장음표시 사용
481쪽
Iique convivio ab urbano magistratu exceptus ; sed 168 .
adeo omnium ordinum, perpetuo plausu ejus nomen Praesertim Pari- acclamantium, effusae portis multitudine, in viis-si ε' que constipata circumsessius fuit, ut saepius rheda, cum prae turba non pateret iter, subsistere cogeretur, Qua singularis amoris significatione illum mirifice . Magna eum re-
affectum tradunt , ejusque diei celebritatem triumpho splendidiorem existimasse. Quam Vero id argumeata. sibi jucundum accideret, palam fecisse ; cum, dimissis stipatoribus , integrum diem populo se credidit ; ratus, civium benevolentia nullum tutiorem Principis custodem esse. Igitur postquam convaluit, expertusque intellexit, in tanta suae erga se gentis charitate nihil sibi ab intestinis seditionibus timen
quod retinendis vixdum initis vicennalibus induciis inter giat supervacaneum videbatur, Caesarem sciscitatus ; cum suspicio , in se illic conjuratum fuisse, haudquaquam eximeretur, bellum moliri coepit. Id ubi Innocentio patuit, nihil nisi Turcarum perniciem meia Bellum molitur. ditanti, doluit faedus ictum , ut ajebat, inopportu ne , de insectandis Barbaris nociturum ; annisuS autem, ossiciis sedare turbatos animos, Ludovicum, Innoc. situm pla' monuit: si de violandis induciis dubitaret ξ, de pace, Thi ob tb ce. cum qua illae commutarentur, agitari posse. Dictum sar si ista tu ille verbo tenus accepit, spopondi tque, se, si iisdςmr c siisues quibus induciae, pactionibus pax coalesceret, a quie petue pacis Coroi tis consiliis non discessurum, dummodo ante Kalen- ircprqpρ'it daS
482쪽
47o HIs TORIARUM 168 . das Apriles in id conventum foret. Re Caesari ab Cardinale Bon visio , Innocentii jussu , renuntiata , ille mirari primum: Pontificem maximum, uni i ζηα ' tentum barbarico bello, reliqua haud pensi secer . . Queri deinde , ea peti, quibus vix ad viginti annos, nec sine ingenti difficultate, & spe, dissidia aequis imterea conditionibus dissolutum iri , Germania ac. ' is isti quieverit . Subjicere: frustra se compellari, cujus
minor, quam tot aliorum Principum res agatur; nec tempus, tanti argumenti negotio sermonibus emot liendo suppetere;proindeque immenso Christianae rei publicae damno se illuc adigi, ut nequeat, pacem aut bellum cum Turcis iacere; Gallico tumultu ab Huu-garia legiones avocaturo, ne bellum urgere possit ;daturoque iis animos, ut tolerabili lege pacisci nolint . Demum dicere: si Rex isthuc solum referat
cui dat fidem de mentem, ut certo pactae maneant induciae, se dare retinendi, per vi- fidem, mansuras: et fidem ipsi, maximoque Pont,
annos indM u. fici publicis etiam teitimoniis obligaturum . Satis Iaga fide tonthatis Regi Visum, istusque: se non eum esse, qui cu- Ludov. Rex qu, piat vel alienis incommodis augeri ; otium tenuit. ις Caesar hoc vacuus metu, impulsusque a Sarmatis, V cesar urgere Tur netisque λ quorum, ut foedere cavebatur : quid com-cas bello Itituit, muni consilio de concilianda cum Turcis pace decernendum foret: sententiam rogaverat, in bellum
cum ipsis propendit, jussitque rescribi Uiurii lite-
ris: pacem se foederatosque haud abnuere, si pace flabiiienes pacis ad pristinos redeant dominos quaecumque vi olims piutit xεηd, erepta atque usurpata fuerint. Nam pax iniuriarum
483쪽
sinis; nec cessare injurias manente damno Teli ing . Iium insuper, flabellum seditionis, sibi tradendum A quibus viripesie . Quippe hujusmodi ingenia, ni caute custo si Fcta diantur, veluti feras bestias, labem perniciemque aut inferre, aut machinari. Rejectis conditionibus ,
pacis nondum maturae abruptus sermo, atque omne utriusque partis studium ad arma conversum. Teli lius hyeme nondum exacta ad Agriam , annona Iahorantem , reticiendam commeatu cum Ualida Iur commeatus carum, suoru mque manu progressis, Germanorum di cere c-atur.
globum Heustero Instructore exercitus duce obviam habuit. Vix autem commissa pugna fugam ar puratur. ripuit, quadringentis desideratis, leviter & ipse telo ictus . Illinc flexo itinere ad Segedunum , spe ejus, aliquot Hungarorum, quos antea corruper x , ρ ρ quis, proditione recipiendi; cum spes, detentis proditori- illud obtinendi. bus, fefellisset, Tenatiuarium rediit. At per rςli'-, tituo, quam superiorem Pannoniam longe graviora molitus est. Clam literas ad clientes, amicosque miserat, cohortatus ne Hun aricos ponerent animos co juratione
plenos in Germanicum nomen Odu; amoris In pa ri Pannonia.
trias leges, suaeque gentis decus ac libertatem. Eos ad primos adversae fortunae ictus abjicere, non ignavi inertisque solum esse , sed ignorantis humanos hortatur. casus, Martemque variabilem. Uicisse quidem adhuc Germanos ; sed prope vincendo fractos , tot copiis amissis, exhaustoque aerario ; nec ignorari, quam aegre instaurent vires utrinque debilitatas. Ad reliqua incommoda mox iis Gallicum tumultum ac
484쪽
modo conflata in sesarem conjur tιone , gerenda
4 et HIs TORIARUM cessurum; quo vehementius impulsos quis credat eos stare amplius vestigio posse t Contra: Othomanis
cum Imperium sua mole adeo consistere, ut omniusquedum hostium conatu concussum, Vix tantulum si advertant mentem, loco cesserit. Testimonio esse ingentem pecuniam brevi nunc temporis intervallo CoacerVatam, ingentes copias extemplo conscriptas, ornatas, adductas . Auderent proinde se duce, ac meminissent: pro patria mutare fidem non modo
honestum, sed pium ; non modo utile, sed jucu dum. Sibi nunc largius subministrari a Turcis mili tes, pecuniamque i, quippe, qui tandem perceperint , ad retinendam Aungariam praecipuum in popularium animis ac robore momentum esse . His
fretum, certam se sibi victoriam portendere , si paullum ipsi adniti velint. Nec quaerere ut palam ape loque tumultu, priusquam in tuto res sit, adnitam tur; sed ut, facta conjuratione, occultis inter se literis unum aliquem diem, atque horam constituant, quibus dispersos per hospitia, solutosque metu Germanos milites opprimant; simulque armati istationes circumstent, vim obnitentibus illaturi. Quod facile ; cum ex nimia securitate infrequentes negligentesque per oppida hibernent nullo intestino metu, & procul ab hostibus . Se interim cum valido exercitu , quantum propius licuerit, per flentium admoto, poesto futurum, ac memorabile per Omnem temporis memoriam facinus ope sua completurum . Tehelii consilium mirum est, quem
485쪽
avide ab Hungaris acceptum fuerit; quam facile 168 . diligenterque explicatum. Et jam, ut in actu erumperet , prope erat ἱ cum Antonius Carrata, qui supremum per ea loca gerebat imperium, a pluribus praesidiorum praefectis monitus: oppidanos per id temporis frequentius quam consueverint, veluti ad domestica negotia inter se convenire, in proximaque discurrere oppida, quidpiam e gentis indole suspicatus, hac illac circumcursantes detineri jussit. Adhibitis quaestionibus tormentisque , literae ac mandata , conjurationis testes , prolata ; ingens QS si qηζε ε μ'
que inventa hominum multitudo, quae patrando sce. Rei cοηjuratio-leri nomen dederat. Cautiores fuga ad Tehelium se mi Otta 't*r . subduxerunt. Plures tamen in neruum correpti curam auxere Caesari; verito , populareS non minus, Musulast, aluut antea, illectum iri ad seditionem, si multo lita- ς pinyiμη ret sanguine ; ac si abstineret. Simul anxio , quid cissim quid ages se hujusmodi gente faceret, quam nec benignitate ret,aη epi nec metu obligare sibi adhuc quivisset. Uisum e re
praesenti, quidpiam nocentiorum lictori tradere λ Ie Paucos uecari ὶn liquos, in carcere asservatos, timore ac spe suspen- bet, reliquos asedere, ne quid interea clientes cognatique moverent, zz.ὴWab ipsorum vicem soliciti. Dum tanti in ea Hungariae parte fierent ad seditionem motus; ipsum quoque regni caput Buda insidiis petita discrimen adiit. Fin- Buda proditione clitus erat nobilis adolescens ducali in Borussia na- discrimen πι- tus, Salmiae legionis subcenturio , strenui famanti, re nonnunquam fortiter gesta , apud majores duces adeptus. Huic e Budensi praeda captiva obtigerat Wiς ε tum. Ain. I. O o o adul-
486쪽
Ejus proditionis ordo discribitur.
suomodo tostructum facinus deis tegitur a Caesar sceleris cois
sciusfactus, illud praevinire studes.
adulta virgo; cujus brevi illecebris captus , praeda ipse manserat ; idque adeo , ut renuenti incestos amores stabilis conjugii, & secum ad Turcas abiturum , fidem dederit . Quaerenda erat crimini gratia dc praemium, ne ibi vulgaris inopsque transfuga diversaretur . Et illa : utroque assiues, inquit; si, dum certa nocte ad aliquod propugnaculum cum imperio excubabis, meum de prodenda urbe consilium capies . Enimvero honesta aeque arduaque Amor contemnit . Amanti obsequutus , extemplo animum ad rem nefariam dissicilemque admovit . Literas ad Albae regalis praetorem misit , quae illam
proponerent, munus paciscerentur. Erant Germanice scripta , ignota praetori lingua . Itaque Vocato, qui eas interpretaretur; haud remotis arbitris, cum nihil arcani allaturas crederet , recitantur. Forte shumiliori intentus operi, quidam Germanus capti vus aderat in cubili. Is a praetore neglectus ut non semel rerum maximarum exiles causae in perfidiam occulto cum aliquot sociis sermone detestatus , deplo ravit regiae urbis casum , tanto dudum Christianorum sanguine a Turcis redemptae, mox levi negotio in ipsorum ditionem rediturae. Haec lamentantem inter paucos unus audierat sagittarius eques Arrabo
nensis praesidii ; qui Albensi a praetore paullo post,
soluto pretio , dimissus, rem ad Baronem Peter- schium arcis praesidem ; hic ad Caesarem detulit.
Periculi magnitudo Uiennensem Aulam consterna-Vit , anxiam ne nuntius imprudenti circuitu illuc
487쪽
praemissus, ad Budae praesectum sero perveniret. At 1687. ipsum rei, ne periret, caute diligenterque gerendae studium moram Turcis attulerat. Finchio extemplo duum in praesentia, octo in posterum Hungaricorum cura Turcis res aureorum millium factae sponsiones; missaeque Albam graecam Uisirio literae, oblatam renuntiantes spem , rogantesque militum supplementum , quo tantum facinus tuto conficeretur. Non enim vel intra moenia receptis pugnam cum validissimo Germanorum praesidio defuturam, quamquam prodito, improvisoque oppresso. Et summissa illico armatorum manus. Sed dum, fallendis hostibus, in proxima praesidia dividitur, unde actutum, cuin malum rum foret, colligeretur; affuit Baroni Bechio Budensi praefecto a Caesare nuntius, qui rem aperuit. Fin-chius in vincula ductus, fassusque Albensem praeto-
rem a se conquisitum, crimen negavit. Non enim auctor captus.
sibi in animo fuisse, urbem in ejus potestatem tra' dere, sed pactum argentum intercipere, simulato scelere . Falsi , quia silentium tenuerat, redargutus , reum se demum dixit, sed tum potius, cum ad . .
muliebres illecebras IOrtem animum , quam cum
postea invalidum , pravaque voluptate captum, ad tantum nefas adjecit. Exorata deinde celeri morte, catμr quod conscientiae cruciatui non sufficeret , capite
poenas luit. Villicus, qui ejus ferendis epistolis na-Vaverat operam, palo infixus, Hoc pacto dissipatis insidiis , ad bellum aperto Marte gerendum con Feria Omnium cura. Adulto jam vere Caesariani ad Ooo χ duo
488쪽
a triani in Hu. xari a quo num ro, ct unde coli EI. Amoma estmpa parandae tarditaso quare. Pontis max. pe- cimiacasari mittit . Praecipue ad Ruda munitionem.
ientia de provocando ad pugnam hoste ducu pluri
duo di quadraginta millia ex hibernis moVent. Nam Germaniae Principes auxiliorum partem subduxerant, diversa in speciem causati; re vera, nunquam non sibi suspectam Caesaris potentiam, ne nimium cresceret, veriti. Moram educendis legionibus fecerat sero constituta alendis militibus res frumentaria , primo ob inopiam aerarii ; dein tandiu neglecta ab Comite Rabatta supremo militarium
commeatuum praefecto, quoad nihil de suo magistratu sibi fore cum Heri nano Badensi bellici Comsilii praeside, iudicatum fuisset. Illum enim a se alias non gestum iri. Praesentis pecuniae quidpiam a Pontifice maximo comparatum, traductis in aerarium ducentis quinquaginta scutatorum millibus, ea tamerta conditione , tunc enimvero vix non praeterita, ut centum millia ad instauranda Budae moenia , pu gandasque munitiones occuparentur. Lis Rabattae, datis a Caesare arbitris , adjudicata enitente
plurimum Lotharingio , cui penitus ille obnoxius
erat. Et Hermanus ob non satis aliquandiu expeditam annonam ; quasi retardare victoriae cursum Lotharingio voluisset ; minus commode audiebat .
Quin non multo post honoris specie ab Aula dimotus, praepositusque amplissimo totius Germaniae Ratisponensi Conventui, ne gravis amplius , praesidis auctoritate, aemulo foret. Ubi de qua suscipienda expeditione inter majores duces apud Caesare actum est; cum variarent sententiae ; Lotharingio plurimi de hoste acie invadendo, conserendaque pu gna assensi sunt . Rei ex hac sententia peragendae
489쪽
impedimento erat aequatum illi, ut superiori anno, cum Boioario imperium. Non enim diviso exercitu confligi poterat ; Sc non uno Imperatore confligere, arduum & impeditum . Huic malo Innocentius curaverat obviam ire, Leopoldum hortatus: Genero suaderet ut prius liberis daret operam, quam sese in belli discrimen. At magnanimus Adolescens, cum nihil supra rerum gerendarum gloriam famamque anominis haberet, otium renuit. Simul autem moderatus animo suo, dissicultatem diremit , fatus :ita se globi alicujus imperium habiturum, ut Lotharingit, quem sibi natu & rei militaris peritia majorem praeferret, consilium , si divisis legionibus agendum esset; S: si conjunctis , auctoritatem sequi vellet . Itaque, dum aestas inciperet, Carolus, adj istis sibi sex Hungarorum millibus , cum dimidia exercitus parte ab dextra Danubii ripa; Bojoarius ab laeva cum reliquis copiis viam ad Turcas arripiunt. Longo & laborioso itinere prope Dravum confluentem perveniunt. Ibi audito, Solymanum Visirium circa Mursam castra locasse, consociatis signis ad eum pergunt . Collegerat ille ad septuaginta hominum millia cum machinarum bellicique apparatus ingenti mole. Pontem in eo loco supra Dravum palude Dque, superiori anno igne labefactatum, sumptuosius instauraverat I alium adversus Petri Varadinum jecerat supra Danubium eo consilio , ut ab utraque parte immineret hosti, possetque, hinc Agriam fame jam fere expirantem, illinc inferioris Pannoniae arces
Sed impedimento erat divisum e piarum .Imperiis inter ipsum , Cr
arium : divertere ob exercitu M-duerat, sed fru-
li cum Lotharisiariose civeηιurua Exercitus ad ha. stem vadit, qua via. Ordine. Mursam petunt.
490쪽
Uallo Visimus pias circumdatacua Germani procedunt; in itineris difficultates, O quare . ubi ad Turcas perveniunt , ab aggredιcndis abis
Machinis petiti nonnihil recerat. Ac:em instruunt, si hostis congredi
se referunt Dra vis iterum traje.
victu rescere. Ubi ad se ire Germanos comperit. vallo sub ipsis Mursae moenibus excitato, munitoque tormentiS, exercitum concludit, laetus adventu hostium; a quibus nihil sibi timendum ob loci naturam munitionesque ; ipsos vicissim rerum omnium inopia, plurimoque ex occasione assici a se posse damno. Nec inde, amnibus circumseptos, facile evasurOS arbitrabatur . Regio erat inculta rusticorum fuga , quos alio frequentes populationes Sc diuturni incommoda belli, fraudatos agrorum fructu, depulerat. Accesserat ad stagnantem Dravum incuria deducendi pluvias aquas ; unde interjacebant vada, de palustre solum nulla, aut noxia iumentis pabula exhibebat. Illae Ca sariani, superato prope Siclum amne, pugnae avidi ad Turcas vadunt.Ubi in conspectu fuere,& Lotharingius propius equo circumvectus vidit, quo munimento contegerentur; rem non temere aggredien
dam ratus, castra ibi suos metari jussit. Interea utrinque majores machinae, diverso tamen successu,atrociter jaculabantur. Nain Turcis patebant e superiori loco hostium tentoria, certissimoque ictu stragem edebant, vix aliquo suorum desiderato . Quamobrem Caesariani celeriter se recipere extra telorum
conjectum, Sc per aliquot dies, educto in apertum exercitu factaque praeliandi copia, dummodo aequo Marte , hostem lacessere. Is clim intra vallum se contineret; illi deterriti iniquitate loci, debilitatique pabuli inopia, remeandi consilium capiunt. Turcae