장음표시 사용
111쪽
112쪽
B eo dex Berolinensis Lat. sol. 269. V eo dex Vercellensis n. 122. W codex Vindobonensis n. 2160. a b ubi adduntur ad codicum si gla in locis ab ipso librario correctis, distinguunt scripturam priorem et posteriorem ita ut, qUae earum non adest iu apparatu, cum teX tu consentiat. λ 3 ubi adduntur ad codicum sigia in locis correctis a manu diuePSa, similiter distinguunt Scripturam librarii et emendatoris. J uncis quadratis quae comprehenduntur, absu ut perperam a libris scriptis. γ uucis angulatis quae comprehenduntur, adsunt perperam in libris scriptis.
113쪽
Libelli quem edimus Collationis, ut appellari solet, legum
Mosaicarum et Romanarum praeter ipsum testes antiqui nulli ad nos peruenerunt; nam quod Blum ius ad edicti Theodericiani c. 59 adnotauit fortasse id proficisci ex huius libri c. 4,
1, qui utrumque locum contulerit, reiciat necesse est. codices autem qui Collationem habeant extant tres; quattuor aliorum ab illis diuersorum uel certe qui possint diuersi fuisse, aliqua notitia superest. sunt autem hi: 1. Liber hodie Berotinensis Lat. Di. n. 269 scriptus 8aec. IX eiusque parte priore magis quam posteriore constat membranis formae quaternariae numero CCII, quarum tamen L200' 202 habentes passionem S. Gorgonis martTris a manu saec. XII uel XIII exaratae sunt, quaternio hodie f. 183 - 190, continens Iustiniani Institutionum partem extremam Dige Storumque principium u. horum ed. meae praef. p. XXXXIIIIJ, a glutinatore demum adsutus. hoc dempto quaterniones litteris alphabeti signati sunt exceptis primis duobus, quibus soli indices continentur, cum a medio tertio f. 20 textus incipiat. dapitum collationis index legitur L 17 19, ipsa L 150 - 182'.
191; ex tribus librariis, qui coniuncta opera uolumen Scripserunt,iε a quo Collationem habemus item exarauit praeterea magn3m partem reliquorum additamentorum ad Iulianum, de quibus infra dicetur. margines subinde madore exesi sunt et corrupti. ip8e librarius quaedam emendauit; correctorem, niSi qu0dβaec. XVI quaedam adscripta sunt fortasse a Ρithoeo, liber B0n 88t expertus. - Εum librum Charondas suide insta) ait esse bibliothecae Dionysianae', quae non potest eSSU nisi m0na Sterit S. Denis prope Parisios; contra Petrus Pithoeus sum scribit in suam se eum intulisse 'ex antiquissima Sequanorum aut Mandubiorum bibliotheca, in qua per annos seci0ginta' uoluit opinor octingentos) et amplius latuerat', quamnam intellegat nescio, nec fortasse uoluit intellegi. utut est, d. a. 1570 λ uenit ad Pithoeum illum, apud quem heredesque
' In epistulis Culaeti ad Pithoeum seruatis in eod. Paris. DupΠΥΤρ0 excerpta inde a Savignro sumpta edidit Blumius praef. p. VI,
114쪽
eius marchiones de RoSi y per Saecula adseruatus est. dρinde a. 183 7 cum bibliotheca R08nyana publice ueniret, Berotinum migrauit. ratione cum dubitari nequeat hoc esse ipsum uolumen a Pithosio adhibitum , contrarium qui adseuerant missos faciemus.
in Germaniam adlatus est, Gu Slauus Haenet in praef. ad Iulianum p. IV; nostra causa excus Sit eum a. 1881 Rudolsus Schoeli ipsi que eum cum huius editioni8 pl3guliS denuo contulimus. Librum hunc antequam ederet Pithoeus cum amicis communicauit
Charonda Contio Culacio Scaligero. Ludovicus CnxR0ΝDAS in editionis Digestorum, quae prodiit Antuli piae a. 1575, prae-1atione scripta Lutetiae L. Ian. a. 157 2 ex libro de collatione R iman0rum cum M0ysis legibus' invenl0 in Scripto uolumine bibliothecae Dionysianae' tituli primi c. 1l edidit sumptum
omnino ex uolumine Pithoeano, ut uaria lectio eapropter in apparatum relata luculenter ostendit. - Antonius C0NTsVS quod 3. 1573, eo ipso quo totum c0mmentarium primus edidit Pithoeus. subsecivis lectionibus suis inseruit eius c. 2, 6 nondum. ut ait, typis impressum, id item ex hoc codice constat sumptum esse*. - CVIALIVS quaedam ex hoc libro euolauit seruata in bibliotheca Bernensi sit. Blume praes. p. XIX). - Αp0graphum eius fecit SCALIGER cod. Lugdun. Scal. 61s. 105 123; cs. catal0gus bibl. Lugdun0-Batauae ed. 17 16 p. 342 , adhuc utile, nam cum eo tempore margines integri esse ut, hic illic exemplum archetypi uices facit. adhibuimus et ipsummissum Berotinum. 2. Liber bibliothecae capitularis Vercellensis n. 122 membranaceus foliorum 183 1larinae quadratae, saec. X, a. 18 22 a Blumio repertus eiusdem opera innotuit. primus quaterni 0 cum parte indicis capitulorum interiit substituto alio argumenti
cognouit uolumen mea causa amicus P. F. Girard professor Parisinus)primum ut de re noua huius Iibelli mentio fit die 17. Oet. a. 1570; accepto deinde apographo suse de oo Cuia eius agit d. 1 b. dou. eiusdem uidelicet anni. unde ad Pithoeum uenorit, tu epistulis non indicatur.
λ) Nihilominus dubitauit Haenelius praef. ad Iulianum P. II 3. ) Prima editio subsecivarum dictionum, quae prodiit Lugduui in0u Parisiis) a. 1bbo, id caput non habet; primum editio a. 157 3 Ant. Cuntii
iuris consulti lectionum subsecivarum iuris ciuilis liber primus ab auctore denuis recognitus atque auctus. Aurelianis ex officina Eligit Gibierit ab73 c. IX p. 74 contiuet fragmentum ex integro Pauli libro singulari sub titulo quemadmodum iniuriarum agendum sit' eXcerptum, nobiS', ut ait auctor, ab amicis communi datum nec umquam antea typis editum'. lectiones sunt Berotinensis propriae, ut 19, 16 agat -- 21, 4 mola - 10 numerius nixidius. inspexit has editiones mea causa quem Supra nominaui Girard.
115쪽
alieni. nostra cau83 et Paulus Κriaeger librum relegit et rε- eognouit deinde a me rogatus Christianus Huelsen. adnotationsis ad huius codicis marginem inuentas, editas a Blumio praef. p. XXXIII, recognitas ab H uel8eno. tractata 8 nuper apud fon-
Ιmpr. Iustin. Α. Si quis cum telo ambulauerit hominis negandi causa, sicut his qui hominem occiderit pena
Iudici non est sine accusatore dampnare, quia et d0- minus Iuda8, cum fur eSSet, quia non est accu8atus minime abiecit.
ad 4, 2 quae I J includuntur, euanuisse fere in codice ait
Huelsen): 0mnia ergo, quel aduersus absentes in omni negotio aut loco aguntur faut iudicantur, Omlnino vacuetur, quoniam absentem nullus addicit nec ulla lex dampnat. facile ergo homo hominem flallere potest, nonJ tamen deum, cuius oculis omnia nuda sunt et aperta. unde ait propheta: dominus nouit cogitationes hominum
kp. Clerici, qui in quacumque 8editione arma uolentes Sum pSerint, reperti amisso ordinis sui gradu in monasterio paenitentiae retrudantur.
ad 12, 1: laborJ S cilicet) laus uel auxilio.
ad 14, 1 in textum relata): Interpraetatio. Ρlagiarius est qui hominem liberum rapit et uendit. '08i uerba 16, 2, S item pronepotes, a quibus codex orditur ζηput CXXVIIII, haec in i0xtum inserta: require post cupi- tutum CXXXmρ IIIIo quod est codicis ultimum) cupiturum ' XXX V in archetypo adscripta fuerint neceSSe est ad uni ha 16, 2, 8 si eae duobus - 16, 2, 10 matrem eundem h*buerint item in hoc libro omissa, in archetypo uidelicet adii Rem suppleta, sed in apographum non translata. liber ipse integer desinit 16, 3, 13 in pertineri. 3. Liber bibliothecae Palatinae Vindobonensis n. 2160, antea 8'li8burgensis n. 360, membranaceus soli. 184, Scriptus et ipse η eo. X, a. 1822 a Lancigollio repertus, deinde opera cum Bieneri, qui inedita inde complura publici iuris fecit apud Savignyum
116쪽
tum Blumit innotuit. hic libellus ibi est f. 162 - 184'. nostra causa eum denuo contulit idem Kriaeger, recognouit ad huius editionis plagulas Ludovicus Harim ann. finit ipse integ6e16 8. 2 in posse8Siones 4. Hinc inarum Remon Sem Savignyus Gesch. des r6m. Retati m Mittetulier 2' p. 282i docuit hoc libello usum esse in commentario scripto c. a. 860 Duem Inter siesch. des ostfrenk. Resths I p. 457) de diuortio Lotharii et I elbergae duobus Ioeis primum opp. ed. Sirmond. uol. 1 p. 627): 'Scriptum est in libro Levitici: qui dormierit cum masculo coitu semineo, uter que operatus eSt nefaS, morte moriatur: unde et leges Ro-isanae decernunt in capitulis de Stupratoribu8, quod legens quisque inueniet', deinde magis explicite p. 634: ueniat ille qui in sua libertate est, et legaliter aut quod ei impingitur defendens liberρtur aut illis de quibus reputatur, quoniam non sibium particeps, sed etiam auctor et executor criminis est, concredens legaliter puniatur, et aut in liberatione illius ista quae in custodia est et propter timorem Super Se mendacium dicit, legaliter liberetur aut in punitione illius legaliter punilatur, sicut in primo libro legis Romanae capitulo sexto de stupratoribus et in capitulo septimo de ingestis et turpibus nuptiis praecipitur et in ceteris, quae Christiana iura de promunt, iusti iudices legere possunt'. intelleguntur tituli quintus et sextu8 editionum nostrarum, Sextus et Septimus autem ut apud Hinc marum etiam secundum librum unicum ex hodie notis, qui numeros habeat, Berotinensem; certe ibi ante titulum de stupratoribus leguntur uerba e l. titula quinto. primi libri ' praescriptionem cum ex nostris codicibus unu8 Vindobonensis habeat, id ipsum in suo etiam Ilinc marum inueni8se apparet. Iulianum autem cum saepe adhibeat nec raro eum citet sub u0cabulo Jρgum Romanarum SavigΠΤ l. c. p. 28 l), uerisimile est hunc libellum ab H in emaro repertum
esse Iuliano adiunctum k. habuit autem secundum haec c0' dicem nostris meliorem, sortasse horum omnium archetJpum.
in S Vign Sus l. e. quod coniecit Hine maro eo dicem ΤheodoSia iumn 0u breuiatum praesto fuisse Iuliano subiuncto et Collatione, e0 nititur quod alibi citat tamquam tu libro VI titulo XVII inuentam cou'Stituti Quem Cod. Theod. 4, 17, 1 - Cod. Iust. 7, 44, 3. at uerse de m0BStrauit ad illum to eum Haenelius hanc Hinemarum Sumpsisse ex sedice sustiniano, scilicet epitomat6. et seripsisse uel scribore debuisse
117쪽
biblioth stea ) ipsius ali 0rumue curis prodierunt Ansegisi etBρno dicti Levitae eapitularia si 548; cs. MG. LL. I p. 263) Vlpiani regulae 1549 . Ρh0tii n0rnoca non Latine uerSus a Gentiano Hei veto sib6 l), lex Salica aliaeque similes 1573; cs. Stobbe Bethtsquellen 1 p. 9), Marcellini comitis chronicon 16 19), narravit Ρetro Pithoeo, ut refert hic in Collationis
editione emissa a. 1573 p. 66 habuisse aliquando se' prisci scriptoris, qui cum Moysis legibus Romanas contulisset, fragmenta pauca, quibus ille Licinii Rufini nomen tribuebat'. eandem narrationem acceptam sine dubio ab e0dem Ρithoeo secutus Charondas in praelatione scripta a. 1572 librum decollatione legum Romanorum et Moysis ait credi esse Licinii Rufini. item Cui acius postquam in ubseruationum libro VII c. 2, qui primum pr0diit a. 1564 ), inter iuris auctores Christianos posuit Licinium Rufinum, argumento nullo allato, sed respiciens sortasse narrationem illam I ilianam, in recitationibus ad Paulum
interpretans Licinii Rufimi auctoris regularum l. XIII ad Paulum Scriptam epistulam Dig. 40, 13, 4) sic ait: is est L. Rufinus qui c0ntulit leges dei cum legibus populi R0 inani: suit enim Christianus, et illa c0llatio, quae non ita dudum edita est a Petro Pithoeo, habet in quadam bibliotheca Germaniae praefixum nomen Licinii Busini ' Licinium Rufinum iuris
auct0rem in Digestis adhibitum ut ab h00 c0mmentario ae latis 4 heod08ianae alienum esse omnes c0nsentiunt, ita quod ΗuSch-kius commentus est misso Licinio auctorem habendum eSSe Rufinum Hieronymi aequalem nemini opinor probauit. tota res
uititur narratione Tilii a Pithoeo relata nam Culacium pendere ex narratis sibi a Pith0eo non dubito), neque I ilius eum librum habuisse se dixit, sed uidisse se in bibliotheca nescio qua Germaniae, m0do omnia haec per ora plurium recte tradita habeamus. si uidit Collationis exemplum aliquod siue id quod postea Pithoei lactum est siue diuersum, certe Licinii Rufini nomen ei praescriptum fuisse parum credibile, cum eiusmodi
auctoris nomen aeuo Theodosiano parum conueniat.
6. Cationum syllogo saec. XI in Italia superiore ab ecclesiastico quodam ex Hiberia oriundo quinque libris ordinata, Seruata in codicibus Vallicelliano B. 11 quem adhibui utpote Vaticano emendatiorem) et Vaticano n. 1339 et Casinati n. 216 inter excerpta ex Iuliano complura libro quarto c. 106 cod. Vat. s. 188) locum huius libelli 1, 7 affert sub hac praescriptione: de homicidio qui aliquando absoluuntur, aliquando' κανονας τῶν αποστολων Τilius edidit a. 15 40 ex codice inuento Pictaui in bibliotheca canonicorum S. Hilarii. ) Adsunt haee uerba in ipsa editione principe, quam mea causa in bibliotheca Parisina inspexit professor P. F. Girard.
118쪽
-damnantur. Iustinianus rex.' Τ) lectiones ostendunt adhibitum sissεa compilatore codicem Vercellen Si proximum, Sed eo meliorem.
7. Cod ex olim Bellovacensis, iam bibliothecae publieasi Parisinae n. 9652 antea suppl. Lat. 779) saec. IX egit d6 66 diligenter Haenet in praef. ad nouellas post theodosianas p. XIV)in solio 164 ultimo post breuiarii Alariciani clausulam continet scripta a manu non multum posteriore prima uerba tituli
Collationis X sub praescriptione X de deposito'. ea mea causa descripsit Henricus Omont ). Libelli pars hodie superstes ad nos peruenit una cum addita mentis, quibus Iuliani nouellarum imperatoris Iustiniani uersio Latina in codicibus tribus Supra S0riptis aucta est. hanc appendicem liber Vindobonensis, qui ad archetypum
commune proxime accedit, repraesentat uel certe olim reprae
sentabat') ita ut Iulianum exciperet Collatio, Sequerentur haec: 1. Novella Iustiniani 34 scilicet secundum numerationem
corporis nouellarum CLXVIII hodie receptam) Latina ut nulli liceat mutuanti Ilaenset post Iulianum p. 160';
Schoeli in adnotatis ad nou. 34).2. Nou. 65 Latinae epito me de terris uel domibus sedita apud Culacium in expositione Novellae eiu8 opp. ed. Neapol. u0l. 2 p. 1109) ).3. Nov. 114 Latina de sacris diuinis subseriptionibus. 4. Nov. 143 - 150 Latina de raptu mulierum et sp0nsume. 5. Nov. 138 Latina de usuris supra duplum n0n compu' tundis sed . ex libr0 Bero linensi Pithoeus cum C0llatione
6. Nov. 121 Graecae de partiariis soluti0nibus epito me ed. Pithoeus in ed. a. 157 3 p. 56 et Issaenei p0st Iulianum p. 196 . 7. De consiliariis domini Iuliani anteoessoris dictatum Pith idus i. c. p. 59; Ηaenei l. c. p. 198, q).
posita esse ad ordinem Collationis, perperam uterque-
' Desiderantur hodie solio auulso e. I exti'. , II totum, III prinsimpium, sed c. II inter o. I et I Ι adfuisso iudex titulorum deci rat. J Pithoeus sandem Nouollam pluuam edidit cum Collatione a. 157 3p- 57, D0u ea libro hodie Bero linensi, sed ex diuerso, ut Significat p. ita, s Uilicet simili Vludo bos ensis iur. civ. n. 19, ex quo eandem dedit Bienor Gesta. dis Novellen p. 493. 4 Buo pertiuent quae in epistula d. 15. Non. 1570 Luiacius scribit
119쪽
8. Collatio domini Iuliani de contuioribus Pithoeus i. c. p. 63; Haenei l. c. p. 201).9. Verba quam iam uideor conscripsisse in regia ciuitate Iulianus ed. Haenei p. 1783 quae item adsunt in Iuliani
codice omnium optimo Paris. 4568 praemissa subscriptioni: in huc c0nstitutione finiuntur n0uellae constitutiones, quae post c0dicem diui nominis Iustiniani pr0mulgatae sunt, ut appendicis auctorem illa ad ip8um Iulianum appareat rettulisse; id num recte fecerit necne, quaeritur u. Biener
Latina ea ipsa quae legitur in Authentico . 11. Novellae 117 Graecae de diuersis capitibus et soluti0nem utrimonii praef. c. I. 2 eadem interpretatio, quae e Stin Authentico n0u. 1123, sed ut appareat Λuthentici
scriptorem hano ad Graecum archetypum emend3uisse, itaque ipsam factam esse ab interprete uetustiore h).12. Scholia ad Iulianum indicantia singula capitula quid inuetere iure mutarint; incipiunt: primum et secundum sapitulum n0n 80lum innovat anteri0res leges, sed etiam cousirmus Biener Zeitschr. fur 9esch. Bechis siss. 5 p. 345 seq.; pr3ef. ad ed. meam mai0rem Dig0storum p. VIIII. XXXXII). 13. Iustiniani constitutio pro debitoribus in Italia et Sicilia hinc lantum nuta in Novellarum ed. Osenbrueggenian 3 p. 740; in ed. Zachariasti nou. 1683.14. Locus de numero testium, quae est lex Dig. 22, 5 l2 c0rrupta. 15. Locus de cetis et debilibus Biener i. c. p. 356) originis
Berotinensis in tribus discedit: primum omisso c. IX habet
ad Pithoeum descriptu mihi a Girii do: qui est aveo D Rusinus ratires bon. Et la collectio de tutoribus fiuisa c. VII lJ me pluixi fort. Et sussi les Eeum qui sons colless par te mesmo autour Sur chastunc question si drois. Et votis verrex en bres tintellegit obss. 12, 38Jqu'il n' a pas menly intellegit dict. de cons. c. 344 quant a la lay der Merre Locat. Γ cod. Iust . 4, 65, 35J qui a griand mison si esse est bieny oe. sillo fuit quyauf0urdhis aedilitium edictum pertinet etiam ad
q) Scilicet quod tu Graecis est μοα το καταλιπεῖν τοῖς παρσὶ το κ τῶν νομGNν οφειλομενον μωος appendix Iuliana ita reddit: postquam reliqueriris omnibus partem quae lege debetur, in Autlienti eo autem siliisn x pro omnibus. tegit igitur interpres prior non παιοί, sed πασι, p08turior errorem sustulit. praeterea uersiones duae paucis locis e XVeptis, ubi item correctio subesse potest sui c. 2 in. συνίωασθαι in appen dico uertitur confrahi, in Autheni leo consistere non differunt nisi per corruptelas librariorum. l8.
120쪽
bis c. X et eo loco quo legitur in Vindobonensi et s. 149 sub iunctum ipsi Iuliano ea larina, quam edidit Hasen et post Iulianum p. 192; deinde c. VII dictatum de consiliariis ita ibi psit scriptum est, ut post Uerba circa centesima decima relata p. 198 u. 9 IIaenel) Spatium uacet trium fere paginarum, sequatur lex dei, ea absoluta f. 191 reliqua pars dictati a uerbis si autem queratur perScripta Sit; denique c. XII et sequentia a Beroliuensi absunt. Vercellen SiS ad Berotinensem proxime accedit; sed absunt ab eo pars dictati de c0nsiliariis ea quam Berotinensis separat, itemque c. VIII XI, nec post principium dictati, quod sinit c. DXCII idem de episc0pis et monachis siue altero dictati de e0nsiliariis in Berbis circa centesima decima relatas, statim sequitur lex dei, sed interp0nuntur primum hae quae sequuntur ei libro propria et fortasse a librario qui eum scripsit adiecta, nam in indice L6x ΙΙΙΙ. DXCIII. Constituti 0 Metridiati. Ρupillis uel adulti S res suas nec uindi necd0nari uel c0mmutari licet
DXCIIII. lex I. Imp. Antonino Α. Muciano. Minor quod absque tutore uel curatore uindedit uel obligauit, dum ad legitimam etatem uenerit, restituitur illi. capitulorum non comparent Τ). Cod. Iust. 5, 71, 4. Idem ΑΑ. Mithridati. Non solum per ueri ditionem rustiea praedia uel Suburbana pupilli
uel ad ulescen tes alien are prohibentur. Sed neque tr3nS- actionis ratione neque permutatione et multo magis donatione nec alio quoquo modo ea transferre e dominio Suo possunt. igitur et tu si fratribus tuis per tranS- actionem fundum dedisti cet Cod. Iust. 5, 71, 1. I in p. Antoninus A. Muciano. Ven
i ure pignoris . . . diStractum est, ad Senatu S con Sultum,
pupillorum ue adulescentium . . . factum eSt, noupertinet. sed si etiam nune in ea aetate es, cui Subueniri solet, aditus competens iudex, an te in integrum restituere debe3t . . . .
λὶ quarti capitis origo dudum agnita est; tria reliqua unde uenia ut doenit HaeneIius ad Iulianum p. VIlI.