장음표시 사용
11쪽
no modest. astring itur eni adsic vel sic pristagendu et mou dupid qs totast ab alio receperiit Tertius gradus et ataliu3 si se mouere dicus, ν eo ιν nullo indiget extrinseco ' mouente ,qs eae ara fuit locu naturale reponat A in sua loco naturalis sino existestia oueluetissime motu suu inchoat elique sis iit ee seipsis, et riti su eude in troat,etii an ad termina puemat. Iled ite: taliti more adeo eo* naturalia pseqt pncipia,a seuerate tibi collata, qu aliud naturale taurassilicipiu,qNa generate no receperiit. b aliteli sora ma apphensa qua origina se obieetui impinit,ad qua statur in clii natio appetit',qui imediate os more pgressu', i ab hac incli/natoe Sr toti aiali naturalis. Hi et des sgreIssioni opposita,nuislo mo erit violeta, nisi alsit actualis inclinatio ipius appetitus ad motu atrariu iam illa no se ine via nec qlibri qes motui pgressivo atraria est violenta ,sed aliq est naturalis,uttile lomni .sec' ea de graui vel leui,qssemst ad locu suu inclinas,qn extra ipm repol ni siet sic ipm in o mi qete extra suu locu naturale, violentas m Quartiis grad' clieor,q se agere dicitia talia aut sunt ea que se mouet pater fine sequendu no ude ab alio sibi pstitutu ut inuta sed quelpa sibi pstitulit. Et bec sunt agentia Π intellectu et vo/lutate queetii ob hanc causamee se agere dicusS cui nand cala. sarum ordinata: adinvico si pina sub traba necet se est alias sub /rrabi sic etia si pina sit in potestate agetis,et ita ab alio sibi fini nattura pilitum,necesseeli reliquas aliquati esse tu sua plate S3ρ maci*est finis,agens em no agit nisis pie fine ita in si no inredat linem dererminatu,nibit magis boc O illud opareb Ergo si agens
aliqN, fine sibi in sua actoepstituat cui et media ad fine illsi accomoda ,suo studio exco bitet ordinabit Ua cosequens it in lia marinati tominiussumma ypotestate Jup sua babrant acto em. quare a uenienter ex se agere dictitur quasi nulla necessitate ab alio . ducan ad agedu,aut siue s liendit Et deceade a agentia libera dicim',seu libere volutatis. vi capto sequeti lati' erplanabiris
Capta secuitu ostendit quo in homine sit liberum arbitrium A
' porum alitqprecedenti captis clusimus, causam res M' . Π dentes ostendamus quali indole sit litura volutas,libe: M u ruino arbitriti Est itaque in homine ratio siue intellect . Gripotentia apprehensiva,que exquo est pure imaterialis a ruultu genus tarii limitatur,sed b3 ens uniuersalem suo adeq/to obiecto sub quo ,et potentia i pa intest edici actus eius.pprium
12쪽
tum suu intelligere similis examinarint ex virtute igit et illimitetDone ronis homo itidicans te agedis, po rcst etia te suo arbitrio id cst α suo iudicio iudicare, et g nsequens in tum cognoscit rotum finis a eius q6 est ad finem siliter et habitudine vivus ad alterum
potest suu iudicium examinare discutiendo an circa honitatem fi/nis aut medis,aut circa babitudine unius ad alterum, lacta sit aliqua inconsideratio ,πceptio,vel paralogisatio, qua bonus finia inco uenienti medio,aut honesto medio,incoueniens finis quera/tur,fin qb quidem examen poterit iudicium approbare, reprobare aut saltem sententiam suspendere. Ictis Datet preterea iatio ultra iam dicta,ex eodem fundamento videlicet rone illimistationis sue circa obiectu vel eius exteriorem presentatonem,uid considerandi no solii in ea que ad eius M equuloem alliciut,veru3 illa etiam que ab ea retrabiit et econtra. orbiAratia, babito em* mediu sic coueniens bonis ali finis,considerare potcMcripsu3 opere prosequi sit laboriosu3 aut dispendiosum. Si vero ratio det lectabilis alliciat poterit ei opponere inhonestatem, que a prole vitutione retrabat.Unde exquo nulla res,vel rei conditio,consis derationcm ronis effugiat,sed omes rerum habitudines et condittiones cognoscit pa ex sua uniuersalitate viam daret,no soliis ad iudicitim suu differeiadu aut suspendendii. verum etiam via3 baret ad corrigendusentelatia suam Gad cotrarimn iudiciu amplectendum .Et propter hoc uo solum dicitur causa sui in mouendo. sed
ctiam dioscausa sui in iudicando propter qN etiam dicit liberi ar/bitrii. id cst iudicii. Edrpositu ergo tesccndendo pre/dicte potentie iudicatiue,correspondet adequa te potentia appetitiua etiam imaterialis,que dici voluntas babens bonii absolute pro suo obiecto, qs coueititur enti, ut tamen apprehensum est pronem Unde sine apprehensione et ostensione ronis, impossibile est habere actum volutatis ita * affirmationi intellectus correspodet prosequutio,negationi vero fuga volutatis. sexto obicorii priuationi vero utriusque respondet priuatio omis actus illiciti in voluntate Quare etiam si voluntas precipiat intellectui ab omni apprehensiorie abstinere,itecessario ponetur aliqua appreheslo,ri delicet illius abstinentieEt si intellectus testat ob dire voluntati, ut nullam apprehensionem battat,oportet et volutato sibiipsi in hoc otidire ut et i pa ab omni actu abstineat. Et vG ad volitomnecessario te per se requiratur voliti cognitio, non tamen proptorea ipsum erit magis volitum, quia est magis cognitum. Tu3 mspectu mediorum cum intensione cognitonis Mat remissio voliti onis tum propter liter lato volutatis tum quia quanto per ectit
13쪽
us cognoscitur,tanto stequenti reprehenditur maior tragilitas et exilitas lue bonitatis, Ee predicta etiam illimitatione accedit et aliud sc3 per dictam illimitationent, bonio relictus in manu sfilii sui no habet sibi fines pateticulares prestitutos a natu ra irem certa media ad ipos sed circa virussi genus ii diram illinutatam et indumentem babet potestatem,ut so finem particularemouemlibet indifferenter pstituata item ad vitiiquem finem diue Vsa media inquirat et inueniat.quo ii quidem mediorum aliqua, νbusdam postpositis operetur.Eter aduerso no est liquod unita terminato fini mediu ita accomoda et appropnatu, quin illud ad diuersos fines ordinare possit. Tram dare elemolyna appropriarissimu mediu est ad subleuato cbaritatiua pauperuvi tame in multos fines potest ordinarisa ad inanem gloriam ad fornicastionem comittendam ad domicidia procurandii, ad usuram vel turpe lucru cosequendum,ad litigia concitanda. Indecu, domo et finem et media a nullo alio mendicet ed finem sibi libere aeteriminet medium iterum ex se ad illum indifferenter inueniat,coue nientissime ex se agere dicitur,non autem bruta, vi in sequelm amplius explanabitur.
Capta teritu, manifestat naturam. cause libere Α- -
Hale acens plenam habet sue actonis pote latem. Unae uenienter ex stagere dici Secudo pan idIn agens aenet state nature et agens propter fine non a se sed ab alio sibi proticis cium
14쪽
is suppositis,no potest a casula naturalis no agere illud. ivilla causa ad opposita se hadius,potestae necessitate nature,quia tuc manifeste produceret traria, et sic sui ab Aristotcle ubi supra
tequeretur atradictio,que tame no ratur si talis ca no de necessitate irature agat ius ratio est,qrtucasi quodlidit oppositoς sit pollibile,tanci vastens in facultate ipius cause,ipa tainen sunt si b inincem incompossibilia, et sic eoipso causa ab unius productioeabltinet,quo im ad alterius productoein inreudit vel ad eam se determinat Unde sequitur q) omis causa indeterminata ad oppositta ,int esse ratonalis , et per cosequens libera, quia no po test a gerevi natura pro ampliori tamen intelligetitia distriptio ius date de causa ultra ,est aduertendu non cic boc aliqua causac ut volutas dicitur lilara,quia circa oblatum obiectum, potest Padire actum vel indifferenter se facere absq; omni actu Erperiis mur eo q) obiecto apprehenso,quato plus conamur no badire ac tum circa ipsum,tanto plus reddimur attenti et circa ipsum occu/patiamosi tibino distracto precipiatur, cν nullum actum batras circa illud,no poteria pro tunc odidire Tlam si vis Oladire tradia actum,u volueris teli vehadis actum, si no vis curare ira actum Dicitur ergo lilara, isqvadocumcauset potest resinere caularem futuro,et ad aliud se diuertendo,aliud causare q3 quod inodo causat. Et eodem modo presciitato obiecto , tidira est ad bucae tum producendum ,vel alium circa idem oblectum. Et hunc D ducetido,tilare ipsum producit,qr potuisset peto tuc no istiim, sed alium produxisse. ontrariu pluus accidit in agentire naturali bus,nam quodlidit talium presente tali obiecto, no alium in bucsectum potest producere o Quarto sequitiirs volutas Meca ,ex sua natura iit est effectiva cenio suo efficicdii,3 tingae dabitudine ad suu effectum. N etsi hatrat actu illii ino innectaris 3 religenter illumducit Vis et pina plingata e ex volutatis haertate, et ex ea omnis contingentia dabit suam origine. Halio loco daret videri. Quinto sequitur ex premissis, oe illa vulgata auctoritas scindo aegenera me. em inquatum idem noti/citnmidem no daret locum in agentibus lilaris sed in naturali bus agentim,ad huc sensum. Si modo producat aliquod eorum duc enectu, et poItea omla alia,cum eadem virtute agentis barifice
vir,tuc facit idem,id est distum octino similem
CP in iiii ostendit in quo consistat libertaspat alis ipsius voluntatis, A
15쪽
Patergo ex dictis et sicut ratio est indifferens ad affirmare et negare vel sententiam suspendere respectu' ius litet obiecti oblati. Ita etiam volutas nulla exteritis Daa mutatione potest ad obiectum occurrens indifiranter aut nullo aut altero contrariorum motuu assici, qui sunt prosequutio et fuga,et per hoc in homine voluntas manet libera. Uerum est tamen ,* ex quo naturali ordine actus voluntatis subsequitur actum rationis,consequens est,*in ratione tota consistit
radicalis octgo liaertatis Quod etia in et sic explanari potest. lilartas nano ex hoc pendet,qb est per seipsum sibi finem aeterminare et actum situ ordinare ad eum,ut pilus tactum est. nullum aut agens ec seipso sibi finem prestituere potest nisi ratoirem is cosi noscat,et ordinem eius ouod est in finem ad ipsum finem. boc autecontingit in solis ilitellectum trahentibus,quia in igis solis est iudicium era miliatiuu et auctosta uitu seu potestatiuii reactionestpria,an so actio ipsa medium sit bono fini collueniens vel discon ueniens. et per consequens elicienda vel no elicienda, quasi in eo/rum potestate sit costitutum, punc finem vel alium prestituere, et consequenter ad viiii finem iam libere prestitutu, ne vel illam actionem eligere. Et fim hoc sui actus dominiit dicitur balare. Ut et liberum arbitrium non inuenitur in his quorum actiones non determinantur ab ipsis agentibus. ut contingit in brutis,sed repe ritur in solis intellectum balantiae.Unde etiam sequitur id quod ultimo loco corollane intulimus G 6Sed dubitabat fra ter Theodericus ,in quo essentialiter cosistit literias voluntatis. Dec dubitatio valde rationabilis est,quado ad mentem interro/gantis intelligitur de libertate, que est volutare propria ,Tlamcn3 libertas in quam indifferentia consistit,ratio aut et voluntas Dri iam dicta correspondenter rabent Hotii actuu indistentia, merito dubitatur,cui haru3 potentiam puncipalius attribuitur lilarias Respodeo exquo eiu liberum est, quod gratia sui est et operatur, ρmo metapl)ysice.Ideo conium locutione fini illam potentiam di/cimur simpliciter liberi,qua nostrarum actionum sumus domini, Dicimur aut plincipaliter et complete nostrotii actuu domini in/quatum potestatem plenam datemus ad actus nostros constituendos in esse realis existentie,bocaute precipue.volutatis est licet ratoem presupponat.Nam utin pnia parte. q. rix.ar. iiii ad quartu M.Licet iplus is me causa sit scientia dirigens Nolutas yo imperans tamen ipsa no determinatur ad boc q) sit vel iio sit in effectu,nisi per volutatem. Ratio igitur lilartatis etsi rin modii dictit
16쪽
voluta te, eique magis attribuitur tominium. Nam volutas moti ab intellectu cosequeliter se mouet et alias pol as,quare i palmedia trus se habet ad mouedii3, propinquiorque si executioni actus. uti is etem intellectus fiat indisserentiam.motionis finalis specificatiue precellat, volutas tamen ulterius tenet principatu3 fini indifferentia mouendi se et alias potentias,ad ei ercitiu suora actuum. Ipa lianci effective ab nitrinseco sic mouetur,* a nullo ex tritifico stan to Iolo ira moueatur,ne B ad alicuius agentis vel pasesi presentia,necessitatur exire in actum illu3,super quem sua; b3 litrertate , ipsa sola stipam et alias potentias ad agedu urno ageduetiam necessitando cifective impelli inde ultra litertate immaterialitatis illimitatois et indifferentie,que est in rame respectu iudυciorum,et reru3 quarum unam fm diuersas condimes inditarenter ostendendo volutati potest ratio alteram alteri preponere aut preferre ,vltra banc inqua indifferentia ira volutas addit Ediram essectivam potestatem mouendi ad actum ,et se et alias potentiaa' omes que aliquo modo rationi sunt oledibiles,que facultas loti se abeli intellectui.
Capitulit quintumostendit in brutis noesses,
Tς Πῖς ςdςntibus Pan,appetitus cognitivus. quia solum est boni apprehesi et cogniti. Ideo sua libertas ex modo cognoscendi et iudicandi totaliter rependet, virtua aute sensuria no est collativa nem inquisitiua singuloru3que circumiit rem,sed subitum data iudicia. ma sc&.q xlv. an imo Elet bruta circa obiecta sibi occurrentia ,ob materialitat suarum potentiam propter qua etia3 super se reflecti no possunt neq3 iudicium suu examinare balendareo prefixum sibi certii , id est aeterminatu iudiciti,ita q).p tuc ,nulla eis remanet facultas tutdicium illud examinadi,et .ppter hoc carent talistratoesta subiis iudicant,pro eo q)ex seipsis no possunt aliter iudica re. Nessi ein ratisient sacultatem aliquid cosiderandi circa obiectu oblatum per 'quod ad contrariam sententiam moueatur,sed naturali neces irare de tali viso ,vel taliter oblato taliter et no aliter iudicareponunt Unde in ossiim brutis est iudicissi naturaliter reterminatu ad hoc
ut quod uno modopponitur vel occurrit etiam eode3 modo co ueniens vel incolientcs iudicetur acceptetur,vel fugiatur. Pgn' 'em videns lupum sola ea iudicare potcsi que et timorem et fugau inducunt,sitibudus vero circa aquam oblata, solataque aestacrurga semidem illocant medita iubi aduertens,si aqua vellenosi
17쪽
non aliter posse iudicitio, dictu' - ,πi ' taliterae
18쪽
- sines deducaes,ne et alios fines sibi possut Nituere, nem alias actiones adfines illos raucdos pntadiuenire,es rone finis et imedio n*m huiusmodi no cognoscant so * media ad illi', finis coemtione sunt accomodaTandenihil ex p a std ora ex
nature agiit determinatione et quasi cera quada necessitate vidci
tur duci ad fine sibi inditu, p certa media ab intellectu diuino fi bi prema circa quam ouidem pisionem.nullam ex se facere piat inaurationequeadmoduin sagitta cotingit, est alieno intellectu ad certii simi dirigituro ex hoc contingit ora eiusdem spo
ciei similiter operari ut omnes hyriindines omnesque aranee pari fomitternidificant cuius coeranu cotingeret si vel ppria adinuo time,vel artesiuis naturalibo supaddita operatione aliqua dispanerent quca odii bo quem non docuit natura terere vel ediis carerande nec oes hoc facimus ubi omnes bibimus comedimus iniimus et ambulamusconcludendii gesta premissis, urba tis et certi sines et actiones non a se, eda natura predeterminalvtur seu prefiginatur.
initulum sextum ostedit in quo bruta
mi alia inanimata. AEleig ex quo bruta tanta necessitate mouen visis τι aguntur passionibus, eo vera in suo appetitu libertas rem non dabent Uerii est tamen, g in hoc excedunt alias . . inanimata,qr adlicitatis aliqualem similitudine acicedere videntur. lam ubi inaiata sen eandem habent se nam naturalem qua etia naturaliter vim, somniique consequis olla tio ibi apua ita in senis,non semper eadem sed modo tristis, modo delectabilis semia recipitur, acciditu; fmb' brutam a iugiunt,modo vero psequutur,inquoquidem comuniunt cu bomine ut sic quamdam actionu suarii indisserentia habeant, qua pittacere,si iudicent esse agenta,etnon agere si non iudicent esse agmini Jας eopactio no aliena, sed ex oriae Og dependet ex
- impedimentu,animalia vero ex aduerso,
nultu assit impedinoem extrinstat,muis er necessitate ereantur actu, no tamen ad hoc susticitpntia obiectissedultra adesse oportetissispinoducouenientis aut discruenietis apprehensionem Ueru qr tale iudiciundopria biat collatione, sedeis ab alio Munu modii determinarii est ideo rappetitus ere, qui indiciu ip
19쪽
iis eo* amo ecterior que nullo existente edimento naturali ne cessitate appetitum cocomitatur, determinata erit,quibadmossinsitam existetiti sursum ,remoto ipedimrto,de necessitate inest morio Natio est,qrmatalibus,apperitus suo motu eltprincipiti ciis alim et naturale caerioris more. iq. de anima. E peo ductorii ulteriori intelligentia considerere Iurnit, * Guis poteria executitia animal tu, sin se indifferens videtur ad opposita, ita adquiescere vel moueria boc antrorsum vel retrorsum,ipsa ni etiam in bomine non est libera simpliciter ex hoc,qr pt ex directo cohiberi Unde et homo lice tetia ec hoc capite dicatur liberi arbitrii seu
libere volutatis qreius actus interiora nulla creatura pt impe
diri non m es libere actionis sicut diis deus. bdem quoque e in
brutismemtauimer quo uidictu,quo talis potentia indiffii ea
applica ad vim opposito*,dibrutis ab altero determinatu b deo ex restrictioneeπ ad certii iudiciuideriuas in exteriora viterior quedam obligatis,propter qua simpliciter inpotentia imtiua adhuc minus alio libertatis remanet Neque iterus bruto; disciplinabilitas qua nata sunt obedire instructori ,nobis est ob scietida tan signit vere libertatis, Ni ex memoria benem cin vel flagello*,insurgeti naturali iudicio citius potestate no habent psequutur aliqd tans amicu et istandri,aut inimicu et rugienduet sic post stagella ec passione timoris naturaliter insur gente,quadi naturali ductitur necelsitate ad obediendu nutui ivisti ictoris.Linde licet hoc arguat quanda in potet is actionii in disterentia ,no in vera cocludit in silio appetitu libertate, qr no est causa sue inclinationis pro eo * non seipna, sed generans sim,vei trinsessi aliqd ipellens,ipni ad eam determinet inclinationem .
Ca.Vii. manifestat modum quo intcllectus
mouet voluntatem AOD 'm ergo distust pilensim est qualiter bo excedit alia
alalia in libertate sin rii appetitus .expedit etiam remo,quo et mouet et mouetur burrim' appeti in voluntas or parviper detenninane, licet aut interdit intcllectus suo instinctu eceat in actua volutate no motus, qr alias sciqueret. pcelsus in infinitu innio Pion η, m erperimur *qncuci volutas vult in ellectu intelligere vel alia potentia actu filii e ercere,statim talis potentia,quampr,conaferire in actu Ui isnu est,i tales actus a volutate sective licetinedia te p eda: itin e V casa itv dantalia,quilucu Bapp 'eadae valutariose
20쪽
lis actum ecire cone et ideo qε intellectui nulla inest virtus essea ne monita qua volutate ad actu impellere possit,sed solii mouebit ea iii me cause snalis Minaliter j ecificatiue,so psentado ei ob/kctu situ sorinale q6 est bonii ex se quidem habes ratione caule funalis ,respectu aut voluntatis habens ronem obiecti, qNutique est ipsius potate et actus eius Becificatium G Sed dubitabat huerogardus,quo specificatio actus unius potentie fieri possit pactu alterius potentie Responsio specificatio ista solum accipienda est se modum cuiusdam imitationis ,queadmodum artificiale imago vel ideatu3 Decificanii psim eremplar siue idem ,siν quatit hoc ut tali re expletur qbin ipsa idea intentionaliter prosintatur Tlam voluntas in tale obiectum et tali modo tendit qset qualiter ab intellectu practico concipitur Unde φ obiectu spocificat actum voluntatis hoc facit mediante sui apprehensione et naturali similitudine,que est in eius ostensione apud intellectim 'a tosten sis boni,non est specificatio volitionis, sed crasa spoctricationis eius,causalitate sinis vel secine que sit ei ratio agcrudi intentionalis,nihil in voluntati inlinens. Istud xtique venim est,si litio accipiatur inratione actus, secussor an si accipias in ratione motus Inam sicut privinctia specificantur a forma immanete, ita siuccessiua a termino et ira mot' specifica a cinino,quem temuli' no emcitra 'n aluis sitis vides pueniens accipere volitione in ratione motus qr tendit in re in se est ubi intellectio est fini tres in anima est Et ita specificatur a suo obiecto ranssia termino reali potuis mintellectio que specificaturer ob lecti similitudine. Sed circa nunc dicta dubitatur Qua uis enim obiectum vel eius apprehensio nihil actute operetiaradGercitium actus volinitatis, aliquid tamen videtur operari a iems specificariquem ad quos orsan talis posset adduci perita fio cuiuilibet rei create diecesse est et rationabile aliquam elle calvsam essectivam, vide separet, sest specificatio actus voluntatis est aliquid creatum igitur habebit aliqua caiisam esectivam ,Πoli potest autem prosilia causahabere ipsam voluntatem fiat se, quiae quo illa est unius rationis pia faceret omnes actus suos esseemdem rationis et speciei Sequitur ergo op vel obiectu erit caussa activa specificationis actas vel eius apprehensio. Respondeo non est intelligendum is imaginandum, or Gercitium actus sit una res, et incisitatio eius sit alia res ,quibus tanque diucrsis rodiis debeant assignari cause essective diuerse Ectus enim ille stimpleg est non partibilis in plures res. Quia ergo voluntas sola,
rura actnm Roducit quo ad exercitia et tamen doc no 'cit abi s