장음표시 사용
201쪽
1 8 6 HIs TORIARUM.1 c83. iritalium ignescentium ollarum vi dimotum a prima saxorum congerie, in secundam hostem detru- - sere . Pugna ibi acrior ac diuturna . Nam I braces nullum inde tutum receptum sibi fore arbitrati, pro vita ac libertate ; Germani aliud nullum ad solvendam obsidionem impedimentum, pro suo. rum salute pro fine laborum postremas exerebant vires. Dum illic neutri quicquam promovent; ab laeva circumducta Austriacorum manus , ab dextera objectae Saxonum legiones , utrumque latus adortae , improviso tumultu perculsos hostes, ncco μ' ii; , dum moliuntur, flectendis ordinibus quoquoversum intentos impellunt. Ubi motos sensere, superata maceria victores undique se invehunt, turbatis inhaerent , nec spatium praebent se colligendi ; quamquam Ibraimus cedentes obtestaretur, ut saltem compositi reserrent pedem ; ab telgo esse se collem, tutumque receptum ue ut modo irent, in
iis= bis, es ς ςm ac perniciem ire . Attamen nihil praeter
se audiente metu cum non reprimerent fugam , praetor selectanχ militum manum, quam in subsidiis habebat , cito ex adversa parte descendere,
structoque agmine excipere pulsos jubet , iisque , ni gradum sistant, infestos gladios obiicere . Ita
metu ancipiti in hostem versi , aclam restituunt. Renovatur pia. Tunc novum exoritur praeliam ; scd jam, inclinante se ad Germanos victoria, brevi conficitur. Duo isti in summum collem adduxerant majora tormenta, quae frequenter in Thraces laxata, cladem ede-
202쪽
bant ; de cum jam sinistra equitum ala explicato I 583. sibi per varios anfractus itinere adventare carpisset,
Ludovico Badensium Principi negotium datur, ut hetin is ii 'cum Miseiensibus sagittariis equitibus pedestri pugna hostem invadat . Dicto audientes desiliunt ex equis, provolant ad primos ordines , urgent, insiliunt, movent agmen. Ibraimus illud incas Arria Turea sugaeapta retinere conatus, in propinquum vallum reduxit . intra vallum se Ibi aliquot a Uisirio acceptis subsidiariis legionibus forti ilimam instaurat aciem , firmat equitatu, 'quem aeseia Mhactenus in praesium ire prohibuerant loca palis ac se munit. vitibus impedita; praetentisque muralibus machinis, quibus jam antea vallum inunitum fuerat, holhi , si audeat subire, haud impune cessuram audaciam, ferociter minitatur. Simul suos monet, ut praeteriti recordatione temporis, praesentis verecundia se , os adpritiam,
ad bellicam virtutem exacuant. Non alia ipsos adbortatur. corpora atque arma, quam quae pridem; non alia Inimicos gerere . Variatis tantum animis variasse fortunam . Itaque priscos repetant , nec dubitent victoriam reportaturos. Quid autem turpius, quam
ignavia fallere spem suam, & vinci, quia velint Lotharingius , furcas in vallo liare conspicati s , sitit agmen; jubet militem parumper conquiesce re ac respirare . Interea circiun se vocatos maj res duces interrogat i satin rerum hoc die i Res, ponsulti: nihil morandum I maioris quippe distis cultatis esse, inchoare victoriam, quam absolvere; bus deliberat, an
nec raro illam , si datur hostibus consilii tempus, pia tota
203쪽
Germani aggerε transgrediuntur. Aerox priuium
i 8 8 HIs TORIARUM. periisse. Et id quidem in animo, s ubdit , sibi e .
se , at vereri ut legiones tot jam defunctae laboribus novo praelio suSciant. Cum dicerent, hoceas alacriter postularc , equites illico, qui jam in planum descenderant, ad utrumque latus deducit, nec mora dat signum, quod ingenti plausu milites. accepere. Sol ad octavam horam processerat, cum agmen consurgit, magno incedit gressa, vallutria subit. Micabant contra e flammiferas scorpionibus catapultisque tela. At Germanus neglecta paucorum nece , ne secundis ictibus spatium daret, luosuit confestim in aggerem haud fatis editum Hinc alii vibrare e balistis jacula, alii munitionem suffodere , alii in campum se projicientes tuire pugnam . AEquato vallo utraque ex adverso apparuit acies , concurritur , dimicatur ἀ Equestre praelium haud diu tenuit. Nam cum Germani adversa fronte densitisque ordinibus , non circumactis equis , cum hoste congrediantur , praevaleant amem eΘ-xumdem equorum mole ac ferocitate , Turcae hautiquaquam serunt ipsorum impetum . Eu modo prima deterriti caede fugam arripuere . At pedises , velut strae post longam inediam e claustris eductae, vix primis emissis telis signa conserunt, gladiis
atrociter se discerpunt. Stant loco, ordiue, pede immoti , manu instant id corpore nulla cadentium cura , maxima subeuntium . Ira atque ardor mismi , quamquam in extremo tumultu , disciplinam servat. Duces ad omnia intenti arte artem eludun
204쪽
3e, si quod alter in alterius perniciem consiliuim i 68.3. capit, extemplo evertunt. Anceps pugna quem foret exitum habitura non apparebat. Cum Germa- unde casu, is ni equites , haud longe Barbarorum turmas inse- ' i quuti, in praelium redeunt . Sublato ingenti ci more petunt nudata suis equitibus barbarici agminis latera, obvios proculcant , telis obruunt. Tum N, - ν demum turbata hostium acies, ac fluctuanti similis conjicimi- visa est. Mox dum primi caeduntur, reliqui terga vertunt Pulsis fugatisque haerent Uictores , nec
vitae parcunt 3 adeo iracundia ac laboris taedium Germanus eos in animos efferaverat . Levior tamen opinione ho H. I'φminum cede; fuit . Nam Lotharigius , subitos veritus belli casus, non per globos. , ut fit , sed Q assta cades μ' instructis ordinibus fugientes est persequutus. Da A'ς ξ 'ta deinde Ludovico Badensium Principi valida equi Lu υicus Ix Uc um peditumque manu, qua, una eum erumpenti- si hus oppidanis, ab aggere obsidionali hostem de- expediendum ob-yse et , ipse cum reliquis copiis, praeda prohibitis , mi - QΠ'νecta ire pecgit ad sinistrum Tuscarum cornu, adhuc '' incertus quid ibi actum et Uerum & illic post Zomarivisa cadiuturnam pugnam accesserat ad Foederatos victo- Th' 8 3'.
yia . Rex alam dexteram longiore itinere , sed qquo cornu , iolo , no frontem divideret, ad extremos colles. de u erat; ψsta peditatus patie secum ire . Franco- sendu ad ballis; Mm, jo riorumque legionibus, cohonibus aliquot et' ' Dxonum & Caesarianorum constabat agmen. Ubi Turcara eo perVentum est, Turcae in Sarmatas permiserunt ρ ''
205쪽
168 . fraeno moderante cursum, per gyrum acti, ve- 'mihi cedunt. heinentius se se intulere . Impetu consternati Polonorum equi, quassantes cervicem tenacesqueo,
equitem in fugam trahunt . Tunc pedites admoti , dii plosis tormentis , moram insequentibus Tincae peditatum injiciunt. Cum pone agmen , qui fugerant equi- Ug ς ς 'tη - tes se recepissent, in pedites Barbari convertunt signa . Laborabat acies strata equorum incursu , nec η xui Tiro, im- poterat Ordines retinere. Quo Rex ani inadverso, in titio .ut Ucora ab extrema fronte subductos velitares equites Hui-saros vocant) e transverso irruere in hostem jubet. Hi citii limo feruntur cursu, suseque ordinibus immiscentes , qua gladiis qua manualibus tormentis stragem faciunt , cuncta vulneribus implent. Di Dirimitur pregna. rempta pugna, quilibet ad suos regret si capiunt i cum , dirigunt aciem . Ac primo maioribus utri que tormentis ingenti boatu, quam repercussi colles augebant,lacellunt pugnam; statim deinde equo Mam
te concurrunt, ac praelium conserunt. Magna erat Eqq res iterino Turcarum ferocia, equitum praesertim, qui collato utri pie in ut equo non armis tantum, sed ipsa na Ole corporis decer- . o bis iterum im tabant. In eo tumultu Poloni , holitum numerochi M u- atque obsti natione pressi, de spatio deflectere atque Reu illae s.fiis,. iΠςliΠ-re, Hoc Viso Rex,qui ubique praesens magnum
sui S momentum erat, actus in mediam turbam , ubi Mus abortatio. confertissima vacillabat, aperta castide: an igitur Commilitones , vociferatur, tantum iter emenii huc advenimus, ut in sociorum Oculi S, accepta clade ,, minores, quam fama adhuc tulerit, men vitaic comperia-
206쪽
To. I. LIB. II. I9 Iperiamur Satius erat domi delides incertam ignavie 1 6s, opinionem subire , quam certam ignominiam suscepto bello . At non puta tantum in vos dedecus admissuros . Novi meae gentis indolem . Ad praedam, ad gloriam, ad religionis tutelam vos duxi; de praedae, dc gloriae, de assertae religionis reddam vos
compotes , si i necum paullum adnitamini , memO- res virtutis Sc regis vestri . Haec loquutum , exe quentemque dicta magnis clamoribuSproiequun- urant tur, restituunt pugnam, utque populator agrorum
turbo, tantam vibratis gladiiς procellam inserunt, ut hostes, cum ab impetu respirare non pollent ac passim obtruncarentur, primo cedere, mox inter' 2, illini Lindi, denique dare terga. Pedites, qui eminuS levi adhuc certamine dimicaverant, equestri pugna suspensi, huius fortunam illico persensere. Nar
i urcae trepidi luorum equitum fuga , vitaeque , ni iis earuo fetam ambi consulant, desperantes, in pedes se conjiciunt. r 'ς 'Equitatum pessitatumque intra vallum se abditurOS. Foederati, stinui cum ipsis transgressi aggerem , Vulneribus conficiunt, nec sinunt se colligere Pulsis Uiusirius cum ingenti armatorum globo, sublatoque Me- Uisir eossisserebemetiS Vexillo venerat opitulatum Ubi palato vi tW 'det, sistit agmen, progreditur ante ligna , ratuS. Voce ac maiestate sua fugientes retentum iri . Cum
prope , ut audiri posset , eos habuit: quo inulti, indefensi rudis inquit An Deum aliquem ignisis laturum opem putatis Dei numen segries odit; nulla socordibus fatus . Hic solum apud vene
207쪽
retis strages in ea praelio qua Tur-
qua me tendentem videritis, ite mecum, ferro contendite . Non hic Viennae moenia, non subterr neus ignis, non agger praeruptus. Armati armatis obstant , armis ac viribus pares ; necessitate , quod inexsuperabile telum est, validiores et his. Haec dicentem surdis excipiunt auribus, turba impellunt. Ille obnitebatur, invocabatque praetorianorum , qui cir cum se erant, fidem. Instabant Rctores, vitamque occursantibus adimebant. Simul dissoni clamores haud longe abesse Lotharinguina, dextrum caedentem cornu, renuntiabant. Tot anxius curis, inops animi consiliique, tandem equum in fugam concitat. Fugientem prosequuti qui adhuc steterant, estuso cursu per agros dissipantur. Germanorum in eo prae lio cecidere ad duo millia, Sarmatarum septingenti, Thracum ad decem millia ; vulnerati major utri que numerus. Reliquum erat illorum agmen, qui ad urbem manserant. Hi obsidionem urgere jussi, initio pugine lacera propugnacula ingenti tormentorum strepitu verberabant;distinendisque oppidanis ne erumperent, acie directa, velut quolibet momento temporis . aggressuri, minitabantur . Posteaquam subeuntem moenia Badensem vident, audiuntque intra vallum hostem, & suos disjectos; se taciti per operum anfractus subripuere, praeoccupato Stare e gio , qui ab omni parte uni cum Ludovico Badae Principe, impetum in hostes facturus, agmen ciVium simul ac militum intra munitiones instruxerat. Pul- ωS
208쪽
sos fugatosque haud magna caedes est Consequuta. i583. Nam Sarmatae cito ad praedam discurrunt; & Germanis , cum parum superesset diei, breve insequendi spatium fuit. Postridie equitum turmae longius progressae, complures lassitudine aut vulneribus debilitatos, viaeque impares trucidarunt ue ulti Barbar rum saevitiem, qui captivos remorantes fiagam , in his plerasque lactantes matres, gladio ad necem
percusserant . Infantibus tamen, ingenti numero pia collectis cura, aliena serrarunt ubera. Praeda longe major ac luculenta, non aequa tamen parte ἱ Iures praeia re
ditior Polonis, qui primi & diutius praedati sunt. ,α, P Regi Visitii tentorium obtigit, amplitudine atque ornamentis magnificum, militari aerario & gaza , ut hujusmodi potentia viri , opulentissimum s &: ibi
maximi momenti, quae ad rem praesentem facerent, li istis r sam literarum monumenta . Illa ad invidiam, haec ad malis istra pr.e- alienandos animos plurimum valuere. Siquidem ne Ab ciu=e pet gata Caesari avidius petenti, cujus summopere inte- ωs mstra, σrerat illinc pernoscere Tehelii atque Hungarorum cum civibus , exterisque conjurationes. At Rex seu
pacis restituendae spe, quam patefacta plurimorum crimina retardare potuissent ἔ seu, ut alii interpretabantur , ad aliquam sibi, arcani conscientia, captandam utilitatem, specie negligentis detinuit ea. Regio quoque Mehemetis vexillo potitus est . Ad- Rei Mubemetis dita huic loco fabula, ad scenae pompam inter vulgi v Ril 'ρ' acclamationes incerto rumore dissipata: illud scit, cet ab ipso rege ex signiferi, vel etiam ex Musta-
209쪽
i94 HISTORIARUM.1683. phi manibus ereptum . Id autem cum ejus tacuerint literae , caelum fugatumque hostem Pontifici maximo renuntiantes siluerit nuntius, qui praecipuum istud victoriae monumentum , tanto quoque Innocentii studio ope consilio partae , iiivlire futurum posteris testimonium , Romam detulit quae duo aptissima erant loca pervulgandae exorna caeque rei) non est cur ullo pigmento aspergamus in victi regis gloriam, quae tum clarillima fuit, atque Omne fortistimi ducis decus complexa .. Captus ic
uot torinata ingenS. belli apparatus , qui totus in Caesaris pote- antus It e belli stare in venit : unde vicissim querelarum semina ,
Rege, non sibi datam tormentorum partem . Fuerunt eatapultae majores centum undecim , scorpionum quinque millia , duo sarissarum , mille maximae ollae pyropho , manualium octo' decim. millia, par globorum ad bombardarum usum numerus , . sulfurati pulveris pondo quadrigenties millies, totidem plumbeae glandis , magna ligonum, palarum caeterique militaris instrumenti vis . Ita Uiemis obsidissio. memorabili oppugnatione, qua nulla, nostrλ aetate, μ' major ac periculosior,. Uienna sexagesimo postquam inc perat die , pridie Idus Septembris soluta est. Opinio refutatu, opinio tun apud multos graves quoque rerum aesti- . i. I .. . , MM ps invaluit , Visirit avaritia stetisse urbem. Ut riui psadavi Nam cum intactam vellet a militum praeda,. non viz.A IF eam capere M sed lenta obsidione in deditionem adiaducere , sibique: integram spoliandam opibus, x servare studuisse ; datum proinde auxilii ferendi
210쪽
tempus , praeteritamque absolveudae rei occasionem. 16 3 3. Uerum quisquis animo reputabit, tricies septies di- R. tandi raela- laceratas a Barbaris nitrati vi pulveris , conclusi caveis , munitiones ; in eas semel ac tricies acie i structa illatum impetum; ferro aut morbo absumptos sic enim inita paullo ante postremam pugnam Per totum obmratione inter visiuit schedas repertum est tres prin τ2 .istim Ikὸ vinciarum praefectos , sexdecim Januerorum chi-rempti. liarcos, septem ac viginti militum millia, sex millia machinalium libratorum; cuniculariorum, calonum, fossorumque sexdecim millia- Contra vero
quindecies facto agmine Germanorum milites eru- christians
pisse horum ad undecies mille plerumque ferro, 'dyssenteria quoque ac morbo cecidisse ; totidem, qui arma gestassent, oppidanorum ; existimabit profecto nec vehementius oppugnari urbem , nec diligentius defendi potuisse ; eamque opinionem falsi reda guet . Quod si tempus novis conatibus suffecisset, iis repellendis adhuc urbi vires suppetebant. lsam oppidanorum, qui tuendae patriae, delectu habito, nomen dedissent, ad quinquaginta millia supererant, militum quatuor millia. Subitariis etiam operibus ad aliquot dies fultae munitiones. Cum Turcis interea validiores milites occubuissent; reliqui ex inani casaν accepto successu demissent animos, Germani extulissent. Caesar a Lotharingio per Comitem Franciscum Ca- illicορον dannotu. rolum Merspergium quam citissime certior factus, ': Uiennam ab hostibus gravi depulsis caede liberatam