C. Cornelii Taciti Opera

101쪽

A. C. s. LIB. XV. CAP. 45. 3. spamam re e classem ero iusserat, non ex pila

maris ambiae. Ergo gubernatores, quamvis ea

vinnis pelago, a Formiis movere et gravi Ah, eo, una prouinntorium Miseni superare eonte dunt, Cumanis littoribus in ota, triremium plinmaque et minora navigia passim amiwrunt Fina 47 anni vulgantur prodigia, inminentium malorum nuntia. Via sulgurum non alias erebrior et sidus cometes, sanguine inlustri semper Neroni expiatum. Bieipites hominum aliorumve animalium partus Nioeti in publicum, aut in aerificiis, qui a gravida Matia inmolare mos eat, reperti. Et is agro Placentino, viam propter natus vitulus, ut caput in crure esset. Secutaque ae pietam into pretatis parari ierum humanariam aliud eaput: ae non fore validum, neque occultum quin in ut Miso repressum, aut iter iuxta editum ait. Ineunt 4s deinde Consulatum Silius erva et Attinua eat,nus, coepta simul et aucta coniuratione, in quam certatim nomina dederant, Senaiores, Eques, miles,ssminae etiam, eum odio eronis, tum favore iaC. Pisonem. Is Calpurnio genere ortus, ac multas insignesque familias paterna nobilitate complexus, elaro apud Vulgum rumore erat, per virtutem, aut species virtutibus similes. amque facundiam tuendis civibus exercebat, largitionem adversuaamicos, et notis quoque comi sermone et congressu Aderant etiam fortuita, orpus procerum,deeor facies. Sed procul gravitas morum, aut voluptatum parsimonias lenitati ac magnificentiae

Dum promontorium Misenil Classis Romana in portumuenenatordinariam stationem habebat uti Alexandrina Puteolis.

102쪽

m ANNALIUM A. . l. et aliquando luxu indulgebat. Idque pluribus prohabatur; qui in tanta vitiorum utredine, summum Imperium non restr eium nec perseverum ,

4s uint. Initium coniurationi non a cupidine ipsi fuit nec tamen saeile memoraverim, quis primus auctor, euius instinctu concitum sit, quod tam multi sumpserunt. Promimissimos Subrium Flavium, Tribunum Praetoriae cohortis, et Sulpicium Asprum

Centurionem exstitisse, constantia extius docuit. Et Lucanus Annaeus, Plautiusque Lateranus, Commi designatus vivida odia intulere Lucanum ropriae caussae necendebant, quod famam arminum eius premebat ero, prohibueratque ostentare, Vanus aemulatione. Lateranum Comulem designatum, nulla iniuria, sed amor Reipubi a lavit. At Flavius Seevinus et Afranius quinctianus, te que Senatorii ordinis, contra sumam sui, princupium tanti sucinoris apessivere. Nam Scevino di soluta luxu mens, et proinde vita somno languida Quinctianus mollitia orporis infamis, et amemno probroso carmine diffamatus, Montumelias ratium 33mat. Ergo, dum cetera Principis et ne adesse Impersi, diligendumque, qui festis rebus succurr να, inter se aut inter amicos iaciunt, adgregavere Tullium Senecionem, Cervarium Proculum, Vul- ealium Araricum, Iulium Tugurinum, unatium Gratum, Antonium atalem, urtium Festum, Equites Romanos ex quibus Senecio, e praecipua familiaritate eronis, speciem amicitiae etiam

ia ramum Quo nobiliorem poetam non tulit Hispania nimia videm tui gidum sed argumenti dignitate, granditate animi sentetistiarum Mestate, ipsaque vectoriam gravitate, laudatum. Bret.

103쪽

A. C. M. LIB. XV. CAP. 49.-II. BItum retinens eo pluribus periculis ovi tabatur. Natalis particeps ad on ine eeretum Pisoni erat e teris apes ex novis rebus petebatur. Adseitae sunt, super Subrium et Sulpicium, de quibus retuli. DIitares manus, Granius Silvanus ei Statius Proxumus, Tribuni cohortium praetoriarum, Maxim Scaurus et Uenetus Paullus, Centuriones. Sed summum robur in enio Ruso Praesecto vide tur, quem vita famaque laudatum, per saevittam inpu-

dieitiamque Tigellinus in animo rineipis anteihat,

satigabatque eriminationibus, ae saepe in metum adduxerat, quasi adullertem agriminae et desiderio eius titium intentum. Igitur, ubi coniuratis, ea laetum quoque Praetorii in partes dea Misae, or bro ipsius sermone facta fides; νomptius iam dotempore ae loe eaedis agitabant. Et ineptis inpa- tum Subrius Flavius serebatur, noeen eanentem Neronem adgrediendi aut oum ardente domo per noetem hue illuc cursaret incustoditus. His eoasio

solitudinis; hi ipsa requentia, tanti deeoris testis,

pulcherrimum animum exstimulaverant nisi in D nitalia eupido retinuisset, magnis semper eonatibus adversa. Interim eunetantibus prolatantibusque spem olae metum, Epicharis quaedam, incertum quonam modo sciscitata neque illi ante ulla rerum honost rum eum suemi accendere et arguero coniuratos: a postremo lentitudinis eorum pertaesa, et in Campania agens, primores classiariorum Misenensium t heiacere, et conscientia inligare eonnixa est tali invito. Erat Chiliarchus in ea lasse Volusius Proculus, occidendae matris eronis inter ministros, non ex magnitudine sceleri provectus, ut rebatur la

104쪽

82 ANNALIUM A. V. 8 P. mulieri olim e nitiis, seu recens orta amicitia, dum merita erga Neronem sua, et quam in inritiis cecidi sent, aperit, adiiciique questus et destinationem vim distae, si acutias oriretur, spem dedit, posse inpelli

et plures conelliam nec leve auxilium in lagae, crebras occasiones; quia ero multo apud uteolos et Misenum maris usu laetabatur. Ergo Epicharia plura et omnia scelera Principis orditur neque ae iactare, quod inane esset provisum, quonam modo poenas eversa Reipublicae daret accingeretur min do navare operam et militum acerrimos ducere in partes, ac digna pretia exspectaret. Nomina tamen coniuratorum reticuit. Vnde Procul indietum inritum uti, quamvis ea, quae nudierat, ad eronem detulisset. Accita quippe picharis et cum indicecomposita, nullis testibus innixum iacile consulavit. Sed ipsa in custodia retenta est, suspectante Nerone, haud salsa' ae etiam quae vera non probabantur. Os Coniuratis tamen, metu proditionis permotis, I eitum maturam eaedem apud Baias in villa Pisonis: euius amoenitate aptus Caesar creber eo ventilabat, halneasque et epulas inibat, omissis excubiis et sori uae suae mole. Sed abnuit Piso ' invidiam praetem dens, si sacra mensae, iique host itales caede qua- liscumque Principis cruenturentur melius pud di bem in illa Invisa et spoliis civium exstructa domo, vel in publico patraturos, quod pro in

publica suscepissent. Haec in commune: g terum timore occulto, ne L Silanus, eximiis nobilitate disciplinaque C. Cassii, apud quem educ tus erat, ad omnem elaritudinem subluius imiterium invaderet, rumpte daturis operam, qui a conaura-

105쪽

4. c. s. LIB. XV. CAP. 52. 4. 33tione integri essent, quique merarentur Ner nem tamquam per scelus interfectum. Plerique, Vestini quoque Consulis acre ingenium vitavisae Pisonem crediderunt, me ad libertatem moveretur, ori, delecto Imperasso alio sui muneris Rem δώ-

faceret. Etenim expers coniurationis erat quamvis super eo crimine ero vetus adversus insontem odium expleverit. Tandem statuere, circensium ludorum Iadie, qui Cereri elebratur, exsequi destinata : quia Caesar, strus egressu, domoque aut hortis clausus,

ad ludicra circi ventitabat, promptioresque aditus erant laetitia speetaeuli. Ordinem insidiis ommauerant, it Lateranus quasi subsidium rei familiari

oraret, deprecabundus et genibus Prineipis acob dens, prostemeret incautum fremeretque, animi validus et corpore ingens. Tum iacentem et inpe- ditum Tribuni et Centurione et ceterorum, ut qui . que audentiae habuisset, accurrerent trucidarentque: primas sibi partea expostulante cevino, qui pugi

nem templo Salutis in Etruria, sive, ut alii tradidere, Fortunae, Ferentino in ovpido, detraxerat, gestabatque Velut magno operi sacrum. Interim Piso apud aedem Cereris opperiretur, unde eum Praefectus Fenius et ceteri acetium ferrent in ea tra, omitante Antonia, Claudii Caesaris filia, ad elieiendum vulgi favorem e quod C. Plinius memorat. obis quoquo modo traditum non occultare in animo fuit, quamvis absurdum videretur, aut inanem ad spem Antoniam nomen et periculum ommod visse, aut Pisonem, notum amore uxoris, alii matrimonio se obstrinxisse nisi si cupido dominandi

adiuncti adfectibus stagrantior est Sed mirum, quam 54

106쪽

M ANNALIUM A. v. s ..into divini generis, ordinis, aetatis, sexus, dites, pauperes, taciturnitate omnia inhibita sint donee proditis oepit e domo Mevini qui pridia i Ddiarum multo sermone cum Antonio Natale, dein regressus domum, testamentum obsignavit prominium vagina pugionem, de quo supra retuli, να---- inerepana, aperari saxo et in moeroraemaria ere risit, eamque ouram liberto Milicho mandavit. Simul adfluentius solito convivium initum et servorum carissimi libertat et alitis unia donati. atque ipse moestus et magnae cogitationi manila tua erat, quamvis laetitiam vagia aermonibus simul. ret. Postremo vulnerum ligamen , u isque sis tur amois, parao eundem Milichum monet alve gnarum coniurationis et illuc usque fidum, seu nescium et tunc primum adreptis suspicionibus, ut plerique tradidere, de consequentibus. Nam cum meum servilis animus praemia perfidiae reputavit, simulque inmensa peeunia et potentia obversabantur, eoasit fas et salua patroni et acoeptae libertati m moria. Etenim uxoris quoque consilium adsumps rat, muliebre ae deterius quippe ultro metum intemtahat, ' muliosque adstitisse libertos ac servos, qui eadem viderint nihil profuturum unius silentium: a praemia penes unum fore, qui indicio praeveni 55 4et. Igitur, coepta luce, Milichus in hortos e vilianos pergit et, eum soribus arceretur, magna

et atrocia a erre dictitans deductusque ab ianitori a ad liberium eronis, Epaphroditum, mox ab eo ad

. OM HI Neroni erat a libellis; quem tamen fortuna minua lebrem feeit, quam e s eius E latus Stoieorum antistes.

107쪽

Neronem, umens pericu n, graves coniurationes, et cetera, quae audierat coni laveratque docet. Telum quoque in necem eius paratum ostendit, a trique reum iussit is raptus per milites et defensionem orsus, Ferrum, euius argueretur, olim religione patria cultum, et in cubieulo habitum ac Da ε liberti subreptum, respondit. M Tabulas testamenti saepius a se, et incustodita dierum observatione, signatas. Pecunias et libertates servia et ante dono datas, sed ideo tunc largius, quia tenui inm res familiari et instantibus creditoribus. testame Meto dissideret. Enimvero liberales semim epulas struxisse, vitam amoenam et duris iudiei ius parum probatam. Fomenta vulneribus nulla

iussu suo, sed, quia cetera palam vana obie- eisset, adivngere erimen, ut sese pariter indicem

et testem saceret. Adiicit dictis constantiam. incusat ultro intestabilem et consorierarum, tanta V eis ac vultus securitate, ut labaret indietum, nisi Μiliehum uxor admonuisset, Antonium matalem

multa eum Scevino ac secreto conlocutum, et essB

utrosquo C. Pisonis intimos. Ergo accitur a ta-56tis et divere interrogantur, quisnam is serans, qua de refuisset 'cum exorta suspicio, quia non congruentia

Quanto melior domino servus B . Moritatione dignum t. ut Porticiis seeta originem primam iliter respublieas Graecas habuit, in temporibiis arduis, ineertis et omnibus perieulis o oxiis. vide Adam Smith, Theorres ora Sentiuienis, vol. I. p. III. c. cita in haenetat Mnesta diseiplinam Stiaeam iteriun vigere et quasi a citieribus 'Mirgere. Periculum imminens et perpetvuin vigilantiRm perpetuam et poscit et parit: omnes quasi in procinctu sinre cogit et ad virilites severiores suadet, vel Dotius eas ad animi tranquillitatem n easarias reddit, temperantiam tbrtitudinem, Et contemptum mortis. Non alio tempore exempla illustriora invenies. Seneca Neronis praeevior et educator Epietetus, Neroniani servi ipse servus, inter disie illustres

108쪽

86 ANNALIUM A. F. 8 s. responderarii inditaque vincla. Et tormentoriam

adspectum ac minas non tulere. Prior tamen Ν talis, totius conspirationis magis gnarus, simul dimendi peritior, de Pisone primum satetur deindBaditet annaeum Mnesa , sive internuntius inter eum Pisonemque suit, sive ut eronis gratiam par ret, qui insensus Senecae, omnes ad eum opprimendum artes conquirebat. Tum, cognito atalici Deio, Scevinus quoque, pari inbecillitate, an uncta iam patefacta credens ne ullum silentii emolumem tum edidit celer . ex quibus Lueanus quinetianum νε et Senecio diu abnuere. Poat, promissa inpunitate eonrupit, quo tarditatem excursarent, Lucanua Atinam marem suam, quinctianus Glitium Gaiaram, Seneeio Amma Pestionem, amisorum Praeci rua, ct nominavere. Atque interim Nero recordatus, Volusii Proeuli indicio Epicharin adtineri, ratusque

muliebre corpus inpar dolori, toriarentis dilacerari iubet. At illam non verbera, non ignes, non ira eo acrius to quentium, ne a semina spernerentur, pervicere, quinoiaeeta denegaret. Sic primus quaestionis dies eontemptus. Postero eum ad eosdem eruciatus retraheretur gestamine sellae, nam dissolutis mem-hris insistere nequibat vinclo laseiae, quam pectori

detraxerat, in modum laquei ad arcum sellae restri to, indidit cervicem, et, corporis pondem connisa, tenuem iam spiritum expressit clariore exemplo libertina mulier in tanta Messitate, alienos ne prope ignotos rotegendo, cum ingenui, et viri, et Equites Romani Senatoresque, inlaeti tormentia, arissima suorum quisque pignorum proderent. mon enim omittebant Lucanum quoque et

109쪽

Senecio et quinetianus pussim eo elos edere, magis magisque pavido Nerone, quamquam muli, plicatis excubiis semet sepsisset quin et urbem, Isse manipulos occupatis moenibus, insesso etiam mari et amne, velut in eustodiam dedit. Volitabantque per ora, per domos, rum quoque et proxima municipiorum, pedites equitesque, permixti Gemmanis, quibus fidebat Princeps, quasi externis. Continua hinc ei uneta agmina trahi a sorit,ns hortorum adiacere. Atque, ubi diesndam ad ean gam introissent laetatum erga ominatos, se ortuistis sermo et subiti occursus si em viam, si spectam nrimia inissent, pro erimine acciyi cum super er ni ac Tigellini saevas pereunctationes, Fenius quoque usu violenter urgeret, nondum ab indicibus nominatus, sed, quo fidem inscitiae pararet, atrox adversus foetos. Idem Subrio Flavis adsistenti adnuenitque, an inter ipsam eognitionem destringeret gladium, caedemque patraret, renuit, infregitque Inpetum iam manum ad capulum reserentis. Fuere, Isqui prodita coniuratione, dum auditur Niliehus, dum dubitat Mevinus, hortarentur Pisonem, tergere ita

castra, aut rostra escendere, studiaque illium et populi tentare, si eonatibus eius conscii adgregaren- tur, secuturos etiam integros magnamque motae

rei famam, quae plurimum in novis eonsiliis valeret. Nihil adversum hoc eroni provisum etiam sortes ' viros subitis terreri; nedum ille centeus, Tigellino scilicet eum pellieibus suis comitante, arma eontra cieret. Multa experiendo confieri, quae segnibus ardua videantur. Frustra silentium et fidem in tot consciorum animis et corporibus sperari. Cruciatu aut praemio uncia pervia esse. Venturos, qui

110쪽

88 ANNALIUM A. v. a1B- ipsum quoque vincirent, postremo indigna Eeae adfieerent. Quanto laudabilius periturum, dum amplectitur Rempublicam dum auxilia libertati invocat. iles potius deesset et plebes desereret;

dum ipse maioribus, dum posteris, si vita praeriper iur, mortem adprobaret 8' Inmoius his, ei paullulum in publico vereatus, post domi secretus, animum a versum suprema firmabat, donec manus militum adveniret, quos ero ironea avi stipendiis recentendelegerat. Nam vetus miles timebatur, tamquam favore inbutus. Obiit, abruptis brachiorum venia. Testamenium Media adversus eronem adulationiti amori uxoria dedit quam degenerem, ei sola corporia forma commendatam, amici matrimonio a tulerat. Nomen mulieris Arria Galla priori marito. Domitius Silus hic patientia, illa inpudicitia PD60 sonis infamiam propagavere. Proximam necemila iii Laterani, Consulis designati, ero adiungit, Geo propere, ut non compleoli liberos, non illud r ve mortis arbitrium permitteret. Raptu in oeum servilibus poenis epositum, manu Staiii, Tribuni, trucidatur, plenus constantis silentii, nee Tribuno obiiciens eandem conscientiam. Sequitur caedes Amnaei Sehecae, laetissima Principi, non quia coniuru-tionis manifestum ompererat, sed ut ferro grassar tur, quando venenum non processerat. Solus utinpematalis et hactenus prompsit A missum se ad ae- grotum Senecam, ut visere conquerereturque, cur

Pisonem adii arceret 8 melius ore, si amieitiam familiari eo ressu exercuissent. Et respondisse Se-