장음표시 사용
71쪽
tae compositio holainem a pestilentibus praesentare valeti verumetiam illum depraebensum illicd curat, ac-omni veneni iniuria illum vendicat, eiusdem farinae aquam vomposuit aliquando Frige melica Patauinus vir mehereth doctissimus, α imius sitae talis Medicus, ex cuius usu maximam sibi gloria comparauit, cuius beneficio, quotquot illam compositioncinassumpserui seruati, & 1 faucibus orci incredibili omnium asmiratione fuerunt erepti; c amplurimis, alijsq; laudibus magnificanda esset haec mirabilis, nuneq; satis laudata Bezaba tica inuentio ; verum cum illius usus. satis superq; de se fidem laciatilaudatione non indiget. Quare ad alia transeamus.
De recenti quodam, ac mirabili Be; abartico ex foribus nucum a. bip. XXXV. ALexipharmacum mirificὶ virtutis, nulliussi: dispendii ii
lud referam,quod paratur ex floribus nucum,cuius commixtionis forsitan nondum alius Auctor hucusque reperitur huius Alexipharmaci vis est,hominem a pestilentia nedum seruare, sed momento temporis totam venenatam materiam, sudores promouendo, absumere.
Desumuntur ita ; siores nucis, prius e a solis radijs tangantur,qu i non sin t stalde maturi, vulgo appellantur gatelli nucis; exicantur in loco opaco,postmodum cotunduntur, accuratcq; cribantur seruatur lauiuscemodi puluis, ac bene custoditur, &ubi opus fiteri t, sumutur pro singula vice dicti pulueris scr.iiij. usq; ad 3. ij. cum vino albo,vel Iure Pulli,aut quouis alio oportuno liquoremec opus est ut aliud dicam,quoniam iei euentus omnia te proculdubio docebit;neqvh vnil te decipit;mirum .n. in modum a pestilentia prs seruar,correptosq; ab illa apprime, seIicissimul curat.
72쪽
De anthidoto aduersus mermes in pestilenti conssturione, pro em. Cap. XXXVI. i vper est modo, ut quadam Anthidoriam reseram . quς adeo
belὴ Pueris,excitata pestilenti febre, dum a vermibus Iam cinantur,succurit,ut nulla alia, huic aequiparari videatur. 1 R ecipi t Sanoon i ci sem in is in aceto a cerri mo per d iem n a tura Iem infusi, Boli Orientalis praeparatina .sic. i. Radicum Dicta mi sic. i. Rastidie Cornu Cerviusti, Seminum Caulium Ia. 3. ij. s minis,&corticum citri, Radicum Tormentillae, Tunici, Terrae sigillata, Margaritarum Orientalium, Coriandrorum praepar
torum Ia. 3. is. s. fragmentorum omnium optime concinatoruex arte Ia. 3. . coralorum rubeorum 3. s late ex grana combustae seminis Plantaginis Ia. scr. ij. Ossis de corde Ceriai, Rasurae Eboris Ia. 3. s. ex iis omnibus paretur puluis, cui si haberi poterit addantur Vnicorni ambrae grisae Ia. scrij. vel salte gracili. Haec mixtura propinatur pueris in vino albo liniato,aut conserva Rosarum ad pondus scrij s. usq; ad tres, lac vero exuge tibus in lacte emulso super cocleari, aut in paruociato, & hic
Bezaliarticis interne assumendis, Deo immortales semper gratias agentes, finem imponimuS. .
De externe praeseruantitus. Cap. XXXVII. CVm abunde satis a nobis insuperioribus de internis pra
seruatiuis traditum sit, quae Omnibus externis, utique antecellere creduntur nequam plurium desiderium qui libentius ad externa sese conserunt, inane redatur, nonnulla in gratiam eorum ego hic subiungam: initium sumens a praetiosis lapidibus, Qu'rum virtutem in praeseruatione a pestilentia Albertus Magnus in lib. de Mineralibus, ac praeciosis lapidibus mirifice probauit; ibiq; Iacmto,Smaragdo, Rubino, Saphiro, primum, ac praecipuum locum in casu nostro dedit, in cuius sentcntiam quam plures alij Philosophi tum Medici deueuerunt, atque hucusq; fere ubiq; locorum a diuitibus,& nobilibus procurantur aurei
73쪽
aurei annuli tali gemimarum genere exornati , qui quodam artificio solent lapides, nedum exterius,verum & interius costrui ut horum contactu, virtus penetrabilior, & effcacior redatur, nonnulli a Saphiro cor pertingi procurant, quia ex sententia eiusdemmet hiberti, nedum a pestilenti malitia,verum,& a v nenis ipsis arcem hanc proculdubio tuetur, sed mirum forsan alicui videbitur 9 Gemmarum loco nonnulli Arsenico Zendato rubro induto cor ipsum muniant, atq; hoc unico praesidio ab omni pestilenti contagio se praestantissime tueantur. Verum desinant hoc genus praesidij oςs profecto mirari; didicimus namque ex antiquissimo nostro Hippocrate medici me parente, Aerem
venenatum,& putridum canum, ac aliorum animalium corpo
ribus passim per loca stratis fuisse curatum, quoquidem artificio, venenbsa, ae pc stifera illa aeris qualitas mirum in modum pros igabatur, Quare ex his colligere possumus si venenum,neno expelli quandoque liceat.' Mirabilis est quoque Bussonis lapis,ut nonnulli doctissimi viris Phlerunt, quidc ipse ab huiuscemodi animalis capite, quodaartificio edi emptus arte excolitur, & ad hunc finem argenteo annulo non frustrata spe a nonnullis defertur.
Non desunt, &alij, qui cor&a parentes pulsus oleo Magni
Ducis Hetruriae muniunt, quod quidem oleum fere per totam Hetruriam apud Seplasiarios venale peritur,&pro magno Alexipharmaco, nedum aduersus febres pestilentes, verum de aduersus venena isthi fera in usum habetur, hoc idem praestare oleum, ex Scorpionibus descriptione Andreae Mathioli in praefatione omnes asseuerant : CCeterum cum non ubiq; locorum, haberi possint huiuscemodi elegantissimi liquores , de praeciosi, cumq; laborosissimum sit illa componer pro minori dispendio
oleum hie describere praeciosum,&non adeo laboriosum, mira virtute prς ditum,opere, ac viribus en narratis, liquoribus,squiparandum constitui, cuius inuentum extim cuiusdam 1 ononi ensis viri undequaque laudatissimi, qui sub anno is et q. infinitos a pstilenti luc nedum scruauit,verum,& corrueptos incredibili omnium admiratione curauIt; unde maximam auri congcric m
74쪽
geriem sibi comparasse, adhuc nonnulla fidissimi auctoris mi
numenta fidem faciunt. Recipit igitur olei olivarum veteris pro possibile lib. i. sco
pionum viventium ico. ferueant cum dicto oleo, donec abs mantur deinceps colosundantur per pannum lineum. Pone
liquorem in Phiala vitrei, cui super adantur Rabarbari elccti pulueri rati 3. vj obturato prope orificio, ponatur Phiala o. diebus vigente canicula sub ardenti Sole, Demum reponatur,& ubi opus fuerit ungatur pars sinistra, sub mammilla nempe cordis regio,vngatur pulsativa temporum,& bracchiorum it retur singulis diebus. De huiusce praestantissimi olei compositione egerunt quam plures doctissimi,ac praeclarissimi viri;prς creteris autem, oleum e scorpionibus ex Gregorij Carauitae Bononiensis descriptione, quod Summis Pontificibus ac Principibus,& illustrissimis viris acceptum tradunt comendatur, ac celebratur, quod quidem in eumdem mei usum seruatur, Nec desunt acutissimi rei medicae speculatores, qui oleum Andreae Mathioti, e scorpionibus ab huiusce Carauitae monumentis depromptum esse aiscuerant,quod verum sit, an non, ego non contendam, cum unusqui 'spublicae utilitati studio impulsus D rit, nostraq; intersit, viriq; perennes gratias reserre, qui tale, a Crantum munus nobis reliquerint;Iam vero ad alia externa,quς usu comprobata sunt transeamus; qum; familiariter nobis inseruire, contagij suspitione externe consueuerunt; quemadmodum, Poma, ac alia odorata, quae quotidie a Medicis usitantur;
Vtilissimum igitur erit instat criptum pomum. R. Laudant op - timi,& purissimi ocij. s. Stiracis calamitς 3 ij. Gariophilorum, Ligni Aloes, Cinamomi, Calami aromatici Ia. 3. i. s. rosarum rubearum, iantalorum florum nenuphan corticum citri Ia. 3. i. fiant ex his omnibus puluere ex arte conficiantur, cum modica quantitate aquae, florum Mirthi, aut Melissae, addendo Moschi Orientalis, Ambrae grisae scr. i. Muci laginis, Draganti 9. s. conficiatur mixtura,& malaxetur cum praedicto Mosco,& Ambra,
ac si libuerit aliquid olei de spica odorata, vel olei exbcn albo adere praedictae pastae dum exiccatur,erit optimu compositum,
75쪽
odoratu ni de per hiemis constitutione magis inseruire pintuerit, quam in aliis temporibus. Esto a me vel se aeris constituti e vcip antur somna cordia
I ius. hoc est Asarum,violarum, naranti uni, sorum bu glossae, fiorum nentiphar Ia. 3. i. stinum miricti,fandaloriam rub. &c, trinorum, ligni aloes, corticum citri Ia. 3. i. cinamomi, gari philorum. GOZimi. Ia. 3. s. laudanioci l. s. moschi orientalis,&ambrae grisae Ia. gr.X. pulueri ratis seorsum omnibus componantur poma ex arte cium mucilagine Draganti νt supra; Sunt aliqui qui ferunt spongi*m ac 'to acerrimo imbutam, canna a genteaq.: .et simplici arundine obruta ; aduntq; aceto aquam rosaceam, aut miri hi,vel aquam ex floribus naratiorum, quam vocant Nampham, atq; in hunc modum ab externo aere corrupto, tum flatibus putridis aegrotantium, se optimὶ tuentur. Alij ferunt lapidem Bezahar in ore. Nonnulli frequenter co licem citri,vel limonu mandentes, mirifice ab ijs externis co ruptibilibus immunes seruantur Dei Misericordis Nutu; qui sua benignitate,& nos custodire quatenus opus fuerit dignetur
cum de regimine, ac praeseruatione a pestilentibus, ac malignis febribus, iam satis a nobis dictum sit.
76쪽
De Febribus Pestilentibus, & Malignis
Tractatus SecundUS. De Dignotione Febr. Psiunt. Op. t. '
UAE hactenus depraeseruatione febrium pecstilentium,ac malignarum a nobis tradita sun t licet praeseruatiuae,& curativae intentioni insei uire apta sint,cademq; Anthidota in praeseruix tione, ac curatione haru affectionum fere sena- per idem mei munus praestare possint, ut liquet ex Galeno dediss. feb. lib. i. cap. q. necnon Xi. Meth. cap. 2. Nihilominus tamen,cum mature facto opus sit, altiorem indaginemq; res ipsa requirat,ad Curativam me accing', circa qua indies magis,dessidia,necnon rixae inter Medicos oriuntur,qui de venae sectione acriter contendunt, & adhuc ancipites non paucos,haec ardua questio redidit. Quaquidem in re lubentis si me Apolinis oraculum consulerem,ne si ingenue quid sentia in tantorum virorum caterua, qui doctissime de hac re scripse- rutilem erarius,ac odiosus existimer, Verum cum bonis potius, quam multis placere studeam, quid in re propria edoctus egerim; queq; mihi usu frequenti in curando id febrium genus, contigerint, fatebor ςquidem, atq; ambigua illa,quae nonnuulorum Medicorum intellectum obtenebrare, & illos ancipites redere videntur, doctissimorum virorum auctoritatibus exornatus, omni ossitio, ac pietate,ab eorum mente pro viribus eκ- cutere enitar. Coreptus ego demum hoc febrium genere i 187.
de mense Iunij,quibus in maximo vitae discrimine, & in deplo
77쪽
' riactatus secundus . ς rita salute,adiutus fuerim, & a faucibus orci, praeter spem omnium ereptos paulo insta oportune occasionem nactus, recem
Agendum vero . Perstrutemur, inditia pestilentis, sed malonnae labris. Ad alia deinceps seriatim deueniemus. Dign Icuntur itaque primo pestilentes febres a substantialiter inlis rentibus, luti a calore exteriori, qui mitis fere semper, nobis tangentibus aparet: licet febricitantes intus urantur, ut liquido patet ex Gal. 6. de morb. viii. Vnde Medici saepe delusi ab
diuiuscemodi febribus recessierunt; non .n. harum sebrium c dor mordax,dc exurens exterius;quemadmodum in putridis febribus aparet,concentratur .m in corde,acob putredinis excellentiam,& veneficam qualitatem, Natura perterrita a conculcatis vaporibus infestatur, ac fere destruitur. unde vehemens angustia coniturbatio,necnon incendium percipitur circa corrAt ubi Biliosa materia, vel sanguinea in corpore iuuenili, cal, do ςstuante aere. pestilentici accendatur, vehementis calidit, tis,exterius,tum interius tunc temporis inditia manifeste praetseferrent. Secundo loco notantur signa a qualitate mutata, praesertim ex facie,serma,quae quantum a naturali colore,& peculiari forma distet, temporis momento breui dignoscitur, color siquide citrinus,plumbeus,ater,vel albicans cernitur pro varietate corruptae materiae,quam inuasit infestissimum aeris cotagium, aut aliqua alia occulta causa vitiata, aegrotantis aspectus terribilis
est,distorquens quandoq; oculos huc,& illuc pro nimia capitis grauedine: hijs addamus linguae nigredinem,siccitatem, asperitatem,& sitim clamosam,haec facili md excitantur a fuliginosis,&prauis,siccis vaporibus communicatis ori stomaci lingus ac eius palato ι haec omnia si quis redih perpenderit facillim δquemcumq; humorem peccantem, putrida,ac maligna lue imfectum dignoscere poterit. Tertio loco ab exeuntibus mutatis in hunc modum distimguitur; Excrementa .n. stetida, nidorosaq; aparentvrinae subiugales,leuentes in superficie; Sunt etiam, ut plurimum aquin
78쪽
sae,ut placuit Avicennae, aliquando sub russae; necnon naturales in colore, substantia. & contentis, at omnium est haec pessima arguens ingentem malignitatem, atq; innati caloris imporcistiam . unde Avicennx, quotii urinae in pestilentibus huiust modi generis a parenti: hii tendunt ad mortem.&ubici trinae sub albide, aut rub eae urinae in casu nostro reperiantur, humoris pqccantis, dominium utiq: ostendunt verum quoniam sebres
restitcntes, adco fallices sunt. ut ab hijsquam plurimi Medici, alioqui disertissimi si pen Umbro perplerii remanserint, Ideo ronita de.vrinis fici lydonMant, scd cum urinis. alia militia
lidiora requirant , cum urina fallax sit num lius, atq; muluC cus sunt igitur omnia diligenter consideranda, atque xamtinanda, praesertim cum, di in putridis febribus,ut plurimum,pciastilentium schrium inditia manisesth nobis a pareant . d EPhilosopho teste, non probat hoc esse; quod ab hoc contingit abesse ad alia itaque certiora indicia deinceps transeamus a Plurima in.&varia symptbmata fuit in ii uiuscemodi febribus. de prout fert aeris constitutio humorem corrupicta atq; ingens malignitas, & alia; insistantur pol ssimum ab initio, qui hac pestilenti febre corripiunturirequenti vomitu, fastidioq; circa
praecordia,& naulom; venenata . n.& corrupta illi a materia,qus cordis sinus occupauit, os stomaci admodum sensibile frequenter icitat ob eius vicinitatem,unde vomitus Biliosi,ut plurimi Necnon melancolici, & nidorosi, aliquando vero nihil pςnitus .euomunt, licet maxime nitentur ι & si cibus eis offeratur illum respuunt,& euomere'pe coguntur,ob apetentiam prostro tamo stoma ci fastidium. - Horum sudores foetidi,&quandoq; frigidi anhelitus disicii Ita squil, di foetidus percipitur, & magnus ob ingentem aestum
. Adsunt insuper vigiliae, inquietitudines, capitis dolor, rursus corporis torpor, & aliquando ad somnum propensio: Pulsus in
hac febre paruus,& velox: Oriuntur demum maculae circa cutim, quae vulgo peticulae appellantur, a nonnullis pcstichia si ei exantemata, quae cum apparean t mox occultantur, quam Pli rimi b
79쪽
Tractatus Secun . . ' Crri misi; fatui . hoc esse optimum in ditium salutis indistincth, &cri sim bonam, seu morbi solutibnem fieri per huiuscemodi materiam existimant, nulla habita ratione ad ea, quae tradita sunt ab Hipp. a. Aph. srct. 13. ubi inquit, stomnis crisis plus saluti; quam morbo attinet; nisi morbus sit pestilentialis, consueuerutetiam oriri ulcera in ore,& alcolae, Atque ut breuiter huic parti satisfaciam: Notae certissim huiusce febris sunt Bubones, Antraces, Glandulae, & alia huiuscemodi farinae, quae post aures,sub alis,& circa inguina a parent,prout cerebrum, cor,& iecur assicitur, ac vi summatim dicam, cum videris aegrotantem in primis dic bus, satis virtutibus destitutumi, concurrentibus aliquibus alijs cx enarratis, opus non erit ut de febre pestilenti ulterius ambigas; Animaduertas tamen aliquoties , Pestiletes huiusce febres adeo mites esse,quae nec pussu, nec urinis, neque aliquo manifesto indi tio dignoscuntur a medico,neq; ab arSrotante percipiuntur, cum pulsus, de urina insensibiliter fere alterentur,quae a naturalibM fere nodistantscete ter tamen ςgrintantem enecant. QVare cautius agendum erit, haec omniaq; bene compilata exbacte a Medicis perpendantur, ne temere harum febrium curationcm agrediantur.
HIs ita praemissis scire licet et omnis febris pestilens est perni
tiosa,& lethalis, quamuis in ea crisis accidat; omnis .ia. crisis, quae in pestilentibus constitutionibus fit, est mala, & ad mortem tendens, ut placuit Hipp. 2. Aphon Aph. ι 3. Quant' scutora sunt symptomata,co perniciosior est febris, & lethalis.& eo magis,si putredo humores non occupauerit, de calor externus mitis, necnon urina ad naturalem statum se tendat pulsusq; mod crati, & a naturalibus parum disserentes, quo in casu aegri non febricitare se existimant, atq; in eodem statu perpetuo in nent, Quare cordis substanti , ct corpus a febre correptum,& fi brem pestilentem hecticam, seu confirmatam esse, perspicuu est: & exinde neminem ab hoc Abris genere euadere posse assirmauit
80쪽
ό De pestilenti ae malignis febrib.
affirmauit Cal. 3. de praesag. expuis cap. 3. Quibus insuper in febribus pestilentibus tumores ad nigredinem tendunt, & ad
- colorem fuscum, de salute aegrotantium parum fidendum est, non minus etiam maculae, seu peticulae , vel exanthemata hut scemodi colorem proferentia lethalia,& perniciosa censentur; . haec .n. ingentem malignitatem, & innati caloris extinctionem manifestὰ arguunt,qui autem non adeo obscura,sed colorem rubeum, & floridum habent, non modicam salutis spem nobis, utique praebent: Vnum autem praecipue attendedum est v, ubi virtus valida, & constans sit, non obstantibus aliquibus prauis indilijs, aegrotantem ad salutis portum perducendum esse sp randum est, Si vero cum virtutis prostratione aegrotans reperiatur, iam deploratus est,& praecipue si praua indicia huc morabum concom itentur,& haec de Prognostico modo sussiciat. Ad curationem deinceps huius diri morbi aceleremus.
De curatione . cap. III CVm in uniuersum tria sint, quae a Medico considerari de
bent pro curatione pestilentis febris,ac eius accidentium; atque haec tria victus ratione, Chirugia, & Pharmacia perficiantur. Devictus ratione primo , deinceps de atij, seriatim
Ab Aere itaque initium sumentes, eius praecipvh summa r tio habenda est, nam cum euentationis gratia hic frequenter ad cor per inspirationem deferratur, si bene retificatus, recteq;
emendatus extiterit, morbificae causae erit,summa medela,Quaere Aer disponendus, prout morbi essentia,anni tempus, artas, &temperamentu, ac alia exigerint; neque .n. in calida aeris constitutione, artate iuuenili, & temperamento calido, calidis ait rantibus,quemadmodum in temperamentis horum contrarijs, aer alterandus, calida . n. frigidis,& frigida calidis emendare . Temperataq; in neutro horum temperamento adhibere opus est, haec omnia secundum rationem eorum ditieriam, debent
aeris non solum,sed,& aliarum sex rerum non naturalium regia mine