장음표시 사용
21쪽
puluis hic ab aegro fluxus omnes ac Tartareos morbos eximit,e. modo,ut res resoluat, sicut in tractatu primo diximus. Operationis a. vis ex eo procedit, quod olla ex proprietate sua miracula eda cetera auicinex vi specifica materiana resoluant. Sicut enim aqua vini Tartarum resoluit, ita simplicia haec fluxum podagricum liquefaciunt. Interim dum haec sunt, doloris locum inungere perges,indies bis, balsamo tali: N. Casu vari ci. Illam destilla,&pro exigentia utere. Hanc autem inunctionein continuabis ad sanationis finem usque. Per hanc enim unaquae bet podagra, chiragra,& similis affectio curari potest, quia haec ceteris omnibus praestantior est.
M a Rrcurii tamari, fortis, Arsiniciam. Fiat pulmentum. Hoc '' impone, tuo usque dolor diffunditur.Si vero univcrsum membrum is o cupauit, in loco maxime ad id idoneo foramen fac: deinde impone ad
escharam liberandam. Post hoc attractivum, quod sequitur. Ita fiet,vzomnis fluxus de sal Tartareum extrahatur, liquetur,&in aquam reseluatur. Sordibus uniuersiscuacuatis, insperge in foramen puluerem de croco Martis,& consolida. Hac arte dc vi cxtrahere potes quamcunque podagram, quae aliis nullis remediis cedit. Contra medicinam autem hanc an M. nihil quicquam reniti potest. Attractivum autem hoc modo parabis inii, Lubi Dris, Catim noxis Carabae, Magnet. an. li, β. Tundantur omnia subtiliter ω criti brentur, &cum, vi 9M Eni coquantur, addendo cerae 't, iij. terpentinae in v. vermisit, J. coquantur, dum emplastium coloris puruccisi in quodus Iuta&colata haec gummata infundes. opanaci galbani. crapini. Egit, armoniaci an. lt, g.
Vbi ebullierint aliquantum, iniice sequentia: hi Carale, masticis, uri myrrhae, Magnetis , levatici, am tb partem. Sed sint omnia tenuiter puluerata, subigantur,ci malaxando in emplastrum redigantur. Sic ergo iam fatis dictum est de cura impendendam Tartareo sale podagrae,chiragrae & artheticet. Et licet Recepta qui scin pauca promantur, pauca tamen ea, simul praestantia, pluribus leuioribus, nobis multo grauiora sint. Et sic his colophonem imponemus.
22쪽
presseritativa, eaque duplicia sunt. Vnum prodest contra Tartareos cal- eulos: alterum contra Tartareum sal. Horum utrumque iterum duplex iis est: unum pro iis, qui huiusmodi Tartareos morbos ante nondum passi sunt: alterum, pro iis, qui iisdem antea laborarunt, sed iterum conualue- .isa inserunt. Addimus autem etiam praeseruatiuum podagrae, ne grauius inua lescat aut lati iis exundet, sed in loco suo subsistat. Primum praeseruatiuum calculorum Tartareorum pro iis, qui ex ipsis nunquam laborarunt.
Horum,qui laborarunt, tale est:
dimilite qui sal podagricum nunquam habuerunt, tale est.
Pro his,qui habuerunt, tale est.
pro his,qui habent,ne augeatur,tale datur.
His ergo tribus rapitulis remedia omnia aduersus Tartareos cal- finita & conclusa volumus, sectatores nostros monentes, ut Maec grati agnoscant, accipiantque, nostrosque labores ae sudores in res leues de inutiles impendant, hoc una apud se pensitantes, quam anxio eum studio in humani generis salutem asserenuam haec inuenerimus ec madiderimustic. In murenixu o uti
23쪽
IN MEDICINIS THEOPHRASTI BOMBAS T
e ethodus prima tractat de origine aegritudinum Amentiarum, O habet s. Capitula.
CAp. I. De Origine morbi duci, cum eciebus annexu.CAp. II. De fineMani umsitas cons Uibus. CAP. III. De Origine Missi Sancti Viii u vartibus. C A p. IV. De Origine Oocationis inus ius um cohaerenti CAI. V. De Origines iuniori ensuum in Vesanues esuri dic
Iethodus secunda de Cura aegritudinum, oe morborum a mentium, habet ε. Capita.
CAP. I. De Cura ducit C Ap. II. De Cura Munia. Car. III. Cura I Disae. CAp. IV. De Cura Suiniscarianis. CAp. v. De Cara primationis c Aν. VI. De Procrua mi
24쪽
Orbi,quicunque hominem, Dei creaturam assii- M. si iagunt, cx ipsa natura descendentes, aut corpus labefactando finitatem eius expugnant: aut, quod grauius est,uigorem mentis ac rationem opprimendo adimul Mirion cliduntque. Cum ergo de morbis naturalibus conli deremus, quibus ac quot modis corpus nostrum vio-lciat laedantque : usus acres poscit, ut eos quoquc limul morbos expendamus, quorum impetu rationis ac intellectus nostri vis expilatur,unde-nam 5 ex qua origine illi promanent ; quandoquidem eosdem ex ipse Natura emergere ac suscitari, ipsa rerum experi Critia doceat&comm O- stret. Etsi vero hoc nostro seculo istiusnodi morborum caullam, incorporeis creaturis ac Diabolis assignent Theologi Europa : iisdem tamen ut hoc casu suffragemur ac astipulemur, nulla vel dam demonstrationis μ' in necessitate compellimur. Tot enim ab ipsi natura documen is datis in contrariam sententiam abripimur,ut terrenoru istorum Deunculoruo-A aia, . pinioni omnino aduersari cogamur,sicut distincto in suis capitulis de istis omnibus docebimus,&reio omnese ad modum naturae, ut i sola istarum caussa&genitrix est, dilucide dirigemus & explicabimus, Ceterum i pii - --.us Amentiae,scurationis priuationis species primo quinque se offerunt: ori ,. Quarum prima Caducus Epilepsia,non solum complexionem una attinens, ted ne quidem ullam : nec unum saltem genus attingens, scd omnia. Huic morbo obnoxii sint sani,infirmi,iuuenes, senes';:δc tamcnidem morbus ianitati corporis nihil derogat, aut cius constitutionem frangit destrititque,sicut deinceps tradetur. Quod si vero morbus iste quandoq; infirmos reddat ac mortem accersat, id hac ex caussas quod
25쪽
nimirum acuitas& vehementia eius reliquas post se aliquas Remanenti'as facta quibus deinde Mors nascitur sine complexionis contamina
xi Humicς vero caduci generas. numerantur, quorum unum- quodvis seorsim Epilepsiam pare potest,&quae in omnibus promiscue
heri ac generari queunt: primum est in Cmbro: secundum in He te: te tium in Corde: quartum in Inresinis: Mintum in e-bris. Cum vero una altera letliatior 5 periculosior sit: id inde fit, quia tria genera prima nobilimina membra occupant, quorum aflcctionem mors promte sequi-
unosternantur& perimantur. Cuius euentus ratio, cum idem in duo- ceteris umiliter non fiat, deinceps planius explicabitur. Vniueria aec quinque generasmilem quidem conanaotionis impetum, ac ua- ὰ,. lem pari lcmque rationis sensuum priuationem habent: non tamenex una eademque materia producuntur accinergunt.Vt enim paroxysinorum modus diuersus est: ita ipsa quoque materia dissimilis exsistit: cum correpties spumam,alii copiosam aquam eructent fundantque, alii fi-Σ Ο . . NOS & immote apertos oculos exhibeant,alii crebris succussationibus de corpor. ia attonibus quatiantur, quidam immoto corpore iaccant, nonnulli obscurum quid vociferentur, alii in totum sileant, quidam vio-cnter in terram prosternantur, non pauci sensim sese demittant & re clinent. Diligenter autem ad indicia&relationes aegrorum attendendum est. Magni enim interest scire, quonam praecipue loco morbum persentilcant,antequam cadant aut aratione deiiciantur,praealteris,qui morbi motum nullum sentire queunt, sed desiibito opprimuntur quasi 5 amentes cadunt, rationis subductionem non animaauertentes. Ipsbrum Vero commotio, harum rerum caussa non est: sed in causa id est,
,quaa in sua regione rationem ipsam sitam halniae & propinquitatis caussa superius dicta eueniunt. Deinceps a.de Materia, ex qua in ucus generatur,dicere pergamus. Ea vero non soli inest homini, verum iis uniuersis, quae vitam habent, ut sunt pecudes,quae ipso homine non minus cadunt,6 similibus paroxyscis . . morum ni corripiuntur. Quanquam etiam animalium certa quae- L . ., . M a genera lant, quibus hoc malum omnino hereditarium ita insitum gea vim diuiduum in eo nullum iiit,quin sontico eo morbo teneatur. L a L quo cens sunt Mussulae , ac Leones , ac multae volucrum species, in quibus malum hoc nunquam aboletur. Quin &resipis crescen-
26쪽
tes quoque,quae tamen sensu carent,hoc eodem morbo tentari a fili ci solent: non co quidem modo,ut cadant,vitaeni in leniitiua destituunt': --t --
sed quod animalibus similiter paroxysmos suos experiantur, velut ab iis arbores dissiliunt& funduntur, prout de infirmitatibus arborum&crescentium trademus. Eaedem quandoq; penitus inarescunt: dea finito paroxysmo iterum augescunt ad i quando. interdum plane emoriuntur. similiter etiam de rebus ceteris omitibus, quae vitam nabent,intelligendum est,quod aeque hoc morbo sollicitentur, & paroxysmos eius experian rurico tam cia discrimine, prout creatura quaelibet sensu magis minuto Causaue donata est. Sed ad indagationem caussae,cur tam icnsu donat quam eodem orbata,viventia tamen, paroxysitio tali subiiciantur,haec sequentia annotanda sunt. Nulla nempe natura vivens agit aut sustentatur sine I
spiritu vitae, in quo vis vivifica rerum uniuerser uni condita cli, sicut de spiritu vitae tradimus. Si evicissim, nulla vita sine nutrimento est. Quod
Mergo Quinc viliciis hoc morbo laborat, tum in nutrimento etiam ma- .nebit. Sic ergo pernutriinentum commotio iii,si in spiritum vitae per-ii. ore, miscctur. Haec ergo una huius morbi causi , in. Alcera eiusdem caussa est Husimo vapor is in se ira vitae, non vero alii Humores aut 'MErities corporis,idque hoc modo fit. Quindo spiritus vitae alteratur,&a dispositione sua delicitur, tunc quasi enervescit& ebullit , quae ebullitio ita timcitatare violenta est, ut memoriam omnem simul cum ratione vastet&amoueat: sit nilisque iste paroxysinus motioni illi est,qua uniuersus orbis
concutitur tremitq;. Nam & huius morbi caulla cauice terraemotus rQ- m iu . spondet, unoq; modo ac ratione cum motus terrae tum caducus fiunt. Nec morbus is aut ex ordine cursuque Naturae, aut complexionis infir- ' mitate:aut humorum corruptione ulla ratione generatur, sed ex una caussa terraemotus emergit. Nam terraemotus,ipsius etiam hominis motus,& arborum motus,& motus rerum omnium crescentium cst, quod
hoc discursu demonstrabimus. Caussam de terraemotu in philosophia nostra poni mus. Ea qualis est,talis est etiam in corpore caducus,hoc modo: si spiritus vitae ex proprietatis suae errore ebullit, ita, visumos ac Vapores cxcutiat emittatque , tunc ab istis uniuersian corpus concutitur . . recontremiscit. Quare autem Z Quia scilicet spiritus vitae patitur. Hoc patiente , iuersum corpus compatitur, non in aegritudine, sed-- 'in Amcntia. In spiritu enim vitae ratio habitat, quae ob id destruitur, actam diu syncopisat, donec spuma seu ebullitio deseruescat&consit
matur. Iactatio vero,& succussatio tremorque & spuma inde emergunt, quod nimirum membra omnia spasmo conuellantur, eorumq; Vita se satur: qua caussa ec ipsine cessario compatiuntur,ic
27쪽
Qui Muplex autem huius morbi differentia intelligenda est. Alia
. tat, tunc rationis domicilio obsessio sensus ac intellectus intercipitur, Sc t membra deinde continuationis respectu yniuersa laeduntur,quia ipsius hominis radix afficitur. Et hoc carisimile quid fit terr motui isti quo unicas item regio,non omnis orbis quatitur. Nam&hic in solo cerebro morbus consistit, omnia proxima infestans, sicut a terrae motu quoque vicina omnia contremiscunt. Sic quae ebullitio accitusio in hepate contingitica spiritum vitae in hepate colitaminat: 5 priusquam sentiatur,ia 94. cercbrum confestim ac corpus omne occupauit tanta velocitate , qua M., s ventus raptim per uniuersa fertur & concitatur. Et sicut, si Tartarus ina- ρ quam forterii incidit mole etiam minima, ebullitionem validam continuo suscitat: ita velox etiam&feruidus ipse vitae spiritus est. Epilepsia cardiaca fit, cum spiritus vitae in capsula cordis Ebullit.& tamen venena. i. re non potest sicut ncc terraemotus insincunditatem parii ita si forsitar, Mi. ut pertremorem de succulsationem membrorum literiorum quaedam diffolutio inducatur. Ex istiusmodi enim dissolutione mors consequi potest, sicut domus et lain corruit a terraemotus non veneno,sed incitatione & concussione. Idem eodem modo etiam intelligendum cst de ea,
quae in intestinis suam originem sumit. Hic enim moibus suam ibi radi
mi, i. cem,ex qua producitur, habet, sicut herba a seminec mergit, cadit, Diterum enascitur. Similis in spiritu quoque vitae radix est,quae plantam talem producit, ex qua istiusmodi morbi oriuntur. Istius autem radicis si . tus ubiuis in toto corpore cata potesttan capitc, de scin capite ori orbus: in hepate, & oritur ibi: in capsula cordis, S illic surgit. Sic pariter etiam de ventre intelligi debet, quod radix illa quandoque in intestinis
aut locis finitimis iaceat prout hic vel illic scritur. Nam quocunque ieritur,ibi manet ac defigitur, nec locum mutat,aut latius serpit,quia pluies radices una non spargit. Eadem radix similiter in membra, velut Manus pedesque nonnunquam defigitur,in quibus etiam locis paroxyimi initi-bit una plerunque deprehenditur, qui inde surgens per uniuersum corpus cum spiritu vitae diffunditur. Fit etiam, ut radix nullo certo loco figatur. 7 quod per se substantialis adeo ac materialis non sit, ut alicubi fixa inanes que esse queat, sed distribuitur per uniuerium corpus,&delubito in rati-
Ceterum cum hactenus de calamis ac sedibus, ex quibus Epilepsia
emergat, differucrimus : iam porro de spiritu quoquc vitae aliquid dica.mua, qua ratione uiciniiciatur ita ut Paro riuausiam insultet iam sentia
28쪽
tur minus, quique fiat, ut extra paroxysmum aegritudo nulla incumbat.
Huiusmodi autem caduci morbi in utero materno concipiuntur,ubira -
dix eorum fortibus inseritur&implantatur,quae postea cum his in lucem editis augescit hac ratione. Ex imbecillitate spermatis, ac praua victus ratione aut diaeta inordinata, spiritus vitae in fictu,prout esse debet, minime perfectus x robustus producitur: & sic a parentum mala constitutione spiritus vitae etiam in foetu contaminatur&inficitur. Ab hac inusta, si spiritus vitae in sortii persectiis es tunc alienum&disconueniensa sic expellit. Et licet id ex corpore quidem exturbare omnino no possit, continenter tamen a sese tam diuid exigit & propellit, tum uniuersum in locum unum cogatur &colligatur,qui dispositioni& virtuti expulsi uetomnium maxime commodus visus est. Quocunque ergo loci id deponitur,ibi radicem tuam figit Quod autem morbus iste non e vestigio ac continuo sese prodat, haec cauila ell, quia scilicet radix ipsa vel nondum valida, vel magna satis est, ut in continenti suam virulentiam exserere possi t: sed non nunquam eousque durat & inualescit, ut vix po. dcinum anno cognoscatur : ad quod tamen impedimentum caussae aliae multae
concurrere possunt, ut robur corporis, ac vegeta valetudo, bona A salu- ,
bris diaeta,&si quae huius generis alia sunt ab homine usurpata. Quod si
ala quando videmus epilopticos cadere cx terrore & trepidatione: tunc huius aifection s terror ipse caulsa minime est, sed radix huius mali iam M. antea in corpore impiantata latebat,quam terror postea,qui spiritum vi tael. xdit & ebullite facit,accendit quasi&ina tum producit. Idem par- Oxysmus a gaudio quoque concitari potest per mutationem spiritus , vitae qui co inclinabat. Sic peraccidentia alia quoque idem fieri potest. Quod autem paro sinus no continue duret,sed interpolate redeat: id fit ratione diuersitatis influentiae,quae spiritus vitae aut turbandi,aut la-T, ita bellactandi aut minuendi,augendiue vim potestatem habet. Deinde Par-- s oxysmus interdum citatri stimulatura solo vitae spiritu, hoc modo: si ra-ι''
dix crumpit & quasi pullulat, paroxysmum ciet, qui cito residit. Postea, quam primum iterum ebullit exundatque, paroxystan in alium
commouet: non secus, ac pluuia iam incumbit, iam ccssat,iam reciprocat & iterum desinit. Simile enim quid etiam spiritui vitae accidit, quila in pluit, iam serenus cst, & has vices,subinde euariat prout hoc vel illo modo disponitur. Sed quae de hoc morbo plura tradi ac intelligi debent, ea ad secundam Methodum de Cura reiicimus, ubi docebimus,
impossibile else, ex radice hunc morbum curare aut euellere: fieri tamen posse,ut rutundatur,&radicis incrementum cohibeatur, non secus
29쪽
ac arbor detruncatur,radicibus in terra illaesis relictis secundum maternam scilice non tamen naturam suam,sicut clarius demonstrabitur.
E Mania ita stat uendum est . quod sol us Rationis, non et sensibunica alteratio seu mutatio sit. Sicut n. l alio in istis aegris plane nihili est: ita vicissim imaginatio ibriis ac obstinata periistit. Nam Mania insultat serme semper cuni insania S concitatis suriis, cum inquietudine plurima,cuinpr postera omni machinatione,& rerum obuiarum ciae sione: dc ex hoc illa dignoscitur praecipue, quod sponte sua tandem r mittat, aegrique pacatiores evadant, Z ad intellectum postlintano redeant. Quanquam & hoc fiat,ut sania saepi' cum recedat tum redeat. No- nunquam, quae semel abscessit, lenuo non reuertitur. Quaedam P Lunae constitutione mouetur: aliqua pro accidentium externorum vi regitur. Sic Δ laniae genus duplex est ; unum,quod corpori sano superuenit: alterum, quod cx morbis prioribus aliis suscitatur. Vnde cauilas quoquo duphces esto oportet, Maniam cssicientes: unam corporis sani,alteram morbosi: utriusque autem una est accensio,eadem materia, ratione scilicet tali. Materia laniae est humor destillatus in cerebrum,qui surgit reattollitur mi iccturque infra Diaphragma, ex parte una: ex parte altera iupra Diaphragma, intra regionem Diaphragmatis & gutturis. Nam dc hic peculiaris commixtio, α ex hac demum destillatio quaedam sursum in caput fit. Sic ergo interius in corpore destillatio duplex contingi quς Vtraque Maniam concitati; potest. Porro similiter in . externis etiam membris destillationes fieri queunt, pro ductuum pororiaq; meta sursum in sublime cciaci tatae. Sic ergo ex solis his tribus locis Maniae oriuntur. Deinceps vero etiam Maniae dissercnti. α cognoscendae sunt. Vni- cuilibet enim destillationi sua seorsim natura ac proprietas adiacet,& ob id una altera peior&damnosior exsistit. Nam quae Mania adestillatione infra diaphragina facta oritur, ea cum expresso delirio &dclipientia erupit, aegriquc illico deiiciuntur, nausea tentatur&vomitionc,concurrCnte sinuit diarrhoea aliqua ac intra seipsos murmurant, & varia alienaque loquuntur, nec astantium rationem habcntes, aut notitiam, nec etiam loci,in quo veriantur. Horum sympromatum caussi est,quod scilicet inferior destillatio ex stercoribus stat, quorum resolutiod sublimatio praedicta signa exhibet. Quae supra diaphragina Mania fit, ea saeua est,uiolentia cordis &pectoris compressionibus itipata,& punctionibus diris peri
30쪽
culosa. Quorum omni u ea caulla exsistit,quod in hac quoq; sede materia
resoluatur,ac in sublime erumpat: unde comprcilioco potissimum locos iasentatur,ubi materiae ascentus sit. Qyae vero destillatio e membris externis surgit,ca cum gaudio quodam & cxultatione ac alacritate ferocire facit. Interiora enim membra nihil sentiunt,nec nisi rebus laetis ac iucu- , dis assiciuntur, comitante in nihilominus inania frequenti. Cetera signa, quibus haec inania dignosci queat,hic describi ac recenseri nihili attinet . Iam v. Maniae generationes seu cleuationes duplices cxsistunt: una iiii caput sustillatur vaporis fumi ucspecie. H qc Mania durat tamdiu, qua- diu vapor durat. Altera sublimatur hoc adestillatione discrimine, quod
in capite congcletur,&coagulata maneat,n cin capite resoluatur. Oua M.,ia de cauisa duae, in Cura, Maniae considerandae sunt: una consumenda ut
pote quae ex destillatione oritur: altera resoluenda & consumenda, quae a sublimatone generatur. Et licet hic quidem duae eleuationes Maniae in ca put fi uit: v trae a ue in ex fundamen to uno dimanant , si triplicem illam a stitistionem consideres. Porrocum diuisio Maniae triplex sit: uno modo via pillae minime fiunt. Quaedam n. destili ationes sublimationes exsistunt in solo sanguine venarum membrorum exteriorum: aliae in solis ligamentis eorum. Maniae itaque in membris exterioribus duo genera noscendarint,sanguinis 5 ligamentorum. Fieri cnim potest, ut, etsi Mania quidem ex membris exterioribus oriatur ,non tamen in toto membro sit, sed vel tantum in sanguine, vel tantum in ligamentis. Nam
per hoc unicum sursum destillatur vel ad venas, vel ad ligamenta. Quanquam destillatio quoq; nonnunu ad cor primo, postea ad caput feratur,
demuiuxta vias venarum S arteriarii. Destillationes n. ac sublimationes
primu ad ilium principium diuertunt,& hinc tandem in sublime concitantur. Sic Mania supra diaphragma nonnune suscitatur a solo stomacho, phlegma suum, aut materia aliam contenta seluente &hac demuin cerebru irreptante,similis destillatio aut sublimatio aequa ratione et in hepate,aut pulmonib. fieri potest. Ita et circa intcstina ac renes,&c. sua diuersitas accidit,q, destillationes ac sublimationcsaliae oriantur exstercoribus,aliae exspiritu urinae,aliae ex phlegmate intcstinorum, aut si quae allainhis contineri solent: quorum unumquodlibet per se Maniam mouere potest. Hac ergo ratione Maniae plures suscitari possunt,omnes in tribus commemoratis metis comprehensae. Ceterum iam deinceps etiarecensebimus, dita id sit,ex quo Mamaotam quomodo resblui qucat,& ad destillatione ac sublimationem aptata, Λ ubi gignatur. Crior immo- deratus vehemus,ac magnus duplex exsistit .lne nimiru, & putrid' eum putrefactiu'.Calori,a.istius hi ccaussa exsistit. Quid o materialoci illius,