장음표시 사용
2쪽
AMPLISSIMI PHILOSOPHORUM ORDINIS CONSENSU
DIE XXX. SEPT. A. C. CIOIOCCLXXXVI
ARTIUM MAGISTER ET IURIS UTRIUSQUE BACCALAVREUs
4쪽
Exposituro mihi originem et successionem earum legum, quiabus munita est, inde ab antiquissimis temporibus usque ad mutatam sub Imperatoribus reipublicae formam, populi Romani maiestas et securitas, multae obuersantur rationes, quae possint me ab illustrando hoc argumento auocare ac consilium, quod cepi, dissuadere, Neque enim ignoro, multos fore nostra in pri .miS aetate, qui, quemadmodum solent insuper habere et liberalis hominis studio indignum prorsus censere, quidquid antiquitatis prae se serat faciem: ita etiam me potissimum oleum et operam perdidisse iudicent, quod ausus sim, gentis, cuius splendor et A uomena et
5쪽
nomen iam 'dudum obsoleverint, leges et instituta ex vetustatis sontibus repetere eorumque memoriam quodammodo instaurare. Verum ingenue sateor, me parum curare horum hominum indignationem, quum nec nostro seculo desint viri, qui verum cognoscendis veterum populorum institutis pretium statuant, et
ipsi tempus in hac antiquitatis parte collocatum haud inutiliter consumtum esst intelligant. uuao quum ita sint, sermo mihi erit solummodo cum aequioribus caussae meae iudicibus, a quibus quanam ex formula velim iudicari, in limine huius libelli breuibus est ostendendum. Ac primum quidem facili negotio pra
videre possum, suturos esse ex iis multos, quibus actum acturus videar explicando argumentum, cui neque a nouitatis fauore, neque ab utilitatis emolumento insigni ulla accedat commendatio. Quod ad illam enim attinet, non erit quisquam, quem lateant viri immortalis, NICOI AI HIERONYMI GVNDLINGII, in hanc hist
riae antiquae partem merita, quippe qui primus, quod quidem sciam, eruit originem et vicissitudines earum legum, quibus Romani potissimum ot Germani maiestati et securitati suae prospexerunt '). Quum vero praeter hunc nemo profecto sit, qui singularem adhibuerit operam delineandae successioni uniuersae earum legum, quas tulit populus Romanus antiquissimis temporibus ac libera praesertim republica de delictis aduersus maiestatem suam perpetratis ' ; neque ipse GuNDLINGIus hanc argumenti partemr ita
a Inseriptio libelli GundIingiani haee
est: Lxsularia ad Legem maiestatis itemque de silentio in hoe erimine, edit. nouissFrancos et Lips I 37. Α-b Dubito enim, an multa ad illustrandum hocce argumentum eontulerit, me dicam, GVNDLINGI palmam prae-xipuerit, NICOLAUS PHILIPPVA VANDER GuIEssAN in Dilr ad Legem Iuliam maiestatis, Lugd. B. III 6. cap. I. quum tantum attigisse eum leges antiquiores tradat ipse GKORG. HENR. AERER, cuius
prolusioni primae de perduelhoaesciatioso. rum, Gotting. II 8. s. IO. debeo, quidquid de diis et t. mihi innotuit, quum ipse
eam inspicere nondum potuerim. Reliqui, ut ANTONIVs AUGUSTINvs in
Libro d. Legibus et Sciis, pag. Ios. Editionis Lugdunensis IS92. 4. et passim.
PAVLVA MANVTIus de Legibus Romanis cap. at, in GRAEUII Thesauro antiquitatum Rom. Tom. II. FRANC. Hoττω MANNus in iudice Legum Romanarum, adieeto EIvsDEΜ Nouo commentario de verbis turix, CAR. SIGONIVs de iustiis Lib. v c. 29. FRANC. BALDVINVs in
6쪽
ita absoluerit, quin nostro studio aliquid reliquisse videatur:
veniam impetrabit ab arbitris sapientissimis iuuenis, spicas aliquot post tanti viri messem lectas eorum iudicio submissurus. Cuius quidem negotii quo maiores in ipso opere deprehendimus nobis
obstare dissicultates, eo audacius videbitur multis consilium no frum, quod omnis disputatio intra ea rei Romanae tempora con-ι tineatur, quae, per Vetustatem ipsam obscura, nullum aut exiguum certe in constituenda criminis aduersus maiestatem populi Romani commissi indole usum praebere possint. Negant enim, quemquam esse tam patientem, ut velit discere, quod in usu non sit habu A a risILibris II. ad leges maiestatis s. periiselli Fotestate, P m. 36. et ex eo FRIDER -
NECCIvs Iurisprudentiae Romanae et rum Lipliensium, in praefatione ad libet. Atticae Tom. I. pag. 99 -Io24. ipse lum venustissimum de legibus saeratis Ro-
etiam HEIN ECCIVS in Synragm. Antiquiti. mauorum, qui tamen se rioque videre.
ROm. iurispru L illustrantium Lib. IIII. tit. neque adire unquam potuitae BoCHEL- 18 S. 6- so. IO. AUG. ERNESTI in LVM , est conquestus. Quod quidem claue Ciceroniana sub indice legum ae no- quum etiam mihi acciderit; ita ut, quan-vissime IO. Auci. BACuIus in Historia laeunque sit Lipliae librorum copia, iuris rudintiae Romanae passim, aliique, unum sere hunc libelluin undique a me qui do historia iuris civilis scripserunt, summo studio conquilitum nee inuenire hi, inquam, Omnes nenue totam legum in aliqua supellectile libraria, nee in L maiestatis antiquiorum luccessionem con- cere mihi licuerit: potui et ego inseritinua serie proposuerunt, neque lingula, ptione falli; unde fortasse, qui meliore quae ad intelligendam earum indolem sortuna usus in AoCHELI. Μ ipse inciderit,ae vieissitudines vetustatis monimenta frustra quaerat in eo harum legum inis suppeditarent, ita exhauserunt, ut repe- terpretationem. Interea positura nihil tita harum sanctionum inuestigatione minus ipse lectores de libello hoe aliqua omnino possimus supersedere. Exstat saltem ex parte sacere eertiores: quod praeter hos, quorum laudibus vel sola nempe nunquam sigillatim prodierit, sed ipsorum nomina susticiunt, auctores, alius adiectus lit FRANC. RAGUκLin Legibus obscuriolis hominis , r.AVRENTII Bo- potiricis ex S. Seripturae ldris collectis,cHELLr, libellus, cuius inseriptio: Om- quas publici iuris Deit idem ille LA . mentarius accuratur tu leges Ciceronis de BOCHEI.LVS, Paris. I 6 IS. 4. Ceterum iure publico, emeit, ut existimem, esse ab hoc loco non alienum esse existimo, etiam in hoc eas certe, quas CICERO ut gratias agam inlignes omnibus, qui saepius commemoret, leges de maiestAte mihi per hane opportunitatem librorum illustratas. Paucis proiecto innotuisset suorum copiam sumn a eum humanitate hie copimentarius. nisi nostro seculo me- Reerunt, ae bibliothecas suas beneuolemoriam eius instaurassent GEORG. CHRI- aperiendo optima quaeque praesidia et 5TI. GEuAVERVS in Da. de patria adiumenta scripturo suppeditiuunt.
7쪽
ms' . Imo videtur his ipsis reipublicae Romanae temporibus magna tribuenda esse vis in explicandis sequioris aeui de maiestate sanctionibus, in primis autem in illustranda celeberrima lege Iulia: tum, quia sine diligentiore antiquiorum legum eontemplatione non potest intelligi, quae sit vera criminum maiestatis, perduellionis et vis publicae natura, ac quomodo haec a se disserant; tum, quia multa 1unt illarum capita in leges recentiores, Iuliamque potissimum, tranStata, quae non possunt aliunde lucem accipere, nisi a vetustatis, cui originem suam: debent, monimentis. Accedit, quod praeter voluptatis sensum, quo omnis assicere solet antiquitas, foecundius
profecto nihil vel liberali animo dignius cogitari potest, quam accurata et exacta caussarum inuestigatio, quas diuersi populi per diuersias rerum suarum vicissitudines in definiendis puniendisque delictis, in primis grauioribus, simi sequuti. Quae quum ita
sint, et eligendum nobis esset argumentum, quod et varietatis aliquam prae se ferret commendationem, et ad nostra studia atque in primis iuris disciplinam proxime accederet: animaduertimus, superesse ex historia iurisprudentiae Romanae partem haud extiguam, quae versaretur circa successionem legum maiestatis lege Iulia antiquiorum, quaeque ab interpretibus, ne GuNDLINGIo quidem excepto, nondum esset ita culta, quin possit nostris temporibus singularis illi opera adhiberi. Quamquam autem nos noua aut meliora proposituros esse plane desperamus 3 partim propter ipsam argumenti indolem, cui recte explicando subueniri nequit sine magno auxiliorum, quae a litteris humanioribus prae- santur, apparatu a nostra aetate et virium tenuitate prorsus quiadem alieno; partim propter innumeras dissicultates, quibus in pedita est ut omnis antiquitas, ita etiam rei potissimum Romanae contemplatio: illud certe essicere studebimus, ut voluntatem, aliquid sitiem lucis nostro argumento asserendi, nobis haud d
fuisse, iusti harum rerum arbitri intelligant. Quod quidem ante
8쪽
quam suseipiamus, necesse est, ut lectores de consilii, quod in
fronte libelli indicauimus, ratione moneamus. Animus est igiatur, proponendi in hoc libello uniuersam serieni et successionem earum legum, quibus Romani sub regibus et libera republica
maiestati et securitati suae cauerunt. Retulimus autem in earum
munerum, quidquid a populo Romano de conseruanda pace do-i mestica et maiestate gentis, de prohibendis coetibus clandestinis ac seditionibus, quibus respublica in discrimen adduceretur, de dignitate et iuribus magistratuum vel singulorum ciuium non imminuendis vel violandis, denique de hostibus reipublicae haud concitandis vel adiuuandis, ante legem Iuliam constitutum inu nimus; licet non omnes huius generis sanctiones soleant ex usu quendi ad maiestatis aut perduellionis crimen stricte acceptum pertinere. Quod quidem eo consilio fecimus, ut in conspectui
quasi posita sit origo et historia eius delicti, quod per sequioris
aeui consuetudinem commune triminis missatis nomen est consequutum. Erant autem propter breuitatis studium diuersiae illae sanctiones sub generali quadam formula comprehendendae ; cui quidem accommodatius nihil excogitare potuimus, quam nomen legum male fit, licet fortasse noua significatione adhibitum, quia, praeter leges de maiestate et perduellione latas, Valerias etiam, Porciam, Semproniam, Plautiam, Luctatiam et alias nonnullas sub hac voce comprehendimus, quas plerique vel ad libertatem civium Romanorum, vel ad vim, ex vulgari sententia a propri maiestatis et perduellionis crimine diuersam, reserre solent. E cusabitur sorte nouitas dictionis ipsius cICERONis exemplo, qui in Oratione pro Coelio non obscure significat, posse leges de vilatas inter maiestatis leges numerari'. Erit vero ipsa inscriptionis ratio altius iam repetenda.
d Cap. 29. Loquitur enim ibi de lege vium, reipublieae paene extremis remm i Luctatia ite: De vi quaeretis; quae lex bur, tulit: quaeque sex, sedata illa flamma ad imperium, ad maiestatem, ad sturtim eo Iarus mei, fumantis reliquias coniura- sarriae, as saliuem omnium pertinet: quam rionis exstinxie. idem alio loco in Phi-gem Q. Catulus, armara dissensione ei. I p. L e. s. vim natura sua a maiestari erimine
9쪽
missas ahustore resaeo ') a magnitudine est dicta, vel potius ab . eo, quod est maius, ut recte cAs Aullo Nus obseruauit. In definienda autem huius vocabuli vi ac potestate habenda est tum personarum rerumve, quibus tribuitur, tum diuersorum, de quibus dicitur, temporum ratio. Quum enim maiestas in uniuersunt sit, amplitudo ac dignitas alicuius rei, ut cum CICERONE loquamur:
λlet ea de omnibus personis, rebus locisque praedicari, in quiabus singularis conspicitur splendor, grauitas et potestas q). Hi ne non illepide fingit ova Dius Maiesalem Deam, Honore et Reuerirentia parentibus statam, quam ita describere pergiti :Ad det illa Ioui: Iouis es fidissima custos: Et praestat sine vi sceptra tremenda Iovii
Venis et in terras: coluerunt Romulus illam
Et Numa; mox alii, tempore quisque suo.
erimine haud dissore, aperte doeet hiis verbis: quid tu ius, quam qui maiesta.
tem populi Romani per vim minuerit, eum, damnatum iudicio, ad eam p sam vim reuerti, propter quam se iure damnatus pes. IV I.. BNDAEVS in Amorari. ad D. Lib. XXXXVli I. Tom. II. Pag. m. 4'.
h in is κBELLII POLLI Nis Gallis. ω, c. I 4. P .INIVS enim in Panemricov. 42. expresse separauit magnitu linem amate te, de Traiano, quem metum eriminis maiestatis sustulisse dixerat, sie loquutus : contentus fuit magnitudiue, qua nulli magis earuerunt, quam, qui Mimalesarem vindicabant. e) de Oratore Lib. II. e. q9. Q Hane ob eausam Dais rebusque L. vinis solent plerumque veteres tribuere maiestatem, ut CICERO de Diumat. Lib. I. e. 38. de Nat. Deor. Lib. II. e. 3Ο. LI. VIus Lib. I. e. 3. QUINCTILIANVS In se orat. Lib. III. e. r. Vnde etiam GRAEVIVS ad Mil. e. 3o. pro: nis qui nullam vim dueit numenque diuinum, legere vult: nisi qui nullam maiestatem ιeis, ita ut maiestas eo loeo sit i. q. di. vinitas; quem quidem vocabuli usum ibidem pluribus confirmat Exemplis. Eodem modo Glossarium PH LOXENI maiestatem explicat per Θειότητα. et sequiore aeuo imperatoribus adscribitur numen et maiestas, postquam divinitatis titulos astum serant; de qua quidem appellatione egregia exstat sALΜASIT disputatio in TREBELLII POLLIONIS Gallienos, e. I . quam infra saepius lau- dabimus. e Fastor. Lib. V. v. 2 . sqq.s i. c. V. 43 - Sa.
10쪽
ira Illa patres in honore pio matresque tuetur; uti comes pueris virginibusque venit. Illa datos fasces commendat eburque curiae puta coronatis alta triumphat equis.
Tribuitur autem a scriptoribus Romanis, in primis quando loquuntur de republica nondum occupata ), missas proprie Vni- veri populo h): ita, ut imperium sit in magistratibus, auctoritas in
O Neque enim in explicanda voeabuli maiestatis notione ulterius ad regum usque tempora adscendere opus est, Partim, quia nullus, quod quidem seiamus, exstat seriptor, qui de regia potestate v-eabulum hoe eo sensu adhibuerit, quo tribuitur libera republica uniuerso populo, partim etiam quia re vera regibus non fuit tanta rerum gerendarum auctoritas, quantam Imperatores postea tibi asseruerunt. Habebantur enim sub iis eomitia; erant magistratus, quos creare populus poterat; relie a eidem erat legum serendarum ae belli deeernendiotestas; quae omnia non obseure signicant, temperatum suisse regium imperium populi potestate, neque hunc, inprimis post Romuli mortem. abdieaste se iuribus ad rempublicam administrandam necessariis. Quae quum ita sint, haud satis commode regibus solis lieet tribuere
maiestatem, quam certe cum populo di visam habuerunt; de quo argumento locus est praeclarus apud HENR. Ο.ARNTEENIVM Miscellaneorum cap. 8.Pag. m. sqq. es. GE. SCHVBAR Tvs defat. iuriFr. Rom. Ex. I. S. - IO. Neque obstat sententiae nostrae LIVII loeus, qui Lib. Ili I. e. a. sub regia maiestate intelligit sensu maxime improprio dominationem et superbiam regum, qualem a tribunis plebis assectari elamabant Con. Mes in senatu voeiserati, minime vero
ipsum potestatis fastigium, quod nunquam reges soli habuerunt. Utitur itaque
hoe voeabulo magis ex inuidia, quam everitate. in alia omnia autem abit GT. NARNAvD Har. Coniect. Lib. I. e. 3. εh Praeter locum CICERONIs de Orat. Lib. II. e. 39. quem supra commemoravimus, ubi maiestas definitur per ampli. tudinem ae dignitatem ciuitatis, pertinent hue alia quoque eiusdem testimonia. quorum primum exstat in Philim. Ill. e s. Tantus autem es consensus municipiorum coloniarumque prouinciae Galliae, ut omnes ad auctoritatem huius ordinis maiestatemque populi Romani defὶndendam conspirasse videantur. Ibi aperto separatur maiestas totius populi ab auctoritate viaius ordinII, i. e. Senatus. Porr,
de Inuent. Lib. II. e. Ip. maiestas constituitur in dignitare, aut a lituit ne, aut potesate populi aut eorum, quibus populus potestatem dedis; et Partit. oratorce. 3O. eadem explicatur primum poemagnitud nem quandam populi Romani in eius potesate ac iure retinendo, deinde statim per imperii atque nominis populi
Romani dignitatem. eL AUCTOR aes, Herennium Lih. II. cap. II. qui his eodem loco ponit maiesarem in amplitudine rivi.
tarιs, ad quam refert s rogia populi et
magis tus consilium: item QvINCTILIA3Nvs Insiit. Orat. Lib VII. e. g. qui eam in imperio esse atque omni populι Romani dignitate testatur. Ita etiam intelligenda est maiestas in antiqua foederis sol mula, ua gentes in inferiorem eonditionem etiniae iubemur male rem populi Romani