversiali studet certam de princiolis generalibus dirigendi actiones liberas cognitionem acquirit.
Patet adeo ratio , cur in definitione philosophiae practicae universalis sumatur, cam scientiam esse debere. Certam enim actionum dirigendarum cognitionem intendimus. Quoniam itaque sine demonstratione non datur certa eorum, quae sub sensum minime cadunt, cognitio 3. 567. 368. M δ; gene ralia dirigendarum actionum liberarum principia utique demonstranda veniunt. Non igitur est , quod dubitemus, in αν definienda Phila sophia practica universali recte sumi, quod