De iure familiarum apud Athenienses libros tres conscripsit A. H. G. P. van des Es

141쪽

eis egit Meier xj assirmat vir doctissimus patri ius suisse eii onis institu sindae eontra eum qui se nescio eum filio contraxis.set sed vereor ut haec probari possint exemplo ab eo allato. Xanthippus enim Perielis filius de quo sermo est uxorem iam duxerat, quod aetatem eam videtur indieare qua iam sui iuris esset Perieli igitur ex patria potestate nullum sui ius eius accusandi a quo lilius mutuam sumserat pecuniam sed ex Plubaret, verbis λὶ ἐδείνου δρο στερον ἀπαιτουντος, Ἀω Πεμαλ καὶ δἰκην αυτ προσλαχε nihil amplius efficiendum puto nisi Perielem filii amicum propterea accusasse quod pecuniam reposceret ab eo qui numquam mutuam sumsisset. Praeterea bene anim. advertendum est Xanthippum pecuniam illam rogasse et aeee

c. Quaeritur quis sit terminus patriae potestatis. Iam videamus quibus modis Athenis patria potestas et mi. nata si ierit: in primis, ut mox in singulis videbimus, observandum est nonnumquam patria potestate finita patri tamen aliquid iuris in liberos remansisse. Causam primariam ex rerum natura seeulam, mortem scit. aut patris aut liberorum, locis testimoniisve allatis demonstrare non placet. Cum vero pater obit antequam liberi sunt sui iuris, ei ius est tutorei unum sive plures seribendi et praeterea, donec liberi in suam tutelam perveniunt, in suas saeuitate ius habet, nam, ut supra δὶ vidimus, patris destineti testamentum quo in liberorum suorum oeum alios

1 Meio et selioemann eo ali strue p. 34. 2 Pericl. e. 3s es i. p. R. U. Troin in dissertatione de Peridie eiusque ei publiciae Atheniensium administr. B. 18 37, p. 81.

142쪽

heredes seripsit ratum est, cum filii ante pubertatem decesse. runt. vii Isae fraudem iam ostendi in oratione de Cleonymi hereditate nunc eiusdem oratoris alter locus , diligentius inspiciatur, sed primum a uetore obre eo mondetur. narrat autem orator Aristarchum morientem liberos qualuo reliquisse duos filios totidemque sitas; harum vero alteram teneris annis mortuam alterumquo filium Cyrouidem in aliam domum ad platum esse superstitem igitur tantum suisse Democharem silium alterum, quem in patris ona succedere oportebat, et alteram liliam, aetoris matre in Democharem obiisse antequam sui iuris esset laetus igitur matrem a toris is κληρον relictam esse. Cyro nidis tamen filius Aristarchus ΙΙ per fas atque nefas, ut saltem ausae patrono videtur, in Aristarchi I domum adoptalus est. Hanc autem adoptionem summa iniuria saeta esse isee demonstrat . vos omnes scire arbibro introductionem in phra

triae demique tabulas siliorum testamento institutorum fieri, si qui testamento heredes instituerint liliosque os sibi adoptaverint; nam aliter non liget. Si igitur dieet aliquis Aristare hum his honis suis per testamentum constituisse allirmabitis veritati repugnantia nam erat Aristarcho filius natus Dena, ehares, adeo ut Aristare lius etiamsi voluisset, uon potuisset alii cuipiam bona sua legare sin autem Aristarcho I defundi a Demochare aiat aliquis eum Aristarchum I in oeum filii

adoptatum esse etiam hoc mentietur puero enim negatum es de honis suis constituere, lex enim vetat disertis verbis edi-eens puero non ligat num quoquam contrahere neque mulieri ultra singulos medimnos tumenti. Atqui testes vobis consi

marunt in Aristare hum I ante Democharein rebus humanis excessisse et hunc post patrem In his omnia bene proee

143쪽

157 dunt patri, donee lilius superstes erat non lieetia sua alii relinquere neque filio, quoad sui iuris non erat, testamentum sacere; sed miranda esset saei negligentia, qui urgeret iam recitatum esse testimonium quo ostendebatur Alistare Lam l ante Democua rem mortuum esse e Democharem post Arista robum Ιὶ nisi antea longe alia dixisset Demochares scit ante pubertatem mortuus est locus se nunc habet, non potest quin urpem et prepe anilem loquacitates nsastidiamus oratoris qui verba nobis effundat maximum vero argumentum negligat. Hoc acutissimus obre sensit et postvoeabula υστερον δὴ του πατρα addidi Di παῖδ' αντα, quae abesse non possuu et addita Isaeo vigopen suum reddunt. Logum autem ita emendatum inspieientes videmus iatorem more suo suae servientem causae uuam tantum legem de ad ptione laudare supra , iam animadvertimus eum hoc loco aliam umittere, qua lamen in sequentibus utatur. Quid magnopere miramur eum . . de industria neglexisse eam legem quam ex orat e Steplianum ' novimus nam ultro adversario argu . mentitui offerre noluit, quo hi demonstraret se ee issime ab Aristaret, I adoptatum esse, cum Demochares ante pubertatem obiarii, illius igitur testamentum ratum Iactum sit. Sporo lare ut nemo hunc Isaei locum tanti laciat, ut gens satiustis alite institutum de substitutione quae dieitur testamen. taria eo everti. Mortem quae dieitur ei vilem ausam matrimonii sol-

pertinent ad parentum liberoramque iura iijdselir. v. d. nia gymn. 80 . p. 135 sq. intε ἐκ - si στερον addentia ὀλίγη aut tale quid tam εα nota possum quia ius aeum e laudem Grata animo hi cilli usus viri doeila simi obsinationibus h. l. emseham mei ars dimenti vim ita eo ipso res post tam quo Demosthares ετ πατ ῶν mortua esset, quod propterea mi ii non potest Non tamen adversor praeterea ιν au tala quid meidere potui M.

144쪽

vendi fuisse constat hinc necessario sequitur eam quoque patria potestati terminum statuisse. Cum liberi tabulis 1 exi archi eis inscripti essent, iura patris in eos abere deici et in L . t propterea non omnia Meia lilii erga patrem nil erant quae eum a filio negligerentur patri κακίσεως actione contra fili tim agere licebat. Haec vero κακώσεως actio cum ad ius publicum per tineat et mihi nune tantum iuris privati instituta traetanda sint, extra ines huius disquisitionis iacet praeterea eam ab Iano Pan et Meiero ' satis ample tracta iam video. Iam antea. inquisivi quatenus maritus uxoris suae κύρ- eqset Filiae autem una nubebant saltem aliqua ex parte ex κυν ου manu in mariti manum iam iit amet: si pater igitur matrimonii tempore etiam vivebat, se ipsum palliae potestalis ierminus erat. Post mariti mortem redibant in manum eius qui ex lege κυρως erat semper enim erant in aliena potestate Adoptione pilius ex patris naturalis potestate excedebat sed si nondum inseri plus esset tabulis lex laro hi eis transibat in manum adoptantis, aut adoptione per testamentum saeta vel in iure apudare hontem in eius manum qui adoptantis locum sustine hal numquam vero in naturalis patris, nunt redibat, ut ex oratione adv. Mae artatum ' discimus, ubi siliu Bubulidi adoptatus Maea latum de Hagniae hereditate in iudieium ei lavisse dieitur et diem dixisse apud archontem auetore scpipto fratre suo: mihi autem,' pergit orathr, naturalis pater pueri, non amplius lieabat a

145쪽

159 clurem fieri, qui puerum in Eubulidis domum ad om

ptandum dedissem. Luce clarius hinc opinor, id quod volui de mons ratur. Denique abdicationem et emancipatione ut, si exstiteri ut terni inum posuisse patriae potestati non est quod moneant.

Auctor orationis adversus ubulidem' narra Athenienses in arehontum probatione inquisisse utrum qui designati essent officiis erga parentes suos p prsan et essent neene, atque Aeschines' legem de oratorum explodalione ita se habuisse dieit:. si quis publice verba sacere velit, qui patrem aut matremverherat aut non alit aut iis domum non praebet hune concionari non sinit.

Loeo notissimo pommentariorum da oorale Xenophon So. cratem eum filio colloquentem inducit de malo huius erga matrem animo, qui eum iamiam publica quoque ignominia asseeturus esset. . an nescis. V pater inquit, civitatem ingrati quide ui in alios antini rationem habere nullam neque propterea actionem dare, sed non curare si quis lieneficiis asseelus gratiam reserat nullam: at si quis parentes non colat, eum poena multare elee tamque magistratus obire non pali, quod res saerae

2 QTim. ES; in oratoris voeabulis aridandis Gratus sum nescio emenda ionem mea lida es

146쪽

pro republica religioso fieri nequeaut hoc homine zieri ligante ne quidquam aliud ab eo persici recte iusteque possit V Eadem quoque Pollux in affirmat δοκιμασία δὲ τοι Δρουσιν ἔπι 'Dam καὶ ταῖς δηρωτας καὶ - αἱρετοῖς. ' προεγειο ε in αρχειν με κα μή, καὶ οἶς δημαγωγαῖς, ε κπαι κότες εια ἡ τὰ -

Hane atticae Iurisprudentiae partem lueuientissime illustravit Ianus an , cuius liber vel post dimidiam gaeeuli partem et quod superest dignissimus est qui ab omnibus huius seientiae studiosis ognoscatur nequ tamen mihi hoc labore supersedere ieebat, a rem mihi propositam deserere viderer.Parentibus obedire eos bene habere iee olere primarium liberorum ostietum habebatur, quod tamen egibus accuratius definiebatur. Sed primum de voeabulo ipso. In antiquo Grammmm sermone verbum exstat, quo quid velim indicat Medea enim ita suos alloquitur liheros ): ἡ ιη ποθ' ἡ δυσννας ιχον ἐλπIδας πολ a D nis γηροβο -- τ' ἐμε

λωτον ἀνθρώ m. quibuseum utile est eonferre eiusdem poeine aliud estatum :σουρα φυτεμ παῖδας οὐκ ἔτ' ἄν θάνοι e, o γηροβοσκήσουσι καὶ θανόν ra σεπιμπε , σι καί προεμονται νε D. Hyperides usus est vocabulo γηροβοσκώ Serioris aetatis

est Erbum γηροκομεῖν, quamquam nomen γηροκriue iam apud 1 VIII, 1 sq.

147쪽

uesiodum currit, unde simul apparet sormam γηρωκομεῖ ν. quam Bern hard Suida obtrusit vitiosam ess . Huic γηροβοσκει, plane aequi pollet γηροτροφεῖν abollieis inprimis usitatum . mnia vero idem signifieant id se ilicet quod Homerus in actum esse negat ab Anthemionis filio ab Aiae in ipm inventulis flore Ociso is enim

οὐδὲ τοκεύσιν ἐπτρα φαοις πέδωκεν.Ηae θνέ-ρα attice τροφεῖα dicuntur saepiusque ab oratoribus commemorantur, sed semper figurata sententia amant enim patriam cum parentibus omparare, quibus genio consectis sili heri neeessaria non praebent turpissima se polluunt maeula: sic etiam is, qui, cum vir est, patriae suae gratus non fuerit pro elueationis benestetis extremo supplicio dignus est. Baeo praemisimus ut aliqua ex parte indiearemus quanapEnitus Atheniensium animis insitum fuerit illud siet vim parentibus necessaria praebendi, si in seneetui iis egerent. Nunc vero iuris iustitutu in aeeuratius inspiciamus. Isaeus etiam ha in re nobis viam monstret . quodsi, inquit', sorte Polyarchus pater Cleonymi avus noster adhue viveret et necessariis a vietum areret, aut si Cleonymus ,

iisse reli eius filiabus pauperibus, nobis prolaeto propter propiu-quitatem tum avum senem alere reo πά ro γηροτροφεῖν ne-eesso foret tum Cleonymi filias aut in matrimonium reeipere aut dotatas aliis collocare. Ut igitur in Nil iura dabat, si etiam osset imponebat vietus scit praebendus erat paren-

148쪽

libus, si iis arerent iisque unde ii originem dueebant: suod alio loeo quoque dentonstrat deni orator verum nou modi, ex hac sola lege, seu etiam ex illa quae de liberis parentes inale habentibus est ne si planum. viis enim si ad hunsuperstes esse et necessitatuam vita egens viveret, non hic ex hoe illulo accusari posset, sed uos possemus sancit enim lex parentes liberis alendos esse sunt autem parentes pater et mater et avus cum avia et fiorum Lein pater atque mater, si adhue supersunt: lii enim suu peincipium stirpis et eorum bona liberis atque nepotibus per leges tribuuntur hae de causa necessario quoque illis incumbit cura eos alendi, etiamsi prorsus nihil relinquant sta igitur aequum sit, parentes si neglexerimus alere a quibus saeuitatum nihil a nos pervenerit, ideo nos animi erga parentes ingrati reos seri, sin aulam bona reliquerint, illorum honorum heredem hunc esse, nos vero exeludi Nequaquam. Qui id Meiam pareti bibus negat κακίσεως crimine tenetur: quae autem hine consequebantur nunc non enarrabo, et de aetione ipsa iam alibi dixi Tali viro oratorum loci ostendant soro et suggesto abstinendum esse δ' et Demosthenes ' eum aeque a patriae proditore in culpandum snget. Demosthenem' si audimus, Solon huius legis au tor est φὶ.

Vietum et domum parenti hus praebendi ossinio proximum est alterum, quo liberi iubebantur parentes sepelire et paretitare. Hae quoque in re Aeschines' o his sit a uetor, qui, postquam enarravi quando liberis prioris mei vaealio detur, dicit alterum nulla umquam re tolli situm scit a patre prostitutum lex vetuit alere patrem aut domicilio exeipere de-

149쪽

s inelum lamen sepelire iubet a cetera parentalia obire ut moris es L . atque reete. V orator pergit, , viventi ei eripit fructum liberorum pro reationis, quemadmodum ipsi puero dicendi libertatem defunctum tam est, cum is quidem qui ensisse iumaeeipit non iam sentit commodum quo a meitur, legi vero et numini honos habetur, sepe ire iubet et celera de more praestare. V aeo satis ostendunt se quoque metum legibus ei eumseriptum fuisse et Socrates filium Lamproe levi quoquo docet in arebonium probatione inquiri solere num designati parentibus defunctis parent alia praestiterint Lycurgus yLeoorali id ossicium turpissime neglectui obiicit atque alius orator. enum rans quot exspectationi hus parentes exeiderin libo eorum interitu addit eos etiam laustra sperasse se post sustentatam ali heris suis senectutem ab iisdem mortuos sepultum iri. Ipso illo se poliendi et parentandi ostigio saepius adoptati suncti dicuntur cleonymus metuens ut sibi de sun et ab inimi eis simo viro Dinia, tutore eorum quos heredes relicturus esset. et νομι μενα serent, testamento hos exheredavit aliosque seripsit heredes j. Propterea omnes qui litteris orbi morituri sunt cireumspieiu ut quomodo sibi sit 5 νΣγιῶν και πάντα

At paternorum honorum e iurum non tantum heres erat si lius sed etiam infamiae, ut luee larius multorum testimoniis patet j. In oratione adversus Boeotum denomine' orator enarrat molestias quae sibi indo oriturae sint quod Boeotus se antitheum dieat , si condemnatus,' inquit,

iste mutelam aerario debueri et tempore interlapso mulcta omnino soluta non fuerit, qui magis istius liberi quam mei de-

150쪽

lbitores erunt, cum nomen ei pater et tribus denique omniam dem sutura sint Iis qui patre capitis damnato nati erant concionandi iure in Ler die lum orat ) ub creditur sed de. plorandum est hae de re nullum certius testimonium inveniri quam serioris rhetoris, sui orationes contra Aristogilonem constavit. Cornelius Nepos' tradi Cimonem, cum pater Miltiades in vinculis puDIicis decessisset quod litem aestimatam populo solvere non posset, eadem custodia retentum esse neque legibus Atheniensium emitti potuisse nisi e uniam qua pater muletatus esset solvisset haec suit ausa propter quam, ut supra 'vidimus, Athenienses cum suam infamiam in suos liberos tran ire nollent, eos aliam in domum adoptandos curarent. Filius pro patre des unoto iusiurandum praestare debebat, si quis desu notum accusans eum filio herest ager si, ut ex duobus oratorum ocis apparet Q. iero hae leguntur: me pro patre ei iusiurandum praestare voluisse quemadmodum lex iubet, si quis mortuum accusans eum herede agat, huius rei vobis testimonium eum lege re ei tabitur. ltero antem loco δὲ orator dicit se vella iurare Timotheum mentiri negantem se pecuniam quam a patre mutuam sumsisset adhuc debere pater scilicet moriturus accurat deseripserat quae sibi deberentur ab unoquoque debitorum; ego autem,' pergit orator, id iureiurando Timotheo confirmare volui: atque mox , nobis a patre et telum esse imotheum dabitorem pecuniae de qua contra eum ago et quae mihi obvenit, rater mihi testatus est e Phormio, qui pecuniam idedit, atque ego hoc iureiurando confirmare volui. Itaque eiusmodi iureiurando res ipsa non iudieatur, sed filius