장음표시 사용
351쪽
P R v A T I o. est Iscunia : quam quidam dum appetunt, aber rarunt a fide & seipsos transfixerunt doloribus multis. Haec vulgo uisventunt 3 m ritu etiam pseu- Eoo mistis care a fuemni, cum secreta Namne perse indagare non possent, ut sese dederent malis artibus, aut etiam issicitis es diabolicis mediysse ista adepturos sibi pollicerentur, quorum s est juxta opera illorum. Phidem tamen Apostolus non omnem divitiarum sum tollit , aut omnestudium parandi opes ex benediactione Dei impedit. Addit enim: Iis qui divites sunt in hoc saeculo de nuncia. ne efferantur animo, neque spem ponant in divitiis incertis : . sed in Deo Vivo, qui praebet nobis omnia copiose ad fruendum cst caetera, qHasequuntur. Rusos instant, ct verbis Salomonis nos urgent , sic orantis ; Mendicitatem & divitias ne dederis mi- ii tribue tantum victui meo necessiaria: Ne fori Esatiatus illiciar ad negandum ; ει dicam , Quis est
Ergo nec nobis alvitiarum os entia per ch se chymiam partapoterat esse utilis. Respondemus , non quidem nos Salomone esse dentiores,millis ipsis divitiis abusum essese mus Salo
rrone divites, concessit : ad is osterus O procax est hH-
manus animust Interim tame abusus non usius illisver- sns notatur, ostensopericulo, quosit ut non omnibus conducat essed vitibus. Intereascimus in Deo gloriatos esse Patriarchvi de opibus ibi datis, m ista nonsecus esse quam ut cuyus' est animus. Sed es certis de causi actum o , ut m comunes delibus chrysoc mia antehac non se innotuerit, sed in Aeg)ptioru ac in deliu manse
352쪽
Ρ R AE P A T I Ο.busfere haesierit. Anima ertendum enim est, disinsae se tempora, Ssicut ost. I. Cor.7.inguit: Hoc autemajo fratres, quoniam tempus contra stum est in poster u ut qui habent uxores, sint ut non habentes; qui flent ut non flentes; qui gaudent ut non gaudentes ; qui emunt ut non obtinentes; &qrii u
tuntur mundo, ut non abutentes. Ita pro su r-
sis casibus ab ter atque aliter haec contingere posse pa- tuendum est. Certe Paulus se ad Phalp. cap. quarto
Novisse se dicit deprimi, novisse item abundare, initiatum ubique dc in omnibus esse, & ad saturitatem, & ad esuritionem, & ad abundantiam , ἔς ad inopiam. Et Dominus nosser Jesus Christus, qui propter nos pauper facitus est , cum esset iuves,ut nos ι Llius Paupertate ditesceremus, nempe divitii 'ira tualibus. a. Cor. 8.) in casu necessitatis ex orti ratione sub-Dυatus est thesaurus ε uagorum, profugus in e g
ptum postea vero aptis matronis is mulieribus in reliqua vita communiter. ergo vetat piis idem cou-ringere , ut exsorti aliqua opesubleventurper artificiis Θερσδοῖον Ch sc micum, quo t/mpore Catastrophen
Tragoediae claudet Antichristin ' Sed de his in progre sudjudicationis disiquisitionis Helianae nonnulla dicentur plenius.
Negamus igitur Chrysochymicum artificium homini Christranoper se illicitum, aut non naturale, adeos nullum esse, quod it demonstrandum. Haec paucis praebbata volui, Ledior amice ad eorum retundendas voculas, quaου multi per inscitta 'argui, ne per livorem dicam, de rebis incompertis judicium, ut coeci de coloribus, ferentes. Tuum erat quid1 redi/ mumsiqui, est compertis mcoperi no anteferre. male.
353쪽
HELIANA, DE Metallorum transformatione, O C. Pit i L i s s u s Bombastes Eremitanus ille Helveti
qui se Aureolum Theophrastum forte more Academico, atque ab arte quam factitavit & quidem Pa racelsium, ut conjectura fert, gelilitio nomine a Ger-lman om en ducto, nuncupat, primus squod sciam ) He iliae cuiusdam Artistae post se venturi, in libris suis publicatis liventionem fecit, quos de chymia&rebus mineralibus scri psit; quem ει Alexander a Suchten in suo de secretis Anti-imonii libello sequitur, eidem adstipulante nuper de murri edito Ied tempore priore, Basilio Valentino, scribentes lis dro, es ymicos per Heliam, qui venturus est, nobis aperien-Hac occasione ductus Disquisitionem de Heba artis &mea: tallica metamorphosi instituere volui:Nempe quidnam He-iliae nomine Spagirus significet: Quae tempora ei assignet, des quid inde emolumenti sit sperandum. Deinde productis ad versus Hagelii & Pererit Iesultarum opiniones rationibus Mexperimentis ostendemus, transimulationem metallicam veram esse,nec omne squod veteri proverbio diciturin oleum
l&operam perdi,quod in studium Chrysochymiae impensum Et si autem , quod ad Heliam Theophrastum attinet, dici quisitionem tantum eius molimur: tamen interponere iudi-lcium non dubitamus, ubi Theophrasti authoritas vacillat, laut nobis suspecta est. Interim quae naturae consentanea, de multor alia experientia, multoque usu comperta idem proueri: uatenus fidei non adversantur,accipimus: ipsum Hislanctum divino committimus judicio, nec nisi caui.&cum judicio legendum arbitramur.
Dd igitur ad Heliam artificem attinet, bifariam sere de
354쪽
addit : AEquὰ enini arte, Hetiam habent, ac ae cater' Intelligitur si
Haec ille, clesiae indefinite oc generat tria dicta, nemo non ad periodos temporum referenda intelligit , quibus ad sua alακμήν, sive floreii Jc maturi atem omnia priveniunt I 'que de naturae absconditis,&artii in arcanis perinde accipienda videntur, at caue in Evangelio de Evangelio Dominus &Ser vator noster ait: et hue e tam ab)couditum,quod nonsit retegendum ; Et si rangetium regni omnibusgen ι iiDs in toto orbe annunciatum iri, lysis i ipsimuniton , o tun cfore sinem. γῆ ann ut is est Helias Evangelicus, cujus virtute dc spiritu restituentur omnia, qui in praecursore Domini, Joante videlicet Baptiua, in quo primum in Novo Testamento promulgatum EVang lium, jam tum quidem venit & emicuit, sed in fine mundDdem longe lateque in spiritu corru scabit ita ad cui dem modum no is Paracelsus chymicarum artium Heliam quendam depingit, quarum occulta in apertum sit prolaturus, quando illle magno quaestu vigentes passim florebunt, quae nunc radices agunt, qua de repostea. Iterum Para celsus de
isto Helia artium definite & in specie loqui deprehcnditur,
generalius dictum ad hypothesin referens, & uni fere singulari homini accommodans, non ut significationem generalem tollat, sed ut doceat collectivum illud nomen Heliae ad certum usque individuum propagari, ορο ν. SH ut enim Ciceronis seculum aureum fui sita dicitur , quo Linguae Latinae puritas, elegantia, nitor, ad summum plane maturitatisdcve statis a scem pervenit, quae tamen in uno Cicerone prae caeteris vires suas explicavit, quasi cumulo univei fas
naturae opes profudit: ita si quis Heliam Latinae Linguq tum emicuisse dicat, hoc est tempore Ciceronis in quam plurimis, in ipso v. Cicerone praecipue, nihil inquam a sententia Theophrasti diversum in re diversa dixerit. elia iam igitur artium , ac praecipue chymiae, si ' proponit
κατ' tire in libris mineralium, Tractatu primo i quidem sinquit eri , multa in rems adhuc latent abdita, qua iti. a. cum aliis ignoro. 7 am hoc scio Deum deinceps mirabilia multa patecturum, ct mul; plura in lucem prodituru e se, quam antehac nc bis omnibus cognita fiserint. Hoc item erum e Z ; lesia con ditum qisod non si relegendum: ideo po Z me venetet, inquit, magnale nondum vivit, qui mulcareYelab t. Haec ille de certo ac singulari quodam homine. Eadem cap. q. Tincturae physic. ae explicare Videtur cum inquit : Horum arcanorum ad huc plura trem , yurerran mutationem sibiunt, licet perpaucis snt
355쪽
i Deo cum amprudentiam k Ilaec ille. di nimbi tunc aurclam.&gratiae Blud seculum ollicetur, c md a
l vivat, hoc est, qui in rein Fac enim in genere illud verum ess ,-& Helia na perio in lucem Dro i . - - Π in δςm Jppellare istorum imani i sensa eii ei & ad x eros Natum Magos, qui ut olim Clii isto sic eidem ni inc insiuis fidelibus pro Lugitu o re
vit Paracelsus se iisti molumentum Distin
356쪽
io itur octavo anno ipsius Theoriam fore in flore ait: quo tempore ei omnes sint adhaesuri, & in naturae pervestigandis arcanis ipsius secuturi vestigia: Praxim item consecut iram admirandam operibus & signis, ita ut non Vulgus passim a que infimam plebem abeat,&probetur. Haec ille iae in quinquagesimum oti avum annum non seculi, quo ipse vixit, sed subsequentis isto nempe millesimo sexcentesimo )c ventura praedici apparet ex libris Mineralium, cap. de Vitriolo, ubi&descio seculo, &de subsequenti in haec verba
scribit: excessit enim ex hac vita anno Don in i millesimo quin gelitesimo quadragesimo primo. Longe, inquit,
4set etiam hac hora sive nunc temporis , hi ce rebus operam dari nempe arcanis naturae ) quam indulgere ebrietata, scortationi
atque asteriusmodi nequitiae. Sed nunc ita fera tempus,ut secoria: ioni incumbatur , tot per donec tertia pars mundi occidetvrglad ο; ahera absumpta peste: teriiάν lx resdrea. Tunc in Acum suum atque in integrum res restituetur. Fe rout nunc ressesie habent, geri id nequit. Etiam ord ne, interirὲ necesse e F, penitus e mundo tolli,
ab assiari identidem nequit. Hsc postrema peric ope in exemplari Coloniensi in quarta forma edito ab Arnoldi Birhinani haeredibus, anno millesimo quingentesimo septuagesimo
abest.) Tunc vero, inquit, aureum et it seculum, tunc homo ad anum intellectumper veniet, ,ivetque hu=nano more, non pecudum
τιtu, nec insarporcorum, neque in pelunca puta latronum j I is Prota sis, Epita sis, de Catastrophe, qub ad tempus Helianum, Theophrasto constituitur. Protasis eis in seculi sui moribus, quibus, non modo sit,ut naturae areana negligantur, & a Deo plerisque subtrahantur, iusto iudicio : Sed etiam quod eo gravius malum accersa tur,s per sceleratam videlicet vitam) internecionis nimi- um tertiae partis hominum, ut Epita sis docet. Hi ne in libris Mineralium capit. septimo, cum de Sulphure Paracelsus ageret , inquit, contra Deum olet sissentio nequisis
dixes sit ; P am novit Dominus cur caudam caprae niun promiserit cb endio muιιι iuυaripostent: s d quia opulantiapauperem seed ciis , abeo humilitatem o modestam aufert, in nebulonem eumrran format, facius eri racuisse, ct tales in paupertate dimisisse. Haec illle. Sic nos ipsi vidimus cum aliquoties in particulari bus squae vocant) fructuosum aliquid operatione chymica
productum esset . tamen artificem idem opiis rarenter in-1fauraste, an ob materialium diversitatem, praesertim si non attendatur unde res pendeat, an ob coeli inclementiam, an
obvasorum inaequalitatem, an propter ignis moderatio-
357쪽
E L. I A N Α- γ ri nem qua in re plurimum situm an vero quod non viai fini esset Deo plantatis & rigatis, incrementum dare Sol lus enim pro infinita sua sapientia Dominus minimos etiam naturae motus regit, ut vel effectum sortiantur, vel dispereant. Non esturtur ut inficias eamus mores suae cuique sortunae fabros esse, ut haec in vulgus non conducant.
id de Epita si dicendum 3 cum tertiam partem hominum prius occidendam praedicat Theophrastus, antequam haec vulgentur si passim innotescant 3 Sane si vel exsibilandus sit Theophrastus . nec ejus augurationes attendendae, tamen ,ut ex Sacris litcris apparet, post cladem ingentem pio xum, qua mors S in fer satis quae sunt portae inferorum quadrantem terrae occident gladio, fame, pelle, perque terrestres ieras ut est Apocalyps. capite sexto ) quando iacebunt corpora sanctorum, ac praecipue Ecclesiae testium in urbis magnael laicis, illaesi tritualis est Sodoma &AEgyptus Apocam cap. undecim o si nito nempe illorum te istimonio, su b desinentis bestia: t cmpus, quod ante sores excubat, tunc interibit tertia pars hominum. Solventur enim An peliali eoati ad veteris Romani terminum Euphratem, parat ad hora , diem, mense na&annum, ut occidant tertiam partem homi-xu i nempe impiorum) ADocat. capite nono. Sane, sit quaci huc referenda videtur Theophrasto a illa ordinum abolitio, id cit ordinum bestiae, non Magistratuum & Principum piorum , sed quatenus bestia plena cst nominibus blasphemi .e, quae simul cum pseudopropheta exuretur i*ne viva, ut ante Iohannem sanctissimus Propheta Daniel disertis de bestia verbis testa tur, capite septuno. Tunc nimirum res in integrum restituetur. Tunc enim Ecclesiae facies renovabitur, ira regna mundi subjicientur sceptro Christis Iudaeis etiam ad fidem conversis, ut ante hanc disquisitionem nobis alibi testatum est. Atque huc Theophrastea Cata strophe quoque pertinere
posse vide fur, ilia dicit, tunc futurum aureum seculum, qua-do homo non bellu ino more vivet instar suum, & in spe linaca latronum & ulu rariorum, sed ut hominem decet. Huc enim Paracellica temporum distributio quadrat, licet nescio
quo Spiritu ab ipso praedicta &ad Heliae Artistae ab ipso relata sit: quando ipsius Theoria cum Praxi florebit, &passim, ut ait, in vulgus disj ergetur. Ex his fatis animadvertimus , quid causis sit, cur in vulgus haud qui quam fere ho- dic perveniat ex chymia , quod alicujus sit momenti : licet omnia non solum plena sint librorum, se d inter Christianos
358쪽
& Mahumet istas nihil frequentius passim exerceatur atquear schymica, adeo nullus non orbis angulus redolet fumus chymici si Quid igitur Z omnisne spes sublata ξ dc ante Helianam illum temporis articulum non licebit per Theophrastum arti thymicae ullis vacare nisi penitus &io dc sua perditum ire velint 8 Non ita Theophrastus. Nam etsi nihil invidentius est hoc hominum genere, nihil magis va rium dc fallax : xamen in libro Tincturae physicae aperte idem scribit, Non soli immodo ultimum seculum gratiae & aureum sibi adhaesurum, cum ista in vulgus passim celebrabuntur: sed etiam nunc intermedio seculo promovendo se haec scribere ait, quo veritaris amantibus usui&ornamento esse possint. Et in manuali Philosopliorum disertis verbis ait. Caenimo scribo, Dascribam,ut Astrale, d scipu5 eapercipe, eph :n ue mict de ijs gloriari. Et addit. Haec etiam alterini diligentia, quem discere non pudet, percipi possunt, cum ita graνia non suis quin laborectinc riapercipi queant. Haec ille. Quae si atten- dZntur, apparebit Theophrastum non huic sol im rei natos, quos non sbium ex Angelicis superiorum astrorum naturis,
s ed & ex astris metallorum philosophicorum Astrales Such
tenuSVero Mentales vocat, verum & alios labore & industria, quibus caibones ut alibi Theophrastus loquitur)non sordent, & qui experiendi cupiditate flagrant, poste ista utcunque consequi, quorum in numero meum nomen hactenus erofiteor, quatenus ex ossicio,&Naturae legibus,& cha ritati Dei & proximi laaec non repugnant Sed missici Helia Theophrasteo, cuius exquirendi causa
ista sol sim attigimus: fides enim penes eum esto nos jam
tertio & postremo nostrae Disquisitionis loco contra eos convendemus, qui transmutationem metallorum vel fieri posse negant, vel ordini creatoris ad versari, tanquam si po-ientia Dei attentaretur, assirmant. Gravis accusatio si vera iit, Sed praecipites hasce censuras . rationibus & ad oculum propositis demonstrati , nibus, hoc est, experientia, quae, ut Gicitur, etiam stultorum est maoistra, refellernus. In cuius reisdem syncere ante omnia profitemur nos nihil hic ni sit naturalibus mediis attentare, cum sine motu naturae ars tot.
sit inanis, & naturae artifex duntaxat famulus deminister existat, nihil ad eam de suo addens. Petimus ergo primo, ne Praejudicio premamur: deinde ne quod in omni sciet uia fiei icon flevit) illotis manibus, lectores, hoc; si, r. ium in eralium prorius ia)Petati, & criteriorum me
359쪽
tallicorum expertes, huc accedant, ne vel in iudicandos ei- psos fallant, Velm reprehendendis aliis sitiam prodant ignorantiam & livorem, cum proprie artifices de arte judicare rei possint ex debeant, ut vetus habet proverbium. Principio igitur citra ambiguitatem de his iudicare Vo-i lentibus, ab aurificibus, dc argyrocopis & metallariis proba - toribus, discendae Lint solennes illae probae & examina, quibus aurum & argentum a reliquis metallis secerni, dc re ipsa sequestrari solet. Non enim Lydius lapis illa sium cit, & in operibus Sophiilicis imponere potest, si non alia accedant ad
affricatum colorem crateriai Proinde & principatus Ec Res pubi icae omnes plurimum debent non tam Guardian s& aurificibus , qui examina haec usurpanti ne falsse nummorum dc aeris non culi merce adulterina simpliciores circumducantur, quam ipsis horum ex an num invento bus, qui quidem rerum mineralium peritiisimi fiterint nece Te est , quando dccausas harum reram invi stigare oportuit , bc experientia probari, quod sine negociatione chymica fiet i nequivi . Ita isque non omnes Alchymulae semel in univei sum sint proscribendi, licet inpostolibus & circulatoribus f hoc est calichy- misiss) non iit patrocinandum: cum non parum inter hos& Vero S naturae indagatores di philosophos intersit, quod de an ipsa medicinali facultate fatis superque res ipsa compro
Primum igitur Criterium est ignis Cineritii, quod βc fu I-men dicitur, dc probatio per picina bum. Qiae quo severior iit, sumantur cineres &solis ossibus combustis ad albedinem .' alias Verbietala ex ossibus, binae verbi artes ex cine-bus vulgaribus per livivium defecatis dc exustis denuo,&caveatur ne ossa suilla subintrent, quae omnia corrumperent. Omnia autem subtiliter trita per seiaceum transeant: postea inspersa aqua tantisper humescant, ut vel in modellis,
quae & mortariola vocantur catilli, quae & capellar, per se, vel paropi ides in vasis testaceis fiant, & probe levigentur, desuper impacto pistillo ad id formato. Sed haec necesse est ab experienti demonstrari. Postquam igitur interiecta hora
atque altera ,superimposite tegula,ut Vocant,incanduerint in fornacula , in eo natur duplum plumbi, vel triplum, Vel quadruplum, ratione materiae, quae imponitur' probanda est , id que sensim . Nonnunquam quindecim ponderat lumbi adhibenda sunt, in extremis examinibus,si alia rat One cdomari' q. cquid est auri & argenti a caeteris metati
360쪽
iis &scoria secerni nequeat. ita fiet, ut cum plumbo reliquat
metalla exurantur, dc in fumum abeunt, ac scoriam ad cxteriora propellant, auro & argento solis residuis,quq propter- ica quod in igne sola perdurent, pcrfecta & superiora dicuntur, reliqua vero imperfecta dc inferiora, ex fixo vel non fixo sulphure, ut post intelligetur, &c Alicia probandi ratio est per aquam valentem sive so
tem, quana vocant qi4rtationem, c o quod minimum tribus
partibus argenti opus sit, si quarta pars auri cum argento mixta rite sit inde separanda per aquam sol te in . ood si minus argenti uerit, aqua fortis nili modus cxcedat probationis)id non solvet debita ratione: si pius argenti fuerit , solutionein promovit, sed aurum fere lancinat. Fiat ergo aqua fortis ex una parte vitrioli calcitiati, altera crudi, icrtia salis ni-iri j Haec fere communissima cli ratio. Potest tamen tantundem salis nitri sumi, quantum es vitii oli; quae erit tanto fortior : nisi faecum pars adiiciatur ex aqua ica hi jam ante sc mel iacta quod caput mortuum voca
Sed his de rebus editi sitiat libri a monetariis, aurifabris&mctallitiis : quo ablegamus lectores, inprimis ad Georgii
Hgricolae dc re meta ilica librum I O. Cum haec committerentur praelo incidimus forte in crud tissimos Libavit viri
clarissimi libi os, qui omnium facile princeps est qaos nobis
videre cori tig t. IS a unde Omnia praestat. A qua fortis purgetur ab omni faece : nempeio ivcndo argenti drachmam iasci unci aqviae tortis in ampulla vitrea levi calore supposito quae disoluto argento mox injiciatur in reliquam aquam fortem, sive una, sive duae librae fuerint. Fiet haec instat lactis
alba dc turbida ,: mox residendi spatium detur peria' item, dc aqua crit clarificata , omni faece ad fundum vasis deprcisa. Hac utimur ad separandum argentum ab auri raments s. suppotito calore ampullae vitrcaeua , ut unciae metalli in tenues bracteolas extensita convoluti, more Cylindri, superfundantur unciae duae aquae sortis : relidebit, si fere quarta pars auri argento permixta est, in fundo integra : sin nimis plerunque ramenta dc nitelis pulveris nigri speciem rcfcrent, suae exemptae aqua tepida sunt eluendae dc po1 ea toniendae in crucibulo, auro se te, quale est subjiciente visui, c uod exemptum afflicetur coliculae probatoriae, aut fundatur. Sed
iraec non est notiti instituti longius persequi, c in unde pcti possint ostenderimuS. Tertu