장음표시 사용
2쪽
a praeclaris scriptoribus laudi datur, C. cum c uod is basia luis vigiliis ac
l laboribus menti suae PVEter caeteros Iadoradu menti tuae praete
condiderunt,tan conspec tum omni-
una promere non dedignat Lur. CONI C in Q E a quens sane fuerit , proximum ab hi locum librariis a lignare, qui eiusmodi scripta ab initia
ria temporis vcsidi Cant Vr posteris integra conii
gnent, nullis sumptibiis parcunt. Nosis equidem sum, qui hac re , quidquanis crepublica literati , inquam presumam prona ereri, idem tamen merendi studio haud cuiquarii facis manus dederim Nam ii alia causa, quam tu ipse nosti, in Hispaniam me conti enim scin-
3쪽
rimi laoidem mouerem, quo mihi quam plura possem' u itorum virorum scripta coaceruare, quae reuersus inpis sedulo committerem. Et sane non pauca collegi, nonnullaqtudem manu scriptae qua nusquam hacte in ipsometHispaniae regno edita fuerant in lira curari
tuo tum consilio,tum auctoritate ac ope eius. Est ig/
ut eo nomine a studiosis grata referatur, est
duaetari , cuius ut memoria diutius permaneat m
yrtu pascuilibet ipsorum librorum nomen tuum prae-otai par iam fuerat,nim omiuinctanNaesius cio
atri tanti bene cii monumentumali
ouod extet Itaque ex hisce libris qui mihi reseruat siue meae usi de anima commentarios, a Celeberrimo&turiri etsi tum pietate florentissimo Collegio emis bros inquam de A ima,qui potissimaratac ne,tuo
horae in Tettur Vel quod tulisistudiis, ut comper
delacteri et maxime, quod haec nati
tempe conuenientissimum sit,.sui ipsius perspecta
ian tu habere naturam, ut ea duce anima sui motus
ore componat,collimet, atque ad rationis ex re tum adaptet, quod re ipsamet schola sui operis
i tin ea moduna ac leganter monet, atque etiam
a normam, quam eadem humana natura instruit,
gnita voluntatis libertate , actiones humanas quid iustum, quadque aequum sit, peracuta mentis acie nudi
Decuit etiam me tibi libros de Amma prae caeteri
4쪽
a receptos referre,me inquam,quem tu veluti denuo ania
restinc ad hoc muneri capessendum inrormasti, vires ecisti, auxisti, qua Omnia sunt anima: munia. Quid rest testatu nisi ut te obniXe rogitem, ut tua virtute, Praesidio atque auctoritate fuscipias tuearis, atque ob- Ermes non quidem hos libros, qui sataS suamet doctrana muniti sunt sed me imbecillum adhue nouella tum clientulum tuum, ut ad alia, quae restant, peragenda tutius ual
5쪽
V etiam radiose Lector, longa mea indagationi ruct aliquos decerperi perto id ragrantissimo , quem tibi Col egium Conimbriacens dudum cssierit , adiice hunc alterum
rem non mimo odor uauissimm , quamg- iu placidissimum,ac valetudini animi naturalibis praecepto tuendae aptissimum Forsitan in eo minutim reuoluendo plura reperias, rauate ad alubriora remedia pervestiganda incen
dant. Habet enim hanc cum caeteris utilitatem, nature, re
cognitio . t ad Creatoris notitiam pensim assicia, atque is mnat, qui tost omnes actus puro longesupereminet He potissima
signetur ratio, cum te his Commentariis diuitispriuarinon
impassis,qui iampridem apudLusitanos editi sint. Alios in Logica eiusdem Scholi Commentarios stero propediem me recepturum, quos tibi, DE Ofauente, imperstar,sime labo et esensero dese
6쪽
AD HOS COMMENTARIOS EX OFFICIO AN
clae Inquisitionis recognoscendos constituti fuerunc RHognoficimtu atque accurate expendisti hos curis Conimbricen se narii tres libros Arasotelis de anima, cum a posito tractatu de an mappara ires nihil eis inueniminiquod de,ac vera religione alienumst: imo vero eos effecensuimm ui ob rerum tractandarum viam,atquesermoni prae antiam, pro- seros ubiquegentium qumanae diuinae Philosophissi cessu, terarum cindi tu in altituri uapropter immortautatio, psi commendandos existimavimus.
IOANNES CORREA F. Lu Do v. BC SOTTO MAIOR. ANTON ivs DE CASTEL BRANCO.
Excadantur hi Commentarii, Oli pone ad Decembr. IIS HIERONYMUS PERE IRA . DAMIANu DE AC VIAR.
FACULTAS ILLUSTRISS AC REUERENDIS, .
Domini Alphon si de Castet branco Episcopi
Conimbricensis. Excudi possunt hi Commenta , cum nihilcontineant, quod Christiana reo grania honestis moribus repugnet C. Martii, an 'I. D. ALPHONSvs EPISCOPUS COMES
8쪽
D ANIMA. De t in ordiae, materi subiecta, ,rtiuione
rerum i qui versatur, nobilitate inter alias Philosophic partes emineat et qua fit si ad vitam probe instituencam, . Cmoderandamn ti in Badoni diem veritatis cognitionem utilis; extisqux Aristoteles mox docebit. conspicuuti t. ,rdiaem, praesertim gaod ad utilitatem spectat sera det amplius. ii lustrari' in re potest,
qui aut celebris illa si ac Chilonis, siue Phem c. inoae, Aut Thaletis, vel quiculaqtae eius auctor patrit, seu tetrato lib. teria pli Despliti ab Am--bictioni, inscripta comino that maxime
eniti vis a debet ut se ipsummo rita nostea
senenio potetit, ii si animi sumatu a,&digni ta epei specta Diab at. Quin vero, et M ullius lib. r. Tule CS: Notritus lib. r. Enaea dis e. c. pcit Platone in Alcibia et r. censuerulat,no aliud Delphica illa inscriptio hortabatur, qua ut animi naturam cognota eremus. videt. quia quii quis mentis suae vim excellectram spectanidam sibi exhibuetit, Uelligeti ei se in his fluxis, cadu ei donis motandum sed sempiter ua.&diuina omni studio,&conteritione quaerendae inqio praecipua veri, Si egi Dtim Philosophi ornamen a consistunt Hic item doctri alae magno, ut ijs, qui de communi vita mori, disceptant, ut constat ex libri. Ethte .c t 3. de ex b. s. cap. I. Etenim oportet eos a Natui ali accipere, quo pisceto ratiosum tram animae alcem teneat, ut inde appetendi irascendi vim sibi subiiciat,&in sum gentes motus ad certam normam moderet . Oportet etiam principio m actionum, in qu
bus humanae vitae felicitas tach; itemque partitionem facultatum . qua ad agetus aevirtutes explicandas utuntur , ab eodem mutuari Huc pretinet illa Aristotelis commo- nrtio in extremo capite libri, Ethic sicuti Medici, qui remedia curandis corporibus adhibent, ut munere suo probe fungantumnanimorum cognitione multum operae collocant ita ac multo potiori ratione Philosopho De ociuili, qui sanandis animi morbis studet,com et Bam perta esse debere,quae ad animi scietitiam spe suam. ctant. Ad primam vero Philosophiam miri T. fice conseri, quatenus ab intellectu nostro ad subflantias intelligibiles,. a materia abso re mi latas per analogiam quidam similitudinemque prouehimur , lumana mens se suprari dum
se conuellens, a se Ipsa ad diuinam naturam, uersam et
E qua prosecuta est, reuocaturri, quicquid iam phi&ipla perfectionis habet , in Deo in OH ptrfectionum fonte inuenit , meliori A D. Gregor me notata omnique imperfectione subia Nilti t.
Denique comm nn ratione,ad omnemo Ploti Enra Phaosophiae partem oportuna est haec dea diu. c. c. p. nimo meditation quia cum animus rationis D. N. Anco tuli j que particeps ut Trita egistus in A x. contras clepio ait j sit velutio tiron aeternitatis,&Gentc. cf. temporis , atque intelligibilis corporeaeque es lib. c.
naturae neXus, ac confinium vel vitali di s Helisus Tere, totius mundi summa: siquidem natu lib. de tam edi extremas repraesentat , superiorem Immor. vi imago , inferiorem ut exemplar fit viani ni. c. r. De mi doctrina veluti quoddam rerum diuina sarioli et . rum, humanarum scientiae compendium conrra eo existat, nosque ad omnem aliam veritatis no c. .Pic. irationem praeparet Ostendit quoque uberem Heptaplo. huiusce contemplationis fructum , id quod cap. et D. Augumnus E de Ordine, cap. g. asserit; ni ' Animus mirum duas esse pricipuas in philosophia noster me- quaestiones unam de antina, a teram de Deo dius inter Scamamri erfice te vinos ipsos nouerimus; at ater a
9쪽
teram,ut originem nostram illam nob siaut Actorem, hac chatiorem esse: illam nos dignos beata vita; hanc beatos elidere Certe animi considerationem magni esse momenti satis ostendunt tam Patrum, quam externorum etiam Philosophorum ea de te scripta Naem D Dion vivus cap de Diuinis nominibus de anima scripsisse se meminit. D. Iustinus philosophus martyr eiusdem argamenti tib tu edidit ut refert D. Hieronymus in Lbro de Scriptoribus Ecclesiasticis; D. Augustinus librum unum composuit de Immortalitate animaeri alielim de Anima quantitate; quatuor de Anima&eius otigine. D. Gregorius Nissenus satis longam disputationem a
se eum sorore Maetina de Anima, te surtectione habitam literis comi nendauit. Ter LII li inus num de Amma librum condidit. Iam vet Ethnici auctores multa de eadem conscripse te, Tris me est as Plato, Theophrastus,
Plotinus, Chiaci dius Proesus, Ianablichus, CTullius , auctori petis de Sapientia se cucum Aegyptios Aristoteles etiam praeter hos tres libros, alium reliquit de Anima quaestionibus, sed iniuria temporis intercidit Porto autem quanto stadio hoc opus ab Atistotele elaboratum . perfectumque sit, te- statuae ad eius prooemium Themistius hisce
sis, . a veibis: Cum pleraque omnia Atilio telis seri
. . '. ista, eiusna odi habeantiarint demirasi praestan tiam eius facile suo petat; nulla profecto com D
me mari et tu, tu quas te perinde so genu lui vim sublimitatem ostenderit atque in ea, qua rationem animae eontinet et siue enim multitudinem quaestionum , siue copiam rerum pulcherrimarum, seu edoctrinae subtilitatem quaeras eiusmodi sunt libri de Anima vi uni homini omnia , quae ad hoc genus perticnent, in nummato fuisse, constitutiqne vide-
Dubii isti adiurati discro hoc ioco in ptimis disquit8 . . diis de Di occurrit , eaod dissidentium incit pie. Eh, uia Ilia vim, ni o P bus agitatur . videlicet quem 5 , uis h rc scientia inter caeterasPhuliologiae pari f. ecit hcue docti ae methodo atque ordine, locum a Pholis veniri. Sed, longetori disputatione ornissa statuendum est eum Theophrasto apud Themistium lib. s. huius operis, cap. 32.sia a P Laphrasis, D. Thoma, quem recentiores DiosequAE ntur eam proxime sequi post libros Mea teororum catque antecedere totam disciplinam ad res animatas pertinentem. Namque Fut D. Thomas, Theophilus in prooemio huiusce operis animaduertunt, sicuti Physiologiae totius exordium est Physica Auscultatio; quia uniuers Naturalium principiorum explicationem continet. ita eongruebat,et initiam com intra rationum de rebus animatis, esset consideratio anima , quae rerum animatarum commune principium est. Alexander tamen Aphrodisiensis in suo primo de nivia, Aucti oces . Me toto iam priorems Aristotelis
semedii . cete tractationem de animalium p1rtibus. Pramum , quia contemplatio mater laetante-eedit contemplationem formae; parte vero, sue organa sunt materiata subiectumue aut irae. Secundo, quia anima definiturpe eot pus organicum: quare ne definitio ex agnotis progrediatur . oportuit declaratum id otius ab Atistotele fui sile. Haec tamen argumen ano coccludunt. Nam est pax es organicae Rusellitis animalium, de quibus Atiistoteles in libi des Paltibus 1nimalium disserit, habeant sese ex
parte materiae . quatenus corporeas cinctiones anima in se recipiunt: dispositionesque
necessiariae suci ad introductionem animae, ut suo loco exponemus Licet endra partes organi eae facilius cognos anetur qUam anima, cuius natura abdita est,hrecondita non proinde tamen de iis prius agendum furi, sed de anima potius quia ut paulo ante lignificauimus, monetque Aristotelesti capite in ipti mi Physie mea pite i. s libri de Partibus animalium . post Platonem iii Phaedro Hippocratem in lib. de Natura humana. Inimia Commu bene itastituta discio lina , ea tractetandare Ii vcniora; iis sunt quae patet Itutius ac ma Scomi iudi a diacian habentur. ne eadem sat pius repetere costamur anima vero lati utipatet, quina a te S mimalium. cum hae animantibus duntaxat; illa o In-nibus insit viventibu q. Nec materia consideratio contemplationem forma praeit, si aliud do et lyce ratio postulet anima veto non per
corpus organicam animalis , sed per corpus orgameum viventis in commune de finitur Quod ante doctrinam de anim si me tatari ab Arishotele haud necesse fuit cum ad animae delinitionem percipiendam, istincta absoluta ouanici corporri notitia minimet requiratur sed confusa sussiliat, qua facile potest ecmparari Quin vero non 'in: S. adnotatia in organici corporis . scientia animae, quam ad an nae cientiam organici co p rificognitio exigitur si quidem an in etiam rude finitione corporis Di ganici adb: betur c Umdefiniatur id, quod astectum est organis, ad anima functiones obeundas ae commodatis.
Quo patet eiusmodi argumentii quid monae ii abeat, aequa vi in adue sario r torquetri posse. Nunc quodnam horu librorum subitactum sit, expendamus. Venetus hoeu sto, De - - quidam ali e recentium Philosophorum cce tu non animam, sed corpus animatum esse rum
statuunt. Quod pioba et pii Mim , qui haec '' doctrina pars quaedam est Physiologiae Aa
porrere ius materiam talem esse, ut de ea toti
us Physiologiae subiectum tanquam de parte
inferiori ac minus late patenti enuntietur liquet autem ens mobile de corpore animato,
non de anima eo pacto diei. Deinde quia vel hie, vel nulli bi Aristoteleri de corpore anima' - Q
toegit lauti bi egi si absurdum est; nee enim a Philosopho tam praeclara species eatis Da ,
10쪽
illa in hoc opere; ac proinde corpus iam tu mellillius subiectum Tettio, quia id sati-iectum cuiusque d: seipliciar est , cui primo ac
ret se conueniunt affectiones, quae In ea tractant Vrrat nutriri, sentite, moueti, velle, intelli ere caeteraeque eiusmodi affectiones . de quibus hisce libris disse itur, non animae, sed corpori animato partim in commune,pa tirope sua inferiora primum ac per se competunt,ut capite, primi libri, text.S . Aristoteles inquit Qua se non videtur negan dum materiam h ni eo peta ab edium ei Te corpus nimarum. Verum nobilitum quique Peripatet: ci, simplicius , lxilo potius, Alexander, *R U, m Themimus. D. Thomas, Molbet tus, Aeg -' si ic vitiis Theophilus, Iandvnuri Caietanus, Per rari ensas,& plerique ah ad hune locum communi consensa ad stilatiam partem sequvntur, statuuntque horaim librorum subiectum esset animam. did ex eo primum suadetur, C qu: aut ex ptimo toto Posteriorum, capiter.
Cy colliges, id rite abiectum in qualibet
scientia constituitur . euius definitio in ea investigatur, traditis rei ho vero opere doncorporis is dimati . sed animae definitionem
quaesiuit atque astignaui Aristoteles, ut ipse inp ocem ci propnsito mi oce ste rei t. de m libro de Senes, leniit persdlirium a se iugloriatur. Dein de quia si corpus at ima Ties Iec huius star linae subiectum , cum in cater oria sobstantiae serios atque adeonio
dii insit animal, quam eorpus animatum, se qu, retia immerito hanc scientiam propter subiecta materiae, aestat, iam maximeque ob excelle amanti ae rarii l. alis tetasPhysiologiae partibus ab Ari lcle ante pontacum ea potius sua dea ruantibus et U. mine racselenda ei et postrein fauet huic sent tot aeripta operis ius cliptic, nuncupanturenam bi tibi etae iis, id est de Anima In hac dubiotione d cendum neci . vi et ut libros de Animab taliam spe tati posse. Ni Emitum vel per se, a separatirriri vel una cum ij, qui paruo . um N. tiaraliam vorantur quit ilorom quasi a coco quae clanas ni Tum fi irari modo si eclei utit et rem subiectum cI- se animamri s poste Piri corpus an is alum. Ita tenuit Tres enim decima , bc inici utanda expli- in hoc candesque per se animae natur potissim uni inta quaes semum tur ni uiuen rata D, E ctiones, pr 5.ari'. 1. prietates . nisi licundum lationem originis tuae Sr ut ab anima tua ouam itanterna naut, ac prout ad cor nitionem illius obCetu unt, expinduntur. At nipere paruo stim naturalium eaedem . prout iam eorpori eiusque o ganicae comm V dantur, in considerationem veniunt Quo fit ut ei Elmodi onus. Vires
R. Metur libra de Anima integram corporis animatia Iumec commentationem exhibeatit. Adet et itiolum
tris fra vero argumen a , quae probate nitebant Iia
Ad primum negari debet. o potiere totius Adi. E. disciplinae subiectum de subiectis patrium a se firmari: alioqui dicetur em mobile defensa Sesensibiti itemque de respiratione Se demota animalium . quas constat ei Te peculiares materias quorundam opusculo tum Atilio telicae physiologiae similite ne eessum fotet, orationem Philosophorum , quae totius Logicae subiectum est, enuntiari de voce simplici. sitae est subiectum Categoriarum lias sat est a. iecta partium cuiusque scientiae aliquo modo includi in subiecto totius nec sub illo dilecta
Adsecundum dicendem est, non omis ste Adc et Aristotela meorporis animati explicationem. sed eam, quoad animam, in tribus qui de ea inscribuntur, libris quo ad ipsium corpus quantii sat erat in paruis nato tali . tradidit B Ad tertium Ecetiones degustus in libris deae lima agitiar, primo aes et se conuenire Ad ac
Clinae , ut earum sciati&otigin et ametsi ut Aristoteles octo citato vultu non nisi de toto compolito, ut de priueipe subiecto nuntient ut si cui tamen visum fuerit, priorem seri
tentiam quae licet communi ab ho reat, Improbabilis tamen non est iste sepondeat argumentis in contrariam partem adductis quan vψuam Aristoteles h se libris anica delini.
tiouem tanto ammo in uestigarit aeriadid reti et in id annen non animae stati apta ei pueincubuiise; sed propter corpus animatu mi agquod, ut ad totius operi; lcopum, respiciebat. Nec vero animae Licultates quoad suu principium duntaxat, sed vi totum eompositum, id isti eorpus animatum, inant, expendisse. Item doctrinam de anima teliquis nata talis philosophiae pallibus excellere,non ut praecise cite corput animatum in commune versaturi, sed quatenus disceptat de animo rationali, Qui caeteras phylicae eonlidetationis si mas, natu laedignitate vincit. Denique in se tibi hostibios de Anima , non via prinei pali subiecto , si duca praecipua illius parte, quo proinde ubiectum quo diei potest sicuti decolpus animatum, subiectu in quod ut Philosophi quidam loquuntur. io die opeiis particionem spectat, ea se habet Inptimo libro disserit Aristoteles de
e Tentia animae, contra veterum placita ex propria vero sententia cap. kr .libri Tum
reliqua parte eiusdem libri agit de potendiis
animae incommunes de sacultati, is ad ani mam vegetatricem pec antibus.& de sensibus externis. De internis autem tribus capitibus
Iibi: tertii De intellecturi quarto ad nonum, Inde adsiem libit,de motu quibusdam affectionibus,, tae animantibus uni