장음표시 사용
51쪽
Tractatus Primis. I& forsitan in eamdem et nouissimam calatnliatem Jncidisse cognouimus: Quemadmodum confirmatum fuit ab Aueroe 6. colliget. necnon ab Avicenna, Haliab. ac aliis quampluribus auctoribus grauissimis: hi namq; uno ore asseuerant coitum
immoderatum corpus exiccare, senium accelerare,calorem innatum resoluere, ac vitam demum e medio tollere. Quare vi-
tandus summopere coitus est,dum a pestilentia tueri, nosmetipsos laboramus, cum totius corporis robur, a coitu ob nimiam spirituum resolutioncm maxime prosternatur; quamobrem venercam voluptatem sicquentes, a pestilent ijs tunc temporis facilius corripiuntur,quam celibes, & ab omni venere abstinen test Si vero adolescens bene carnosus, ac robustus fuerit,& ve heri indulgere consuevcrit, hic sane a coitu non est omnino arcendus; retento .n. semine a pestilentia, ac alijs propemoduin numerabilibus morbis promptius quippe inuaderetur,vcluti comprobari potest Galcni testimonio o. de locis asscet. c. s. Neque id solum de viris nobis, ibi persuasum essevoluit Galenus vertim, & de mulieribus ipsis praesertim viduis, hae namq;
non solum ex mensium retentione, veru etiam ex seminis abundantia prςfocationi, mortiit; saepenumero occurrunt;nam cum virorum concubitu gauderent, & probe purgarentur, ac parerent, his omnibus priuantur, dc morbosae essiciuntur; Plura ibi Galenus recenset, ex quibus longe maiorem noxam a retento
semine euenire,quam ex suprassis mensibus proculdubio collugitur : Modum autem libidinis, quem de Diogene Cinico recitat ibi Galenus ab omnibus semper detestandum iudicaui, nam, & si virum, quo ad continentiam constantissimum fuisse credat; atq; non ob voluptatem, sed potius,ut noxam euitaret, qua retento semine euenire solet, manu pudendis admota semen proiecisse, turph tamen est, & a Christicolarum instituto penitus alienum: Caveat igitur quisq; probus vir ab huiusmodi venere, ac si iuuenis,& floridus fuerit, atq; a libidine, ct ca natibus desiderin frequenter irritetur : iungatur eum formosa puella,etiam inuitis parentibus, ne aliquid deterius illi contingat, melius . n. est nubere, quam uri; attestante hoc Paulo clectionis vase . G De
52쪽
Gm de rebus non naturalibus, abundh satis a nobis hi cusq; dictum sit, ne quid intactum in hac parte remaneat: Reliquum est ut de Inanitione, & Repletione, aliquid breuiter proferramus: Omnis itaq; cibi, & potus immoderata repletio
accurate vitanda est, neq; ea solum, quae ex rebus corruptibilibus ingenita nobis obesse creditur, verum etiam, & illa quae ex cibis ,&potibus saluberrimis comparatur: Quomodocumq; igitur haec contingat accurath fugienda est, virtutem . n. Opprimit, naturamq; ad omnes obeundas actiones imbecilliore reddit,& exinde crudi, ac vitiosissici comparantur, omnem Aeris nos ambientis iniuriam facillim E suscipientes.Neq; etiam Inediam tunc temporis adhibere tutum est; haec .n. vires proste nit,& pestilentiam,auctore Rale facillime inducit: Tantu itaq; cibi,& potus exhibendum erit, quantum vires exigerint,aut eκ ambobus his seruari poterint;atq; in hunc modum repletio omnis superuacanea, & inanitio summopere aufugienda erit, &ubi Aluus cogruo tempore a naturalibus fecibus,& excreme tis se non exonerauerit, molibus, Clysteriis, Glandibus, aut Balanis erit natura adiuuanda. Et haec sussiciant pro absoluti
ne omnium rerum sex nonnaturalium.
De Flebotomia, in alsis si mrgicis necessit iis. 6q.XXVIL
HActenus rerum sex nonnaturalium regimen satis di fuse a nobis traditum fuit, cuius quidem obseruatione a pestilentibus febribus ab G aliorum instrumentorum adminiculis, uilibet facile sibi praecauere potuisset: Verum cum minim Eeri possit, ut omnes in rccta victus ratione persistant, multa, errata frequenter in ratione victus nobis contingant: ad alia
necessaria erit sermo noster dirigedus. Ne itaq; in diras febres prolabamur; quae aeris contagio, & humoribus ad suscipiendueius malitiam aptis comparatur, ad utramq; causam aduertendum erit, quare aeris iniuriam Bezoarticis, Humores vero Fl botomia,
53쪽
botomia . vel Pharmacia, profligare laborabimus, his namque
instrumentis, a quibuscumq; pestilentibus,ac malignis febrib. Dei Misericordis, auxilio, tuto praeseruari positamus. Cautum
itaquh erit,ibi sanguis exuperauerit, ab eius euacuatione auspicari, si modo aliquid obstare non videbitur, quare nulla interposita mora,venam bracchi j dextri,quam internam vocant, praemisso lenienti Clysteri, audacter secabimus, tantumque languinis adimere fas erit, quantum eius copia, & flebotomati vires exigerint; ac si puer,senex, vel mulier utero gerens sit, sanguine extrahere non licebit,nis forte primis mensibus foetus huic connexus fuerit, & sanguinis copia abundauerit; Si vero aetas vires, aeris constitutio,de tempus id minim P permiserint, scarificationes ad crura,vel hyrudines ad hemoroydas, aut per uniuersem corpus cucurbitulas cum scarificatione adhibere expedierit,incisiones. n. quae circa spatulas fiunt, praemissis cucurbitulis,venae communis sectioni,circa Ancas vero,&Nathes, Basilicae Venae, vicariae efficiuntur, quemadmodu voluit Princepsian. prima 4.can. cap.de flebotomia 3 Non minus etiam scarificationes nobis conducere rationabiliter fuit Obseruatum, prinscrtim quς ad inferiores partes, hoc est ad crura fieri solent,hac.D. ratione totu corpus,mirifice,& absq; noxa euacuatur,& peccantis materiae copia a nobilioribus partibus, ad ignobiliora loca distrahitur; licet Itali vulnerarij, ac Balbi toniores parum in hoc genere euacuationis sese exercuerint, quo quidem officio frequentius, ac praestantius fungiatur Hispani , quam Itali ipsi; eximium est hoc remedium profecto,& a viris celeberimis sum
Neque etiam illud praetermittend si est , D de se tone ad scrotum apposito,nsinulli attestati sunt: hoc .n. praesidio annis proximh decursis, non absti; artis laude, quam plurimi non vulgares Medici usi sunt; perforabant siquidem scrotum in decliuicuri parte corpore a superuacaneis humoribus prissis mundato, Setonemq; ex serico apponi,& illum quotidie hinc inde dimoueri & a sorditie mundificari iubebant, quaquidem ex re, qui perforati extiterunt ab omni pestilentia exempti fuere; id ge-G a nus
54쪽
nus praeseruatiui non possum ego nisi summopere commendare, hac. n. via sons innati caloris, non solum mundificatur,veruti partes subiectae,necnon,& totum corpus tutum ab omni contagio redditur; quemadmodum doctus quisq; ex Anatome id facile percipere potest; atque id magis innotescit nobis ex his, qui peste corripiuntur, dum circa inguina Bubones apparent . querit namq; Natura per loca conferentia se exonerare, QUO igitur Natura maxime vergit, eo ducere,per loca conferentia, i quemadmodum placuit Hippocrate sect. r. Aphor. Arh0ria r. non desunt alij,qui candenti nodulo aureo vel serreo, cauteria bracchijs, femoribus, aut cruribus inferri procurant, corpore ut dictum est prius euacuato, eaq; praecipue ab Alemanis obseruari vidimus, verum in his ita se ipsum Medicus agat, ut regioni,& consuetudini aliquid condonet, & haecdς flebotomi , ac alijs instrumentis chyrurgicis in pestilenti constitutiode pristandis, breuiter sussiciant.
ABBluta parte, quae circa chyrurgiam versabatur ad regia men Medicinale accedo, nam cum sangitis, vel aliquis aliuS humor, cum eo exuperans, perpetuo euacuari non possit per venae sectione, ob eius cacochymia,virium imbecillitatem aut quidpiam aliud, ad Pharmatiam deuenire opportunu erit: Verum antequam ad particularia descendamus,haec erunt prς
Omne laboriosum Medicamentum, cane peius,&angue,Vi-.tandum est, si .n peccantem aliquem sucum educere hoc Medicamenti genere tentaveris, per saepe humorem consentancia, materia vitiata relicta vi medicamenti illius euacuabis,&hac ratione pestilentiae pabulum paratur,&animal ad interitum sepe deducitur: Neque etiam, qui bono utuntur r imine, sunt aliqua ratione euacuandi; nullatenus . n. unquam a Pharma tia adiuti fuere veluti sancitu fuit ab Hipp. a. pari. Aphor. Aphor. 36.& 37. necnon a Mesue lib. I. suorum canon. Cautius itaque
55쪽
Trasatus Pr m. ' agendum erit:& ubi ad summum bonitatis hi attigerint, soluendi,suadente hoc Hipp. prima pari. Aphor. Aphor. 3. sed
diuersa ratione,&cum praemeditatione. Pharmaca, quae in casu nostro magis competere videntur breuiter hic subiungere non grauabor, exquisitam. n. ex illis doctrinam tradere minime necessarium fore existimavi, quandoquidem: ex his quae pho ista a nobis fuere ,quisque in arte
medica versatus, Medicamenta viiliora omni suspitsone carentia deligere potest, ecpioriam Humoo habentur Tamarindi. Cassia fistula, Rha barbarum Manna, Raponticum, Mirabolani, Citrini, Serrum lactis, Serapium, & violaceum lolutivum, Diacatholicon, Di amanna, Electuarium lenitiuum, Dialeb sten Diaprunis lenitivus Trinra P rsica, Electuarium ros accubsesue: ac id genus alia benedicta appellantur, di humo res peccantes absq; nosa bioto corpore educunt: His sanE medicamentis biliosi suci, modius, quam alij humores evacuantur, ac secernuntur: Pituitiosis vero magis competcre videntur, Rodomet selutiuum i foliorum, ac soliculorum senae orientalis infusio ex arte concinata: Rabarbarum, pastilli ex agarico,tum ex violis: Diaphenicum: Electuarium lenitivum: Elei tuarium de Plilio; Diacitonium, acalia quam plurima, quae referre non opus est : Non minus etiam conducere videntur Melancolicis.& Atrabiliarijs, Serapium ex polipodio,tum eius Electuarium, Syruppus ex Epitimo, Diastanae lenitiuum, Diaca th'licu Electuarium lenitivum, Ele artum es Psilio, serrum laetis ex descriptione Melae, Epitimus, Sena, Polipodium, Mirabolanio Bebuli.Emblici,& Belerici, haec omnia ita demum nobis satis incere videntur , ut nulla alia Medicamenta iiijs praestantiora excogitari pos in t ad depurgandum sucorum redundantiam. qui .n. copiosius purgare medicamentis laboriosis tentaverunt ex calefacto sanguine, &visceribus, in grauiora pericvl i saphi praeseruanda corpora deduxerunt: coercentur si quidem ob mallam intemperiem ab ipsis medicamentis inflictam, frequentius inspirare,& sic maiorem aeris ambiciatis, S corrupti copiam ad
ipsum cor attrahere: Quare, ut paulo ante dictum fuit, Med,
56쪽
camenta huiusce farinae summopere vitanda simi: Neq; etIam hic subiicenda videtur mirabilis inuentio Pillularu Ruis, quarum ope, nedum corpora nostra a colluvie munda redduntur; verum etiam ab omni putredine intacta seruantur, cuius rei fi- dc in faciunt ea, quae tradita sunt ab Auerroe G. collig. & ab Avicen. prima 4. canon. de praeseruatione a Pestilentia,ubi ex.
praesthmandauit sumendas eise huiuscemodi Pillulas singulo die ad quantitatem unius. 3. Idem 'um; confirmatum fuit a Rasi . ad Almansorem c. de Pestituti δε eius cautelaiat si quisrse speculabitur, ea quae ingrediuntur compositionem harupillularum, mirabiles eoru facultates utique ad inueniet,quc madmodum alti status fuit Mes. de consolatione Medicinarnni: Tantopereq; ab ipsis auctoribus hae pillulae comm cndantur;vt omnibus alijs medicamentis excellcre proculdubio videantur, in quam quidem sententia omnes f ta Medicinae auctores, qui de Pestilentia egerunt, deueniunt: fatentum; huiusce medicamenti usu, homines a pestilentia scin per illesos, ct curatos extitisse, attestante quoque hoc auctore ipso Rufio ijs verbis. Neminem unquam vidi bibentem hanc medicinam,qui noliberaretur,& praeseruaretur a Pestilentia, & nunquam fuit inuenta Medicina sibi par. Cuius descriptio mox sequitur. Desumuntur Aloes sucotrini 3. ij. Myrrhae elediar. Croci Ia.
a. i. formetur Magdaleon ex arte, cum serapio, ex accido citri, vel derutha capraria, aut de granatis a cetosis, seu vino optimo
odorato, si magis placuerit. Capiantur singulo die 3. ij. vel tres ex dictis pibulisaei uno stomaco ebibendo haustum vini temperati,aut nonnihil aquae acetosar,vel aquae scor Zonerar,modo ea
haberi possit;pr cipueq; si tempus aestiuum,& temperamentum calidum fuerit . longe melius etiam nobile hoc praeseruatiuum eriti, si Aloes,& Mirrha,seorsum aqua rosa cea,vel ea,quae ex destillatione acetosae fi L prius loca fuerit,calida constitutione a ris, praesertim h annuente, hac. n. lotione separantur ab hisce medicamentis partes Igneae, de calida omnis eoru inteperies, qsan uini, aut alicui principaliori membro forsitan obesse potuisset, haec via deponitur: Quicquid velint alij, qui omnia in puris
57쪽
huris naturalibus relinquenda esse voluerunt sive adaperire Hemomydas, aut messes Aloes facultatem pertimescamus ut qui harum venarum orificia facillim h recludat, intestiunorum tormina excitari ab eo posse dubitabimus, nonnihil masticis, aut gummi Arabici huic erit addendum. Corrigitur .n. in hunc modum eius malitia ex sententia Avicennae a. can. s. Quare his quoque ita suspectis, citra controuersiam proposita medicamentum propinare non verebimur: Non minoris eff-caciae est, haec alia Pillularum compositio a viris doctissimis, &in arte medica diu versatis, nunquam satis laudata, quae reci- pit Myrrhae electς 3. s. Croci 3. i. Aloessu trini 3. iij. s. fragmentorum cordial. praeparatorum Boii orientalis, Terrae sigil-dat', Tormentillae Diptami, sa. 3. iij. conficiatur. Magdaleon, cum suco verbenae: Proderit ut dictum est; Ac si validiorem compositionem, & non minori laude dignam, quis cupiat, si mantur Aiqes sucotrini 3. iiij Mirrhae electar 3. i. s. Croci 3. s.follorum senae orientalis, Rabarbari electi, agarici optimi. Ia. 3: iiij. corticum citri, sandalorum citrin. Zedoariae,salis gemmi Tormentillar, Mumiae Ia. 3. i. ex his omnibus fiat subtilissimus puluis,& conficiantur pillulae cum Serapio,ex accido citri. Mirabiles sunt huiuscemodi Pillulae,& aliae paulo ante a nobis descriptae; non minori virtute tamen praeditae sunt Pillulae a Gua inerio in cap.de Pestilen. traditae, tantopere .n. ab ipso Auctore commendantur, ut omnibus celebrari mereantur; tum
quia ut ipse dicit, instrumenta omnium sensuum, a superuac ii eis humoribus omnino mundificant, principaliaq; membra confortant, tum etiam,quia omne venenum pestilentiale, a tota substantia expellunt; huiusce descriptionem compositionis, pcte ab ipso Guainerio cap. ut supra memorato: Harumq; Pillularum omnium usus tibi inseruiat,prout dictum fuit in priori tradictione Pillularum Rufi , Ac si Puero, vel utero gerenti ea minus competere videbuntur, Mannae Calabrensi, vel Serapio rosaceo solutivo, aut cuipiam alio lenienti Pharmaco vicaria
impendatur Operar opportunum etiam erit,quandoque tab
las manus Christi, tum Rabarbari puluere, seu panis martiati
58쪽
orbes,eum praedicto puluere compostere velit magis placuerit
erit hic puluis conficiendus cum Diaboraginato, aut conserua
rosarum, addita portione Serapij ex accido Citri: Hac enim cautela,& Pueri,& Mulieres grauidae, quemadmodum, & o nes delitis,qui ad oblat Pharmacabaegre se habent, allicium . tur,atque hisce compositionibus suin opere iuuantur: Sed ne diutius vqgari vidς mur in tradendis huiuscemodi medic mentis, quibus nostrum corpus a superuacaneis humoribus vindicatur, ac perspirabile redditur: Cumq; in hac parte G deno a nobis satisfabum sit, qui & illud desiderare videtur primo de diff. febr cap. 4. ad Alespharma in eri sermo nostenil rigendus, pruro. Oppia hN. b oening s praestin .uamur; verum etiam ab illi i m infecit , necsaona quocuni palio veneno laetifero curamur, & praemunimur; cuius' uident rei fidem praesertim faciunt ea quae de Mithridate Rege tradb.ta sunt,a quo mirabilis illi Mithridati Antii dotus nomen sunt psys Hic .n. a Pompeio vi , & a Pharnace fili' is ture obsolus, cu si ustra itcrato venenum suinpssset, quod Mithridat, ca illa comp0sitione multis antediςbus aduersus venena se ili sum firmauerat re infecta immissum percussorem Gallum, cito
auctoritate vultus perterritum reuocauit,& ih csdem suam manum trepidantis adiuuix, ita deipum quod veneni haustu adipisci non potuit Mithridates,ob miram illius Anthidoti dispωsitionem,qua crat confirmatus,trucidantis Militis ferro, id consequutus est. Sed nihil nunc moror huiusce Anthidoti inge tem virtutem scriptis committere,cum abunde satis a Galeno, ac aliis praeclarissimis auctoribus,de hac mirifica compositione di stum sit: Quare ad alia geueniamus ; initium capientes a lapide Beetaar,uti praestantiori,& qui coeteris omnibus Bezaartia' cis excellere videtur. il
De Lapide Beet abar o cap. XXIX.LApidis Maahar facultas,& virtus, adeo eximia, incomparabilisq; censetur aduersus malignay febres, ct pestilen
59쪽
ect i cnon quamplurima alia morboru genera, ut venena ipsa quantumcunq; lethalia ab epoto, praecipuo illo Alexipharmaco, edomari ,& profligari omnibus iam compertum iit; huius quippe dotes colliguntur sparsim ab antiquis tum recentior,hus auctoribus nempe Latinis,&Arabibus:hi siquidem de hoc mirabili Alexi pharmaco pulcherima, notatuq; digna scriptis tradiderunt, inter quos fuit Auen Zoar gloriosus, Rabi Moysi.
Hallabas, Avicenna, Rasis, Serapio, Aueroes, necnon Andreas Lacuna, Valessus de Tarania, Amatus Lusitanus,& Pctrus de
Abano, quos quidem auctores quis'; videre poterit,ubi otium
ei vacaverit: Q si recenter de lapide BeZahar scripserunt,uci ii Nicolaus Monardes Hispanus, necnon Amatus Lusitanus, attestantuA eum generari in inuolucris intes morum, cuiusdanni mali quod Capra montuosa, seu potius Cervicapra appellatur; Ceruo quippe,&Caprae admodum simile, ut qui magnitudinem I, pro feritatem horum animalium obtineat: degitq;
in finiti resis Chinarum partibus, armis, insidiisq: ac laboribus tib In illi ipsis litterficitur. qvi ob maximum lucrum a Iapide ipso Bezahar captandum seu iunt in illa animalia; verum tanta sunt ferocitate praedita , & venatores quandoq; ab ipsis interimantur: Huius lapidis m Ignitudo, ut plurimum instar paruae pilae, aut castaneae est, referens sermam saepenumero aedini Rhenis, nec forma solum, hos Begaliarticos lapides, & magnitudiane, sed,& colore,& ipsa substantia,quam maxime inter se distare cognouimus, verus BeZahar,& genuinus est ceruic us,& spledidus,& nullo pacto factitius vergitq; ad colorem M . langenae maturae, aut corticis castaneae quam plurimis splendentibus auratis,&contiguis laminis praeditus in cuius cauitate, latet quedam animula, quae,&ipsa ciboque est splendidissima, & aurata a nemineq, unquam haec animula fingi potest, si bene ahimaduertatur; Aliquando vero huius lapidis color,est citrinus, neq; minori virtute priori, hunc forsitan esse praeditum credimus; quemadmodum attestantur ea quae tradita sunt,ab Auctoribus paulo ante memoratis. Reperitur etiam & ciuidem frequentius lapis iste quasi colore cinericio infectus, nuncq; Occiden H talam
60쪽
talem Berahar . quamplurimi 'esse autumant, ad disserenuam Orientalis Berahar, de quo prius verba fecimus, Ac licet hic
non sit omnino ,mendus: Multum tamen virtute ab Orie tali Boahar eum distare cognouimus: are ubi opus fuerit auxilium a priori BeZahar potius erit petendum quam ab alio nouissime a nobis tradito; est .n. is longe praestantior coeteris omnibus quemadmodum re ipsa,id saepissim h mihi perspectum fuit, verum benE animaduertant, qui Medicos se esse profitemtur,praxim* exercentes,ne ab his fucatis lapidibus decipiatum vidi. n. ego quandoque talem mixturam,adeo si te excultam, & concinatam, ut ab optimo Bezahar ,& genuinovix diastingueretur, quemadmodum fuerunt duo lapides illi sophist. cati,quos Vespasianus Gonraga Dux Sablonetae, & tunc tomporis,colendissimus Dominus meus detulerat ab Aula Cςsaris a qua quidem mixtura,quamplures non ignari Medici forsi decepti fuissentitust recte omnia perpediscntac oculivvi a iusipatentibus excultam mirabili quodam artificiinmixturam intruiti fuissent. state etiam masn animus, ct prudentissimus hic Princeps, qui omnium incredibili admiratione utriusque Philosophiae, Medicinae, & legum studus aedisciplina tantopere lalgebar, & ipse quoque deceptus,ra hac mixtura fuisset, ubi periculum de illa diligentissime fieri non eurasset; Quare eum mihi cortis notis lassus Bezahar perisci iis esset,& Principi e rorem manifestὸ ostendissem , non parum beneuolentiae mihi
csiparaui,saepe .n. antea me ipsum exercueram,quo dignoscerε genuinum, & verum Berahar, ut si mihi eontigisset apud viros Elustres de eo verba facere, ignarus omnino non viderer, assi
quutus equidem ni quod optabam ex quamplurimis nactis occasionibus, Deo optimo Maximo x immortales gratias ago, iusitanisq; me plurimum debere fateor, eximio praesertim A uum, & Medicinae Doctori, Damiano Dias, in almo Pisarum Gymnasio practicam ordinariam publice profitenti,hic .n. p aestantissimus vir dum febre maligna , & pestilenti grauissime I borarem,ab omnibusq;iam deploratus essem, unico illo praesi dis, ingenitomnium Mauratiotis, mea laucibus Orci eripuit 3387-