장음표시 사용
231쪽
Ompositio pariarum sit ex substantia triplici argenti vivit conversae in substantiam aquae aercae. Recipe i itur a quam aeream stanni, isc aquam aeream plumbi,& aquaml aere amar enti aequaliter mixti,&induretur in mole cereat in aqua indurativa stanni, S: in aqua indurativa argenti &i plumbi mixtis aequaliter,&post transeat per informationes,1 quas supra diximus.
De compositione Pariarum per aliam viam.
ip Ariae per aliam viam clam ponuntur sic: Pulverili a probas minutas in pulverem sibi illi Iimum, dis lue eas in tali aqua, in qua argentum vulgi dissolvisti super digestionei deI. ponendo de aqua dicta , quae natat super margarii asint grossitudine medii digiti, S: post solutionem nati bit quae-ldam limositas ad modum cujusdam telae. Et ista tela, Princeps serenissime, est forma transparens partarum orientali u. Et per hoc quod diximus, elucidatur illud capitulum nostrii testamenti, in parte illa, quae tractat de partarum confectio ine, quod incipit, Ostcnsio virtutum liquoris eviaberandi. I-ltem, postquam senties, quod margaritae liquefactae fiunt in-ltus aquam M. separabis aquam cum limo litate maro aritarum in vase altero inclinando vas suaviter taliter, qu bd niihil de fecibus vadat cum aqua limosiitatis. Si Vero cum aqua
limositatis fuerit aliquid de fecibus, cola ipsum per pannum seri cum bene mundum: post hoc pone aquam illam, in qua limositas partarum in ampulla cum lonoo collo in digestione de H per novem dies, quibus transactis, fiet aqua ista cum
limositate metalli totum unum corpus. Et per hoc elucidatur cap. nostri testamenti, quod ricipit, Quando tu Muras ceu iactes paries e Z papa bHnc jacram diquefactes feria Niri ut de Ia -- qtiet. Postea vero habebis moles tuos ex auro puro, Vel e X a
gento deaurato a parte interiori, quod ad sim litudine cujus Vis margaritas formatas fore Et consimiliter baculum auri vel argenti de aura ti,&fac, quod omnes molles in partes duas diuuae sint. Et si molles fuerint rotundae, vel quovis modo alio fa ctae, & indiguerit foraminibus, perfora bis illas partes molles, coniungctur alteri,&imple molles tuas de pasta pulveris, quae remansit d e aqua limos a ita,quod uterci , pars mol-tium sit palla plena per foramen mollium mittes unum filum auri. & sic facies omnes ,&dimittestare pastam sic in mollibus suis per unum diem naturalem: quo transacto, si vides,
quod molles possunt dividi a pasta, trahas grana illa a mollibus, M ii noniaimitte siccare dum possis grana illa extrahere.
232쪽
Cumq; grana illa e Ytraxeris a mollibus jam di istis, ponas illam adde siccandum in silara marmorea, vel in quadam silara vitri, vel aliqua re vitrea, quae sit ampla & plana. Et coO- peri cum quodam vase vitri, vel cum aliqua re .nc pul, i S ta-
sat ipsi, s lapides. Et stent ibi usq; sint bene siccae. Et per hoc, liquod breviter diximus, elucida rur capitulum in testamento in ostro, in nostro magilterio , quod incipit, praeterea postea Isi et artifici litor modulus de auro&quantitas, dic. Et post lformationem margaritarum& illarum desiccationem tu ac- licipias unum silum auri longum, & mitte illum per foramen imargaritarum,&caveas quantum fuerit tibi possbile, si ei lium tangas cum manu, ni silicum quibusdam forpicibus ar-lgenti deaurati, aut de auro: dum verbii chabueris, halicas iquoddam vas vitreum, factum admodum ovi gallinae, dcca
villabis illa in utraq; parte. Illud, quod est intra, debet esset depositum. Item, ponas margaritas suspensas per filum auri in aqua limositatis, quam per novem dies posuisti in digestione de H. taliter, quod submergantur in aqua, dc statim pone coopertorium, dc dimitte sic stare ipsas per duos dies natura Ies: quibus finitis, extrahe margaritas tuas de vase illo, dc pone illas adumbram, ubi illas sol non tangat per tres dies naturales. Peinde administra sibi formationem Opta sim hoc
modo: Tu, Princeps serenissime, pones tres probas in filo auri deinde mitte in unam testa ovi, quae cooperiat omne S tres margaritas, vel plus secundum illarum quantitatem Deinde alias secundum quantitatem ovi, quam voluerit sub se continere, dc ponas vas vitreum vel ovum: & sic deinceps, donec ordinatae fuerint. Et si fuerit tempus aestivum, mitte stare illas sic ad sol cm per tres dies naturales. In vere vero & autumno
per scae dies, in hyeme per novem. Sed nullam decoctionem Obteticam, au t Obta tenta in consili mus tibi in hyeme alicui facere.& qualibet die gyrabis uva vel vas a supra dicta de tribus in tribus, horum quippe finitis diebus trahas margaritas tuas, deinde administra sibi formationem per tres dies Inl-ful deth ipsis positis in vase, quod dicit ir perfectorium: qui b. sinitis, ponas margaritas tuas a tripode Attanor, &Vidcbis, quae naturalibus non invident in omni perfectione , tunc utere illis.
I autem istam fabricationem ςonsimiliter facere volueriso de conchitibus inventis in ripa maris, quae colores habent multifarios: qilia quaedam sunt albae, ut partae conuarii nescu colore Orientali, quaedam croceae admoda auii purissimi simi-
233쪽
l similiter colorem habentes orient diem. Alia vero cum colore bri silii habentia similiter colorem oriental cm. Potes igis tur Princeps illustri 1Iime componere parses tuas de qitibus - vis suis conchilibus Et partae erunt illorum colorum, de qui-l bus conchilia era ini,de quibus fuerunt compositae. Fitq; pul-l cherrimum operis ex omnibus istis. Non vidimus Vcro par-l tem, in qua ista conchilia supra dicta reperias, nisi in Cypros prope ci Vitatem Famagustae, Sin regione Portu galliae propei civitatem Listone, in ripa maris. Et in quadam villa A nglia, i quae dicitur Conilla, ct in alio loco, quae dicitur portus Sylvel nar usque ad sanctum Vinccntium de finibus mundi. Vidit mus enim omnia ista dum ad Angliam transim ris,propter in-l tercessionem domini regis Eduardi illustriss. Ergo qus omniat tibi diximus tam de philosophicalibus lapidibus, quam det viritiosis vel preciosis lapidibus sufficiat causa brevitatis. Et, quia doctrina quq tibi tradita est,potes alios quosvis compOl nere recipiendo colorem uniuscuius ite lapidialis,&formast illorum & figuras, & tunc facere mixtionem de aquis diveri sis secundum doctrinam prius traditam. Et si tu Princeps il αl lustrissime ista, quae verbis grosspedalibus sci ipsimus, sine a-l liqua subtili litate opetris compleveris, invenies verum quod
diximus. Noli tamen festinare, nec ab opere cestare. Non enim agites naturam propter minas. Et si diviseritis naturam propter minas Operare plus dabit tibi, quam optas. Si vero Princeps ill istrissime vis scire rationem, quae est natiiraliter, quia aqua istius do ctrinae tantam habet Virtutem, ut per artificium de illartim natura componitur ex una parte isti lapides, ut illi potentiores in virtute sint na turales. Ex altera parte ρhilosophorum lapides quaeras in lapidario nostro , quia
fatis proliXe tractavimus in parte prima ad faciendum rationem huiusmodi. Et sic habebit omnium complementum cum nostra intentio in praesenti compendio non sit nisi practica nuda & theorica cum adjuvamine qui est trin personaliter, unus essentialiter regnans per omnia saecula saeculor una.
Finit Mnpense anime ira nautationis artis
234쪽
A Significat Deum, qui es: huius operis causa
B Significat quatuor elementa confusa in metallis. C Sig. lunariam rectificatam in qua solvuntur metalla. D Sig. quintam essentiam vini, seu quintam essentiam in sua perfestione. E Sig. animam metallorum, quae dicitur Sul
F Sig ipsa metalla. G Sig limos elementorum. H Sig calorem primi gradus balnei. I Sig. calorem secundi gradus cineris scilicet. Κ Sag. calorem tertii. sublimationem sulphuris. L Sig. animam corporum , id est, calcem immediate genitam propter menstrui dii lutionem. M Sig. spiritus corporum perfectorum. N Sig aquam metallorum. O Sig. aerem. P Sig. ignem. in Sig instrumenta vitrea.
235쪽
, hominem πολίτικον ζιυρν credunt: - ' imbecillitat ,r a ροώρε : Cum enim naturae uae defectum animadverteret, huic morbo medera, a CG tate sumpto auxsuo, tota o e contendit: dehinc varia hominum in enoa, diversicis artes invenire necessitate in i ante , civitat sinimiciti'sortis, adsua tutan designarunt: po Dremum a scente malitia,aut adulta luxuria, reli-q ab artes aut casus reperi, aut invenit sotirtia e tu quo us Conservandis aut ampliandis, aut reformandis, tota sudiosorum hominum vita teritur : ut cum prs ratione sinis appetit in sint diversi voluntab in parens,tanquam verum feratur : Multa ad ματ οτ νιαν declinare άρχιτεκlo κως uonsatis cognito me, ad jubalternas con gere, m ut Penelopes Proci cum domina nonpossim potira, ad anci in conversi unt,sicti qui-
ραιου non ista Drux D enium natura largita eris, ut vera- talem imam viderent ocutu, aut certe cum vidissente; in adipscendas efrustrati,quo prae manibus erat acceperunt,nescio an satis tuto consitio: Di cultas etenim rerum oper=s adgrediundi, viam praecludere non debet, quibubaiahucatiqui superent masinanimitatibzvcrum cum aliorum causa, tum propriae utilatatis Vratia, ramplur/ma artes reperi int, ea quae
sunt profuturae,m ori udio ab hominibu, debent exquiras ulla ea sane quae levandis humane naturae in-
- mori penuria morbo, operam consimit, qmam χω Θειαν vocant. In qua cum prioris aevi minesaliquid invenissent,ealiteris mantarunt Muis de tot praeclara huyus artis volumina, ad nos us temporapervcnerunt. Ego horum exemplo quan um
236쪽
in mefuit, omnibus prodesse possem,sinon in componendu, saltem in publicandis operibus, quae desiderabantur, operam dedi: verum cum in omnibus sit aliquid arduum, quo nonsuperato, cum labore reparatur: si hac in arte, quo praecipuum ess, agens ab omnibus ei idesideratum : sed quonam pacilo haberetur, Iohannes Pontanus in hac brevi ep sola, quam de ea arte Composuit ad Artesium remissit. EDd cum animadverterem, es exemplar hujus in manus meaι pervenisset, nolui te hac luce prιυars : sic enim docuit nos Heliodorin ad Heraclium de arte tale ingenium esse apientum. φεινοῦντες τοῖς Θελουσι μανθάνειν. Sc virtus, ct quae pulchro nomine digna propagatione
gaudent, es bonitas sivi dissu a esse creditur; Horum
expellentem sententiam quis ibisoli apere volui. aute uerit hic Artesiius, non satis constat, hunc Ita-d eum quidam ext stimant, de eo quaedam apud RV
Xerium Bacchonem,m Cardanum quante autem eru
ditionis, hic liber poterat demonstrare, in quo ni aliqua praeter dem, ea esse deuigmata tibι persuadeac velim: quae ver. planeph sic unt, mira sunt a te contexta. In hocsane illud ἰωάννου perdis cile factu, facili demonstratione patescit ἐάν σωναρῶ-
non nisi summo cum labore posient persici ct intelligi. Haec ergo,istitor, aequi bonis consule, se quod pracipuum
est,amplectere: sinobis quid melioris notaesupervenc rat,tu ct Uus particeps eras. male.
237쪽
I vini Tun autem iste liber in tria capitula, nec unum compictur, sitne aliis. Primum enim indiget secundo, di tertio ue S tertium primo, dc
secundo. Primum enim tractat de compositio ne elementorum, superiorum, ac inferiorum, α naturarum aequalium,&inarquatium, dcconversione eorum adinvicem,& generatione. Secundum tractat de generatio ne corporum mineralium. tam naturalium, quam artificialium. Tertium, de generatione ac plantarum & animalium, dc ad ligamento corporis cum spiritu, & etiam animae, iplius animalis, cum animali.
Laudemus igitur Deum, qui est inspector omnium, nec est quod lateat ipsium , ipse enim est adligatus suis creaturis per verbum suum; dc separatus ab eis,in quantum ipsas transcendit ; nec enim puto quod aliquid creaverit, sibi simile vel aequale, &de magnis ben cficiis, & maximum est illud, quod ipse adligavit corpus nostrum cum subtilissimo omnium elementorum , scilicet anima; quae videt occulta, manifesta, dum tamen virtutes ipsius corporis, ipsi non praedom in cntur, quanto enim magis fortificantur ipsius corporis Vircs, tanto animae 'irtutes necesse debilitari, & quanto magis i- .psium corpus alteratur, tanto magis ipsius animae subtiliatur intuitus e dipyopterea dixit imagister noster Belenius Philosophus, ponas lumen tuum in Vase vitreo claro, Sc nota quod Omnis sapientia mundi huius circa ista tria versatur. Scilicet, circa adligaiDentum animae corporalis cum anima corporali, Jc animae spiritualiscum anima corporali, Jc spiritualiscuspirituali: Sed adligamcntum animae corporalis cum corporali propinquius est, dc facilius quam spiritualis cum spirituali. De isto enim tertio pauca scribere voluerunt sapicies Antiqui ; dixerunt enim , nullum ad ipsius scientiam posse perint ingere, nisi fuerit natura sua, divina Sc spiritualis e sua nativitass
238쪽
222 ARTE DIU s. vitas, & enim postea dixerunt communiter scipientes omnes Antiqui sine diversitate, quod illud quod est superius . est lic ut illud quod est inferius, dce converso, & omne sub ille est ex grossis, & grossam ex subtili, di omnis compositio mundi sive maioris, si V e medii, sive minoris est una compositio, &scias qubd omne adliramentum rerum mistimarii cst sicut adligamentum numeri, videlicet ex unitatibus, d nariis, ticentenariis,&millenariis. Ex dioitis enim numeratur prim 'articulus, dicendo sic I a. 3. . quysimul adgregata denarium constituunt, similiter ii dicas io. 2O 3O. 4 o. ex his numeris si mul adgregatus centenarius exoritur: hoc idem etiam ince-tenaris, & millenariis apparet, cum enim numer' nihil als dsit quam adligamentum unius rei, ad aliam. Nam se lum est, lubdui itas numeri non sortitur naturam : chmer ob inarium acceperimus, quoniam numerus prim 'us est, &il fimin duo aequali ad vi erimus,mani se umetriosius pariem alteram, unitatem e X istere, quam si bi rario addere vomerima , ternarrus inde pro Venit si vero bina rium dii pl.iris quaternarius inde nascetur, & quaternario si unitatem addide- . . Tis, quindrium tibi producet, si vero icrnarium eidem addi-
. deius , i enarium inde recipies, cui unitate sit per addita octonarii in tibi procreabit, si iterum unitatem addideris, no-Venarium recipies, si vero binarium, denarium numerum ti . bi procreabit, eodem modo centenarii ex denariis: millenarii vero ex centenarii ς procreantur. Vna vero die Vocavit me magister meus Bolemus Philo-Iosophus, & dixit mihi, eja fili, spero re esse ii ominem sphi tuans intellectus,&quod poteris pertingere ad gradum su- prernum sapientiae: Interrogo te ergo & tu responde mihi ρει dixi ei. Eja pater misericors, ac magist er honorande. inter- -& ego sicut potero, respondebo tibi, dc dixit: , q set gen . ra dividitur Natura j dc dixi in ouatuor & il quae iunt Illa quatuor &dixv, simplex, ac simplex de simplici, compositum de simplici;& compositum de composito. Et dixit: id ipso mina est primum Z & dixi, simplex. Et
ait, 3cquid est illud simplex λ &dixi: Duae natu rae, quarum una est agens, altera patiens: δc ait; de quae sunt illae duae naturae ζ dc dixi: Prima earum est natura caloris, sc secunda fri iditatis. Quid natura caloris 3 es achiva os rigiditas vero pastativa Et diYit: Quid est post simplex Θ & dixi, si rapi ex de simplici & dixit: Quid est illud, & dixr, natura caloris, Ac natura numiditatis,&natura frigiditatis,& natura siccitatis: & ait. Quomodo generantur ε - illae naturae ξ α dixi: Creator omnium
239쪽
t omni una in principio absque sermonis prolatione dixit, siti creatura talis, postea creata esst a Deo natura , sive material prima de qua Aristoteles in pryno Physicorum , dc Plato in Timaeo consimiliter scripseruiit, quod est primu passivit, sivel recepti quae n5 magna, nec parva, nec subtilis, nec grossa, i nec moves, nec quiescens ens poti: it, nec alia debet nomina tione determinari, nec rei cuilibet adsimilari, in qua quidem l Omnia principaliter exstiterunt, scilicet in potentia, quae est, este medium inter esse actu, & perficere, dc millo modo es se. Et ut ad actum re dcceretur, creavit creaturam secundrina scilicet causam agentem sit nilem scilicet orbi coelesti quam lucem appellare decrevit. Haec autem lux Sphaera in qua-dai creaturam primarri intra sui concavitatem obtinebat. Huius vero naturae, & primae creaturae alia creatura erat caloris Scmotus und cpatet aliam primam esse frioiditatis ac siccitatis: α& qu a natur' illae crant ad invicem approximatae, reper- cuilis calor frigiditatem , dc constrinxit se frioiditas condensando se ipsam &quia de natura caloris,&cussus libet rei subtilis est penarare penetravit calor usque ad centrum frioiditatis: dc quia cuiuslibet rei finis e contrari uni eius o ruit autem Opponitur tam motus quam quies. Ideoq; motui isti qui itiit ad centrum, sive ad medium, successit alius motus isti Inedioxempera Vlteriam se una pars caloris cum parte friuiditatis lib. aequali ; & evenit e X ca temperatura natura hul miditatas, di quia natura eius fuit media inter naturam caloris di tragiclitatis, ideoque locum medium sortita est interutri inaque & sint motus ille a centro usque ad medium I& a medio ad medium inter minimum&supremum, ac iterum ab intimo admi dium, hoc est a medio ad medium, inter
araedium S in limum , temperavit enim se una pars caloris cum parte humo ditatis sibi aequali, ecvcnit exiti o tempera me cito natura caloris ac humiditatis , puius locus, ut praedi-Ximus , medius crat inter locum caloris &humiditatis: det quid ut praediae imus natura humiditatis est composita ex una
parte caloris &unati sibi aequali, sequitur, quod natura calo is Κ Luditatis est
fatali, , dc tres caloris eo dcm modo natura si ioiditatis de umiditatis cit adgregata ex na tura frigiditatu, a , R. tura humiditatis medietas est altatis &humiduatis tres qMartae si int, frigiditatis dc una ca- oris. Jam igitur habcinus ia cundam spheram. Prima nature, quatuor
240쪽
tatis &humiditatis quam sphaeram spiritus appellaverunt fas pientes Antiqui, supra istam aequalitatis naturam , quanisphaeram animae nuncupa Verunt, postmodum Uero naturan scaloris de humiditatis, quam sphqram tertiam an pellaver ut i&supremo natura caloris & siccitatis, quam sphaeram ap lpellaverunt quartam, & hic fixatur, dc quia ut praedixi clim fuerint commixtae illae duae naturae primae ad invicem, nos 2 fuit ex tunc motus ad sursum, Jc deorsum, & e converso , se imovebantur omnes sphaerae motu circulari. Jamante diYi mus, quod cuilibet rei omnium extremum, sibi contrariatur l& quod motus ad sursum. ad deorsum, non solum apponitu lmotus a deorsum, ad sursum, sed etiam quieti: ideoq; dixi mus, quod una pars caloris quae non se commiscuerat cum natura frigiditatis ad generationem humiditatis remansi inferius admixta frigiditati, &quia non est dare vacuum iri natura, ideoque loco istius caloris qui descenderat, subvenit
quaedam pars frigiditatis sibi aequalis Jam igitur patet,quo litiae iphaerae erant ad invicem connexae. Infima enim si noeta
frigiditatis & siccitatis, in qua nihil est caloris: post ipsam ve irbi equitur sphaera frigiditatis&humidi ratis cum tres sun trigiditatis Suna caloris: post modii vero sphaera aequalitati quae est sphqra animae cuius medietas est de natura caloris, medietas a itera de natura humiditatis. Iam a fit diXina', quo lsi h ra humiditatis medietas est de natura caloris, di una 6.d Z
natura frigiditatis: Sphcra vero suprema quae est post ista, citde natura caloris & siccitatis, nec est in ea aliquid frigiditati si Sic igitur vides quomodo sphaerae ista ad invicem ordinan litur,& ille: Jam mihi naturas caloris & frigiditatis sufficien ti ter demonstrasti: sed quid est siccitas nondum exposuisti, Sic sto siccitas : Sola est privatio humiditaris, in quo enim nullia est humiditas, siccum appellamus, Jc ille jam mihi sum cilenter explanasti: Quid est simplex' quid est simplex desurit plici nunc ergo mihi dic, quid post illud ' & dixi compositu lde si inplici, & ille quid est illud, & ego quatuor elemcnt.
quae stant, ignis, aer, aqua, terra. At ille quomodo genera nitur ista quati relementa ξ dc ego: Temperavit se natura ignis alias caloris & siccitatis cum natura caloris & humiditatis, dc venit ex ipso temperam et cf. aequali elementum ignis,&sc temperavit clementum igni cum natura humiditatis, & venit ex isto temperamento cle