Antonii Genuensis ... Elementorum artis logico criticae libri 5

11쪽

Deinde nou probant libertatem philosophandi tam saepe commendari. Quod ego duplici , eoque gravissmo σοUilio feci : nam nee philosopari eos censeo , qui in

aliorum verba , etiam im ta ratione, jurant; veteres me Getierunt res, ut nimiam olim servitutem, quam

Semi Chrilitani plerique Platoni o Ar floret; si iv runt, pernicialem fuisse Religioni, ita ele posse, quam

Itali Ira montanis. serviunt. Forte fallar : at non eerte fallor, si praecaυiste non omnino superfluum putem. -- cedit eodem, quod nulla quum sit in Europa gens me tis acumine , atque robore Italis par, nequeo non utem dum mecum ne stibirasci hujusce in re literaria ferυἱ-rut s, tu quam ire accoepimus : ita enim esse mus , ut

qui natura ceteros tintecellimus, inertia sequamur. Praeterea non placer, me damnatae memoriae libros

quosdam indicasse . Sed hi s meminerint me aut indi-gitasse tantum eos, ex quibus profer. , ne ἰ ratus viderer ; aut scribi commendo, addidisse, si per Ecclesiam liceat, paulo fortassis aequiores in me erunt. Ceteroquin se habeant , me nec scriptum velle , sed ne cogitatum quidem , quod ullo modo damnat Ecclesa : gratassimi enim illius C rinni verbi non modo recordor, sed rem niscor, non habet Deum Patrem, qui non habet Ecclesiam Matrem. Tum , me non raro satyrico perfricuisse Dis υἰros

doctos, dant crimini . Id vero ego non recolo : in talia paulIo istimentius in tium , fateor : hominibus peperci, D entio plertimque a viris doctis: eorum refello sente rias : ineptas quasdam opiniones, perridiculas dico . At non idcirco clarissimortim virorum. loctrinae detractum v

D. Eos vereor: commendo passim . Tantum ut ne etiam sne ratione eorum valeat auroritas, praeca o. In hanc

indurui sententiam, hominum esse neminem , qui quidpiam rationi praescribere viteat : Deo tantum , Ο Ε

clesiae, eui Dei adui Spir tus, Mentem omnem dedidit cetera liser βm. Hanc mihi qui lihertatem invidet, is

me ex homine pecudem oecere conatur.

Tandem iae riunt , me timidos atque lentos in

12쪽

ἐn philosophando escere adc -stentes, quod mentis bre vitatem , ct imbecillitatem tam saepe praedico . tis , ἐπquiunt , despondent animos tirones philosophi . Quid 'adtilari fas est iis, qui fidei sunt meae concreditiὶ in nis saepi plenos dimittereὶ Ita confidentes , ut ea etiam

pro veris firment , quae ignorant λ Ego sero eontra nunquam' tam bene cum adolescentibus agi intelligo, quam quum ut in affirmando cauti sint monentur . Non

ego mitur in philosophando lenios, sed cautos esseis ιμ

Atque haec erant, qxilus vos, optimae Dei ad Iescentes, oratos volebam . Vos autem alloquor, quod pro--fios philosophos nee tantum habere otii puto , ut pue ritia haec legant; nee , si habeant , legere amem e nimis enim eorum reformido itidie a. sitias viro hoc libello res complexus sim , oui sequitur ostendet evitum index. R far ut vos moneam, habere quidem vos posse Artis Logicae libros plurimos , seu hune, seu alios, idque parvulo impend o: Logici vero ut stis non isa facile sicere posse: non enim libri, aut pauca artis praeeepta id fiaciunt, sed EXERCITATIO. Exercere ergo mentis Ti. res necesse est etim, qui insicus , ides peris eo veri in-vsigator, o disceptator esse titili. Id ut siretis, mea, atque infra intererat maxime. Valete . Neapoli Anno Daciae Chr. I 763.

13쪽

PRAEFATIO

SECUNDAE EDITIONIS.

mam editionem ab operarum meu

dis . quae irrepserant plurima, δε- ters : loen etiam quaedam luxata restitui : sed γ meas non paucas hallucinationes emendo; ; quaedam obscura illus, abi : plura adjeci exempla , longo exercitio evertus, ea i, quψpe quae Induet ion is loco sunt, generalioribus praeceptis intelligendis, non idonea tantum , sed se necegaris . Iam praeceptet, quae mihi adit lectione, aut meditatione suppetierunt, quaeque e ii onum re fore censui, mialta addidi . Nihil de uteerοWum capittim accessione dicam, quam tu ex Indice magno compendio petere potes. Imtellexi aurem esse plures, qui cuperent, non omnino Peripateticae Logicae oportere oblisisci, quod sui in illa quaedom, quete scire , si non ad perqui=endum , ad disserendum Ialtem sit necesse et itaque morem mili, ac δε- lectiora apposui. Nam es ne speraverim quidem fututuros , qui Elementis hisce nostris in tironum insitutione uterentur; tamen postquam mihi esset allatum, usurpari ea a quibusdam, o viris quidem doctis atque eruditis,ntillius utilitati, si quae hine deriori potes, deese v tui : quamquam veteris Graeeorum Sophissarum LMisae praecepta tanta perspicularere oe elegantia paris libello complexus es vir clarissmus Iacobus Faeciolatus, ut non

14쪽

videam qu Id hae ἰn parte desideraia potist . Inde ego

plura descripsi, ne tunia religione, ut ne υerba γιdem .mmutari sm passus. Iam viro eamdem ob rem ait Isime admonitiones virorum quorumdam arrsus; qua clam etiam provocavi, ut iis in tuam titilιtatem projicerem . Nee υero ob haec aliud grati animι tesιmomum exstero,nis ut tu proficias , non mente tantum Er ratisne sed θ in publicam felicἱtatem amore. Sesto a mimmaximum die laborum memum praemium , ac Notorum quoqMe , si mihi persuadere possim, quιdquam ιn com munem Patriae utilitatem contulisse. .

Vides hie, Lector, episeolas duas Beatissma Ua

tris nUri ae Pontifeἱs Summi B E N E D I C T I XIV., alteram, qua primis meis litterιs, qvsbus allum tun M Iime oraveram , ut liceret tanto NOMINI Metap'ν- scam scribere , honorifeentissme annuit e arteram squa librorum meorum munusculis Meeptis, pro summejus in litterarum sudiosos humanitate CT mu nocentis , gratias quoque asit, ae Armissimum de Logica nostra interserit iudicium. Velim tibi persuadeas, me quidem, in hoc praesertim opustulo, quod ego pr3-isse Scholae causa ediderim, nihil honoris euριdstare 1 erase,

sed isti tironum philosophorum utilitati sitasse; Ien i cur dismulem ' impense tamen Disse delectatum dos lorum

hominum approbatione, quam ego vix optassem, imprι mis autem Pont ficis Maximi , quem non Iolum ur

veneror, sed ut virum oe omnigenae erudιtinnis, C IM-disii exquisiti aeris magnopere vereor . Quod ego quum ex alliis ejus multis praeelaris libris, tum υero prae cipue ex pene aureo opere De Synodo nuper νntellexo . E penitissimis illud ditanarum Scripturarum , Conc ἰ o rum , ac Patrum fontibus expressum es , tanta rerumntilium ubertate, tantoque orationis nitore ρο υι, ut melioribus Patrum monumentis confidenter aequiparaFer m. Cur igitur ego tanti hominis iudieium mihi maxιmo L

15쪽

aestimare se rem , Tu interim ut lubet iudieator neque

enim iudicium tuum impedire Nolo. Prius vero quam tibi dieam vale, es eur me foris 3assis causam dicere compellas. Ecquid i Non tu, in- qu s, υereris, ne Men enio non parva appendia aec das P Tertia Metaphysicae pars brevi sequetur: Elementa Theologiae premuntur: paratur Ethica . Neminpe in quem tandem annum p

Aut quia non sentis, quod clamas, rectius esse, Aut quia non firmus rectum defendis ;& haeres,

Nequicquam coeno cupiensis evellere plantam. Atqui eo te rerum H manarum peritiorem habebam. Nou tu hoe etiam memoriter memorabis,

Carmina proveniunt animo deducta sereno RNam ego ρο propositum insto , o fidem, ita me Detis

adiuυet, liberabo. Sed tu humanus non es, qui terris iactatum & alto, times. Scito tamen , me ita libera- rurum fidem, tit tertiam tantum Metaphyseae Partem fm editurus: cetera mihi exoptatissimum otium erit. Cur

ita P scilicet mo ne illam ὶ quae me P quae non P ne si usurpare, quidem liceat. Procul O procul este profani. Ne tu quidem valde quaesie iis, oro: miser quibus Horat. Intentata nitet ' Me tabula sacer Uotiva paries indicat, uvida Suspendisse potenti Vestimenta Maris Deo. Ouid, inquis, huc ανιγματα Θ Nimis es monogrammus. Nempe Phocionis gravissini verbi recordor , oportere philosophorum non verba tantum , sed syllabas essehreves. siti id quod tertia ipsa Metapbsicae pars erit

monogramma petereor ne re anonyma. Cave tu illam nomines , si vis esse sapiens. Vides ne me etiam iocari ItaqMe Quid si futurum cras, fuge quaerere, &Quem sors dierum cumque dabit, lucro

Appone Vale.

Daham Neapoli anno Epochae Christanae

16쪽

CAPITU Μ

PRO LEGO MENA .

. De artis LM cocriticae natura, oris ne , progressu. pag. 1

De natura m operationibus mentἰs, de morbis intellesius, deque cains errorum , atque de morborum horum errorum remediis o euratione I Cap. I. De natura & operationibus mentis. 33Cap. II. De animi morbis, deque causis ignorantiae & errorum generatim . 4 Cap. III. De causis errorum in animo existentibus, & primum de duabus prioribus. 34Cap. IV. De erroribus,qui ex affectibus nascuntur. 66Cap. V. De erroribus qui ex corpore originem ducunt . 8o 'Cap. VI. De externis errorum causis. 98

LIBER SECUNDUS.

De .deis, idearumque objectis o signis . Ir3Cap. I. De idearum natura & origine. ibid. Cap. II. De idearum generibus. I 22Cap. III. Observationes Logicae eirca naturam & aD sectiones idearum. 137 ap. V. Theoremata paulo subtiliora ad naturam &usum earum idearum , quas superioribus partitioni

17쪽

nibus complexi sumus, pertinentia . IMCap. V. Prima & generica divisio objectorum idearum nostrarum , tum sapientiae humanae . I 3r Cap. VI. De studio Metaphylicae,& I heologiae. IssCap. VII. De studio physicae & Matheseos. 166 Cap. VIII. De studio Ethicae. III Cap. IX. De vocabulorum natura generatim. I 8 ICap. X. De vocabulis idearum simplicium & notio.

num compositarum. I9I

Cap. X I. De vocabulis substantiarum & modorum. 196 Cap. XII. De vocabuliS relativis. χο Cap. XIII. De vocabulis notionum obstractarum. arx Cap. XIV. De vocabulorum fine, imperiectione, usu, & abusu. a I 8 Cap. XU. De enunciationibus sive propositionibus. 227 Cap.XUI. De enunciationum proprietaribus. 23

LIBER TERTIUS.

D. Oero ρο falso, deque criteriis veri generatim. 24oCap. I. De vero & falso, deque variis animi humani statibus , quod ad veritatem attinet. 2 ICap. II. De scientia & fide. auer Cap. III. De veri & falsi tessera. et si Cap. IV. De probabilitate . 276Cap. V. Quae viae sint homini propositae ad cognitionem comparandam, eaeque viae explicatae generatim . 287

LIBER QUARTUS.

De usu auctoritatis , O arte eritica. 293Cap. I. De recto sensuum usu , deque sensuum provincia , & de experimentis atque observationi hus rite instituendis. 29 Cap. II. De auctoritate humana. 3Od

CAP.

18쪽

Cap.III. De auctoritate divina . . 322Cap. IV. Quanam ratione dignosci possit quaenam sint Dei verba. . . 33 Cap.V. De Librorum divinorum interpretatione. 338Cap.Ul. De librorum mendis . . 33 Cap.VII. Quod veteres quum Librarii, tum Critici, aliique impostores, libros aut depravare, aut supponere consueverint, & 3uod quaedam sint indicia, quibus integri a corruptis, genuini a spuriis discerni possunt. . 3 QCap. VIII. De arte Hermeneutica. 368

LIBER QUINTUS.

De iis quae ad ratiocinium pertinent. 37 Cap. I. De dimetienda & augenda capacitate mentis . . 373Cap.II. Quanta si cognitionis humanae extensio. 393Cap. III. De attentione intendenda. 6O3Cap. IV. De ratiocinii natura & generibus. 4 sCap. U. De argumento ab Analogia. Cap.VI. De ratiocinandi sermis veteribus usurpatis. 33 p.VII. De methodo generatim , tum de iis methodi ratiocinandi regulis, quae utrique methodo, compositionis scilicet, & relolutionis , sunt com

p. VIII. De methodi analityeae regulis. 432Cap. IX. De methodo Synthetica . 46oCap.ibid. Appendix Christiani Wolfii De methodo

Mathematica brevis commentatio . 663Cap.XI. De arte Syllogistica. 48oCap.XII. Disputandi regulae. 49 I p.XIII. Sophismatum genera. 497

Epistola ad Antonium Contium super natura & origine idearum. IO

19쪽

PRIMA SUMMI PONTIFICIS AC BEATIssIMI PATRISNosTRI BENEDICTI XIV. AD

DILECTO FILIO ANTONIO GENDUESI. Benedielus P P. XIV. Dilefle fili, salatem,

Osol eam Benedictionem . A Bbiamo rice vuta una sua lettera degli 8., ed a biamo anche letia la lettera Dedicatoria deli opera, ch'ella vvole stam pare e dedicarci. In sensodi pura verita te diremo, riconoscerci immerite volie delia dedica, e delle lodi , quando esse non sos eo appoggiate at sincero affetio estima, che factia-mo delle Lettere e Letierati , sea' quali ella ha unposto tanto riguardevole . Accelli amo intanto la Dedica , e la ringraEiamo , dandole con plene EEa dicuore l'Apostolica Benedi Zione. Datum Romae apud Sanctam Mariam Maiorem die I 4. Iulii 17 7. Pontia ficatus nostri anno septimo .

DILECTO FILIO ANTONIO GENO UESI. Benedictus PP. XIV. Dilecte fili, falutem ,

Apostolιcam Benedictionem . A Bbiamo rice vulo it regalo de uoi libri, abbia-mo letta la Dedicatoria, e la ringrariamo dela egato , e deli' onore , che ci ha fatio . Ahbi amoscorso qualche cosa apparienente alia Logica , edahbiamo ammirato it suo inge gno, et suo gludiri ne punio dubiti amo, che tutio it rimanente non saper essere uniforme . La prendi amo in parota , di quanto accenna di voler fare perte materie sacre GH, Ci conservi ii suo affetto, e laccia capitale di Nol. Ed abbraeciandola te di amo l' Apostolica Benedi Et ne . Datum Romae apud Sanctam Mariam Maiorem die 29. Augusti i747. Pontificatus nostri anno octavo.

a Promiserat ei Autor Insitu Anem Theologicam propediem summo ejus nomini sacraturum . Quam cur

ἁeinde sappresserit, longa es ct molesta hisoria.

20쪽

PRO LEGOΜENA .

De artis Logicocriticae natura , origine , o progressu .EATITUDINEM Omnes homines amare , atque ad eam vehementissimo naturae

ipsius desiderio ferri , notius est , quam ut demonstratione egeat . Ac vero quum omnes homines natura ipsa duce voluptatem persequantur , dolorem autem RVersentur , omniaque voluptate , aut M-Iore moti agant; beatitudo vero posita sit in perfecta, aequabili, & certa voluptate, miseria in dolore, quem nulla consequitur voluptas; perspicuum est, homines natura ipsa beatitudinem sequi , miseriam aversari, dum voluptatem natura sequuntur , do lorem natura horrent. g. a. Porro persecta, aequabilis, & eerta voluptas, qua beatitudo continetur exf. r. ex possessione summi boni nascitur rnempe ut quodlibet bonum voluptatem aliquam in nobis ingenerat, ita aequabilem , certam, perfectam efficere nequit, nisi summum honum . Uoco autem perfectam , aequabilem , & certam voluptatem , qua nulla esse aut maior, aut securior, & magis duratura potest, quamque nullus metus,

nulla suspieio , nullus dolor interturbat .

Homines albeatitudiis

nem facti . In quo stasit post R. Diuiliam by Corale