De iure familiarum apud Athenienses libros tres conscripsit A. H. G. P. van des Es

151쪽

patris vice fungitur quod ii iuraturus suisset, si etiam tum inter vivos esset filius iurat, quo allatis argumentis vis addatur. Liberari tamen poterant filii ossi ei victus p

rentibus praebendi, uius rei res ab aliti quis enumeran- ur ausae liarum renam Vitruvio et Plutare ho aueloribus iam attulimus ): Abhenienses scit sanx arant eos tantum

potuisse cogi parentes alere, qui ipsi a parentibus adtibus eruditi essent. Plutarchus' etiam ex Heraclida Pontico narrat Solonem instituisse eos qui concubina nati essent non ne eessario patri vietum debuisse praebere huius vero instituti in an liquitate nullum superest vestigium, nam quod Casaubono' angam dedit hac de re disputandi cui sibi legis atticae testimonium deprehendere videretur, id nostro tempore evanuit, cum in Theophrasti l o pro rii sol τέρα τρέφειν quae voeabula quam maxime oriarupta pessimam interpretationem elicere debebant, nescio quis optime emendaverit μητραγυρτι is, quod magis convenit reliquis vecordis moribus. Tertiam exceptionem ex eschinis Timarchea 3 iam attulimus, si ei l. liberi a patre ad turpem qua es umoloeati suis seni. 0llieiis liberorum erga parentes pertractatis breviter dicendum videtur de iuri hiis quae liberi in parentes ab hant ea vero tantum enumerabo, cum aut hie alieno loco ira tarentur aut alibi a me iam sint tractata. Illis ae e eugendum est ius quod Ιi heris erat suco edendi in omnia qua a parentum fuissent quod magis pertinet ad ius hereditarium duae vero continuo sequuntur iam alio loco expetuli. Filiis ex silia a reditaria natis, cum sui iuris saeti essent ius erat in avi hereditatem succe

152쪽

dandi ea eon diei oue si matri imae es sisti a praeberent ad telum Iisdem erit in sui iuris facti es soni praeterea ius erat matris despondendae ). Patre mortuo silii matris dotis ornini fiebant, eum mater in des uncti domo romaneret filii vero permittere debebant matrem parti ei pem esse suo-

ei ira , . Matre mortua siliis sui iuris saetis obveniebat in atris of - .

Gravissima superest res quae quainquam saepius disputata nondum ab omii parte enucleata est, παρανοίας est actio qua si lius contra pab rem agere potuerit Velerum testimonia hae de re ita sunt eomparata, ut dubitare nequeamus, qui revera exstiteris agunt enim, quasi sit res notissima at res tamen ipsa iacet in tenebris. Aristophanes O fili uni patris insaniam in igne serentei ita loquentem indueti:

σοῖς σοροπηγοῖς - μαν his αυτου φρασω. Socratem qui accusabant perlithebant philosophum iuniores in eitasse ut parentes suos ignominios haberent, ostentem

ἐξεινα παρανοίας λ- τον πατερα δῆσπι.Λesellities j eiusdem rei memoriam servavi dicens: populus auteni ob ea quae ediderunt animo ea tus quasi senio

153쪽

eon eius et deliri eo tulemitatus sit παρανοίας αλωκώς), nomen Solum dominationis popularis retinet, res ipsas aliis concessit. Hae suit antillulorum testimonia, quibus addi potest satis nota sabula de sopho et quasi desipietile a filiis in ius vocato, quae quamvis salsa sit lanien demonstrat non plane abhorrere eiusmodi accusationem ab Atheniensium moribus λὶ In sua ei vilate inlato eiusdem ni odi actionem instituita), sed a philosopho ne diseere eupia inus iustis altiei instituta. Aliquot praeterea exieographorum festimonia exstant, quae tamen ne id quidem demonstrant ueritne actio privata an publica sed cui non laciant ad nostrum consilium δὶ, libenter ea omitto. quo decerni potest leueritne filio in universum accusare patrem Plato Euthyphronem indugit patrem caedis accusantem, sed nescimus utrum iu iuri attico conveniat an singatura philosopho ut occasionem au iscatur disputandi de iis, quae deo laeeant et quae hominibus laetenda sint ut pietatis fama

floreant.

Feminae quae apud Athenienses longe alia ratione habebanturae viri existimandae sunt horum melorum expertes suisse, sicuti iuribus carebant finem igitur saeiam in Herodoti vocat, ut is, qui enarrans Aegyptios plerumque uti legibus e diametro oppositis etera ruin gentium institutis hae de eodem argumento

exponit δὶ τρέφειν του τοκέας τριεν μὲ παισὶ οὐδεμια νάγανσιοῖ, βουλομένοισι, τῆσι δὲ θυγατρασι τὰ σα ἀναγκη in μη βο-

b ruma, peri t. eoni priorem artem prosop. aristoph. p. t et 101 illa narratiuneulam, uias originem clara exponit a milli, a Lliam esse deman trat

154쪽

DE TE TELA.

cum uniuscuiusque ex antiquitate populi leges et insiliuia quam maxime ex iis literarum reliquiis indaganda sint, quae invita communi et publica et privata versantur, oratorum et eo-mitorum opera leo, eri non pote Si quin gravissime doleamus quod ex tanto orationum Et comoediarum numero quae tutelam spectabant iam paucae tulerint aetatem. oratores autem id ipς una agunt ut iuris instituta proponant et explieent auditoribus nec iuris allici, ut aiunt, corpore omnino defieient alius sons ullus est, unde aptius cognoscamus quae leges valuerint apud Athenienses. In comoedia vero nobis res populari uin ita exponuntur ut in eas tamquam in speculum in spieiamus ne erit qui non lubenter Iorati assentiatur

155쪽

149 qui seeniet poetae munus tam tu id quam vere hi se versibus deseribit x : qui didicii quod si eon seripti quod iudicis ostietum, quae partes ad bellum missi dueis, illa pro laeto

reddere persunae scit convenientia cuique. Respicere exemplum vitae morum rue iubebo doetum imitatorem et vivas hinc dueere voces. duae si ut opinor, vera sunt, omnibus tame persuasum erit multo magis in comoedia quam in tragoedia vitae exemplum respiciendum Esse quod ad orationes de tutela, ut possit iudieari de ingenti damno quod hae literae passae sint, tantum commemorabo minimum et enumerari a Lysia habitas, quarum unius tam tum fragmentum a Dionysio alicarnasensi servatum est ,:Isaei δὶ, Antiph0ntis j Hyperidis binarum orationum memoria

156쪽

160 servata es ab antiquis, Aristogitonis λὶ unius harmi vero nulli invida aetas peperei L. In sua ipsius causa Demosthenes quatuor eiusmodi orationes allui L j, quas omnes superstites esso gaudemus. In fabulis magis se unda nos usos uisse sortuna vellem, at magis etiam adversa os L neque enim Alexidis 'Επιτρόπου neque Diphili Ἐπιτρο δεε quidquam superest, quod in re nostra dignum sit, quod conamemoretur. Ex lauta copia cum sero nihil supersit praeter Demost lienis orationes, his maxime adiuti hane iuris attici parte illustrare conabimur ordiemur autem, ut moris est, ab ipsius verbi quod hae in re pro undamento habendum est xplications. Verbum τι sesi proprie indicat comini ter aliquid est in soro attico, velut mτρέμειν δίαιταν, διαιτῆσαι, ἐπιτρέπειν διαιτητῆ, καστυδεν, reli. Inde is qui moribundus liberorum suorum guram alteri committit dieitur huic eos ἐπιτρέπειν. Ita saltem Harpocratione teste' Lysias in oratione adversus lutores Boonis liberorum usus est opuli ono ἐπετρεφεν ανυασι pro μι- δπους -τDτησεν. Cum vero haec vocabula tantuin a lexi eographo laudata sint diiudicari nequit sueritne hoe loco revera sermo de tutorum institutione. Fieri enim potest oratorem usum esse isto vocabulo eadem signiscatione qua Demosthenes usus est, cum ), ut Eiusdem leolaographi verbis utar ') in ora

157쪽

lioue do tutela τοῖς οἱ Misi Ar τρέπειν disteret pro isti τὰς αἰ-Ηino nascitur nomen 1 in mi in primis usurpatum de actione comis Ll tendae rei alienius eura vel arbitrio alterius uin etia in de tutela j. Tutoris munus, tutela gesta significata suisse videtur vocabulo mi Orita ). Est ora is proprie dieitur cuius curae vel arbitrio aliquid est mandatum ), deinde pupillorum tutor εὶ.Hine ortum est verbum ἐπιπροπευειν, tutorem esse quod cum derivatorum opia permagna toties o euerit ut exemplis

Denique probe tenendum est ετ ρειαν nonnumquam κύριον die tum esse quod tamen primaria significatione numquam e tum videtur occurrunt vero iugi ubi tutor ita sit appellatus. eum in iure de pupilli persona sermo est au de huius bonis φὶ deinde κύριος dicitur is in cuius manu seminae est j.

po εν, quamquam mox p. 000, in s toti ipso id voeabulum vero librarii error Formum ἐπιτροπία rei ieio in ippe quae

158쪽

seu patre orbatus necdum sui iuris es eura et tutela aliena indighi eum enim et puero et semiuae potestas negata sit contrahendi ultra hordei medimnuuat . neque veto illud ius iis plane a limi possit, in aliena manu sint necesse, i. e. in manu eius qui eos tueatur et in iure eorum personam sustineat. Vix opus est dicere unum quemque et qui sui iuris est e qui non est reum seri posse, velut eaera M. aecus ala est', Aspasia δὶ autem et Phryne' ἀσεβείας, puer ille Brauroniae donariorum aliquid susiuratus ερο λάας ), ἀκουσιο pDo ille quem Antiphon in gymnasio sodalem suum interemisse ponit. Cum igitur omnino opus esset e privatorum causa et universae civitatis, ut ii qui patribus orbi sui iuris nondum esseniet seminae omnes in aliena essent manu, instituta est tutela, qua usos esse apparet omnes ui tabuΙis laxi a re hi- eis inscripli non fuerint, filios igitur usque ad hane aetatem, filias vero per totam vitam. In seminis vero, ut mox Videbimus, probe distinguendum est inter tutelam quae dieitur

sexus et tutelam impersectae aetatis.

Fuerintne ii qui peopter animi mi, et illitatem aliamve causam res suas ipsi gerere non possent in aliena manu diiudicari nequit Probabile tamen videtur Vidimus' furiosum neque

159쪽

testamentum eondere potuisse neque adoptare, quod apud Athenienses idem est: vi igitur interdietum fuisse id situr de suis

lacultatibus quidquam statuere duid autem consequeretur, Dum pater insaniens a filio παναναίας aeeusatus et iudicum sententia damnatu esset, prorsus nescibur nam ne satis quidem eonstat nuin eiusmodi elio exstiterit 3. gavendum es autem ne ex Aeschinis verbis qua tunc attuli temere fugiamus senio consectum propter delirium con demnatum opes suas alteri concedere. Duas res comparasso videtur Drator quae pares non sunt populus enim animo tractus nomen solun domina tinnis relinere, res ipsas vero alteri cone ossisse dici potest rectissime at tu eo qui propter animi

imbee illitatem alterius cura indiget longa aliter rem se habuisseverisimile est res ipsas se ilieet hic detinet, administratio et cura vero alter eone editur. Idem orator alio loco , exemplum dat administrationis: nam administrationem non tutelam uisse ex iis quae iam laua dicturus sum lucidissime apparebit. Atizelus Timarchi pater duos habebat fratres Eupolemum et Arignotum, quorum primus obiit Eupolemus nonduin diviso patrimonio. Propter Arignoti morbum et oeulorum alamitatem Arigelus omnes acultates trae labat Arignoto certam pecunia in pensitans quam ei pro victu ordinarat . Ut autem Arigeliis obiit, primis quidem temporibus, dum Timarchus puer strat, rignoto ab huius tutoribus aequa omnia praestabantur Timarctius vero opum suarum donninus laetus homine sene et calamitoso eo qua patruo suo Npulso saeuitates ipse disperdidit suas ne quo rignoto ad victum necessaria dedit et laniis opibus privatum ne passus est quidem nomen inter invalido dare. Denique cum senex invalidorum

160쪽

explorationi non interfuisse fetialuique stipplicasse ut munusaeeiperet, Timaretius eum et senator et πρόεδρος eo die esset, illi patropinari noluit sed amittere eum stipem quam Pylanes invalidis solebant erogare passus est. Miseri viri, non deliri senis nam mox al, Aeschine lestis citatur Arignotus rem familiarem administratam videmus primo a fratre, deinde ab iis quos hie tutores filii reliquit denique ab ipso imare ho. io vero ianorem gerens turpissimo egit. De lutela autem sermonem esse non posse unusquisque videt nihil est nisi administratio. Si enim revera tutela suisset legibus sanetia, legislator eam noupermisisse improbissimae imarchi libidini, sed ut in tutela fiebat, aut alisnibus reddendis obnoxiam reddidisse aut peripe tuae curae publieae mandavisset. In tutela talia fieri non poterant, qualia a Timaretio in patruum saeta esse auctor est

At non tantum mortuo patre liberis tutore opus erat, sed ut iam vidimus t mortem quae dieitur civilem et nuptiis et patriae potestati item inponere, ita hoc usque loe observandum est probabile videri patris ui potestas in liberos hoc modo ademta esset locum ab altero susceptum esse cum vero omnia hae de inor te instituta nobis plane sint ignota neu quid quan hae in re testimonio exemplove probari possit, iubenter an eontroversiam mi limus. Eodem modo censendum videtur de abdicatione, cuius instituti historiam vel adeo ne se imus, ut ne condidio quidem abdieati definiri queat'.

De adoptatis non est quod dicam post ea quae iam commemorata sunt neque hoc loco quidquam profecturi videmur iterum dicentes de publiea tutela eorum quoruni patres in bello

occubuerunt j.

Festinandum est ad alterius humani generis partis tutelam.