장음표시 사용
61쪽
Tubulis, conspectum regni, a Magni meatus Litbuama, eum confiniis exhibentibus, donare confisium cepit. uare nunc iauit, ut nitidi me depicta, e in unum corpui, aut, si velis, Atlantem Polonicum redacta, malograpN ad incidendum in
aere tradantur. Commiret hanc curam generos Domino Deutich.
Capitano Regio e Geometra furato, hujus et valde perit' quijam ipse, ubi lacunam in Tabulis, aut dubiumssum, invenit. saepius sica adiit, ibique praesens abώla secum habitas supplevit, aut correxit, id quod etiam adbuc facturus est, si necessitas postulaverit. Insiluti vero ratio haec est Dabuntur sedeoim Tabula, quas aicunt, speciales, una generalis; fomma rei ordinaria, quam appi geographicis are solim, totum opus, ad quod ab olvendum abhinc integrum biennium requiritur, hi septendecim Tabulis consabu, adjecto brevi eisnebo, qui inserviet, ut umisquisque satim Icire post quam
partem Poloniae, aut Lithuaniae, quaevis Tabula ante oculo ponat autem sumibus uneditandis, qui non parvi erunt,
sincere passi praedictu Generosus Capiram Deut leti placuit
modus sub criptionis, alioquin etiam usitatus in ejusmodi r bui ea lege, ut unumquodque exempla Iubscribenti non plurit, quam Octo aur/is, constet, quorum quasvo Vanumerando statim solvet nominat Generose a ran Deuisch, s ab eo confessionem factae praenumerationis acreplet, reliquos quatuor tum demum tradet, quando exempla fluum tenebit Postea expleto, qui visus fuerit, subscribentium numero, nullum exempluranfra duodecim aureos vendetur, si ut innotescant eorum
mina, qui subscriptione perficiendo per subvenere, post tremium veris singulatim indicabuntur. Celebriorum etiam s. Ionia, Germaniae Urbium Bibliopolis mandabitur, subscriptiones accipere, σμpc hi valida confessiones, seu maru praenumerationis Ichedulas, dare, id quod proxime Novellit pinblicis notum fieri curabitur. Ceterum unusquisque fiduciam habeto, ni neglectum iri, quod vel ad plani me instruendum, vel ad ornandum, vel ad purificandum mendis, opus requiri
poterit c invitantur omnes rei geographicae aurores, ut, squi habent, quod promovendo, aut persectius edendo, operi conducere putant, id humani me communicare velint. Dabatur amaria mense Septembri A. Vt
62쪽
mundis Tobruarii Anno DCCLIILTHESAURUS ISMATUM IMPERATORUM
prioram XII Morellianus, tribus Tomis in folio comprehensus, ct in eum CHRIST CHLEGELII SIGERI VERCAMPI, O ΝTON FRAMISCI GORII, Commentaria. Accedunt Clari G u Descriptio C Iumva Trojanae, a MORELLI in aes inciser, nec non IRISTAM, RUB II, HARDUIM, interpretatior
ne pretiosissimorum ali uot antiquitatis manu. memorum, cum Praefatis, PETRI
Amste dami, sumtibus Iambi a mistein, Irsa, sol. Tom. I lph. 8 lag. 8, cum Tabb aen. ra, Tom. II Elph. 6 plag. 8. Tom. III abb aen. Io8. aria illa asperaque fata, quibus praestantissimus hie
Thesaurus Orellianus per quinquaginta fere annos expositus fuit dubium propemodum fecissent, an unquam ille, quantumvis eum expetentibus viri docti ad unum omnibus proditurus in lucem esset Morelliin ipse in arduo in re numariae studio nemini secundus, pluribus autem superior, propter diversas calamitates, ternas raptivitates, aliaque impedimenta, cum quibus per omnem fere suam vitam, a Clariss viro, Andrea Patre Iunia. κια, eleganter, diserte descriptant, conflictitus fuit, a, Tom. II Llvere tantum opus commode haud poterati mine Celeb. in fine. Selis. Diuilia πιν Orale
63쪽
Scblegellur. rei nnmaria pariter peritissimus, in vasti laboris eietatem opportune adscitus conjunctis cum plo Morellio viribus operi quam primum henue exequendo sese alaeri ter accingebat interea antem ipse Moremur, jam ante qui clia ginta annos, vivis excesserat Schle M autem in Theo Iauro numario Gothan amplissimo rite ordinando disponendo occupatus, tantum iti molesti laboris inveniebat, ut alteri illi Thesauro Miselliano ultimam manum imponere, ex suo itidem voto, haud posset interim tamen, quantum per otium viresque poterat in illo adornando sedulo allabo. rabat, donee desipse ante hos triginta annos vita abiret. Tabuia igitur istae XII imperatorum Romanorum priorum aeneae orellianae is quicquid ad easdem seire explieandas illustrandas collegerat re annotaverat per vitam suam Schlege-hus, hie Lipsae, apud Thom. Frifchium, in seriniis latuerunt, donee ab Haeredibus Histiani aere suo apparatum istum redimeret bibliopola Jae. Mesemur, nunc a et indictus Tum ab ipso cura ista Thesauri illius expo-hendi, edendi Clariss iuveream' protinus committebatur; sed aliis ille osses sui laboribus impeditus, lentius in opere illo exequendo proeedebat, donee ct ipsum hos ante derem annos fatalis hora sua rebus humanis eximeret, relieri illo hesauro, quod lure dolendum, maximam sui paristem impersecto Clarisso tandem Dorvillius, in consilium advocatus, ad an i operis, toties interrupti, editiovem ex dignitate curandum Illustrem Ant. Franc Gorium Florentinum. rerum antiquarum callentissimum, multisque ingentis ex
molis eruditionis voluminibus tam dudum celeberrimum, placide invitabat, qui ct mollibus veteris amici imperiis victus, eonditionem ustam arduam demum luisbens acci ebat, ut ex ipsius eleganti Epistola, ad ipsum m. IV Dornillium perseripta clarius patet, atque se in trium p pag. 3os steriorum imperatorum utriusque nempe Vespasiani atque
Domitians numos, breviter quidem, at docte tamen, commentabatur. Sed bella intellina interea orta, h ncque uiri
r terra marique intuta facta, atque ipsa inprimis iocorinn
64쪽
MEus Is FEBRUARII A. MDCCLIII. Π
dissitorum spatiosa nimis intervalla, negotium illud vix suste.ptum, admodum arduum ac dissicito reddebant. Tandem autem, superatis feliciter omnibus illis impedimentis, egregium hocce Opus, maximo rei literariae commodo ad finein
exoptatum perductum fuit. In Sebrieli ergo potissimum explicationibus plurimum ubique deprehenditur laboris. diffusae lecti inis, o accuratae diligentiae, adeo ut, si verum diere liceat, illis ex merito prae reliquis omnibus prima palma sit tribuenda. Havereampus olem, diversam planeae Deiliorem ab illa GHegeli operosiores viam ingressus, Tripani inprimis aliorumque potius sententias opiniones ducit, quam suas, ne mutata quidem saepissime, qua illi in
passim fuerant, dialecto peregrina, quod recte animadver itit Celib. V elingiui Clarissimi denique Gorti, Hamem eampi vestigiis maximam partem alias inhaerentis, eximia eruditio oc in re numaria insgnis peritia dudum notissima, nec hie desderatur quamvis nonnihil contra ipsum, circa e Tom. IIram explicationem uectionem num cujusdam rarioris, in pag. m. Domitianum a Tianis in Bithynia percussi, eum inscriptione e elingius in doctissima Lelegantissima Praefatione, hute The sol. F. sauro splendide praemisia,ex qua nos ea quoque maximam paristem hausimus quae de miris di ambiguis magnifici hujus p
ris numarii satis hue . que frictim commemoravinius. Ipse vero hie Thesaurus, tanto nomine,si copiam numorum specte
sane dignissimus, in tru majores Tomos divisus esti quorum promis doctissimas Virorum illorum Celeberrimorum, supra laudatorum, explicationes in numos Iul. Caesaris august, oeTiberii, continet; secundus autem res sub Caligula, Claudio, Nerone Galba, Othone, Vitellio Flavio QTito Vespasianis, ae denique Domitiano, gestas, luculentis utplurimum commentariis, e numis aureis, argenteis,in aereis Graecis ae LM
tinis, seste illustrat. Tertius demum omnes illas Tabulas aeneas numero quamplurimas exhibet, in quibus num illi, in istos Imperatores msi quotquot scilicet ex praestantissimis Gazophylaciis haberiis congeri potuerunt, affabre senipti, Ga sing
65쪽
singulari animi oculorumque cum voluptate, spectantur rquibus tandem aceesserunt decem aliae concinnae leones, quae eeleberrimam illam Columnam Trajanam, triusque belli Daciei ab ipso gesti, historiam vivide exhibentem, nitide repra Tom. II sentant, quam luculento Commentario illustravit laudatissi. pag. seq. mus Goris , in quo egregios alias suorum antecessorum. Aia
in Appea pMU ciaconi re Raphaelis abreni, de eodem argumento. diee labores interdum longe superavit. Eximiam illain Trojani
eolumnam exeipit pretius stimur ille Achates uerianus R. Gemma Augustea, cum integris Commentariis doctissimis
Tom. II Alberti Rubenit, M. Trisani D. Harduin Agmen deis pag. 4 seq. nique claudit nitidissima effigies Arcus illius trinmphalice ele, in Appeud. bratissimi, i ait Vespasiani honorem p in Judaeos captos a barios, quondam merito erecti, in quo praesertim opima illa templi Hierosolymitani spolia elegantissim eis accuratisissime depicta conspiciuntur, de quibus olim docissimum ibbrum commentarium composuit ut notum, Hadrianus eis
Tom. II undur, aeternum illud literarum sacrurum decus quare pax ue in breviorem hic illius arcus Titiani triumphalis enarrationem Λppend. adornavit Celeb Gorius, quoniam nempe antea amplissimum
m. II ex ipso Ralando excerptum ipsi Thesauro iam inseruerat. pag. 3as seq. Ailaei eo quidem de Opere ipso satis praestabili, cujus totam
veluti imaginem brevi quasi tabella hic complexi sumus ex qua soler harumque deliciarnm .iditatavri cupidus eis esto nune per se facile intelliget, quantae eruditionis multae variaeque opes in hoc locupletissimo Thesauro sint quaerendae. Quoniam autem institutum nostrum an permitistit, ut in excerpendis rebus notatu dignis iusso copiosiore simus; hinc. gustus tantum gralia paucissuria aine plurimis in medium afferre animus est, inprimis tamen ex Sehlegetianis commentariis, quos quidem, ut superius ammonuimus, omnium optime ct accuratissime elaboratos esse.
deurehendimus. Ite igitur doctissime agit noue Schleis Tom. I geliis de memorabili illo Atiae, matris Augusti insomnio, quo pag. ii6. per quietem viderat intestina sua ad sidera serran per omnem terrarum ecelique ambitum late explieari quibus majoris illustra. Diuitia i Corale
66쪽
lustrationis gratia, ea eommode addi poterant, quae similem plane in modum leguntur apud Artemidorum tis. Vinei rocru op s pag. afa, quae tamen, quia copiosiora, jam non exseribimus Porro de Capricorni illo signo. in numis Augu Tom. Is erebro obvio, diligentissime tractat, probatque diserte eum pag. 9s M. Spanhemio, contra Harduintim aliosque dissentientes, ago.
horoscopi Augu i potius id esse gnum, quam abundantiae
symbolum. me fortuna reduci in numis Augus conspicua, it. dissus α. erudite disserit ut o alibi de Iovi Tonantii, item 41, 293.
Marti Vltoris, templis ari cultu. Iphingis quoque 3 i. figuram, in numis auras aliquoties occurrentem, scite ex diis plieati ne non cistam Bacchicam arcanam, inter duos angues o. eollocatam. Numos pariter retriores, quibus inscriptum est Tom. II Salu generi humam, luculento commentario in solet, illu- , g 1ltat quod di pari diligentia Dei in explicanido num a ma Tom. Iximi moduli argenteo rarissimo Paeco, a Cydiaueatis Cre pugiensibus in honorem Augustiis Senatus Romani simul per .eusso. De nomine Galbae, quod Gallis rapinguem significare, seripsit Aegonius, erudite disserit omisit inien veram Tom. II nominis derivationem, nempe ex Hebraico Chelis pag. 39. Chalab Chalb, hoe est, adeps, pinguedo egregie se doeente
summo in his interioribus literis Viro, Sam. Ocbarto, Geo.
que doctissime contra De Oisexum, qui illud aeutum inurumentum, quod in numis nulli eapiti Vesae velato appositum cernitur, pro acu comatoria frustra habuerat. ostenditque potitis liquidissime o magno eruditionis appar tu, farem illud ardentem esse, Vesae, ceu saeri ignis aeterni
eustodi omnium optime convenientem. Denique, ut finem My. dicendi faetamus, de infausto illo gemina Romanorum clade vie mbriae fuse disserit, atque multis ostendere allab rat, rectussime illud nomen seri, Bebriaeum invictis tamen propem6dum argumentis a testimoniis contra demonstravit Vir summus, Grisoph. Cellariur, longe rectius seribendum esse Betriarum, vel Bedriacum, in immortali opere Geo
67쪽
ea, speeiminia tantum loco ex innumeris fere aliis, iam sus fetant; ex quibus eruditus Lector nune Deile, ut confidimus. perspiciet, quam lautae splendidaeuue epulae in hoe quidem Thesauro numario amplissimo pii sint propositae. Utinam igitur per novum hoc put, cui plurima sunt & egregia de-eora, illud rei numariae studium tam necessarium, utile, elegans, in omnes fere disciplinas late sese diffundens, revalescere nonnihil nostris his temporibus posset, quod nescimus, quo inerti seculi praesenitis torpore, adhuc penitus fere friguit quod tamen superiore aevo maximo ardore, acer rima eontentione eolebatur, quippe quod, uti notist naum, una tulit nillamior, Sponios, Patinosi vero , Norsor, Hyrtior, item inprimis Spanhemios, Morellios, Schlegelios, ct alia nomina magna, haud dubie aeternum victura. Multum tamen huic operi ab enormi, quod ei a Nerseni statutum est pretio timet ast quod ipsum cum privatorum hominum fortunas longe excedat, hinc facile futurum est, ut emtores Thesaurus iste admodum paucos inveniat, inprimis eum' multa etiam hie legantur, quae, nostra certe aetate, minime haberi nova possunt, ledra dum ab aliis, nillantis, Patina, Trisano, eadem, interdum etiam majori, diligentis sunt explieata.
NON OMMENTARII ACADEMIAE SCIENTZAE
Ommentariorum Aeaim Petropolitana adhue prodiis in se constat omοι X, quorum ultimus usque ad Λ. 738 pertis git Cum igitur paulo tardiu lueem adspicerent egregii Soeiorum labores eo adducta videtur esse Illustris Aeademia, ut de Navis Commensariis edendis consilium raperet. μω dieuntur, non ideo tantum, quod nova sit quodammodo inis
stituti ratio; sed re eo potissimum, quod post nova Academiae Statuta tradita id quod ab Augusti ima Imperatrie factum est Λ. 747, a Sociis prolatos ingenii fructus contineat nova praeterea sit ut dein monebimus, si um dispositio omnes vero Daertationes adhue residuas, quae ad praecedentes cim-
68쪽
MENfI FEBRUARII A. MDCCLIII. y
mentariorum Tomos usque ad A. 746 spectant, etiam subire-lo jam sudare ipsisque emonidem imposituros esse, intelligimus. Initio horum Commensariorum comparet brevis Historia instaurationis Atademiae, quae nune duabus conflat Cla bur, Academia proprie ita dicta, & altera, Universitate appellata, ab Aug. mp. Elisabeth Λ. 747 ache, Ena cum Statutis, Λeademiae ab ea traditis. Dein praemissa est ipsis Commentariis ad morem Commentariorum Academiae Parisiensis. summaria singularum Dissertationum recenso quod indigenarum potissimum causa factum esse, aeronetur, ut intelligant ii, quid Dissertationum Autores ad incrementum scientiarum eonferre studuerint. DL sertatione ipsas quod attinet. paulo aliam, ac ante in iis disponendis rationem secuta est Iulustris cademia quatuor nempe earum Classes comstituit, quarum prima ut propriis Commentatoris ut mur verbis, complectitur, qua Mathesin proprie flectant;
astera, physico mathematica, quae ad dificam experimenta. ἐ- Mechnnicam pertinent tertia, physico anaton, car, boranicas inchemicas, exhibet Dissertatione quarta denique astronomicas, quae ob rationem, a 46 Tomi I Comment veterum allatum,had finem usuique Tomi Novorum Commentariorum reficietur observationes poti mum sit astronomicas. irae vero ad Classem soricam alias pertinebant, penitus exclusa sunt.
in Classe itaque mathematica sequentia exstant Schediasma Pag. 3 tar' Eulari a superficie conorum calenorum, aliorumque
sorporum comcorum. Ut, quid hae in materia hactenus
actum sit pateat, breviter historiam diis sectandum utorem Cel hic praemittemus Ueteres in dimetiendis supe seiebus conicis non ultra conos rectos processerunt. Primus argumentum de supersiete coni scalent dimetienda aggressus est Varignonius in Miserit Berotient. II, atque u vam, citius constructio a quadratura circuli pendet, invenit, jus rectificatione superficie eoni cujusvis ea leni assignari potest. Ε Dissertationi ibidem subjunctum legitur Additamentum ei nitit in quo idem per rectificationem curvae
algebraicae,' quidem pro omnibus omnino superficiebus
69쪽
eonicis, flieitur. Irrepsit vero in hane solutionem levia quidam error, qui tamen, ut sicile emendandus, ita solutionis praestantiae nil detrahit; dum nempe superficies coni exprimitur resta, uel in arcum curvae inventae, qui tamen prius quantitate quadam minui debuisset. In praesenti itaque argumentum hoc denuo relum sit,is ulterius protulit, Cel Eul rus. Primo nempe conum scalenum ordinarium lio est. jus basis citcularis, considerans, exhibet ante omnia foris mulam generalern superficiem coni scaleni exprimentem. Hine dedueitur iacile constructio citrva Varignonianae. Lmul Deile patet, quomodo eadem insititis modis per quadra. tura construi queat. Cum vero in hujusmodi Problematibus inprimis desideretur construelio exbibenda, non per quadraturas, sed per rectificationes curvarum algebraicarum: hune in finem in usum vocat elegantem methodum flar.
mannianam, quadraturas Omnes ad Iestificationes curvaruinalgebraicarum reducendi quo ipso seopus Varipioni de Leibiarii facillime obtinetur Uarias hujusmodi curvas determinat, quas inter se commendat linea sexti ordinis, cuiuiareus, in rectam constantem duehis, stasim superficiem quaesitam exhibet. viis expeditis, ad superficies conoidicas in genere, hoe est, quarum basis est curva quaevis, transit. N
quadraturas vel rectificationes, infiisitis modis reduci possit:
inprimis tamen eam viam, quae ad constructionem Letbnitia.
nam deducit, ingressi is est Autor Eruit nempe Dibuitius eonstructionem tuam e consideratione rectarum, ad datarneurvam sub angulo quo is constante ductarum, quae suis comeursibus novam formant curvam, cujus rectificatio adeo sim.pliciter exprimitur, ut quadratura quaevis sarile eo redueatur, quo etiam redeunt methodi Hermanni ct Bernoullii, rectis. rationes ad quadraturas reducendi. Pro hac curva in ptae.
senti assumit Clariss Autor ipsam bas coni, atque se negotium methodo, simplicissit generali, perqfieiti mine simul corrigitur lapius Libuitii in dimensione
70쪽
eoni ea leni, eademque illa meth Idu ad eo nos generatim Oscis extenditur. η Ejusdem Theoremara circa diviser Pag ao. Numero tim. Principio ei rea hujusmodi disquisitiones arithmeticas in genere qua dam monet. Hoc nempe inprimis notatu dignum esse occurrere varia Theoremata numerica, quorum pluerna in medium protulit remaliuro quae ei si pro veris In nino cognoscantur, tamen den Onstrari ea queant ni adeo in pla Mathel pura dentur ejusmodi veriis late non demonstrabiles. Hoc autem Arithmeticae videri proprium, cum in Gen metria non constent tales propositio. nes, quarum veritas vel falsitas, non firmissimis rationibus evinei queat. Hine Arithmeticam asia omnium scientiarumr athemati earum abstrusillimam. Porro utilitatem hujusmodi speculationum defendit, cum etiamsi veritates his in se vi. deri possent steriles, tamen methodus si notatu digna, di ad alia utiliora cognoscenda viam patefacere soleat Theoremata, circa quae jam versatur Autor Celeberrimus, respiciunt divi, fores inuinerorum, in hae formula: au i contentorum,
quorun, nonnulla iam a Fermatio, sed absque demonstrati Hie sem uiarita. Rei natura mi permittit, ut de his D. sus dicamus. Eorum, quae nova hie sistuntur, vel unteum specimen exhibemus demonstrare nempe utorem, duodadhue ab omnibus seriptoribus method Diophante sem
per rit Inrmatum, a nemine tamen ciem nil ratum, praeter
Fermatium, qui vero suam demonstrationem nunquam publieavit, nullum numerum, vel hujus forime η - , hi fer numerum talia formae divisibilem unquam esse posse luminam duorum quadratorum; ideoque omnem summam duorum quadratorem inter se primorum vel esse numerum primum, vel binario excepto, alios divisores, nisi in forma' contentos, non admittere. Varia quoque.hine inde deteguntur compendia in investisatione diviso istilissima, quoties numeri eontinentur sub torim an Ejusdem s. 'vam a Demonstrationυ geometricae Exhibet hi vir Celeb.
demonstrationes quorundam Theorematum geometri eorum,
easque non per formulas algebrateas, ut haud dissimiter fie.