Quaestio moralis an ignorantia invincibilis licitum reddat usum opinionis minus probabilis in concursu probabilioris & tutioris. Autore P. Natale Betonio Novocomensi Societatis Jesu theologo

91쪽

ad imperandiim actum Fide Divinae de veritate hujus mysterii, non modo debet apparere major credibilitate erroris oppositi, sed major certissime Mevidenter, cita evidenter, ut error oppositus non appareat ullo modo prudenter credibilis. Iam vero posito quod mysterium non modo verisimilius errore opposito , sed etiam evidenter credibile Haeretico videatur dum ille hujusmodi errori assensum praebet, non solum objecto minis verisimili assentitur, relicto verisimiliori, sed objecto evidenter incredibili , relicto eo quod credibile ipsi evidenter apparet. At neque ipsi Audiores benignitantum voluntati imperium tribuunt, ut velint fas esse illi non modo ab obscuris, probabilibus, sed etiam ab evidentibus intellectum in contrariam partem avertere.

Respondeo itaque secundo articulum Fidei, cui haereticus dissentit, in se quidem de absolute longe verisimiliorem , imo evidenter credibilem esse, at haeretico talem non apparere. Quod probatur experientia , ratione. Experientia quidem, quia nemo est haereticus, qui interrogatus, cur suae sectartam pertinaciter adhaereat, respondeat Doctrinam Catholicam sibi quidem vi lcnter credibilem, suaque secta probabiliorem videri, in hac tamen se perseverare , quod in ea natus sit , educatus aut quod ea n

92쪽

privatis suis rationibus magis conducere arta bitretur. Sed omnes plane respondent dog mata se a Catholicis aliena tueri amplecti que, quod sibi verisimiliora, Deique verbo '

magis consentanea videantur.

Ratione vero id ipsum confirmatur. Quia cum in salutis Fideique negotio, prudentiae impriniis consiliis voluntas regi debeat, noli prudentiae, sed summae dementiae foret, sic

statu es, volo huic mysterio dissentire quanquam mihi multo iobabilius sit a

Deo revelatum , imo quanquam evidens

mihi certumque sit , esse illi assentiendum.

. Adversus hanc responsionem nostram clarissimam licet, nonnulla emergere videntur incommoda. Unum quidem, quod sequatur haereticum non peccare dum disesentit alicui Mys rio Fidei. Nam si myiaterium hujusmodi, neque evidenter credibiles, neque suo errore verosi milius ipsi videatur, nec tenetur, nec potcst illud Fide divina credere, ac proinde non peccat, illi assensum denegando. Respondeo, Haereti-Cum ex eo peccare , quod illa , qua tunc laborat, mysterii ignorantia crassa sit boluntaria, atque culpae , ac malitiae tribu enda. Cum enim rationes, quae mysterium

suadent, longe validiores sint argutiis illis, quibus error oppositus nititur in prudens ejus credibilitas motivis evidentibus de-F v

93쪽

monstretur , obstant privata continodau. praeiudicium vetenim opinionum, superbia, lutior disciplina, aliique inordinati affectus, ne earum rasonivii , ac motivorum

vini gravitateni expendat: Φα sipiti negligentia, cum vitiosa, culpabilis site ni peccati labe inficit hanc hominis 'amici pertinaciam, fra Iacim Instabis, ille duintaxat haereticus haben ducem, qui veritatem Use cognit- --vssi. v. v. Me qM , ait Augustinus , mrimis humana astutia resistere , quam tam Iara atque perstima, tam sublimi atque finimiter ἀν-- Disina ' viri ii dire . At si

mysterium ei, qui sissentit, nec evidenter credibile apparet, nec verosimilius errore

opposito, dici non potest quod ille resistat

clarae atque perspicua veritati. Ergo ille non est habendus haereticus, qui dissentit mysterio otio, dirimur tanquam aut evidesit 'cressibi errore cui assentitur. spmuleo prii Mit, ut siris instantiam nimiiim probare. Probat enim intellectum posse ex imperio voluntatis non modo, -- miliori, sed etiam oriecto sibi euidenter proposito dissentire dogma aliquod non modo sibi minus probabile , sed etiam evideliter haeredibile amplam , quod uiui mutares non contendum.

94쪽

Respondeo secundo Haereticum dissentire mysterio objective quidem verosimiliori,

respective tamen minus probabili, quam error oppositus cui adhaeret. Hoc est , mysterium probatur rationibus in se validioribus, 'illii strioribus, quam Argumenta omnia , quibus error contrarius suadetur ejusque credibilitas nititur motivis plana idoneis ad generandam evidentiam in omni intellectu bene disposito Haereticus tamen ita suis antiquis praejudiciis, aut inordinatis affectibus occupatur, ut nec huiusmodi motivorum evidentiam nec majorem eorum probabilitatem claritatemque percipiat. Peccat tamen adhaerendo suo errori, quanquam mysterium oppositum actu non ei verisimilius videatur , quia videlicet ejus culpa, malitia fit, ut majorem illam mysterii verisimilitudinem is motivotum probabilitatem non deprehendat Crata est omnino & affectat hujusmodi ignorantia, quae sane culpa non caret. Quod, ut melius intelligatur, suppono vulgo contingere, ut Haeretici, infideles omnes duobus modis fidei mysteriis dissentiant, atque in errores oppositos abducantur. Primo quidem, dum excitatam sua in mente horum mysteriorum cognitionem comprimunt, iam exceptum divinum hi men, quod Paulus reprehendit, ultro extinguunt.

95쪽

Secundo, cum variis pravorum affectuum motibus concitati , Divino Lumimi, ne suum in animum illabatur, vias omnes aditusque praecludunt. Rem imaginibus et

phorisque quam aptissimis scriptura adum

brat, cum ait Statuerunt oculos suos declinare in terram,in rursum. Declinant auressseas ne audiant legem.

Dici, igitur, hominem in utrMque isto casu vere haereticum esse. Tum maxime cum alicui mysterio Fidei dissentit, cujus longe majorem verisimilitudinem , pruindentem credibilitatem evidenter agnoscit; quia tunc perspicitae veritati pertinaciter resistit: Tum etiam quando mysterio dissentit, quanquam illud actu nec videnter credibile, nec errore suo verisimilius ipsi videatur. Quia videlicet ejus culpa, malitia fit, quod evidentem mysterii re di bilitatem, majorem ejus erisimilitu

dinem non agnoscat, quatenus piget mature 4 accurate rationes expendere , quibus utraque suadetur. Uno verbo dico

Haereticus est , resistit Spiritu Sancto di-yina Mysteria revelanti, rebellis est divino Lumini, tum qui jam agnitam mysterii alicujus veritatem, procul abjicit, tum qui renuit exanimare rationes , quibus ei hujus mysterii veritas in oppositi erroris falsitas, proculdubio, suaderetilr

96쪽

Urgebis contra primam partem principii LXXIV

a nobis modo constituti Fatemur in ea,& sane negare illud nemo potest, nonnullis haereticis prorsus cognitam esse evidentem credc bilitatem, aut saltem majorem proba 'bilitatem mysteriorum quibus dissentiunt Ergo illi saltem, cum erroribus oppositis sibi longe minus verisimilibus adhaerescant,

sententiam minus probabilem non ex crassa, ut nos supponimus, ignorantia, sed plan. ex voluntatis imperio, amplectuntur. A tecedens est certum. Nam plures Haeretici sunt acutiori sagacior ingestio , quam ut ignorent Catholicae Religionis praestantiam in suae sectae imbecillitatem. Id vel unus Lutherus aperte indicabat, cum intelligens damnatam a Leone X. suam de Indutigentiis Dolitinam , volebam h1ς , aiebat, gradum sistere, verum ut Romano Pontiqfici aegre faciam, uolo negare eius Autoritatem .En hominem ingenue profitentem eognita sibi probataque, hoc Malia Catholicae Religionis dogmata , at nihilominus ex odio, terversa voluntate, ad enirores contrarios adhaerentem .Patet id ipsum, Nam Ecclesia inter Martyrum suorum victorias suas etiam elades accepito patet, inquam , lapsu tot virorum insignium, quistippliciorum acerbitate adacti, Religionem Christianam, quam verissimam noverant,

97쪽

non ex crassa utiquq isnorantia , sed plant'. ex voliuntatis sta inestius in genus in es rio abdicarunt. mo. . Respondeo concedendo mitecedens quini nisi supra admissi s. do 1 nobis adducta ad roborandam adversa inflanum convisi cuntiati gando Ginsequentiam in qua Mincones. ditur, illos seu Infideles seu Haereticos, qui Fidei nostrae, My longe suis errori sistinuidiora tu istunc, huiusn odi erre fibus , vero e formali intellecth iudicio assentiri. Et Dico homines istos esse. eorum in erode quibus Apostolus ait. Confitentur se nosse Deum , factis autem -- gant. Cum enim Christianae,in Otholis limitis ni aeris suis moribus longveriumiliora , imo evidenter credibilia agnoscant; non e sunt ea discredere, se in

suasione adhaerere',

quia tamen Fidem quam apud se veram mimi in negant, sectaiaque vi oppositire Hieritis profitentur sunt omnino aut Infideles , aut Haeretici, etiam mimissius Ecclesiae censuris obnoxii , quae, quia de internis Mis iudicar, nec secretaeordium Do soli cognita perstrittatur, ii

98쪽

interius dissentire. Urgebis secundo contra partem alteram

superioris principii , in quo supposuimus

alios Haereticos,in quidem plures denegare 'assensum mysterii Fidei, eo quod ipsis obcratam ignorantiam , minus verisimilia quam sui errores minus credibilia vudeantur. Ex eo enim sequitur homines illos saltem non dici debere hereticos Ratio est, quia ignorantia crassa facit quidem ut error iit voluntarius,in culpabilis, non tamen ut sit Haeresis formalis. Quod ita probatur. Ille solum est formaliter Haereticus , qui tuetur cum pertinacia Dogma aliquod ab Ecclesia damnatum, aut qui Articulum Fidei ab ea propositum contumacite rejicit: sed qui ex taedio negligentia, aut ex privato aliquo commodo vel incommodo, omittit expendere rationes , quae hujus articuli veritatem , erroris oppositi falsitaten, suadent; non ideo pertinaciter refisti Ecclesiae auctoritati minimo saepe continguet, eum minime adverteres, an Ecclesia de isto dogmate quidquam decreverit. paratis . simum esse ad obtemperandum Ecclesiae; ubi primum resciverit , quid ab ea suerit

in hae causa pronuntiatum non est igitur ex eo capite censendus haereticus quod ob crassam in culpabilem ignorantiam errori-ribus Fidei oppositis assentiatur.

99쪽

nec pioin incumbere, eum videlicet se infidelem ιγ

seu moticum Mysteriis ille GD credibilia , aut suis erroribus verosimiliora

At nihilominiis gravissime peccare ian ira Fidem prirere quod eius malitia stis evidentiam credibilitatis mysterii, ea m balatiorem de ejus veritate notitiam.

c iter contra Fixlam , dicendus sit forma id aereticut dirui hic ejus error sit sor- pr sentia definire sianquam si a Uisin de eo , qui unia- -α -- citra Ecclesia, ita iuram existito que exis crassi, vincibili, ut supponimus , diffelix Halicui mysterio Fidei, cerum iri b, eum resis teretesesiae Catholicae, quam plan novis dogmata suis coiitraria docere ac profiteri. '

tinaciter, quia licet non existimet , illam esse veram De Ecflesiam , mi teneatue

mysterio debitani, ex eo quod sua culpa , ε malitia non eramuis Hi ei, quibus

100쪽

mysterii veritas rite probatur , ita ea lam ejus malitia mpertinati obstat , qu minus motiva, Wargumenta ponderet, quibus et Ecclesiae veritas,& Autoritas se deretur. Ex qua ejus supina negligentia , obstinato reterum suorum praeiudiciorum amore fit, ut recte dici possit resistere illum

voluntariῆ, ac contumaciter Ecclesiae Au toritati

Quartum exemplum , quo apertescons LXXVIII tare videtur , intellectum objecto minus verisimili in sententiae minus probabili ex voluntatis imperio assentire , petitur ab obedientia, quam subditus suo praelato tenetur exhibere , etiam cum ipse probabi- Iius existimat superioris praeceptum in justum esse , ejusque executionem prorsus illicitam. Nam, ut Doctores omnes alizetici, min- primis ipse S. P. Ignatius in celebri Epistola de obedientia sanciunt, obedire debet subditus , nisi ipsi evidens fit illicitam esse executionem praecepti. Atqui ut supponimus, est illi sol fim probabilius ' non evidens illicitam esse executionem praecepti. Ergo debet obedire Intellectus, inquit, Sandius

Pater. In iis, in quibus veritatis eis dentia Oim illi non infert, potest oluntatis pondere, in hanc potius , quam in aliam partem

adeoque in minus probabilein , potiusqnam in probabiliorem, Inetinari.