Jo. Vincentii Lucchesinii ... Historiarum sui temporis ab Noviomagensi pace tomus primus tertius

221쪽

tam in fugam essunduntur. Serius pugna pervene rat ad medias acies . Nam cum Turcarum cornua

processissent , Caesariani pedites continuere gradum, veriti sinum ingredi . At ubi cedenti x illis aequata frons , hi signa movent ; missilibus primum , mox strictis gladiis , collatoque pede coniugunt. Praelium tamen non diu tenuit is Quippe Ianizari paullo post equitum sis nudati , questique et se se, ut munirent illorum fugam , occupandix hostibus oblatos: agmen 'nihil confusiς ordinibus in cliv d retrahunt; Ipe ducti hostem , telis subjectum umterritumque loci difficultate, non ascensurum 3 sese Parchamum , quod duci non ampliu& millia distabat per otium abitur .. At falsa spe φ. quippe Germani haudquaquam morati, signae intulerunt,

ira vires atque animox suggerente et Turcasque Δ- - . . cite pepulerunt, sam suo metu, hostrumque auda- media acie, o Lia trepidox constematos di ia Hinc raras iuram ce-- christi

ces tuga, dum uti ferociter insequuntun, Sc IlluParchamum repetunt ia Unx erat illuc obversa orpidi porta , quam dum pro se fugientium quisque

praeoccupare studet ipso obsimebatut tumultu , constipatique Barbari longe majori numero praeber Ti,--, invabant vi tibus. iugulum. Dum ita inter se luctam clades. P-M-tur , pari, equitum , dimissis equis ,. in proximae vadi 'da paludix se immergunt , contecti calamis. Virguutisquz t, pars equo, tranare Danubium, pergit .. Hi . gurgitibus hausti x illi ab Caesarianorum equitatin aquam ingresso aut telis confossi aut in servitutem

222쪽

ao 8 - HIs TURIARUMissa. adducti. Turba in oppidum acervatim per portammia Turearum effusa , diversis itineribus pontem, quo Strigonium Milta ruto p Parchamo conjungitur, petit . Ille immensum non tulit' pondus, laxatisque compagibus medius rum, pitur. Plures in aquam prolapsi, nandi rudes , vitam deseruerunt. Qui pontem hostili adnexum ripae adhuc tenebant, magnis clamoribus Strigoniensium fidem atque opem obtestabantur . Et Fςde-M- la, derati illuc progressi facto impetu urgebant eos smrbari s ηκμ rati, ne in liumen detruderentur, se dedituros . Horum unus armis & corpore , sed magis virtute

insignis, clausit intento gladio irruentibus aditum. Constitit parumper agmen , audaciam veritum an admiratum. Dein aliqui , spreta hominis temeriatate, vim persensere, strati ense, quem ille, circumferens truces oculos, naagnoque pontem Occum

pans gradu, quacumque se osserebat hostis , atrociter objiciebat. Pugnanti nam de hoc traditum est educitur manubrio gladius ; sed impavido , vaginaque se contegenti alius subjicitur ; quo rursus edita plurium strage tandiu locum obtinuit, quoad socii lintribus excepti periculo subducti sunt . Et

ipse constendere nitebatur ; verum vulneribus d bilitatus , cum tardis ingrederetur pedibus , Occiditur ; egregio facinore immortalitatem consequu-FMerati Padi turus, ni ejus nomen de genus in occulto forent. testuiἔree luat. Capto Parchamo , Sarmatae vindictae avidi ignem Sarmata ei igne sebdunt, brevi tamen a Germanis extinctum , quo

mad , --.etum , intcgrum servare sibi oppidum, intererat. Arx

illico

223쪽

ΤΟ. I. LIB. III. Eo 9 illico in deditionem venit , quingentis praesidiariis is 8,

pro vita semitutem pactis. In eos quoque a Polonis saevitum foret , nisi Germanus intervenisset. Adeo militaribus viris acrior ad vindictam pudor acceptae cladis, quam ira. Desiderata in eo consti- - m. Ictu, qua c si, qua undis hausta, ad septem Tur-ri Barbari, est carum millia , in his Halius Budae praetor. Capti ' 'is' 'Silistriae Sc Colibonis praetores , duo pariter grega- ἀ-t Christianoriorum millia. Foederatorum occubuere ad duo milia 'm lia, & ducum nemo . Bis millies equorum, aliquot catapultae, de militaria signa in Germanorum pO- auratia praeda. testatem Venerunt. Praeda militibus concessa, &ea quidem opulentissima. Uictores, ne metu percul- uderati Str

es spatium darent ad respiscendum , postero die ., nustavi. injecto ponte , Danubium trajiciunt, Strigonium oppugnaturi. Urbs prisco more propugnaculis cin urbs describitur. cta plus habet nominis, quam munimenti. Sedet ad praerupti collis radices, in quo arx eminet trian gularis , tuta loco. Intra teli a majoribus tormentis jactum mons D. Thomae sacer, aequato arci jugo, extollitur. Ex altera parte suburbia praetexunt ripam . Traductis legionibus oc belli apparatu , Scarfembergii Comes cum quinque peditum cohortibus , ac mille equitibus sagittariis montem ipsem praemittitur occupatum ; quem Turcae si vel modico S. Iboma mons

tenuissent praesidio, nemini dubium, longius pro- Ihris

cessuram te deserendam ab hostibus oppugnationem, senescente jam autumno, humili cinosoque solo. Sed urgente calamitate perit consilium. Illinc fre- Tom. I. D d quen-

224쪽

Oppidani in ariscem se recipiunt. Arcem dedunt, O quibus conditionibus . Uisirius adspem Sινlonio ferendam se compara

verat.

Audita ejus de ditione , firmat prodiis Buda aliaque oppida, o Albam graean pergit.

at o HISTORIARUM.

frequenti iaculatione subjectum oppidum lacerari ceptum; de jam non tae immenso labore adductis

muralibus machinis, moenia tribus in locis verberabantur . Aperto aditu legiones ad irrumpendum se comparabant ἱ cum oppidani declinantes impetum in arcem se retulerunt. Federati in urbem recepti catapultas expediunt adversuS arcem, quae pariter ex adverso monte proscindebatur. Quamobrem Turcae veriti, ne si vim expectarent, conditionibus excluderentur , vix octiduo tolerata obsidione, libertatem , & quidquid secum humeris serre possent, pacti, Budam traducuntur. Fuere duo armatorum millia, quatuor incolarum , qui solum vertere ma-Iuerunt . Mustaphus audita primum suorum caede , Strigoniique discrimine , validam instruxerat m num ad coercendos hostes, afflictisque rebus opem aliquam afferendam. Mox percepta urbis deditione , nihil modo cum Foederatorum prosperitate contendendum arbitratus , ingenti Budae aliisque

circum munitionibus praesidio imposito , cum reliquis copiis Albam Graecam regreditur ; & jam adhiberna vocabat anni tempus. Ad ea Fqderati quoque circumspectabant, sed ancipites qua parte constitui possent, facta longe lateque a Barbaris vastia tale Post dissiciles consultationes Moravia Germa-Fiderati inbia nis sociis auxiliaribus decreta; sed hi longo quam-bema ιψος--t - - itinere domum redierunt. Caesariani, Strig nil relictis decem militum centuriis , circa Uagum. amnem locati; Sarmatis ad regni sui fines intrita Τμ

225쪽

T b. I. L i s. III. 2II

Tibiscum Ze Carpatias alpes , regio populationi- 10 bus adhuc vacua, sed aliquot occupata perduellium praesidiis , datur . Ea dejicere, ut facile ob praesentem metum, sic utile videbatur haud minus Cae--ngς ψr'

1ari recuperatis oppidis, quam Polonis per otium atque opulentiam hibernaturis . Itaque illuc Rex cum suorum equitatu , adjectis ad eum fulciendum quatuor Gei manorum peditum legionibus Dune-valdo praefecto, viam carpit . Sed una tantum RentZeno arce, dum iret , in potestatem redacta, reliqua spem fefellerunt . SOlicitatis enim Eperiis castissuis sphCassovianisque , cum ferociter respondissent , Vi rimque ad dedι- abstinuit, consilio an voluntate; cum alii ad inferendam minus potentem crediderint, alii a Tehelio non abhorrentem . Auxit hanc famam cum locus ' πηtrahes G

am huic datus ad nyemandum, quamquam Ob citur. tentu, ne in angustias actus, vehementius extremata. 0M locum per-

quaereret ; tum Sarmatarum, accepta ab Incolis fluis biemare ρορ pecunia, in patriam discessus, desertis non parvi*momenti oppidis, quae partim munita, partim idO- .

. V , I , , . Sarmata acceptanea ad prolequendum bellum, extemplo veluti ex ab Incolis pecunia

composito in perduellium potestatem concesserunt. 3η p tria rede Pt. Hinc obscurae invicem querelae; & mussitare Caesar, ita sibi durius factum perduellionis negotium; munitis Oppidis, Rek , suos suspecto in loco hibernorum temporeum Oeeuntis. collocatos expositiosque , dum otio perfrui debui D Querelae invicem

sent , inimicorum gladiis insidiisque. Quae tamen ς - quippe nimis utriusque intererat simulando compressa . Quin Caesar discedentem Regem ossiciis x, ' D d 1 omni

226쪽

aia HIs TORIARUM i cs 3. Omnibus est prosequutus , dataque eximia don ,, casar redeuutem documentum obstricti beneficiis animi , duraturae et pignus benevolentiae . Caeterum per hyemis. tempus quieverunt arma, sed maximi rerum atque animorum motus apparuerunt. Iam enim ab disso lata Uiennae obsidione profligatisque Barbaris plures Huti a sum 1es Hungarorum proceres, fidem variante fortuna, Procerum Caesari in his Christophorus Budianus semigraverant in Cae-

seris parte . rati probaturos, necelsitate se re blasse, qui statim ac liberi suique potentes ad se redierint. Et plerique facinus addiderunt, quo si perfidiae redarguti fuerant, expiarent cv am; si m bilitatis de inconstantiae , perpetuo vinculo suam, Caesari obstringerent voluntatem Facta squidemianiquoropida suorum manu alii alia castella invadunt, trucidat A' , . iam Turcarum aut Perduellium praesidio redigsnt stulam vetuisnt . in Caesaris potestatem. Hos quotidie magis plebeii patriciique subsequuti , Telictio injecerand curam, suas partes dissolutam iri . Nam quis non refugit

Ohi uu . etsi , horretquo crimetri , cum male cadit Et venia ,.prae prsιeritorum ve- ter paucos turbarum authores , proposita per eos dies βPς μι θη resipiscentibus , e, vehementius alliciebat, quo li- χοιρὰ es, eo beralises Oblata secundis rebus L Novemdecim Comitatus is CGr- mitatus , atque omnis fere ora cis transilue Danu

... - bium , quam dudum sub imperio habuerat ,.in jus ac ditionem Caesar rediete - Igitur Tehelius anxius

Tebeti- te tur animi, quo res. evasura foret ad, sura reversuS- ar misit, ut ipse eiam MS, lagatos milit, alterum ad Polomae regem, ut C ure τε η terum cum. Caesare componendarum inuior fiered

227쪽

alterum ad Karam Mustapham , qui renuntiaret: se suosque ex adversis rebus nec vires nec animoS deis secisse; quin etiam auxisse erga Turcas fidem, eg-ga Germanos odium. Utrisque uteretur ad perse quendum bellum ; nec consilium ex fortuna, quae facile mutatur,sed ex animi sui magnitudine,ex Impe

rii majestate caperet. Id jampridem Mustapho delia

beratum erat; veritus autem ne Mehemetes ad quieta. consilia pronum in avaritiam animum convertereuob aerarii dissicultatem , privato suo patrimonio resectum iri spoponderat quidquid superiori expeditione consumptum fuerat ; spe, ita ejus ad se

benevolentiam, sit sorte praeteritae calamitates ali nassint , revocaturum, Sc continuato bello nil sibi ab aemulis pertimescendum , vel sartis aliqua . prosperitate prioribus aerumnis vel ostentata quotidie sarciendi spe . Uerum inclinata semel fortuna cuncta in deterius trahit . Iam tota personabat Aula gemitu ac luctu querentium, ejus crudelitate ereptos. sibi conjuges , parentes,. liberos. non alio crimine , quam quod ipse reus ; orba c pite tot familias , rempublicam magistratibuS., cunctos animatos, dum prospicerent, eximias Virtutes vitio, verti ac poenis assici. . Atrocior increbrescebat ita dies rumor , miscebatque tumultus , libera in extremis malis, cum nihil: acerbiuS tim 'ri potest, omnium voce . Neque vero saevitiae tam tum arguebatur , sed. rapinarum sordidissimaeque RV miae. tuam nec puderet in omnium oculis exti ber

simul ad Uiserius. ut animos adduxad bellum prosequendum. Pias Mus phus Mehemeti R P pecunia ad bellam offert Hinc amiai des

mortem urgent a

pud F egem. Ipsorum queretita Disitigoo by Corale

228쪽

2i4 HIs TORIAR Mi 683. bere. Nam quid aliud sibi velle immensum auri pondus , quo se damna patrati belli dissoluturum dicat Unde tantas illi divitias septenni magistr

tu, per infamem luxum omnesque indulgentis fortunae illecebras acto , nisi malis artibus i Eas propterea Mehemeti non dono sed poena repetendas esse , piandoque nefario sceleri vertendum in publicum bonum , quicquid malo publico congestum sit. Cum minaciter obloquentium ira longius progressura videretur, Rex, quamquam invitus, de-q sim g creta Multaphi morte delinivit a Missum Albam

nultus eius mor- - - .

tem decernit. Graecam, qui dirum nuntium afferret, pacato animo excepit ; impetratoque brevi spatio ad se colli- Uiserius accepto oendum, sponte ipse laqueo collum intulit: leni-

rit, O quomodo ter obteitatus z prosperam fortunam in hominum

mortem obierit. non esse potestate, sed ejus solum comparandae fidem industriamque. In his si errasset, facti conscientia dolenter mortem oppetiturum ; nunc autem cum fortunae delicto pereat, humanae memorem VLEjus vitia σ cissitudinis libenter mori. Eo sublato Turcicum Imperium damnum fecit. Iis enim vitiis virtutibusque, quibus Barbarorum viget dominatus , excoluerat ingenium in illa sagacissima Chiuperliorum domo, Plura de iisdem , ubi primum inter ephebos, mox inter primos rei d i '' mellicae curatores adscitus , a duobus ejus gentis supremis Visiriis patre ac filio, qui decus Othomano Imperio restituerant, parendi ac dominandi artes didicerat ; obsequium scilicet & largitionem in Principes, in coeteros supercilium ac rapacitatem S

229쪽

ΤΟ. I. LI s. III. a I stimeri cupidus, haud diligi ; M dum bene succe- 1683 dat, aequi honestique negligens; bellum paci praeferre seu occupandis animis, seta deterrendis; ipse gnarus militiae , patiens laborum ia Ita severitatis opinione ac bellicae strenuitatis fama seditiones, quae diu foedissimeque regnum dilaceraverant, compeccuit ; hostes in ossicio ac metu detinuit ; Chiupe

liorum aemulator, quorum solertiam aequasse, prOL peritatem vicisse videretur ; & ni postremus. actus. caetera corrupisset, patebat eam gloriam consequu tum, ut optimis sitffectus, splendidissima compa- . ratione clarior fieret .. Haecdane multis, ut de pri-Vato viro, ad posteros. transmittere haud ab re duximus, avide percepturos: cujusinodi fuerit, quo duce tantum discrimen adiit Christiana res , unde formidabile Imperium non mole sua, ut aliis contigit, sed Christianorum impulsu inclinare coepit..

In ejus locum Ibraimus , . alter ab Uisiriorum prin Ibriumus in cipe curandae praeses reipublicae Calmecamum vo- ioci. Jfectu3 qης cant 2 cooptatus est; vir imbecillis animo & corpo

re, nec aliter dignus, quam quod sui metuens magistratum ingredi recusabat. CoasHIS adire , . cΟΠ- festim appulit mentem ad belli curas , quo communi suae gentis voluntate protrahebatur .. Igitur per Omnes provincias tributum. dc delectum jussit quae tum, vindictae spe, facile tolerata. Τehelio reccripsit : non eas esse Turcarum vires, . ut uno lictoe ninetia' dis

prosterni possint. Mox validiores eos, quia dudum

Perculses,. ad rem acrius agendam ,, exstimulante i

ira in

230쪽

1 G8 3.116 HisTORIARUM ira, redituros . Ipse quoque diligentius se compararet , cogitaretque: nihil jam sibi medium inter

imperium & servitutem. Haec illum , ne a tumultu discederet, confirmarunt. Itaque ad arma intentus Itaqηe e arim' ω pacem petendo ludificatus fuisse videretur, eas

tolerabiles eones. - . . . a. . c .

tiones actabilie- reconciliandae gratiae conditiones propoluit, quae de pacis proponit, cerib reiicienda: bellum darent pacem postulanti. V με - Petitum autem, ut ad se tredecim Comitatus , quo adiaei afuerint. rum antea suo & uxoris nomine potiebatur, jure

fideque bona redirent ; socii patrimonia, quae sub . hasta venierant , recuperarent 3 res Hungarorum publica , religioque in eum locum restituerentur , quo stetisse , dum Leopoldus Pannoniae rex inauguraretur , pervulgabat. Quae quidem iniqua nec hujus temporis, iniquiora Caesari visa sunt, quod ea

j ii is it . 1 r. Joannes rex detulisset, addidissetque: Civiles dis-

intereuntio , de. cordias, annalium memoriae si repetantur, sepius

lenitate quam armis sedatas esse . Hinc autem Germanis suspicio , bene ipsi cum Telietio esse ; minutaque exoranti fides . Verum ReK, ut ut hominem in tutelam tacite recepisset, impense tamen Turcas oderat, cupiebatque iis facilius profligandis Hung rorum seditionem , quacumque demum ratione posset, extingui, ne ad reliquam belli molem , quae tanta futura esset, accederet. Quod cum vel Cae-- - sar animo Versaretur, multum in causa fuit, cur duelles aequioria compressa aegritudine, quam ex ea perduellium ar-quεψὶ eisiat r0g4Rxi- conceperat, hos diu pertentari haud abnuerit , an aequis conditionibus secum tandem in gratiam