장음표시 사용
171쪽
CAPUT IV. se sunt alumine, cinere, sale, sulphure, serroque . se Bartholomaeus Montagnana sa) sulphur , & calcem , Ludovicus Pasinus b) sulphur, calcem, & cinerem, Menglius Blanchellus Faventinus sc) sal vel nitrum, alvimen, & cinerem, Franciscus Friai melica d) sulphur , alumen, nitrum, calcem, Sc cinerem, Gabriel Fallop- pius se ) sal, calcarium lapidem, & sulphuris vaporem , Andreas Baccius si sulphur, sal. alumen , nitrum , cinerem & calcem nostris aquis dederunt; Georgius a Tu
idem cogitaverunt: Joannes Gratianus sulphur , sal commune, ac terram albam ) recte judicavit in nostris The dimis; Vallisne rius I) id confirmat, & Cl. Comes Nico
sa) De aspectu ρο m nera, virtutibus, , operationiblis balis
neorum in comitatu Paraet tuo re. pertorum. Tractatus privatis cap.
mis Patavin s , ac quibuydam aliis Italiae Lolneis traditatur. p. g. I 29. D. De Ealneis quae in agro Patavino Junt . In collecl. Junta de Balneis.
se) De balneis tractatus. Σ.trare. De septem balneis Patavianis . pag. 7o. F. . Ieqq. tu Collies. Iuniae γα d in De balneis metati eis aris 1 cio parandis liber posthumus. rimbergae. 1579. cap. 7. pHg. 25. seqq. e in opera omnia . Veneriis. I 6 6. tom. I. Tractatus septi.
172쪽
laus Scanagatus a) pertenuem spiritum, sal neutrum, Scsulphur concedit iisdem aquis: Nec defuit qui sine ratione & absque necessariis Chemicis experimentis excogitavit nostras aquas continere sal admirabile Glauberi , sed ex dictis satis unusquisque in Chemia versatus videt, nihil hujusce salis reperiri in Thermis Patavinis Alii Scriptores egerunt aliquid de nostris Thermis , inter quos usque adhuc videre nequivi, quamvis mulxis adhibitis diligentiis, idest Antonium de Gradis b) , Ioannem Carnarium Gandensem c , neque Laurentium
Maccone , ae de duobus remediis ab eo maxime illustratis, mercuris inponensibus Thermis . Patavii. I74S. Ist. P.M. 32.
carmen, oe de Podagrae laudibus libeIIus . Pataυii . apud Iobanis nem Baptissam Amicum . Is 33. 8.
173쪽
V Irtutes mineralium aquarum non solum ad spiritus, ad sales , ad serrum , ad terras, & ad alia
contenta reserendae sunt , verum etiam ad aquam ipsam ut aquam communem: Nam sola communis aqua plurimos morbos curat, & expellit; ideoque a multis & gravissimis auctoribus tamquam medicina universi lis consideratur a): Sed plerique aquarum medicatarum Scriptores saepe tribuunt quasdam facultates iis, quae propriae quoque sunt aquae communi tum frigidae so , tum
duobus tona. 8. edita au. 73 . hoc titulo Les ventis medicina les de ι'eau c mmune. Ragionamento intorno alia nuo.
Michaelis.Anoeli Blondi De panibus ictu ρπis citissime fri
praeter alios Au es, ut Main-wrsebi, Ioannem Fluer, m)nard in opere cujus titulus ψυχρολουσια σα
174쪽
DE THERM. PATAV. VIRTUTE . I 63
calidae, unde opus esset sejungere effectus proprios aque communis ab illis aquae medicatae , qui certe majores sunt, quia aqua medicata virtutes ipsius aquae comminnis , ac illas possidet, quae suis mineralibus insunt. Hic prius de aqua communi loquendum esset ; sed cum de
ipsa tot extent tractatus, hoc praetermittimus, & ad nostras Thermas duntaxat sermonem convertimus. Cum nostrae aquae thermales contineant spiritum aeth reo - elasticum , acidum Vitrioli cuin , Oleum minerale,
sal neutrum sali communi simile, terram alcatinam naturae Marici mineralis, & aliquid martis; illico earum medicar virtutes aliquo modo agnoscuntur. Spiritu enim aethereo - elastico aquae permeant etiam minima capillaria vascula facilius , valla contracta distendunt, & impulsionis ac irritationis momentum reliqua aquarum mineralia ab ipso spiritu accipiunt; quare hae aquae epotae citius per secessum aut urinas, aut per sudorem e corpore exeunt; atque in balneorum usu prompth per spiracula absorbentium vasorum massam sanguinis ingrediuntur. Acidum vero vitriolicum quamvis in multa aqua dissolutum, attamen lassicit non solum ad solidorum oscillationem promovendam , ea leniter irritando , ita ut sanguinis & ceter rum humorum circuitus promoveatur, illorumque derivationes, secretiones, ac excretiones consestim juxta naturae ordinem sequantur; verum etiam unli cum sale adaperienda obstructa vascula, & ad humorum stases resolvendas. Sal neutrum sua vi purgante, detersiva, Irrit bilitatem a) intestinorum augendo multos lymphaticos X et hu-
a) Quae irrita, Ilias a Cel. demonstrata suit , quorum ego Haltero multis expeximentis multa eodem successu iteravi.
175쪽
164. humores e corpore educit, Sc sic essicacissime mitiorum purgantium munus prautat; Sc cum naturam eorum salium obtineat, quae humani corporis humoribus consociantur ;vasa facillime penetrat , atque in illis contentos hinmores prae nimia densitate cohaerentes incidit, ac solida irritando resolvit , atque vi antis eptica humores a comruptione defendit . Sal ipsum simul cum aliis harum , quarum mineralibus saepe renum & vesicae calculos dum nimis solidi non sint destringit, & per urinas educit. Oleum vero minerale balsamica sua facultate solida corroborat, internisque ulceribus multum prodeli, & aliquo modo fortasse vim nimis irritantem acidi , & salis temperat . Terra illa alcatina solidorum imbecillitatem corrigit ; quamvis in hujusmodi terra roborandi vim neget Cl. Balthasar Ludae se Tralles b): ipsa terra absorbet , dc demulcet humorum acrimoniam tam interne
Hae Irrhab litate aliquorum morborum causae, medicamenis torum vires & effectus in humano corpore explicantur. Vid. Memo res tur Ia nature Sensi-ble Irritable des parties ducorps animal par Μr. Ib. de Halleri tome premier . a Lati
sanne . I 735. Etiam ego de Musi,ditate , & aliquid de Imritabilitate scripsi superioribus annis ,i nempe Epistola de Senis fib l late Perieranii , Perio sit , medullae, durae Mevinxis , Corneae tὰndinum . Patavii. I736. ,σ Disolis secunda O teνria de SensitiυItate Halleriaua . Pata vii . I7s8. oe nuper Apo logia , quae huic traEfatui adisjecta est . Sed ego veritatem experimentis quaero , Sc non invehor in Cl. Viros , neque violens adversarius lum, neque de ipsorum probitate umquam locutus sum , sicuti Cel. Halis ierus , ejusque Sectatores me redarguere latagunt : ast alibi prolixe de hae re loquar, interim Vide ejusdem Halleri op.
176쪽
DE THERM. PATAU. UIRTUTE. I 65
a , quYm externe. Insuper serrum solida magis corroborat , secretiones omnes adjuvat , lentos A viscidos hin
Igitur unusquisque videt Thermas Patavinas generaliter esse purgantes, detersilvas, deobstruentes , corroborantes δc anti septicas, & ob earum terram aliquid absorberutis possidere. Praeter haec, earum vapor sulphureus per nares & asperam arteriam inspiratus, sua balsamica facultate , relaxata solida erigit, viscidosque humores attenuat pracipue in naribus, saucibus, & pulmonibus.
sa in Aliqui sentiunt , terin rea remedia nisi in primis viis agere οῦ ast Hombergius in Differt. de modo agendi terreorum ,
Floridus de Plumbis Differt. bisorico-medica de saltiberis
rimo Nuceriae in Umbria erum. penti latice . nuetiis . I74s. experimentis contrarium proobant.
Rον. des Se ev. ari. I7Iῖ. a Paris . I73st. , qui cognovit Μ. rem agere omni sua substantia in humano corpore, &maxime absorbentem esse, quod
idem asserit Gosον senex in ead. Hi L de I' Aeod. ejusdem . . Qua-
anni pag. I 68. Sur se mirisI σIefer. I. H. Zannichelli de ειν-ro. 'netiis. ITIR D: Quin in sua Pharmacopaea ossiemasim extemporanea . par. a. sed . Is . , ait serri actionem penderea soliditate , & specifica grais vitate illius particularum : hae enim quum metallicae sint , ideoque graves, eum sanguine commistae, eumque eo in gyrum actae , vim habent superandi obstacula . ideoque reseis randi vias, si quae sint obstruactae. Vide etiam Jo. Christianum Stochium Differt. de pri santia martis in morbis ebroniacis , Res Fν d. Erb. Loeber. Iens . q. 173 I. , & Edward inb Dssen. de ferri hisoria natural , praeparatis usu meis dico. Edimburgi. I753.
177쪽
Qua ratione autem explicari possunt effectus diversi horum fontium, qui eadem continenly hoc deducere nequimus nisi a varia quantitate acidi, salis, olei, tertae, martis, spiritus aethrem - elastici , 3c a caloris gradibus diversis, ita ut in una aqua magis v. g. sal agat qu min alia, 3c sic vice versa in aliis: Praetermissis autem rationibus , medica praxis ipsorum sontium in morborum curatione tot annis clare ostendit varietatem quamdam effectuum in omnibus calidis Patavinis aquis esse , quam varietatem probabile a majori, aut minori illarum vi agente in humano corpore pendere mihi videtur. His habitis de rationibus & modis, quibus ea, quae
intra nostras thermales aquas continentur, agere possunt. Modo dicendum est de virtutibus cujuslibet aquae, experientia Clariorum Virorum per multos annos comprobatis: Inter quos enumerandi sunt Ioannes de Dondis, Savonvola, Falloppius, Ludovicus Palinus, Georgius a Tu re, Gratianus, Alexander Macoppe , Celeberrimus Morg gnius 8c alii Cl. P. Professores , ut Cl. Placentinus , Scopulus, dc Parens meus, qui per triginta annos in quamplurimis curandis morbis Patavinas Thermas utiles admodum & salubres expertuς est ; Sc ego ipse diversos chronicos morbos pulsos vidi ope harum aquarum; quod si omnes peculiares curationes, historiasque morborum numerare Velim , plures centurias exarare deberem ;quare nisii paucas, ac majoris momenti infra breviter indicabo. Veruntamen nunc de virtutibus scintium Aponensium loquendum est, quae certe conveniunt etiam reliquis calidis Patavinis sontibus, etsi in gradu aut majori, aut mi non . Aqua Aponi intus assumpta sortiter purgat absque virium detrimento & debilitate , ideoque egregiam con seri opem in morbo regio, quum ejus causa non sit calb
178쪽
culus cystis-selleae ; urinam provocat , & saepe transpirationem & sudorem promovet, viscerum tonum roborat. fibrasque relaxatas erigit di restituit, ut etiam mesamicas glandulas a crassa lympha infarctas deobstruit; unde convenientissima est quibusdam hyltericis, hypocon-driacis, lienosis, aut atra bile vexatis, melancholicis. aut ob inappetentiam ac depravatum gustum macie consectis, cum eorum digestionis viscera nondum organice
vitiata sint; & iis gastrica febre laborantibus, qui inutiliter febrifugis usi sint. Maxime omnium aqua Aponi consert hydropi, & generosum effectum praestat , cum hydrops non sit illius speciei, quae a Menghino a in-lanabilis observata suit: Plurimum valet ad urinae incontinentiam, si ejus causa sit solidorum debilitas: Immodicam corporis molem coercet: in aliquibus stomachi doloribus juvat, quod in se metipso expertus est Ludo. vicus Pasinus bin Patavinus, qui sic scribit. se anno II 28- dum essem Pisauri physicus Illustrist. Urbini Ducis, is correptus sui intensissimo dolore stomachi : a quo diae- is ta tenuis lima, medicinis, pitulis, olei potu, sementis, is aut stupefacientibus, minime potui liberari: sorte dari tum quod Illustrissima Eleonora Urbini Ducissa in re-- cessu a Patavina civitate portari iustit duos cados liis gneos aquarum Aponensium pro quadam Domina Pi- , saurensi de Ardiciis, quae aqua erat in camera mea. B ego
sit. rom. 4. experimenta de Iaris Patavinis . In opere Iaenta δε
179쪽
se ego autem sentiens dolorem & alia symptomata pediri severare, desperans fere de salute, quia solentia juvari re non juvabant, inde prauagium non bonum trahe.,, bam, decrevi de aquis thermarum nostrarum, quas in
is cubiculo habebam, bibere, de quibus per tres dies bi-ἡ bi usque ad duodecim cyathos, illicoque liber sui, is nec quidquam passus sum. DAponensis aqua in calculosa renum assectione optimum
essestum praestat, a qua, idem Pasinus a) narrat , Nobilem Patavinum liberatum esse: si locupletissimus testisse Speronus Speronius utriusque linguae cognitione prae- ,, stantissimus: qui ex potu aquarum Aponensium ex ,, toto liber remansit a calculosa passione. se Probatur valde utilis potus ac balneum hujus aquae ad arthrit,cos dolores, qui a lympha nimis crassa ac tenaci oriantur; quippe haec fluidior ab aqua Aponi fit ob inolec las spirituosas, salino - martiales, & vasa laxa suo acido corrugando stasim lymphaticorum humorum in iis locis impedit, atque lentum lymphae motum accelerat: Insuper eadem vasa corrugando ulcera serruminat, quae difficit E consolidantur ob copiosam humiditatem , qua ibla scatent: Clysteres hujus aquar ispe colicos cruciatus, cum sebris absit , aliaque intestinorum tormina debellant; de qua re ita scribit Cl. Comes Nicolaus Scan, gatus b), dum virtutes thermarum Aponi, & Virginis enarrat a suo praeceptore Alexandro Maccoppe, nec non a se metipso observatas : se Vidi alios stomachi, se mesenterii alios, plures intestinorum, laxioris preseris tim , quod Graeci colon appellant, torminibus, a caus
180쪽
DE THERM. PATAR VIRTUTE. ID se si diversi generis pendentibus, pessime habitos, febriis tamen Vacuos, harum thermarum ope ita recreari, is ut multo rarius, & mitius vexarentur. Adolescentu-
is tum Vero Lusitanum , quem in menses singulos coliis ca torquebat, verminosa ideo a Magiitro appellata, is quod teretes, latosque lumbricos ex ore modo, mo-- do a parte inseriore redderet, mercurialibuς , oleosis, se pinguibus, amaris aliisque remediis, quae Anthelminis thica noliri vocant, frustra adhibitis , hujusmodi aqua-- rum usu sin minus liberatum Omnino, non nili tamenis semel in anno tentatum vidi. se Aqua Aponensis in dysenteria prodest : In pulmonum rheumaticis defluxibus , asthmate, cujus causa non sit obstruens impedimentum aut conVellens, pulmones & cor vitiis careant, ab hac aqua maximum praesidium expectandum est. Tabes incipiens , quae Phthisis ex sacciditate pulmonum ab Hippocrate dicitur, quamvis tussis, sputum viscidum, aut dilutius & salsus ac sebris hectica adsit, ut etiam licemoplitisis , si a lacte ager aliquid levaminis sentiat, Alexandro Maccoppe saὶ, Iosepho Iordano olim Patavini Nosocomit medico , Parente meo, aliisque obse vantibus, aqua Aponi, Sc praecipue illa Virginis curatur. Potus ipsius Aponensis aquae & peculiariter illius tepide perutilis eli pulmonum ulceribus in eorum superiori pa
te existentibus . Suppressa menstrua promovet potus &balneum hujus aquae; a fluore albo mulieres liberantur,& a reliquis praeternaturalibus vaginae , uteri humiditatibus, quae conceptionem persaepe impediunt, per usum potus, balnei, injectionis, aut ipsius aquae vaporum , de