장음표시 사용
31쪽
li., si rasti obe sic o OA Amsi res M teis et et, si x vii 'bcF Q.υ- ---m FB o Prie et is innis sis. Daem, EA MUmur, ceterorumque unumquodque agam: , a tiamurquetera, an alii alia paratim ipsum p . t rea vivere currum ira horum aliquo uno Ahi, pluribis, an in omnisu consistat, ans et . aliis quadam etiam causa. Atquesunt, Mi dicunti Tham esses artibilem nosque alia era sparte saethssi gere, alia censent Suid igitur ipsa meo, tinet animam, spartibilissi non corpm, quive cui Leontra petim vidcaturistum animaram, vere. Napropter regressa , Usta tu eortis, ex atqueputrescιέ. Si igitA aliqMid aliud biam cois tinaas namque faciat; truderit poti simum avi ma. Ateportebit de icto etiam Pgrerer Virum v num an multarum 'partium ratisi se unum, euro animam continuo non dicimo et num es , Sinpartibile, rursus ratio quare quidnamsi ii Iud. quod illud etiam contini ei atque hoc pactost iu infinitum abitio. Dubitabit etiam quispiam de parti bis cis s. quam unaquaquepotentiam tu eorpore habia Nam si anima tota ratum eontineae corpres, oportet et unamquamque et iampartem vi quam partem corpora continere. Id autem esset stet passe videt Amquam enix partium corporis imiellectica, aut quo emi inibi pacto gere quoque scissimum es . idem is autem planta, di Tm,
ut m vivere, or anima tum insectorum nonnulla. utpote animam, Osimn numero, fames ecthean
dem habentia. Itaque parti utraque sensum habet, Sper ahq diem loco monetur. ira as dum est,si non perdurant Instrumentanam.
queno habent, ut naturam conseruenta sed nihili Tomisnd in is aevi pa fium insunt anima partes Ata anima partes eademsubsecie rur etiam tota iacta quadem,quia nem separabilessunt tota autem anima, quia indivisibi, ast Videtur autems principium quod inessin plantu, anima quidam ess . Ha cenam se communis essedit lanius animalib-Atque hac quissim I uniiprincipioseparatur ne autem ipsa vim est pro quod habeare sensum.
32쪽
Respicia cc superiore bro veterum Philo horui id AmmasH- aggreditur iam ad explicandum quid ipse de restentia Id quo partim in hoc libro,partim iutem accurate praestat. Distribuitur autem hic liber quatuor partes Prima diserat de Animae natura, deque eius essentia capitibu primo, pecundo. Altera capite tertio, de communi primarias cultatum animae artitione Tertia de egetati seu animaevmb , , functiombis, capite quarto. Ultima, de Potentes fiun- ovibus animae sensituae, quinto capite ad extremum.
umanoba traducunt tredeamua rursus oportet, a sentiamur veli
u abiniti, determinare,quidani. masi, Squanam si rim communis maxime ratio. Dicimu irae Treet et gen-Unum quod am rarum,que et ipsamsubflauitam esse Athhuim aliud ut materiam ouod Dia mper enme hec aliqui aliudLormam se speciem, quas quiuem iam hoc aliqui dieitu , St. tium idquod existi conclat, vigue componitur. EF autem materia quidem o ratia ormavero a
Dr imis Itaque. 3 Quoniam ad inueniendam cuiusque rei definitionem plurimum eondu eit te in partes suas dit ribuere, ut ex lib. 2.posterioris Analyticae capo . consi ex liis ratuturum Aristoteles quidnam anima sit, diui uones quassam praemittit Prima, quam non tam expliniit . quam innuit, est ensis in substantiam 3 in ea, quae caeteri scategoriis continen ut, quae lib. I. Metaph, caP. . fusare licatur, Secunda est substantiae in materiam formam,
33쪽
n IN II. LIB. ARIST DE ANIMA. se
nsit si, ex his eompositum, qu etiam traditur lib. I. Metaph. cap. 3.ID. I .alusque into eis. Monet. i. Auseantia maletiam secitndiam se non esse hoc aliquid id est, v explicat Albertus, non esse quid etsici si Mis neq; rem ad certam spiciem vocare, cum ripara potentia, ex se ad quemlle tactum iridi se ei hori. h. minatim se habeat. For Tam vero, cum stactus, Ventri echia habere vita constituendi ho uti iis es, uti quid . Vade fit vires a suis formis speciem,&nomeri, ex persectioni gradus, ac distinctionem te ei per dicamur Aduerte in secunda diuisone non distribui ab Aristo et substantiam praedica Muasub mentalem, tanaotaeaat Aegidias& M. Albertus,quis ne parte substantiae appellantat, quae savii his iis categoria locum non habent, tum etiam quia rao connumerantur intelligentia, quae in ea sed, diui dem categoria iocum obtinent Nee item dispelliti substantiam tota suae significationis alti H uri plitudine, qui adimimita esset ea dissectio. sed diuidi subitantiam physicam duntaxat sue eoru Diuisio a plera sit, siue in completa, quo pacto diuisum analogum quidpiam est, ut satis liouet; quando e sino i quidem ad to am, heius partes ph vitias nihil univo im dari potest. um S silva quidem bifariam nubiicit tertiain diuisionem; scilicet, forma, siue actas velista liueuissim primus, vel secundus , quae varie ab interpretribus explicatur Averro es, ut m sequitur Caieta Au oti nus, putat diuidi in ea solam formam substantialem, quae secundae partition me x. b. um fuit; ita o Calista ut eadem sab tantialis forma dicatur actas primus, da D est in otio tactus veto cundus, dum iunischum opus incumbit. Verisimilior est, ac magis recepta interpretatio Simplicii , Themistri Philopo tibi ei rea a ni, D. Thomae, aliorum alentium, diuidi actum g eaeratim rumptum in actuta primum, quictu diui principium est operandi, ita actum secundunt, tui est ipsa operatios quomodo scientia, quae est x. habitus, a quo contemplatio egreditur, dieitur actus primus;ipsa vero contemplatio ae ris Arum oba eundus itemque omne, formae substantiales 3 primari aequalitates corporum simplicium o G,D Tho mnesque potentiae labitas, qui sunt fontesac principia actionum , nuncupantur 1etus primi, rna S alio operationes veto ab his ortae a caus ecundi. iam nim Maxime autem corpora Aegidius&Caietanus D. Thomam sequuti, censent diuidi hoelo , ia d. diui co ab Aristotele substantiam gelieratim sumptam in substantia et corpoream Se incorpoream, sicino actus non quidem expresse, sed tacite obscure. cum en in dicat corpora maaim vide i substantias Nassinis agas esse in ciuite orporeae molis experres , me nobilio tis&excelle otio iis naturae sunt; et si in hi nouam nostram cognitionem minus cadaut Averro es,Themistius&Philoponus credulat nulla in hiet ad parta nouam tradi partiti ovem. quidem merito, cum noua Eaec diuision Cu videatur ad rem attinearition m re: aiunt igitur compararchie Aristotelem inter se membra fecundae diuisio vis superius assigna f. antia tae, docereque corpora, id est,substantias, ex materiatata ima cone eda perficitores ei Te, quam corporum materiam sormam. Confor deinde corpora nacturalia cum arrificiosis, aiens natu: alia imagis nisi tirali esses ab statinas alte facta enim Armari, quae accideris quoddam est, ab arte obtinent mate dia tis etiam, quae substantia est, inatura quo fit, ut naturae beneficio ex parte in ateriae ratione nisub
Naturalium vero cerps rum naiam habrara vitam,quadam non haben sede vaeant Vitam
auteni dicim se nutritienem, accretis VPm, vique
decretionem, rhacquisemper id idemst auod Lucredicitur. Diare corali omne nari. rate parti viceps vitas Utantia est,ibua D antia, et tramposita eratque cum tiae etiam sit coram, id es, habens vitam: Eorpus profecto Non erit ammas eor-pud namque non usi rationem eo ram . Aalami
insubiecto jecors, biecti mpotitu iactu dram ries. Necesse est igitur animam sui antiam esse
perinde atqueformam eo voras naturale petentia vitam habentia Sub antia vero actu ect d perfectiori tali igitur corporis etiprascito atque act-.
Sedeum pem c io atque ac Mursariam ita Te i h
dam M. contemplatos pare animam activm ess
34쪽
Cones dimaciant, ut inho uae. t - - ae creti Cum isti ui hoc loco vi edic tu ea, quae aliun ur, dic Exolicatur ratio vitae , hier si titilis petitis era vitae munia,cui, Coaptos ira. Di titio apti is collis e
serie materia&forma cona positas; siqui de B Omnec 1P mare iam rvine autem eorpus vivens corpus D tu ale est ormam ui anima aut corpus est vitae pati ceps,aut ipsius actus. Non est, u cm D p S. Em agitur, is, a. . us&formaco potici. Maior tropositi re duabus partibus esse concietum anima nempe quae est puta potentia, iamateria, qua in actus etentes: chiacta nor ex eo suadet ut: quia corpus non est in subiecto: sed ipsum potius est materia elasi hiectu, tu quo inest anima: Erit igitur anima aclusitatarmaco OP avi TR incipi h,;
F Sed cum 'sectio.JProbat animain esse actuni primum. Nam cum duplexi: tactus videlieet L. in
primus S secundus, tex dictis patet,oportet animam actum primum esse, eum abeam tet diem
si vigilia, id est,nperatio visae; interdit somnus, hoe est, cessatio ab opefatione. Sed merito quis, piam dubitauerit,qua ratione dicatui anima interdum feriati, cum actum tu Vendi pq 'βm . - rintermittat,siquidem omne vivens dum vivit nutLicat. Huic dat irati nivatae resip indetis icti , . 2.-h nimi tuin etsi anima, nutriendi operatione non conquiescat inte1 rumpere tamen alia functio P. . i. nes; vel cessire opere, non quidem re ipsa, ed suapte natura et Care posse riui qua anima est, 1 non repugnat ei separati aliquando ab actu secundolesto qua talis seu prout nutritiua es nun
s et talis plane. AT amemo arriuoli ostendit animam emaliaueto sinstrumenta ad functiones vitae ob indas Anima plantae est actus corpo iis organicie ce Igituc reliquae animae Consecutio liquet etsi enim plantalis,seu vegetatrix anima, quae in infi p/r i g*' mo grad.; consistit, lubiectum habet organis instructu utique anima sentiens inite iligens,quam ' Voblioris notae sunt, id obtinebunt. Nam quo forma persectior est, eo subiectum ornatius te di --: m Satrii. Assumptum patet, quia videmus in albortuus radicentrunco ras, medullas,& quasi venas, quae tametsi primo aspectu, ac sensuum iudicio non in facile quis cleptem odat esse ot- Nos na fac ut inaciam bus os gula . venti culum hepar,cc r. aliaq;h Uiusmodi proptegea quod Virpium CC rporalii: pli laeti . des itur,r ueta lamen organica censeri libent. Iod etiam ex diuellis istiusmodi patituri ocelligi potis . Nam adices tanquam o, e teria succum alimentiani capiunt, q:,fibi venatum Cc fungintur; similiterq cxterae praescripta sibi munia exeq uncii , si mela; toti famulant ,&mu aut sibi praestant operam. de repta / vh aibus disterit Theo ursino. :st pliti t. tap. . . Ser Pl: n lib.r . cap.s . si Ac n quo circa fucium vis, retinet olium, se m. . - et v. o. re rami fracti etiam,illud radice praererea vice leant
mima uapparet Von esset Uu ri 3 ovare ecuru,n domine tantum. rex a nimis quaerendam non cor Fre mmateria ipsa ac pura num at pura autem potentia quaerendis Nactus non es.
35쪽
u IN II. LIB. ARIST DE ANIMA ie
si, estus ac ne tis eiusdem, i est, iubstantialis suopt ingeni in unam eo eant naturam ut hallo aliunde quaesito vinculo,aut nexu, ex his unum fiat De hac ipsa re dubitationem mouet Aristri teles, eamq; eodem pacto diluita Metaph. cap. 6. text. F. nisi quod illic non de sola anima, eoru
pote, ut hie, le- deformavi materia generatim quaerit Legei placet, quae hae deleta Phrseu,
disseruimus. Ahima ad ira pertudesiae Duplici exemplo, quorum unum ab arte alterum a natura desumptum est, eo pussic probat animam esse actam l-bsta tialem, auo ut a prima ratione essendi,animatum corpus di viri forma eatur Primum est huiusmodi;vis habet forma rei artificiatae verbi gratia ima securis ad eu afltimios rim; ita proportione quadam anima ad corpus animatum: atqui si securis compositum physicum adsubim esset, eius figura esset tarma substantialis ipsius unde ratio securis potissim unita meretur 'ac rem . nam ' posita cohaeret, constatq; securis. ea pereunte di sibi Iitur. Igitur anima erit lorma substan-Item sicui tialis corporis animati . Postet ius exemplum est Euiusmodi: Si oculus esset animal sumitvet o asserim ad culum prout est quid ea potentia videndi,&organo constitutumi eius animae uel aspectus, qui arcuum posito aspe hu vere ac proprie oeulus tala itur, ablato non nasia q ita tace, ac solo nomine, ut se ut prus, aut picitus: sed quam rationem haberet tunc aspectus ad oculum, eandem minc obtinet an L. ma ad totam corpus animatum. ergo anima est propria forma corporis animati Pro rima hae eo D. Ora assumptio eae eo habet,qtii sicuti videndi ficultas ita materiam oculii Lot mat, ut ex utraq; fiat Omue oculus, a quo videndi actio oritur; sic exanima dia organicocta, ore animatum cons ac, quod est a Iuturum in potentia adiunctiones vitae administrandas
unc essecuris, no ensem tali ea series aliis ratiae est ipsa anima: sed naturalis, Ut lxim. m. talis quod insemet ussatus est rincipi urnsitum habet Ain id quod dictum in partibu etiam Trat. y inspicere licet Naissio culici esse animal, elinma vi usu ent mirum esset haec enim Dipatet, ortilis Vatia, qtias . habet et ratio Octi mati
es enim hic profecta rationum militudo. Namsit pars se habet adpartem sicloimsensus ad totum snsititi coram ut est rationis. Non au Ter it Adpotentia vivens quodabiicit anima hae ita ' eat Ied id quod ipsim habet. Seme ver ruta eme do mirum es quailsotest tale ovis enadere. Digitur incisio mess es vigilia ac - - eur, instrumentiq; vi , sic est Mima actu corpm autem est id, quo ut diximus, estpotentia uiuens Uerum Ut pupI avisus oeulmes ca-njm it, comis es animal l Acimam igitur non Asa,abilem asse corpore, vel artes ipsud nonnul lassi ibi sit, notasturtimes suid turi iii pori mranq; partium patet aliqua anima partium
Cortu erganicum potentia vita habere quopacto intellia gendum.
Non hi autem ii potentiamum. Expi nat quomodo cor , crius actus est animas uuam habere potentia dieatur; aitq; non sic corpus res viventi poetis me iram habere. quasi anima ea reat, eam tamen poli de re aptum sit, vis Emet, sed ita, tactu an ra alii erant neat, si vero inplom ptii ad eas operationes exercenda , in quibus accidentaria, in crantisti mi
Animam igitu=non parabilem esse a corpore. Nuia antista corpo is ac Iuni definierat, posset ex eo quispiatnfotta 'opinari, animam eutiquam csseae tarpta e separabilem Oeest est isti re
manifestum id cuidem e et, quo det liquas an mT partes, quae nul icum ita sunt actus coro ot ut iis teli initorius addictae ianixarq; sint,nihi tamen obstar . quominus alio, ita sint a maitia libeto, ut extra ili cohaerere valeant Potro uia Aristoteles nomisti hahi in dic E iripto gressu exponem iv. subisscit delude non, mi ex siclis conitar aut in
36쪽
o v EST IOI. A teles taxi . . palam isset ui reor ias, qdod in ani G uo ARISTOTE et definitione collocabat, esse subiectumani ram.
mae constat autem compositum ex materiais dicitu prima&anima non esse animae subiectu, sed potius maletiam primam. Non posterior quia sententia, si corpus ita sumeret ut ab Aristotele hoc lo Vi Tolit.co, superuacanea esset particula organici, po hoe lib. adsita indefinitione: eum id, quod per ea me pri temmitur, importatum iam foret nomine corpo Rebcitu o habet tu . Anima est actus Ens Uicendum est igitur cum D. Thoma hoc . . otimus subflantialis eorporis Ioc adtenum crisit alibi opposivum censu m aliae I
mari ita ut corpus organicum nihil aliud si , partieu a. quam materia prima affecta organis adfun eo poru, ctiones vitae administrandas Et in eorpus ita
sanimam desnierat annoss. ARTICVLVS I. ENODATUR. PERIPAT rica animae uenitio.
X ijs, quae Aristor. pro Timo ea pite docuit, haec animae defini-
tio habetur . Anima est actusi ptimus substantialis, eorporis
. o tetranici, potentia vitam habeatis. Quae membratim sic expli canda erit. Dicitur anima, actuS CAETERE UNoe, ita late accepto vocabulo, tam actus si habes ales, quam accidentatio comprehendit, sicut annotauimus in contextu Ponitur ergo a clusade cludendam maioriam primam. quae
pura potentia, in quaecumq; non sunt sitn- sumptum quadrant ea, quae Aristoteles de illo enuntiat in contextu, nempe corpus esse subiectum animae si ex corpore atq; anima fieri unum,necesse quq rendum cur ita fiat His non
litaret I tec post a tam acutalia, a Crepugnat auctoritas Ari telis aientis corpus
ae tisi alia. Primus, ad Leijeiendosarius secados praecipue operationes, ut Them: stius hoe
in lib. ea. in Malbertus traci I. c. r .animadueretunt. Substan rati S, adrerno uendos actus primos accidentarios , ut potentias respectu horum a tuum Corpori S ad excludenda . t Ssubstantias separatas, quet cor rib non alId et ut . tumeri, mentes coelestiurn orbium moetices N aemon sunt . iactus corpo tu coelestsu, ouasi ea proprie informentes etsi eis assideant, D quanqira secu arbit Iair fuerint non tali, quosi hic in alibi cori fata uitrius Caeteriam CV D T. Litis iii ua. r. corpus utari e tur, diis dium in te ea positores emi est, ouonam modo hic sta malai. Siant qui opin re tui acci ii diro composito CXr ateria ani-v cim ma non ut ter secuυdum ori l. Sgiari S. edi se duata a secvadum gracum V rpor it i S, cu , quo et huc mare iam aeter init centri ad lae-Aucr rio: eg, ad gradum vegeta tuum insensi ciuum. . id,
non ita a se vocari potentia vivens, ut amma careat; sed ita ut ipsam habeat Concedimus enim corpus organicum , seu potentia vitam habens te uera in se animam contineres sed negamus animam importari nomine corporis, quatenus corpus in praedicta definitione adhibetur. Quamuis non inficiemur alias interdum usurpati iuxta duos illo modos, quos sum pra retulimus Sequitur in definitione, organici, potenti vitam habentit quae duo idem valent, ut aduertat Themistius, Ale ander Philoponus, D. Thom.&alii, quanquam implicius aliter sentiat Exeluduntur autem hisce verbis adestitione animae omnes tarmae naturales, quae iurub m- persu eriores particulas nondum reiectae sae de iras ronr, v formae lapi te, Ze ignis: quat si corpora, trasses sue, proprie loquamur; materiat ad exerces ms si v da vitae muria organis, siue instrumentis di vcviuum:
'i mi u us acception: iniere D. Idom. oes stincto non sunt. Inter quas etiam numeran-cerm lom in sent .dis .et A. .arc. i. ad 2. C preo toro se lusit, id i rinc in Io. q. ari S ad arg. cori, Catonam i et r. par t. q. c. art. . TerIarbe lib.. contrag n. . t de hoc in lib. q. t. abjq; non pauci. Scratcra Poteritq; haec explicatio suadet auctoritate Aristi telis qui superiotica. text. d Ccuit cor ' tu ita est ei talia vivens utramenn Cn v ἀ- rui sora: cadauerum Nanniculi, pedes, a qnus, ilia id genus instrameta quae in iis apparent, non tam occes, sed analogi ceduntaxat cum organi viventa um conuemur, ut Aristoteles hoc Piimo capi cet exl. s.&lib. I. Metaphys .cap. II. Lex c. s.docet.
Roget aliquis num hae definitio sit essen miscet anima. sed F sam habeat. Quare sumitari Ctialis. Quod non sit, e et eo videtur; quia Aii ,
sto-eles corbi . ut est qui et pia Encta materia praci et . mari vis tuae alescetao . ita tamen uranimar' ioci et rarae cui lugradum sibi proprium, expc. - 3 re, irro oqui ideira in sui ipsius definia I tabor a serie ctur. N iarbitrantur accipi cor- usa Aristotele peto ut figo irreat vitet apti. iam cis ii Icarido organa apta ad actiones vitae obeunt da I. Ex horum numero est Argenti.
stoteles ea tradita diae it se uimam deii iiis 'ia es .m, id est, figura: at figura quid i iam det tibispha. finire, ita qui Alexander, non est aliud , quam non exacte id explieare translatione duc Laa picturas primo obscurius adumbratis dein is de illustrius expressis et uti de Perioni se et m vertit, pingui Minerua. Igitui Plotinus libro secundo ac Aristotelen depre Len-cit quod hic non, erposu rit quid sit anima: ne eundem minus vellicat Proclus capite quinto in Timarum , quod non tam cicaelatau: d sit anima, quam Vettia siti nempe or-
37쪽
ganieleorporis . similiter Avicennali x Uri tu talium asserit hane definitione non declara re essentia et , sed potius existentiam animae, id est, non quid anima sit, sed quomodo existat prave in corpore. Oppositum tamen dicendum est: a essentis nec enim animae incommune alia natura, aut his defini quid ditas est, quam quae ab Aristotele hae ae- cm. nitione exprimitur. nec a Platone aliisve Phi. Iosophis alia de unitio ad animae essentiam ex . plicandam accutatior, aut commodionia dira
Non desurii tamen argumenta, et Uibus tra
dita animae definiri oppugnari possit. I. Pim stetimuc licebit obiicere Amrna est a ctus secu udusi ergo non est actus primus peri Perplior fuit: qnantumlibet Porphyrius Plotinus, At re batur antecedens. Nam ubi versio Latina itiden uitione animae habet, actu Sico ratus Gree tm ticus, caeteriq; Platonici reclament. dotum Atracm definitiones quere, si placet, apud Thc odore- Theodor tum in libro de natura hominis Lactan ium actant in libro de opificio Dei capite vigesimo se ti- Alberi mo, MagnumAlbertum in lumma de homine, Fic : Fieinum lib. c. de Tlleologia Platonis capite hami optimo, Themisti toto fere superiosis libit de-catis Quod vero Ar stoteles adsidit se anima figula definiussi', nihil detraeditae ab eo defini. tionis absolutione detrahit: tantum enim iu-Cdacare voluit se non speciatim fingularum ansem arum; sed a mimae genitali tyr, in commune. s. ecepta n curam, quid ditatem exposuisse.
r . . Sic enim interdum apud Attitotelem sumit ut
S' β' fistura agere seu dennite taut primo de historia
eus habet GDAm x quodanterprete Cicero ne in primo Tuscula uarum quaest onum libro non est aliud , quam continuata motioipem ennis: at motio non actus primus est, sed secu
libro de natura hominis, cap. cred Aristotelem non put, si animam cs Te iubistantiam,
quod eam Entelechiam vocarit. Et ob eandum causam Diuus Gregotius Ny Tenus libro secu do de anima, tap. . de Iastinis Alattvr in ora
tellectivam existimatam ab Aristotes em octalem Delude confii matur idem antecessiens quia oportet an iri am es Dactum praesta otitiamum ea crus vero secundus prael tanta critirno est: cum ille ad hunc, tanquam adfinc morde-nctur liquidem, numquodque est elati scae operationis ut docet. istoteIes lecundo de quia,
Mart r. Confra animalium capiter ubi de animalium di tetentiis in progressu actutus, De quibus, inquiri figura prius agendam est, deinde de unoquoq; genere diligentius discutiemus. Quare appo A is mil. sic Aegyro pili cloc ci ato tam v- ,etti .v- Caelo, cap. . rex .dc libros Mi
deisse. Diue tali ec id es , in commune. Dicitur porro text. rex. . Dieani nariam naturae explicatio, figura tradi; quia cum non explicite des endat ad speciale euium animae quid ditatem enc dandam, qui dam earum umbram e figuram solum exhi- laxando et Et in hunc sensum veto Atellandi deis P. sinim terpretatio Perioni accipienda erunt. Ita tamen ut non negetur illam anima definitione respecta a ni Dari commune ex acitam ess et
i cundo, Anima non inservanti non est aestus substanti talis Al in ptum probat Galencs cap. s. V . libri qui inscribitur,
Quod antini mores corporis ter peramentiani eqtiant i , hunc innac dum Anima non est alluet, 'u tua, Eng, seu temperies , mo delatio ira artior rei ratum qualitatum et haec
autem est accidetis . non substantiari igitur Minoi Quaeri solet num praedicta definitio cuncta si Cima P dirae hinita, sed aeeidetis amni eam animabas, vegetatium, inquam, sensitiuar, meri em tiroba Vpl. r. primum quia id vi-
anima de intellectitiae, ni uoce conueniat, an non Phylo T favis rem ponus, Simplicius, uerro es cCmmento septimo,&32. huius.&comm . r. Iibri tertii Ianisdunus hoc in lib. quae . s. at runt non univoca, sed analogi caraetaone coDuen retare iod exeoptobat Philoponus q ia aliter anima vege. litiua sensitiva sunt actus orpotis aliter intellectiva illae enim sunt actus inseparabiles Debendit race separab.lis C traria tam tu sententia, evnmβ quam sequitur D. Thomas Aegidius, ac cae-
teri fere Latini inter ordies prima part o.
cet enim animae intellectiva peculiare stita malettia inser mare, ut ab ea seiungi ac per se extra corpus eo haerere possit; ni h lominus est vere, ac proprie forma corporis humani de ommunem illam animae ratiovem , quae in proposita desinitione it aditur, eum caeterra a- .nimabus. aequo participiat. curesse uti na quo percu es mori lucari,
ita alta et olita dissociat aue et reperie certum est animal intrate 'Item quia ex diuersa co
porum temperi oriunt, in nobis diuersi aD sectus, se uidis ines Melancholici enim v. g. procliues sint ad tristitiam , cholerici aditam et huiusmodi vero affectus ab anima , ut
a fonte manavit. Quare anima ni Lil aliud est, quam praedicta tempe es Accedit vestrum Morundam auctoratas, ut Dinoichi, Impet doctis, uti animas cesse harmoniam praedicabant, non quidem sonorum, sed contramarum qualitatum in unam rem periem c
euntium et, Aristoxeni usi ei s m ab artet lation recedetis voluit animam simili ratione constare in homine, qua consors modulario costatin cantu, isibus ita nimirum, ut sicut nerui bene intenti concentum efficiunt. fic paruum corporis filma comunctio, membrorum ii
38쪽
btotumque omniamq; consentiens in unum Aviis ot n:males motus iaciat. Itio. Anima st crpus igitum non est a-
ctus eorporis alioqui unius corporis aliud esset cetrpus Pro , Ut antecedens riam omnis
Ii tum veterum Philosophorum fit per quaniam simili tu linem, cognationem interrem eo renitam&cognolcentem. Unde illud Enipe doctis poeitae philolophantis. Terrea diu errm,' humi percipit mos, Eihi ab aether asentitur, abi ibue ignes, Pax pacem monstrarilitem tu asseris nite. Quare cum inter corpui,&id isti Id corpore vacat, sinetrii donu latinet sit lianima non esset corpus nullus rei corporeat nothiam ob - 'firma et Quod cum aperte falsum ut, coced Cn- antece dum erit animam ex aliorum corporum pervmistione concretam II Corroboraturque idem antecedens quandia quidem anima pati ut corpore, cum, verbi gratia phrenesis, vel ebrietas intellectionem turbat:&corpus similiter patitur ab amma ut dum ex verecundia, rubore a leti in arte eat timore albescimul: cum igitiam matuam actionem, passionem requirat ut contractus in hic non nisi intercorpora in ei uentu quantitatis dari queat non videtur negandum animam esse corpus Rc 'quod Aristoteles huius sententiae fuerit. Et- at D. Augustinu; lib. m. . et e Ciuic Dei, cap. V. ex doctrina Plato ais in Draco,&a-
si ita era meritu mis Aperiora argumenta commodius v-
bemas explicentur i. prius a nobis falsa quorundam dogmata confutanda erunt. OD .ser autem in primis sese Galeni error, in quem metiam inciderunt haeretici quidam , uinii tum auorum Carpocrates, Epiphanes, Prodicus, Gaiani Cm 'rmatque Anritatae ut refert Theodoretus in lib., masti de diurnis decretis. Porro Galenus lib. t. dei, temperi Reis affectis ea. 6 dc in opere superius citato arbitratus est quod iam a ud Platonem Socrates in Phadone reprehenderat animam elie primarum qualitatum temperiem. Sic enim eius
sententiam interpretatur D. Thom. lib. L. Contra Vul. cap. 63., in quaestione disputata de V, b manima aett. I. etsi alii eum secus putasse dicant, vel saltem hac in re adeo fuisse varium , ut vi Quam ex deatur non latis constitutum habuisse quid se reusathinc queretur, aut inquam sententiam descende quidam afret. Quod ipse non obscure indistat in lib. de feramne Naturifaculta subst &lib.sympi.&lib., deviastae rapartium ubi ait ignorare se quid sit anima. incunque tamen eius meus fuerit, sit Prima concluso in hac disceptatione. Erio est, .m sis. etiam in Philothphia intolerabilis , animam M' et se temperamentum. Quod hisce rationibus aiens in doctrina Peripatetica animam est e. concluditur. Anima est forma rerum uiuen Proba A FI
quintam substantiam, hoc est, materia: na tuta coelesti coalitam. Ouarto Anima rationalis extra eor pris est vere anima xramen in eo sitatu non est actus corporis: non igitur ea particula in definitione adhibetida fuit. Accedit quod Adistotcles hoc in libcap. I. texi I aic manifestum esset quassdam animae partes non posse a corpore separa.ri. quia emissat esse ac stas: litus Ig:: ut in docilina Aristotelis amma rationa lis , si extra corpus valet ccntistere , non est acetus eorpo
iinto Subiectum, per quod definitur forma et esse prius ipsa sit in a. sed corpus Cr-ganicum non est prius ani nata igitur anima
non te te dicitur actus corporis organici Probaturni inor, Uia non vi caneti r partes orga-mca nisi quae iam sunt praeditae potentita vitalib ista eum ergo liuitis modi poteritiae ab anima oriantur taeeessario eam supponunt, atque altoc et Pus orgarii tu est posterius anima, Zetum Sexto. Cum Angelus ea conereto aere corpus organi,d: stinctiim si igit in eo mouetu progressi romotu,&lo uitur, com edit, atque alia vi a muni coercet, via a. nimae definitio ei competit: tam dini est catara. Ergo anima d ni it onoa reci- Procati rei in te de fi lium. ab ea namque vivens accipit esse: non esticitur animae temperamentum. Cod secati, stenditur quia temperamentum est acciden S,
primae qualitates ad symmetriam deductae. Quare cum unumquodque vivens sit substant ac Teotialiter constans ex sua formaumat ri . si eorum forma esset accidens substantia constaret, Taccidentibus,quod omnis pnilo-- 1opbraa et satur Secundo Func tondis ab anima oriundae sunt alii oris conditionis , quam quae proficiscuntur a prianis qualitatibus et ab his enim manat cati ruello rcfrigeratio humectatio, edificcatio ab anima velo achus nutriendi Hugendi, loco mouendi sentiendi, intelligendi: nemo autem nescit pol eriora haec munia eo cellentiora et leu ergo anima non consistit in primis qualitatibus; sed rasati aptast 1 utior c-
Terrio Animus patriceps rivionis cohibet motus insurgentes in appetat sensitivo, moderaturque passio ies, ut patet in iis, qui taeontineutra hoc autem diraestare nequit qualitatum turba cum ab ea, uti cauta deponente, ac peto uocante eiusmodi affectus plerii que oriau tu , ac pro earum intensioue de remissione varientur. Igitur ahem animus rationalis non est cotinent ei uia timarum qualitarum, siue tem et aatentui a Postremo
39쪽
Cum ij, qui animam temperamentum esse di Acunt . negent eam esse substantia, ad octetalendo valebunt etiam omnia argumenista, quibus proximo articulo animam nou accidens,sed substantiam esse ostendemus.
QVOD A N LM A SIT substantiis.
Ecunda eones tilio huius quaestionis sit, A a
aetate. IPA Inima non est accidens .sed subitantia Haec mi nac. s. conclusio nullam habet etiam in Philosophia Alb.i dubitationem; et eam veterib physicis uestim de matii, ut preIer materiam primam, Iullum ham. q.; Ieram naturalium principium agnouere. Nec Averr. i. ab illae: ssensit Plato, licet in Timaeo animam
de an .conLiationis.&intelligentiae p-ettici Em, numeram tri. n Tocarit; non enim lectico eam quam ita iis nu-ctum metum fecit; sed implicitam vetastatis philosophiam secutus,moremque Pythagoraeorum, qui omnia adnum et referebant, animae di Cgnitatem, ac vim eo pacto adumbrare voluit. Vocavit g tu animam numerum ves quia cur Plato omnium in se terum numeros continet, cum
animam sileatum typis . siue imaginibu; consignatae
Rumerum vel quia sicuti num et Mathematici inter res motarit. naturales&dia nas , ita anima inter formas a materia prorsus absolutas 3 eas, flaranateriae a Exae sunt, medium obtinri Accommodauit iam animae rationem Creuli, qua aut circulas in se recurrit, sic adirna intellige iam
inoniam. do; supra se ipsam , te uoluta notione te flecti- Suod mi-har Attribuit quoque eidem harmo niam et vel manensi quod tensius , quibus tanquam internuntiis Aarmonia utitur , seni ilium rerum consonantia , quasi probat A musica , oblectentur vel propter virium eis ibi potentiarum in ipsa animio dinem , con-O. . texi sensum Denique animae demitione in t num S . Them mero motu aue composerit , aiens animam in Draph. esse numerum mouentem seri ciuia dumetui X li. ea. 23. ma contemplatur, du In sentit, dum et de etat;
H E mouere se dicitur ptopterea leto operatio-D Thia, .nis principium, fons situ necationis mo-
.contra leatur, ut ea, qtrae vim sunt expertia verum
gent e. N . Platonis de anima sententiae it se habent, Cuod non eureas Ai isto tales aliter accepit, ac tam aerisit nurne ter reprenen d tu ideli et vim Thomas, inmeniprimo huius operis lact. 8 animaduertit, non seu rist.ub. Platonis sensum sed primam verborum H r. 3. ciem coarguit; ne Philolophorum, ut reus veras lib. I. bis inhaerens , profundum ac reconditum
Graii. r.e Platonis sensum ignorans hallucineta et pu-xo. Cur tans animum esset re vera numerum , Cimc nurnertem,Sam . aut harmoniam Plato diem vero are-omouentem prehensione vindicate conantur non solum
s. Amsi Platonici , sed nobiles in ptimis Peripatetici, mois fumari Theophrastus in libris, quibus ocos antea odo ris ab Aristotele tractatos explicat cuius ope serentire tis meminit item istius in sua paraphrasi ad res 'SIN. intimum de Zalma cap. I. Philopoetus in
commentatus capita tertii Bessarius lib. Calum maiorem Platonis, Macrobius in somni amicipionis,cap. is.&is Quod igitur anima substantiast, ex eo bii ' - .mum ostendi potest , quia ut Diuus G te dici 'his
rias Ndissenus in disputatione de adimat heu lentius ediiserit. em adnac dum qui
mundo consentientem rerum varietatem eontrariolum discordem pacem , ac concor
dem item videt mox, si apte secum ratio ei . . uetur, statuis vim quandam esse diu in , μὴ '
omnes mundi partes com T. e. Virmn meo muta suo catu coerceat, D contineat ita, qui
in qualibet revivet animadueri et ii Eth iiij v
qualitates ad concentum reductas conserua ii,&repugnantes organorum affectiones , ne se mutuo perimant, rata lege cohiberi, de-nrque tana es aeria munia tanto ordine .
eon seus administraria plane intelliget dati
unam aliquam formam, cuius erit,ac ben
ficio haec omnia petficiantur quae forma accidentaria esse non poterit sed substantia-
Iis; cum v mus accidentis tantarem cacitas Tetnequeat, tantumve imi perium in memblorum re viventis mcontraria tum qualitatum
quasi Republicari ea igitur forma non alia erit quam animati siquidem in eadem materia plures formae substantiales esse non pol Sunt, tu talibi ostendimus substantiam
quare patet animam esse ,.e, cSecundo, vel in materia rerum victentium et . R. h. inest aliqua forma subitantial: vel nulla Sin ut a duo praeter alia, sequuntur incommoda Primum est, cohaerere viri bius naturae materiam absque omni forma substantiali Secu dum aliquam substantiam, nempe composi tum, ex acciderite subitantia constitui videlicet, ex maeteria editarina accide tuaria.
Quod si in tali materiata aliqua substantialis forma insit , qui non videat ei potius attribu- enda et Set praestantissima rei viventis munia, id
est vitales ac ronet, atque adeo eam formam esse animam. Tettio, Forma est praestanti 'r, quam a teria: atqui materia non est ace des.sed substatia . cum sit primum cur usque subiectum ergo formael: t substanti a Cnon accidens, atque adeo anima , quae forma est , erit substantia. Quod vero se euntium calle micam peri Plato, patericam phi Iosophiam ita dicendum sit pa Aristi. te ex det alogo Platonis de anima , qui inscribitur Phaedonta ex iis, quae docuit Aristo relectum saepe alibi, tum et r. huius libri, ubi affer I tanimarn esse actum primum substatialem Privatim autem quod anima intellectiva sit . Lui . iubstantia: ex eo conuincitur, quia alioqui noposset extra mar etiam per se cohaerere, atque adeonti esset immortalis quod non solum diuinae fidei, sed etiam Philosophiae decretis repuenat ut in tractatu de ani nos datata ex
40쪽
AARTICVLVS I. QUOD . NIM, INTELLECTIVA Assiritalis Abstantia non tamen a
ouerunt nim aco PM 'Io hi ditia conclusio
uente.&d erct. g. Luic Oriam materiationes Dima. PC et ea, Anima intratum corpus D se insinuat, omnia iacetus me nis Permeat:
notas ima non est corpu, ab qua duo co gpota tibus navium sim re Tettit. Rur: um, Si vel esset corpus
coeleste, et Iednullumbatur miti
Quartae Oeclusio sit. Anima intellectilia . Cestus
est spmtus, siue substantia spiritalis . H Eceo ne lusio est eo nita multos antiquitatis Phiso, a losophos, qui nostrum animum corpus esse is imi B dixerunt, ut Zeno ignem, Anaxima ei Ana humanam ximenes,&Anaxo goras aerem, eosque tar eueram fe Vatio secutus est, qui resereri eLa antio Fir erint. miano lib. de opificio Dei ita scripsit, Animariis mi ita est aer conceptus aere, dia ruefactus in pul in 'i, monet, tepefactus in corde, diffusus in corpus nimis hu- Hippasus quoque, sarmenide aut mami mana aegneam fecere Empedocles sanguinem, Cri Varrone. tia ex sanguine de humore copositam quos forte Latinus Poeta imitatur, cum tua uic metit,
C Purpuream vomitisse animam Aen. Corporeum quoqtie statuerunt humanum animum Cleantes, Chrysippus. ac fere omnes Stoicae familiae alumni Et in lege veteris ad Suduea. ducati,qui Sudducaeum quendam magistrum subflamm&secuti neq; resurrectione credebant. neq, An spiritales 3 gelos, aut spiritus esse. In eunde errorem inci medio tolidit Apollinaris Alexandrinus, uti resertur lib. Dbant. . hist Tripartit x, c. &Tertuli in suo libro Acta . xx. de Anima,t de earn et Christi, ut etiam testa es dii xur D. ug liba. de Genesi ad litet e. x in inli. de haeresca. Ss. in epistol.Is . d Optatum. Decri voluit olum Tertullianus animi esse corpus eo seti se quo arbitratur D. Aug. haer.
posse eum intelligi, cum Deum appellat corporeum, id est, substantiam vere subsisteteri uoictitiam, Nam libro illo de Anima, e x commemoratis Ph:Josophis qua aut iram corporea. msaciebant, subi jcit, At imam esse
coi pus facile p-rs radebunt. Tu in Aristotelem .peripateticos reprcheadae, quodani ira amine poream secet iret, coni autem,loci it cq i in tantscio qua substantia. Piobatur autem noltra conclusio liuere in D. Thori. . modun s Ut etiam quocque operatur, ita stribbagent. sed anima intellectaua habet operatiores eae l. s. uaias sapia natatam, conditione corporis Probatur ac mater Pae: ergo anima antellectiva non est conclusio materialis, eo porea sed immate tialis sub Duione. stantia. seni, istius. Probatu miti Irtuni ex
fi dicen et cortius coeleste tor cu ceter una sit elemea. um, in super unia ut in Dum loculiare nam caret, Vinium dominari a limenti. Aecetur. Q d tamen salsum ti e constat, cum videam uianam alia Evt appetitu de apprehc u net ad varias loco
tum d Eretia tenderet Postremo Hoc uo
Pli, si ae Auscultatio a S libro . C . Leg. EE. Ar, stoteles docet. Di Det corporeum inouena seipsa in duobu- constet necesse est: uo. qio moueat, Se non et Data utari iero, quod ue utilia noli moueat sed antinia mouet te,
remouens in ii, o est anima; quod autem movet ar est corpus: istit Uranima non est corpus. Prae: ei se speriora a gi meus a. a i quo ipit nat ag communes,&abstra Chasa mate- parte intellectus, tum ex parte volantatis Ex Eae arte parte intellectus, quia intellectus noster per intcsicctis .ptiuae peculiaria sunt ad demon trandum a. nimam intellectivam noci essemat etiam, e corpus et sed ea inito Eimum articulum reiecimus.
ria singulari quod veto materiale est, ut este lassum Ismitatum, ita noni sis Og ilate corporeum materiale appr hendit. Item noster intellectius format concepta rerum immaterialium, ut Dei ac substantiarum separata tum percepit'. talla obiecta omni dimentio uelibe .suae figura, colore, aliaue corpo-