Polydori Vergilii Vrbinatis Dialogorum de prodigiis libri tres

71쪽

N POLYDORI UERG. DE Iittoreis ingens iuuenta sub ilicibus sius,

Triginta capitum foetus enixa iacebit, Alba olo recubans, ibi circum ubera nati, Is locus urbis erit,requies ea certa laborum. De tertio idem meminit,qua apud ipsium,Helenus a monet Aeneam,ut ad Sibγllam adeat: Huc ubi delatus cumaeam accesseris urbem,

Divinosque lacus, auerna forantia bluis, Insanam uatem aspicies,quae rupe sub bina

Fata canit plijsq, notu ,π nomina mandat.

Q qaecunq; in 'lijs descripsiit cumina virgo, Digerit in numerum. Et in sexto rem quos ita

tangit: Folijs tantum ne camina manda.

Quae quum ita essentia te porro fici citari libet, an illi prophetae magni Dei nunc Ando *tura int istos udotes imitati. ROB. Quomodo quis alterum imit ri potest,qui illum aetate praecurreritSNon erant prospemodum dij gentium, nedum eorum oracula, qua do Moses summus propheta coepit eruerbis uos inobraeos docere arcana Dci,et signis ad credenda induocere, ac scriptis legibus ad bene beates uiuendum imo stituere, quemadmodum pasim in Exodo est.Igitur ustes deoru non mori huiu3 praedicendi futura autores, scd imitatores dicito, quam ille primitus apud Iudaeos ita maluerit,ut posteriores prophetae etiam obstruauerintnna ut de alijs filiumM,Helius mucta uerbis,nostem criptis,non pauca quos Heliseus denunciauit reeitas,

72쪽

pRODIGIIs LIB. II. Nubus, sicut libro Regnoru quarto patet. Perntia quoque prophetae sua oracula identidem protulerunt. Heliu enim qua Heliseu3cim postularit, ut Mid plicem stiritum relinqueret ignum dedit,quo intelliis geret e uoti compotem factura, dicens: si uideris me, quando tollarare,erit tibi quod petiuillisin autem nouideris,non erit. Nota est hi toria eodem lib. capit. q. I elisaeus itidem certo signo praedixit regi Ioestituarum, ut toties magnis cladibus Uriam asceret, quoaties iaculo terram percuteret: qui ter coram id fecit, ters postea Syros uehementer afflixit. Mundauit ue. roscriptis sua uaticinia in primis Esaias, compluressadj. Atque ita prophetae ante deorum vates, olim aut uocibus, aut signis, aut scriptis futura praedixerant, quos ipsi pollea uates in uni Allacess,mortales credalos decipieri causa,in diuinadosunt imitati. P OLΥ. Nunc certe fateor, mihi plena manufatis Mum essee. res rem accurate,copiose,ac doctem cisse. ROB. satis tibi fecis ita me dij ament, quemadmodu gaudeo, tuis optimis post hominum memoriam studijs me obfiequi,quae tam ad ualetudinem,quam ad uoluptatem ualent: quandoquidem ea de cosa ad te diuerti, ut postis quam aliquantum quieram, animum relaxarem,quod facis,ita ambulando,dilutandoqer quidem melius quum uenando, aucupandoxe, id quod uel Iacerep test,qui insta omnes infimos homines ch censetur. Quare miror nostram nobilitatem in Menatione tantuti r

73쪽

- POL ΥDORI VERG. DE esse, in eas se a pueris exercere, prae qua permultireliquus bonas artes parum ludent.Quocirca tibi mulatum debeo,qui fecisti, ut rusticando me ad istum stratonem accomodauerim, qui nobis summae utitiae comis modos fuit. POL Υ. Faciemus hoc idem crus,Grquot dici erimus bis in nostra uilla, postqua ut uideo, nihil est ,quod malis,qui minime grauaris mecim diuatius emocinari. R O B. Minime grauabor,si tadistulado recta incesseris uia:bactenus enim latae tanta incoepto de prodigijs sermoni anteuerili, ut nunc reuoluamur eodem, necesse fit, si uolumus praestare quod a principio nobis ficiendustatuimus. POLY.

Istud comodumset, crupulis enim omnibus ex uia reis motis,non ostendemus. Et prissi omnia occurrit illud

Ioseph Iacob flij somnia, de quo Iostpbus libro Iudai. cae antiquitatis fecundo meminit: is enim quu aliquando triticum cum fratribus mesuis et,per quietem,noocte in equenti,uidit uum manipulam stantem adoraria manipulis, quos fecerat fratres:item Solem et Luna. ac stellaes numero xi. sicundu terram, s=bi ad pedes iacere,honores habere: ac post, idie ea uisa pariter po. tri ais fratribus patefecit.I ta sane euenit,buia multo post,pater Iacob essim toti familia,ri Aeraptum ad Ioseph,quem audierat apud Pharaonε in summast gratisposuisse,iuit,qui iampridem illud fore coiecerat cymnia interpretatus, ut Luna et Sol parentes Ubeat,

quod ille gignat ala nutriat : erperae xi. Iratres, tot

enim

74쪽

PRODIGIIs LIB. II. Nenim erant,qui aliquando Iostpb usticerent, ob eruarent,colerent. Aliud subqcium Pharaonis uidelicet uisum,cuius idem Iosibus meminit. Ille uidit eptem boaues pingsses, totidems macras,item septemspicas pleoni laudes inanes. Eias omni a Iosi h la est interpretatio, annos septem iri annonae uilitate,ac totide in s ma caritate futuros. Ite uel Nabuchodonosoris reogis Baistoniae omnia no praeteribunus,qui uidit stas tuam capite aureo,brachist argenteis,uentre Creo,pedibus ferreis, et lapidem e monte dimisum contriuisse statua, uero UI; eo creuisse, ut uix a tota terra caperetur. Daniel propheta ex eo somnio prosterit suo turu,lit caeteris regnis etia Romanorsi paulatim debilitatis,ac postremo deletis, solus lapis ille imobilis exteret. Sic fiat quando christi,que ut est in psalmo cxxij. lapidem uocant, er eum Iudaei ut aedificatores humaani repudiarunt, omnia potestate tenentur. ROB. . Perorasti,nec ego te interpellaui. Quorsum avi quatenus per deoς,illa certum erat de prodigijs agere, tu tamen muneris oblitus,ad omnia siue in omnia ina quid intersiit,ex gramaticis non uideo,reuerteris,quae alias attigimus. POLY. Nihil pro edis deuia erra . imo dedita opera ea recitaui in omnia, per quae ta ues. ra, quam magna portendi audio,adeo ut merito proadigia dici posse rear. Quare rogo,oroos,ut eoru oraeula explanes. ROB. Quid opus est interpretustiones quando in illis duobus omnia geria sunt:m συ

75쪽

m POLYDORI UERG. DEtero enim, teste diuo Ambrosio, de christi struatoris sterijs agitur in altero,ut Origenes dit,benignitu Dei declaratur,qui noluit fruelim quos costruandos

decreuerat, e suffocari:in tertios quid temerat. ipsi planum misti. caetera postqua a proposito aber

rauimus, praestaret, puto, ut quaereremus qualia, er de fini omnia: ac ea re quambrevisime dilutata, pergere ad instituta. POLY. Macte virtute,quaa

maxime me afficis utitia, quu tiibi in promptu sit id, quod a te audire uehemeter cupio, quo βne haud mihi qmdficiam,est quicquam antiquis. RO B. Dupla ,

somniorum genus tradunt,unum disserum,ulteram humanis π Vr etiam tertiam addunt,daemoniam. Dis iam non modo nostri theologi approbant,fed ante eos Homerus,in primo Iliad. Κοα rce τ οναρ ἐκ Διορ

ν. Item Plato ex Aristoteles, somnia a Deo mitticen uerat,et ea quidem, ut in Aristoteli in libro de dilanatione per omni placet, sepientibus de uigilantiabus tantu: qui id ea de causa fulicatus est,quod bruta 'quoq, animalia, quods stolida uulgus somniaret. Ab eo non multum di crepat nostri, qui uolunt usa mitti a Deo certis bominibus elictis,no item generatim omnibus. Ita,uti tu nuper demostrasti,olim Io eph omni vit: ita reges illi Aeraptius et Bubdilonius diuinabo serunt per soporem oracula: ita Magi, ita Ioseph uir Mariae uirginis per quietem, moniti unt, ut elli ad Herodem non retirent,er iste cum puero Iesu,σ matre,

76쪽

pRODIGIIs LIB. II. πρ in Aegnia reciperet, quemadmodu est apud Malisthaeum euangelistam. Verumenimuero Posidonius icut refert Cicero, tribus modis censet deorum appulsu homines somniare : uno,quod animus per est praeuis deutiquippe qui deorum cognatione teneatur: altero, quod plenus fit aer immortalia animorum, in quibus tanquam i ignite note ueritatis appareant: tertio, quod ipsi dij cum dormientibus colloquuntur. Rec de diuinis somnijs. Humanorum ureo,id est naturaliu soamniorum causam non unam omnino asstrubi autores antiquis imi: socrates enim apud Platone,omnem limanimi in tris diuidit partes: ex una uult mentis Er rastionis participem alium,in qua agrestis quaedam feristas infit:Cr tertiam,in qua existat ardor er uoluptas. Quae quum ita sint, concludit alteram parte dum priama sopita languet immoderato obstupe=m potu,cis

pastu,exultare in omnis,luctaris, er ei a mente ais

ratione uacuae, ob ci omnia ui a tetra,impura,crvdes lia,quod videatur cum matre,aut bellua corpus miscere,aut alique trucidare , aut cruciari ,er id genus mulata turpiter ficere. contra,prima partem animi ι tertia edata fuerit,et quis salutari,inoderatos ciatu, absque uictu e quieti dederit,ium agitatum eremnis ad consilium, ac saturum bonarum cogitationu epulisse vegetam acremq ad omniandum praebituram, Crsic futurum,ut ei uisu quietis occurrunt tranquilla,atq; ueracia. Igitur Plato iubeι ita ad somnum proficisci, νporibus

77쪽

M POLYDORI VERG. UEporibus usectis, ut nihil sit, quod more animis per turbationes afferat. Ex quo rithagoras fertur interdixisse, ne sui discipulima uesceretur, quodille cibus

habeat magnam inflationem contrariam tranqutat ei mentis uera quaerentis: quia quum animus est euocatus a focietate,cogitationes corporis, iis diuinat Atu si magis icit, appropinquare morae,id quod experiuntur,qui fiunt quopi mortistro morbo afcti. Imo furiis magis minus'ue omniare, a Plinio edocebere, qui lib.is iij. autore Fabiano, tradit somniari plurismara supino cubitu, sed prono nihil: Sicuti verius fio, mniari uiunt,post media nocte. Iloratas in fine primi sermonu libri: Ais ego qua Graecossiorem natus Ore citra Versiculos, ruit me tali uoce Quirinus Post: mediam noctem usus,quis fomnia veru, Doluam .EN. At Aristoteles dicit,naturalia omnia identidem fortuito temeraries incidere, quom tria restri genera in eo libro,quem desomno ruigilia scripsit:primam,quodcausa:alterim,quod gnum existat eorum quae praeuidentur teritu, quod accidens uocat,quando pes caμ am nes signum in omni dat. Exempli graatia: Per omnium uideo Italiam repente ardere bello, perinde ac acciderat. Ea noctuma uisio ut belli causa non est, citem signum. caeterum signa in rotanotium omni s maxime apparent, ut allictionum animi aut corporis indicia,quae Medici periti cumprimis obrifcrgant. ccuse autem rei suturae ita existunt iis qui

78쪽

mmm sibi petendam staturrit,o strius consis quaisquam eius sterie infensius interioris sitae locata, immemor Actus postea omniauerit mediturum negocia agere, ersae admonitus iter Romam fusceperit, tum laseis omniu itineris endi causam fuisse constabit. At pse omniorum alia e sum, alia signum,alia neutrum illora praebere dicuntur. Ad fortuita insomnia redeo, quae ita accidunt, ut cogitationes nostrae diurnae esse posset causae, quare eadem noctu agitemus, quemada mod- feri,ut quae omniauerimus ni principia erarum rerum, quas fecundum quietem molimur, mente Acta quo uia, ad eas sie actiones *turus accommodante,in quarum antesimulacris per somnum,uersata fuerit. POLY. Perplacent omnia,σpraestertim quae

ex Socrate exposuisti: sed secundum istas tuas regulas non percipis,unde Asa esse posset omnia. ROB. Pugnantia intersie, bona tua uenia dictum sit, garris, qui tricari uideris,quum ais cuncta placere, ex ignoinratre errore in infomijs,perinde quasi nihil Adbi j iifcti nihil uani per uigilia cogitemus, meditemur, amnemur,quum paulo ante probauerim actiones diuranus plurimum nocturnaru esse exemplar. POLY.Idinum recte notaui, sed non satis t : excenta mihi ui abis uiginti annis occurrerunt dormienti, quorum maginem ullam animus meus vidit nunquam. Ex quo cum Poeta constentio, qui de ea re uere canit:. Sed Alsa ad coelum mittunt in omnia manes.

79쪽

-so POLYDORI UERG. DER O B. Imo idem alibi astimat, somnia sequi actibunes nostras,quum inducit Didone,amore sauciam noxium,perculsum, ita Annae sorori laquentem: Anna soror,quae me fustensam is omnia terrenis Atqui miror eiusmodi uisa tibi occurrere, qui dies noctess in literis uerseris,quando tales,teste eodem Arias tela,non nisii uis uirtutibus digna omniant. P o L Υ. Me equidem totum ut dis,iampride illis studijs deri,in q;j maxime acquiescosta siteor, ionumquam rei domesticae cura angimur: nam habemus Oami istos nolims ministros prope semper oriantes: e quid enim aliud apud nos sacerdotes ficerent f qui quuut moris est, prelongis ensibus ais cutis continenter allegatisfint,neficiunt stare loco,ac aliquando altercantur,rixantur: er quia tales apud nos,utificis,domi, no ornamento unt,idcirco eorum molestias necessario deuoramus. R Ο B. Id certe cause est,quamobrem minus tibi conuenientia sepe fomnier: quandoquidem ut aqua valde mota aut nullum imaginem aut in omereddit, ita concitatus animus nihil 5nceri per quietem cernit. PO LY. Ergo nebulonibus ac Atuis qui plurimum ab omni cura uacui sunt, usa objciuntur verioris ROB. Non docus ueriora es minus multa. Atque ita habeto eos qui omniant, aliquoties ueras mniare: etenim quis adeo artis est rudis,qui si tota die iaculatus uerit,non attingat aliqvido scopum Quao

propter nos eo injicias Alba mitti nobis somnia ea uestibi

80쪽

PRODIGIIS LIB. II. triai dico,cum cratippo,qu ista usus est oculis, ut uerarerneret, eum babere sensum ocidorum,uera cernenatium econtra,qui oculorum usu est deceptus,saepe falsa cernere. Et quia nemo non oculorum usu qui facta. cfimus est, decipitur, ita somnia praeter diuina. π βlibeat,quaedam naturalia, quora nostractiones uiuabrae existere possunt,uana omnia bab'ida,quum foratuito sepe accidant, sic, ut ueluti ebri sepenumerosio

inniemus impura omnia, uti ante ex Socrate collegiamus,aut quae nunqua uisi sint .Vnde natum,ut qui ererant,delirunt,insaniunt,eos somniare dicamus. Quas

propter Moses sapienter lege sanxit,ne obstruarentur somnia, quandoquidem ita generatim, semper diuina

excipio, inania repertasunt, ut ex eorum obstruatiosne,pauca admota restondere euenta collegerit superastitiosa antiquitus. POLY. Effare palam,putas raturalia omnia excludenda,necnes ROB. Sinaturalis sit causa, cur putarim excludenda,uel damnatas qua natura, ut diuus Ambrosius defuga e liuit, boni operis mugilirra sit. Exempla nobis possitu siit: Ego cogito, stituo, delibero, crus ire rus: si hac nocte merus iturum omniauera,ecquid hic notu erit, quod obastruem, nisiι ut faciam, quod decreuertas Autis turpe Acinus Iacere putarim, Cr tala quid est mox mihi dormienti obiecerit,quid mirusUerum uel mihi bono esse poterit, quusii sapiam, ea sceleris imagine motus tum debeam a lacinore abhorrere. Ac naturassic boni opea F