De iure familiarum apud Athenienses libros tres conscripsit A. H. G. P. van des Es

11쪽

eondicio quam cum iam tum antiquis legi has descriptam uiginvideamus, nulla cogitari putos causa, ob quam fidem habeamus Diogeni Laertio velarenti Athenienses, cum bello adlue ei vilius exhaus a mei vitalem reparare a sobolem propagare vellent, decrevisse licere quidem ducer eivem unam tantum, ex altera vero quoque i h Eros susciper i). Cui enim Isaeus in laudata ratione quo vidimus modo de concubinis locutus sit ei Demosthenes legem laudans tam antiquis vocabulis usus sit' et rapterea apud Lysiam, quippe qui Areopagum commemoret, sermo esse non possit nisi de temporibus anta Pericleni legitima con ubi natu institutio an recens sui seis iuui potest. Non nulluin igitii proficimus Diogetii psephi Suaale, qui nihilo nos vir liores laeti qua landem iuris instituta loconcubinatu valuerint. Salis sit quos attulimus Ioel evieisse Athenis concubinatum legitime viguisse quod, silanti est a Diogei,d affirmatum videamus. Multi lexi eographortim et hi utar hi testimoniis laeti ensue. runt coeli liatum Allienis vetitum fuisse inter illos I ollux et lexi eon rite loricum m1 ἀγα uis eorum emorant Plutarchus p autem ives Lycurgi et Solonis leges γαμ- et ιγα- uis habuisse contendit. Idem tamen hoc loco tam diserte tradans Spartae fuisse coelibatus aptionem, cum Lysandri vitam conseriberet, non satis sibi persuasum habebat exstiteritne

eiusmodi ex Spartae neene erat enim, ut videtur, inquit, Spartae et ἀγαμ uo Iκη et ιγαμιου et κακογαμus j. Quid vero nobis de Athenis divinanduiu relinqui tu . si vel de Sparta historicus ita dubitantor geribit D poenis apud Spartanos in

12쪽

αγάμους, Φιγαμους BL κακογαμ quoque agit Aristo apud St6haeum ): de his vero uno nobis sermo non est. Si auteni revera actio ἀγαμίου Athenis exstitit, nihil aliud lex potest iussisse quam omnibus civibus uxores ducendas esse aut si non omnibus, quibus inter eos hoc laetendum sit: quod nisi laetant lege contra eos actum iri. Huius tamen instituti apud veteres et prohatos scriptores vola nec vos li-gium reperitur. Quid vero estiea eius suisset, ubi opus esset in iura alleuius coelibatum probari, quam testimonia huius. modi actionis ontra eum institutae afferre quod Laine numquam sit. Alia sunt, quae, si usus est, defuncti coelibatum

arguant mmosthenis aequalem oratorem lihi promam. Αrehi ades coelebs mortuus erat. In die tum hoc tantum erat: λουτροφόρας Archialis sepulcro luposita erat in Atque orator Ostimonia recitari iubens j opinor, non lantum hoc eoelibatus iudieium attulisset, si alio eoque firmiore argumento probaripstuisset. Itaque eo elibatum lega attica vetitum fuisse numquam mihi persuadebo, done saltem tertiora testimonia quam Plutare hi et lexi cographorum asserantur. Dinarehus docet maioris auctoritatis suisse qui suscepissent liberos ex legitimo matrimonio, quam qui non suscepissent hoc rerum natura Ieri Poenas vero irrogari e libi libera Atheniensium civitas numquam passa fuisset ne quemquam

sanae mentis eoinpotem passurum esse puto. 1 LXVII, et s.

2 Demost h. adu Leoct. p. 1086 6 18. Si cui de hae eonsu tudine plura novisse lubet, adeat Pollucem VIII, 6 Behk. A. Gr. p. 226, ustalli. ait o in p. 293, qui loci demonstrant Dolyreeo Adv. I, p. 50S quaerenti

13쪽

Duo a legislatore instituti vi dontur modi iusti matrimonii ineundi ἐγγυπις et μίλκα σία, quod excisaeli verbis apparet ditentis Callippen quandam aetatis annum iam trigesimum

egressam adhuc in uetemonis tutela fuisse non oportere nondum locatam neque matrem saetam, sed potius in manu mariti iamdudum ante fuisse secuntum leges ἐγγυηωσαν aut ἐπίδικασμω ν.

De utroque modo deinceps videamus. A. De modo matrimonii ineundi, qui

dieitur ἐγγυησις.

Verbum ἐγγυα cum proprie spondere significet et de unaquaque re usurpetur, ἐγγυα των θυγατέρα ἀνδρη, desponder filiam viro pater dicitur aut omnino is, in cuius manu semina est ) ἐνεγυν σατ is, qui seminam dueturus est ;semina autem ipsa ἐνεγυηθη Res ipsa aut ἐγγύησις - aut ἐγγυη ' a veteribus nominatur. Primariam de despondendi instituto legem Demosthenis aequalis orator hane reser Ly) quam desponderit pater aut

frater aut avus, ex ea genuini liberi sunto Lex inaeen hoc loco non integra ab oratore laudatur, nam non

14쪽

prospieit earum sponsalilius, quibus nec pater nec frater eoavus superstes sit. Talis filia r&Min dieitur, et lex diserte docet huius despondendae nulli alii ius esse, nisi ei, qui eius κυριος sit, velut patris desuneli fratribus aut pieteri ipsius filiis, eum libro lexiar hic sint in seripti i). Mox tamen eum de altero matrimonii ineundi nodo agemus, hac de re ataplius dieemus nunc satis sit digito tantum ostendisse.

Exemplum Iratris soporem despondentis unum e multis Isaeus nobis praebeat narrans Hiero plem sororem suam despondisse

Theophrasto '.

Sponsalia autem testibus pra sentibus fieri solebant j. Reeentiores vero auctores somniaverunt de sollemnibus tabulis signatis opam testibus, quibus is ui semina spolideretur eon siteretur se eum legitima uxore ceria in aliquam pecuniam accepisse Do his autem labulis apud antiquos nihil invenitur, ne res ipsa nec bellissimum nomen προμυα, quod Bunsenii tabulis indidit, nisi ex armenopulo heodoret id genus aliis innotuit Isaeus in oratione de Pyrrhi hereditate ube

rime de sponsali hus agens nusquam ahulas, semper vero tantum testes oram quibus os tradita erat eommemorat. At, opinor, non neglexisset, si revera tabulae eonstet solitae essent,

harum agere mentionem.

Vitri eo privignae despondenda ius non erat, nam haeculium κυιαν habebat se ille et aut habebat fratres, quibus illi id ius per leges datum suit, ut piet erus erat, si qua quid leges statuerint postea videbimus.

15쪽

At mihi ex Isaei de styphili hereditate oratiori exemplum Theophrasti obiicitiir' privignam suam despondentis Meam tamen sententia strinari non labesa lari allato exemplo ultro apparebit oeum ipsum inspicienti. ut Meralis silio Asir philo erat soror eodem patre nata, quod bene attendendum est, nam si soror ea non est lilia sororis Hieroclis sed concepta ex uthycratis priore matrimonio, Theophrastus liuius puellaene vitricus quidem est. Mortuo autem Euthyerat Τheophrastus oratoris pater, huius viduam duxit. Postquam deinde A typhilus abulis laxiarehicis inscriptus suit, patrimonium a Theophrasto totum rite legi limeque aceepit, ita ut ideo nunquam eum eo questus sit. Postea Astyphili sororem eodem palpe natam την aDMφὸν vi ἐκεωρυ ὁμοπατρίαν despondit Theophrastus viro, qui ei videbatur idoneus esse, et reliqua ius negotia gessit quae omnia si philus rata habuit καὶ ταυτα ν Αστυψαν ἐξήρκει sexis Limans se benevolentiae, qua Theophrastus erga se uteretur, satis perspicuum cepisse documentum eo quod ab eo inde a puero edueatus esse . His omnibus satis indieari videtur heophrastum despondisse ac phili sororem non ut eius κυφων, sed ex Astyphili auctoritate, quippe qui Theophrasti studentiae hae in re plus quam suae confideret Astyphilo autem leges sponsalia dedisse ipsum illud καὶ ταυτα φ Αστυφιλ. ἐξήρκει eoArmat '. Plato patria lege usus videtur iubens j in sua civitate sponsalia legi linia ea esse, quae fiant prini uui a patre lum ab avo deinde a fratribus eodem patre natis. Ex ordine, quem Plato sequitur, statim apparet aliquid interesse inter ius verum et steti ei philosophi iuris instituta. Hi ent in primum patrem tum avum deinde fratres nominat, lex vero ipsa )patrem fratre in lavum Ila semper Plato saei in legibus

I p. 77, 9 2s, ef infra lib. I, III, 2 B.

2 es. Seboeniann ad Isaei Ioeum.

16쪽

. suis statuendis ut impediamur, quominus eius institutis utamur ad iuris alti ei doctrinam cognoseundam non utilem neglexit patrias leges, ut, minus eas ix eredi posse ius sol laeti demonstratur: lapi potest aut habere proximus a parte patris, numquam vero frater eadem tantum matre natus, nisi forte hic idem sit atque genere proximus, quod tantum tum fieri potest, cum male continuo binis spa-iribus nupsit Aliud in Isaeo λ exstare videtur exemplum fratris uterinam sororem despondentis Apollodorus sororem uterinam La. erati di dat per testamentum. At species allit, neque hieloeus iuri attico adversatur sponsalia primum patri tum ra- tribus concedenti, umquam vero fratri uterino nam eogi. landum est de adoptione Apollodorus enim profecturus alcorint litum bellum sororem heredem scripsit et cum suis opibus aerat isti locavit, si ipse in bello adversa usus uerit sor Luna Salvus vero redux hoc testamentum irritum feeit: nam sorore oratoris patri nubente, ut Apollodorus eam despondisse non dieitur ipse uel uxorem, quae ei ilium parit. IIae omnia post corinthiam expeditionem facta esse inda amparet, quod Apollodoro, si ipsi eo tempore iam natus suisset filius, non licuisset per testamentum opes sorori reliu quere. Filio deinde mortuo distinam erga sororem voluntatem Pe- voeavit huius quo filium extremo vitae tempore adoptavit et

17쪽

10phrairia libro inseribi iussit lirasylum pollodori.

Non quidem ne solo iure alti eo seminas adoptari non potuisse: sed Apollodorus proprio non adoptavit sororem eam heredem seripsit et simul nuptum ellaeavit, id est adoptavi filium ex sorore nasciturum, atque ita avit ne nomen suum periret et euravit ut filio ex sorore et Laerat id nato reviviseeret In Isaei oratione de Pyrrhi hered. oceurrit Endius frater neque ὁμοπάτρης neque ὁμομήτριος sed adoptatus sororem despondens, quod tamen non fratris sed glas iure peregit. Nam genere proximus erat Pyrrhi filiae et usus es iure sibi a legibus dato ut eam aut ipse duceret aut desponderet Boo autem eam laeerit merito quaeri putes quo aude in iure secerit: nam si filia ista Pyrriti revera spuria fuit, et Endi uim Pyrrhus Voptare poterat et Endius filiam alteri despondere; si vero genuina uerit non poterat Endius adoptari nisi quoque filiam Pyrrhi duceret. Videtur igitur proximus cognatus ius h abitis se spuriae filiae despondendae.

Plures eum essent fratres, hi una sororem aut sorores despondebant. 0ralor' enim narrat tres inisse fratres Menex enum Bathyllum Periandrum illi iam sui iuris erant, hi vero nondum erat enim adhuc puer, neque igitur ulla in iure agendi potestas ei erat Menexenus igitur eum Bathyllo sororem suam eloeant. Isaeus' quoquo tradit binos Dat res

suas sorores et a re alteram Leucolopho alteram Meneeli. Me iuris instituto redi cognito ad ertissimam emenda li-1 Notandus est error Platneri de pro 11, p. 25l diem hi Apollodoruni Meraii di dedisse dis raehte reiner albae isester. Orator enim perspicuo indieat Apollodori matrε post lirasIli prioris mariti moriem Arelaedam onupsisso k ex itiis nisi rimonia lilia ea nata est, Hae ali Apollodoro de spondetur; hae autem, L oratori utar verbis, Frat εὐ- seit Arected, mi

18쪽

oneni in Demosthenis oratione adversus Leoeliarem ducimur orator narrati Eut irinaclio obrynensiores filios natos esse

Midylidem Archippum rebiadem ei filiam nomine Archidicen. Hi mortuo patre Archidicen eostrato leusinio locaut: ex iis vero tribus Arellippus trierarchus ethymna diem supremum obiit. Nullum o loe est dubium, ii in echippus demum post sororis matrimonium Oeeiderit at postea eandem rem iterum enarrans orator dicit Midylidem et Aethiadem sororem eo strato e loeasse Perspicuum est tertium fratrem l . . omitti non potuisse eiusque nomen propter similitudinem literarum ductuum in orationis exemplaribus periisse. De avo neptem despondente dicero supersedeo exemplum autem nullum ad manum est praeter Diodoti filiam L, quae a Diogitone lutore et eodem avo Hoeata esse debe Hegemoni: eius enim fratres, cum ipsa nuberet nondum sui iuris erant. Magis igitur ut luto patris vice langetis quam ut avus illacisse videtur Diogiton. Qua iuvis a iure naturali alienum videatur, conias Latia men ei vi alti eo licuisse despondere uxorem suam alteri. Demosthenes huius instituti montionem adit: exempli gratia enim narrat i trymodorum Aeginensem uxorent sua mine maeo liberto dedisse in matrimonium hac vero moris tua filiam suam eidem dedisse uxorem. Haec et talia enarrans orator studet Pasionem exeusare, qui Phormioni liberto uxorem suam desponderit conferri potes quod Perietes secisse narratur hie se ilieet uxorem suam alteri tradidit non invitam, cum neutri admodum Iazer et cum altero vivere'. Attamen non omnes mariti tali modo uxores suas alteri tra. stero poterant. Hoc enim iure non gaudebant. nisi ipsi

19쪽

uxorum κύνιοι essen l. im sorales xenim sororem despondisse Protomapho narratur, ex quo nata est filia Protomachus vero una pauper esset et pie terum locupletem nancisci posset, persuasit liuerit familiari suo suam dueere uxorem. huerito

igitur nupsit illa Timocratis sopor, sed non ab ipso Protoma, eho ei desponsa sed a fratre Timoerate utroque patruo liu- eriti praesente et aliis testibus. Plane eodem modo 0netor' sororem, quam prius Timocrates duxerat, Aphobo despondet, et Menecles apud Isaeum uxoris Dalres rogat ut liano alteri despondeant, quod mox ita sit. Etsi ilia hoste ditariae a patre secundum leges desponsae iam nupsissent, harum matrimonium tamen solvi pol erat genere proximi rogatu ut mox videbimus eum de epidi east agemus. Vidimus igitur seminas se undum leges desponderi potuisse a patre a fratre eodem patre nato ab avo aut deniquo ab eo in cuius manu es Sel. Res est molestissima legum alti earum aetatem velle indagare. certe liuius origo nusquam a veteribus raditur, sed eum a ctissime cohaereat cum celeris legibus, quae de seminis de spondendis sint institutae, quarum eam, qua genere proximus iubetur aut ipse ducere filiam orbam ex infima quatuor lassium aut elota re Diodoro Siculo β et Aristophane graminati eos Soloni tribuendam ess discimus, etiam Solon nostrae legis auetor habendus erit. Attamen ne ita quidem omni vilio nos vacare verisimile est, cum notissima sit res, quam studioso et oratores et reliqui legum qua laudent originem ad summum legislatorem reserant quo studio in primis recentiores inelia si videntur ad ingendas et Soloni obtrudendas leges,

20쪽

do quibus numquani lite cogitaverit. Huius rei exempla cumulare uti parco non vero possum, quin leviter Plutare humcastigem qui seris narrat a Solone institutum fuisse τρὶς εκάστου ιιηνὸς ἐντυγχήνω πάντως , ἐπικλυ τον λαβὸντα. Ut vero saepius si etiam lis in argumento fraudis an erroris dicam se ipse arguit ius enim, quod hoc loco de pieteris tantum valuisse dieii, in Amatorio homnibus nuptis datum fuisse tradit. Sed ex diverticulo ad ius atticum redeamus et videamus Atheniensibus leuisso opes suas per est Rmentum cuicunque vellent aro, si silium nullum relinquerent: sin autem filiam relinquerent, ita ratam fuisse voluntatem defuncti, ut is, qui hereditatem eius adiret, una quoque filiam in matrimo- Legem hanc cum parantes legi, ex qua licebat marito uxorani cuius ipse κύριος esset alteri despondere, nova legis originem reperimus, quae statuebat moribundo per testamentum licuisse despondere uxorem cuius ipse κύριος esset et filias, cuius rei exemplum habemus Demosthenis patris, qui per testamentum siliam cum duobus talentis Demophonti eloeavit uxorem autem cum octoginta minatum dote

Aphobo ia Pasion, ut brevi aute diximus εἰ per testa-1 v. Solonis, 20.

eier uete und Seli emanti, de ait proe p. 4B8 hiae legi stomparat legem tu Demost h. orat ad p. Maeart. p. 1067, 9 5 servatam initium autem tu, um eris o σMe i e ,α μενο ἀπογενν eam impedire debuerat, quominus ius ii reditaria in ah intestato confunderet eum testsinentario iure; ex vero . l. nemorata retissime ohaeret eum sequente de uallis urbis ex itasima classe, de qua me conserenda sunt, quaa Naber disparavit in nemos. I, 92, qui oui it eoin pilatorem Isae lege usum esse ad novam fingendam