De iure familiarum apud Athenienses libros tres conscripsit A. H. G. P. van des Es

171쪽

eredi possit inter probatos et aequales auetores nonnisi unum Xenophontem huius magistratus mentionem sectisse, si revera exstiterit, et praeter una tantum Photius et post hune Suidas ), uterque ortasse describens scholiasten ad Sophoelis Aiatem ', eiusmodi ὀρφι-σ- noverint, probabile videtur uno locum tanti habendum esse quanti glossographorum testimonia haberi debeant, si nullum aliunde exstat argumetitum quod nobis persuadeat eos veram Mere doctrinam. Glossatori igitur tribuo vocabula σπε - ανοφύλακας. Neque Plato in sua civitate eum magist patum novit hic autem, ut Athenis legem esse sei e bat qua pupillorum pura mandabatur arphonti, quotannis tres ex nomophylanibus uram gerere iubet et tutelae ipsius et v. pillorum. Ceterum, quod nou urg o se comparandi gratia tan tum addo tutores dipi iubet proximos cognatos, γυ-πρὸς πωrsis, δύο δὲ πρὸς πρ , si quis mori hundus nihil de tutori bus onstituisset. Qua vero de quinto tutore deiuneti amico addit, haec eius ingenio deberi videntur hae do re enim Athe nis nihil lege statutum fuisse videtur. Prorsus enim nes itur quaenam fuerit regula de numero tulorum hic lamen pge delinitus esse debuit, nam si definitus non esset, archon in tutorum ἐπίδικασta omni caruisset eaeeepto quo sibi lutores nominandi essent . a te tamento aulem saepius unus, ut Diogiton, saepius plures lutores scribe hantur, quibus nonnumquam a moribundis pecuniae quaedam summa tribuebatur quo melius tutela sungerentur: non enim sui munus publieum tutela, van Asse rectissime censuit', quod cives nisi iustam habe -

thesis viri elari an Assen n. ijdr. v d regis Iel et elς. BST, p. 232, h. 5ὶ vut Romae, sic etiam ilienis noli iliores in vitate viri plures in testamento tutores dare solebant honoris unde appellantur honorari Et amielliae ausa, ne quem praeteriisse iderentur. Vellem vir elari ad iliastis et liaing Tu i argum e ta.

172쪽

166rent oscusationis ausam recipere cogerentur nequo iniuria ex. istimaverunt Athenienses munus eiusmodi non sine animo et an inti henevolenti reete posse geri . tque haec sententia etiam Platoni laeuisse videtur, cum eaeciperet in patrem seriberedetare tutores in testamento ἔκδντας τε κώ μολογουντας Nihil prorsus novimus de iis quae postulata erant, ut aliquis tutor esse posset. Unum oeeurrit exemplum libertini in testa mento tutoris scripti Pasio scit a Phormione datus est tutor Pasi est'. Nihil refert fueritne Phormio ipse civis alus au MMἰσκ simula enim ei vitale donabus est Atheniensium legibus ei obtemperandum suit. Ipse vero Pasio erat ex inqui. linorum ordine quamvis hic igitur recte gerere posset tutelam, tamen cum in iure pro pupillo agendum esset ipsi opus erat

Non opus esse mihi videtur de industria demonstrare seminas iure attico tutela fungi non potuisse. Duo itaque iure attico fuisse videntur tutorum genera. l. ierum in testamento scriptorum , alterum aharchon ledatorum iust legitimorum, si saltem ea quae de tutelae δε δικασti disputavimus vera sunt ei tamen, qui in Pollueis

loco ἐπιτρόπων κατ-τα rate mutatum nolunt, altera in lutorum genus non aguoso ere non poterunt μὶ, nam alio modo explicari ea vocabula nequeunt.1 da lere. Q.

173쪽

Cum orbitas sit causa tutelae, opus est ut hae illi medeatur, itaque ut aliena tutela quam simillima sit paternae liae autem duplex erat, nam pater et tuetur liberos suos et eurat eorum opes Lex igitur eonstituat negesso ossi ei tutoris quaepe tineant ad ipsoru in pupillorum tutelam et adeo dum opum curam: denique caveat ne tutores sua abutantur potestate. Hae eontinuo nobis sunt exploranda.

Iam statim ab iuitio hae omela hilariam dividenda sunt ex altera parte enim conspiciuntur officia quae pupilli edulationem spectant, ex altera officium in iure pro pupillo agendi. Pupilli autem e patrimonio suo educandi sunt et instituendi Luculentissima huius rei testimonia apud antiquos reperiuntur Demosthenis Lenim pater satis amplas reliquerat facultates atquamvis lanium patrimonium relictum esset ut tutores cum tertiae partis reditus essent quinquaginta minae, ex iis potuissent uni alere Demosthenis filium et stram cum uxore tum publica obire munera, propter insatiabilem eupiditatem horum tamen nihil seeerun b, et unus eoru ait Aphobus etiam adeo sor

174쪽

dide avarus fuit ut vel praeeeptores pupilli mere ede fraudaverit. Pretiosissimae Lysiae orationis ontra Diogitonem pagmentum tantum nobis est servatum, sed nostra rei quam maxime serviens Diodotus' fratris Diogitonis filiam duxerat et prose et arus ad hellum testamentum eonscripsit, in quo inter alia quae mandabat Diogilonem fratrem suum liberorum suorum avun- eulum et maternum avum tutorem horum scripsit, ratus ob hane neeessitudinem neminem magis oportere iustum erga suos liberos esse. ano vero spem Diogito turpissime sesellit Oeelso enim fratre amplissimo patrimonio relicto Diogiton primum liliam suam mariti mortem elavit deinde nepotes omnibus sere privavit opibus et tandem maiorem natu cum sui iuris tantus esse , ad se vocavit eiqu dixit patrem eius nil reliqui se nisi viginti minas eum triginta stateribus austeis, quae pecuniae summa revera uxori relicta erat a Diodoto eum hi pro fieiseeretur sed ab ea Diogitoni tradita eum mariti mortis erit orsaeta esset ' De reliquis autem Diodoti saeuitatibus Diogiton uno ne verbum quidem dixit. Ad se vocatum nepotem ita

porro alloquitur Diogiton ): ego multa ex meis opibus in vestrum alimentum impendi et quamdiu quidem res mihi lauta sui nil curavi. Iam vero ipse sum pauper et inops tu igitur

cum iam ad virilem aetatem perveneris et inter vi eos adscriptus sis, prospice qua ratione tibi vietum compares. V isee auditis rater uterque perculsus et lacrimans ad matrem ierunt, quam interea iterum egemoni nuptum dederat Diogiton, et una eum an venerunt ad sororis maritum iii orationem habet, hunc hortantes no so bonis paternis frustratos et pavi a quo minime oportuit iniuria asseelos deserat, sed sororis et sua causa defendat. Breviter ut rem enarrem, frustra cum hi omnes cum propinquis et amicis conati essent Diogitoni persuadere u rem

175쪽

arbitris deseri et laude ui ausa ad iudi eos perlata est. In tum diei aulam Diogilon ausus est proserre album, quo confitR-ret ad duorum puerorum et unius puellae vietum per octo annos impensa e se septem talenta eum quatuor millilius drauhmarum , quam pecuniam se reeopisse tandem lassus erat, quia τὰ γραμματεῖα an rem indicantia sorte ortuna reperta essent proeessit impudentiae deinde ut, cum ostendere non posset in quas res pecuniam istam impendis set, in victum duorum puerorum et unius puellas quinos in diem obolos impensos num oraret in calceos vero, in Iuliones. in tonsores quae insumserit, ea nec per men Rem ne Perannum scripta orant, sed toto illo tempore simul co inpleetendo ultra talentum argonti numeratum erat. Iam ad eorum patris monumentum, cum vix minas viginti qui iique extulerit, ex quinque millibus drae imis dimidiam partem si hi adseripsit, dimidiam

illis imputavit. Ad Dionysia quoquo sedecim drachmis smagnum emisse dixit, quarum et puerorum rationibus adscripsit. videmus igitur tutorem omnia imp nsa in pupillorum gratiam laeta nostro logo vel plura quam oportebat, referre in rationes: pupillorum igitur opes ad eorum edueationem et institutionem adhibebantur cum autem Diogiton pupillos nepotes suos tam male habuerit, adversarius aliam computandi rationem ingreditur δ et statuit, quantum nullus umquani in Abheiliensium urbe. duobus filiis et uni puellae eum paedagogo et ne illa illo drachmas in singulos annos, quae esticiunt paullo minus trihus drae limis in singulos dies. I in per octo annos sunt oeto drach. marum millia, et ex septem talentis, si se ii ipso capite non eius annuis reditibus usi suissent pupilli, sex supersunt talenta

a l. l. 9 28. 22

176쪽

et viginti minae ex quadraginta minis. Reliquam orationis partem temporis iniuria nobis abstulit, sed iis quae supersunt satis onsul uim est nostro consilio. Quod Lysias narrat de monumento a tutore Diogitone in Diodoti honorem consecto, Isaei loeus confirmat tutores pupillorum nomine eorumque impensis deiunetis inserias ferre solitos esse In superioribus' iam satis copiose inquisivimus ubinam pupilli habitarent post patris mortem et vidimus eos plerumque

in lutoris domum transiisse Attamen rectissime potes coniici eos nonnumquam remansisso in patris aestibus, dum aliquisa tutore nominatus iis praeerat certe remanebant in patris aedibus, eum mater cum dole in iis remaneret. Meessaria ad victum si luto non praebuisset pupillis, τας ὀφειλομἐνας τραφάς, σῖτον, ut iure attico dicitur ), quaeriturnum isos accusari posset exempla non exstant, neque nostrum est in hanc rem inquirere, cum potius ius actionumquam familiarum speclet j. Iam ast alteram partem ipsius pupilli tutelae transeamus, in qua demonstrandum est lutori in iure pupilli personam esse sustinendam quod brevissime lacere possim testimonio Aeschinis laudando, sed eum plura huius instituti vestigia oecurrant, rem paullo enucleatius proferam Aeschinei' autem rogat quamnam legem cives sui sanxerint de contumelia, et sibi ipse respondet '' meam quae uno ea pile quae sunt huius generis omnia complectitur in qua plane criti una ext si quis puero contumeliam se erit aut aliquid legibus inier die tum in hune commiserit in eum contumeliae actione molesti lex poenamque definivit quid

177쪽

1 lis pati debeat aut solvere ' o pergit i): illud una

mecum, Athenienses memineritis velim, legislatorem hienondum loqui cum puero, sed cum pueri necessa riis patre Ira tribus tutore magistris denique eum iis in quorum potestate est.' Miramur Aeschinem inter pueri necessarios etiam eius magistros numerare, qua in re a poete sallit sed lubenter ei ignoscimus, nam legum inperitissimos fuisse Athenienses exemplis multis constat nisi fortasse, ut mihi sere persuadeo, illud διδασκάλαις tu textum irrepserit ex male seduli te et oris diligentia, qui, cum in prae edentibus tam multa de ludi magistris legisset, o loe eos omissos esse mirabatur et propterea in margine sui libri eorum mentionein faciebat. Si tamen magis attentus suisset ad ea quae in prioribus lege al , . si pater aut frater aut patruus aut tutor aut denique is tu cuius manu est aliquem me est prostitualeeli., hane opinor adnotationem non ad pinxisset. Demosthenes , docet Aristaeelimum aisse tutorem Nausi-maehi et Xenopithis, Nausieratis liberorum. Hi Aristaechmi iam diu mortui quatuor filios in ius vocant de desu noti patris tutela. Ani ea j autem ipsum Aristaechmum a gusaverant, sed ab actionibus destiterant pacta aequo pecuniam abstulerant. Brevi post autem Aristaechmus diem supremum obierat, Demare tum liberorum suorum tutore in Elinquens Lex autem erat Athenis: quibus de rebus aliquem quis missum se erit et transegerit de iis litigare non leoro. ac lege Aristaechmi liberi niteban tur, exceptionem opponentes. Attamen fieri potuerat ut auias ieratis liberi post litis compositionem cum suo lutore iter uinsuspicionem erga hunc suscepissent et hae de re huius heredes in ius vocandi erant, nam ipse mox mortuus erat. Sed cum

178쪽

heredibus Aristae elimi, cum ipsi sui aris non esseni, in iure agi non poterat, quapropter eorum lutorem Demare Lum a Nam simacho et Xenopilli in ius vocatum esse oportebat. At hi ipς maximi Aristaeehmi filiis testes erant nequo uno neque Demare tum quidquam mali in se perpetrasse: nusquam enim eos viventi Demaret movisse litem apparebat. Tutori igitur in iure agendum erat pro pupillo, quod in sua ipsius ausa' idem orator diserte demonstrat. Aphobus autem eum sociis per summam impudentiam semost lieni viginti servos, quos paler ob quadraginta minas pignori oppositos habebat, ademerat duo laeto commentum prorsus inauditum cousaverant, eum scilicet qui Demostheni patri se vitia pignori dedisset hominem nequissimum, aere alieno oppressum ossiciae mutuae pluriata deseruisse, et harum rerum non paveos ontra eum so testes citasse. Sed, pergit orator, servilia quis ille sit qui aeee perii alit quomodo ex aedibus abierint aut ii abducta sint aut contra quem violi iudicio ea amiserint' dicere nequeunt. His verbis satis indieat comtra tutores litem moveri oportuissa ab iis qui servos istos, patri pignori oppositos sibi adiudicandos petissent.

Postea videbimus in locatione pupilli patrimonii a qui bona conduxisset pro pupillo in iure agenduin suisse in iis rebus quae patrimonium speetabant.

sagus' doeet pupilli opum curam suis se penes tu-

179쪽

Lores Cleonymus se ille et et Dinias ostia et simultates inter se gerebant quam maximas, quapropter ille suos quorum tutor Dinias erat exheredavit veritus ne, si ipse diem supremunt obiisset priusquam illi sui iuris laeti essent opes suae in Diniae potestatem venirent j. Grave enim et acerbum sibi dueahat, si hominem sibi inimi eissimum bonorum suoruni relinqueret arbitrum, si is, a quo dum vivebat dissidebat, mortu sibi inserias ferret, done ἀλλ pictor sui adolevissent ). Iam Timare hi exemplo idem institutum coufirmatum vidimus ' et cum supra demonstraverim' Theophrastum tutorem fuisse

Astyphili eiusque sororis etiam huius exemplo novimus tutorem. qui pupilli praedium xeoluit et Meilis duplo pluris valeret Nee Demostheties aliter dicit 7 enim Pasionem a Phormione tutorem datu in esse Pasicli huius facultates igitur in sua nanuhahebat Pasio luto institutus Eb alio Ioe ' loquitur de lutoribus, qui post pupillorum patris mortem omnia eorum hona in sua habebant potestate. In his omnibus videmus tutorem diei pupillorum opum κύριον M'.

Demosthenis oraetio utraque contra Aphobum uberrimus huius instituti lans est ne possum quin ex iis unum locat qui egregie ad nostrum propositum facit exeerpam. Tutores Demosthenis in I in moriam pro eo de vicenis quinis minis drachmas

I Reeta stilioemana ad fastum p. 1τ3 cim tradanmitim statuit cleonymum nisse horum Maueulum, res pate um. Fieri tam ea potest os suisse Cles.

180쪽

quingentas censueritu inserendas tutoribus igitur pro pii pillis ex liorum patrimonio triuula solvenda erant. Turpissime autem Demostlhenis tutores eius opes gesserant et indignabundus hie exclamat' nan vero non geaviter serenduines aliorum res familiares vel unius vel infrum talentorum relictas locatione' duplices sapias esse et triplices, ut iam munera publiea velint obire, meam vero triremem instruere et magna tributa pendere solitam propter istorum impudentiamne minima quidem posse sustineret quid tandem diei potest quod intentatum isti reliquerunt qui testamentum sustulerunt, quasi fieri posset ut laterent, et suam ipsorum rem familiarem usuris administraverunt et sui patrinioni sortem de meo lo Dupletaverunt, meae autem rei a miliaris, tamquam summis a nobis an secti iniuriis, sortem tolam sustulerunt. Rectissime queri poterat nullos umquam tutores vel impudentius vel manifestius rem pupillorum diripuisse videri quam istos sua. Elocatione, διὰ τὸ μισθωθῆ ,αι Demosthenes diei aliorum res familiares duplices aut triplices saetas esse. Duplex enim

Athenis modas erat eurandi pupilli patrimonii aut tutor ipsa illud administrabat au totum administrandum e loeabat, quo fit ut liae bina nobis dei neeps sint exploranda. A. De pupilli patrimonio ab ipso tutore

administratis.

Iam in antiquissima Graeeorum poesi alleuius res familiaris οἰκο dieitur. Beetor cum roianos adhortatur sortiter pro pa-

Boeah, die Maatsh de Lib. I, p. ssi sqq. cete Nili ho unieum era tributum, quod pupillis solvendum erat, nam LI'. e. Diogit. p. 308,

et per omnε tela tempus et annum post eam si altam omni liturgiarum