Dominici VandelliiTractatus de thermis agri Patavini. Accessit Bibliotheca hydrographica, et Apologia contra cel. Hallerum

발행: 1760년

분량: 248페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

31쪽

CAPUT I.

atque dein vicos Patavinos petiit, illumque S. Stephani destruxit a ; unde Veneti Patavinos cum Cane reconciliaverunt . Anno I 3I8. b) Iacobus a Carraria Patavii Dominus ob suam potentiam, atque sagacitatem a civibus electus suit se) : Sequenti vero anno Canis a Scala Patavium obsedit; qua de re Iacobus a Carraria Urbis Dominium exhibuit Goritiae Comiti pro Federico Austriae Duce, qui militum auxilium Patavium misit; unde proximo anno Patavini cum Comite Henrico Gori. tiae Canis exercitui cladem intulere, qui anno sequenti eum ipsis pacem instituit ιἰ); ast Iacobus a Carraria,& Patavini e , ut Cane debellato, pace imposterum gaudere possent, anno I 324. auxilium implorarunt a Duce Carinthiae , ti ab Otthone fratre Ducis Austriae, qui cum maximo exercitu Patavinam ditionem potius diripuere, qu)am urbi auxilium attulere; quos tandem Canis auro ad proprias regiones redire secit, qui jam proximo anno usque ad ipsius urbis portas depraedatus erat f) : Et tunc in Urbe civile bellum fiebat : tandem , ne in minimis narrationibus immorer, narrando Nicolai a Carraria cum aliis exulibus contra Patriam bellum anno a 328 g ; sciendum est, quod eodem an

retus Vicetinus ed. a Muraistorio in tom. Ia. Rer. Italic., Chron. Patav.

. seὶ Mardarus lib. I., Ughel. lus rom. s. pag. 388., L. Al. herius I. c. pag. Φas.

Muratorium in rom. Ia.Rer. Italis.

se) Coreusus. Hi t. lib. I. Gi anni Villani lib. p., Cbron.

Patav.

gὶ Cortulas. Η . , Alberistinus Musiatus de gestis Dal:

32쪽

DE PATAVIO

23no Canis a Scala hujus Civitatis Dominium obtinuit a Marsilio a Carraria sa), cum jam antea urbs esset sub protectione aut potestate Ducis Carinthiae , qui in illa Conradum ab oves no , ut Vicarium tenebat . Idem porro Marsilius anno I 337. Venetorum auxilio b) P, lavit Dominus evasit; dein Ubertinus se , Iacobus d),

Jacopinus se stater ipsius Iacobi f) , ejusque filius pri

migenius Franciscus a Carraria g) in urbe hac imperaverunt Franciscus autem anno I 333. Patruum in ca cere detinuit, ideoque solus urbis Dominus remansit hin, contra quem post decem & septem annos Veneti bellum iniere sa), cum quibus Franciscus proximo anno turpem pacem fecit ἡ):deinde sex elapsis annis foedus sancivit contra Venetos, ι , atque alio anno Tamisium obsedit m , eodemque anno ipsius urbis obsidionem solvit; sed ad ipsam rediit sequenti anno ; attamen alia de causa anno I 38 I. ab ipsa discedere coactus fuit, quo tempore etiam cum Venetis se conciliavit.

Muratorio in rom. II. Rer. Baissici, Chron. Patavin. , Albertinus Mussatus de gestis DisI. lib. 3. a Muratorio ed. in tom. I Rer. Italici

si in Andreas de Redusio

33쪽

C A P U 'I' I. 2 ψTarvisium , quod Leopoldus Dux Austriar a Venetis dono habuerat superioribus annis, ipso Francisco, qui Ta visium armis vexabat, anno I 384. vendidit a , ut etiam Cenetam , Feltriam , & Bellunum . Omitto vero bella ipsius Francisci pro de sensione Alangonis Cardinalis Episcopi Sabinae, qui Patriarchatum Aquileiae habebat, contra Civitatem Utinensem , eademque ἡe causa adversus Antonium a Scala Veronae Dominum sequentibus annis: Demum hic Franciscus anno I 388 Patavii Dominium filio suo Francisco II reliquit , cui tamen eodem anno urbs erepta fuit a Comite Virtutis seu Jo: Galeatio Mediolani Domino b , quam civitatem duobus post annis ipse Franciscus II recuperavit se) : Praetermitto Brixiae adeptionem d), bellaque Francisci anno I o 3 , 3c sequentium annorum satisque sit scire Franciscum II Patavii Dominium amisit se se , quae urbs feliciter in Venetorum potestatem devenit anno I 4o4, ut erudith osten. lit Cel. Marcus Foscarenus Eques , & Divi Marci Pro

no autem I 4C6 Franciscus Zabarella ), facta a civibus

Annal. ed. a Murat. in rom. 18. Rer. Italici

barellae Italico sermone conis scripta , ab ipso in Ueneto Seis natu dicta fuit pro hae deditione et Hanc orationem mihi dedit Doctissimus Comes Franisciscus de Leonissa Patavinus Historiae antiquae , ac Naturalis peritissimus. Di

34쪽

DE PATAVIO. 25bus potestate, urbem hanc Senatui Veneto subjecit. Tribus autem transactis annis Maximilianus Imperator hujus urbis potitus est a), quam paucis diebus post Ueneti denuo adepti sunt b); qua de re eodem anno Maximilianus Patavium circumvallavit, sed frustra, ideoque die a septembris mensis obsidionem solvit propter ma

ximum urbis priesidium e) . Paulus Paruta id) aliique

scribunt anno I 3I3 Gurgensem Imperatoris Vicarium cum exercitu Italiam peti ille inutiliter ad hujus urbis obsidionem. Sed post excidia , bellaque Patavium pacem& securitatem sub excelso felicique Venetorum Dominio recuperavit, quibus adhuc fruitur. Finem huic historiae specimini imponere possurrv carminibus Poetae Fabricii Chemnicensis in suo itinere Patavium regressi. Nec mibi fas paucis praescribere versibus ortum Antiquum, fossas altas , pomeria lata pPatriciυe arcem, vel plumbea tecta palati, Sive noυi templi molem, molemve vetusti . Attila quas eiades, quas seυe Accioline dedisti Heu urbs infaustae , sed pristina Carrarienses

Damna, dehinc Venetus reparavit cuncta Senatus. Salυe terra meis induluentissima musis. Suam si non patriae alterius reUO arer amor c,

35쪽

CAPUT II.

De Thermarum Pata Vinarum loco, & historia.

IN agro Patavino thermales aquae ad montium Euganeorum radices hinc , illincque plurimae perenni ter scaturiunt, quarum illas solummodo describam, quae his temporibus in usu frequentiori sunt ad curandos morbos; quoniam de reliquis in secunda parte hin

jus tractatus agam.

Primus itaque locus, unde hae calidae aquς emanant, Aponus vocatur , qui una cum Vico ejusdem nominis quinque millia passuum circiter Patavio distat : Exeunt aquae hujusmodi a parvo colle rotundae figurae calcario lapide albidi coloris consecto : Istae limpidae & crystallinae perenni fluxu ascendunt per lapideum collem, dc per diversos lapideoς tubos erumpunt, & undique per collis superficiem fluunt.

Hic Aponi collis situs est in pulcherrima planitie ;qub spectat meridiem & occasum Euganeis montibus cingitur, qta vero Patavium & Adriaticum mare respicit, vasta planitie circumdatur. Amoenitatem loci, & salvibrem illius aerem minime stagnorum vaporeς, paludum que exhalationes laedunt, aut perturbant. H ic omnia &salubri & temperato coelo bona & exquisita habentur . Multae huc, illucque domus extant , & grandiora non longe adsunt aedificia ; commodae sunt viae, quae ad propinqua loca , & Patavium ducunt; commoda pa-Disiligod by Corale

36쪽

DE THERM. ΡATAVINAR. Scc. 27 iter Patavium, Venetiasque per jucundum Medoacum

navigatio.

In vertice hujus monticuli , cujus altitudo est vix xm pedum, & areae superioris diameter circiter CCII pedum parisiensium , multae sunt calidarum aquarum scaturigines, quarum quinque, aut septem praecipuae sunt, quae ex variis foraminibus perenni fluxu parvos lacus circiter pedes tres prolandos essiciunt, quorum major ab incolis

Fontica Vocatur , quae CXX pedum circumserentiam livbet : prope hunc sontem in medio scatebrarum sere semventium, aqua tepida effluit se). Ex istis lacubus seu son. tibus parvi aquarum rivuli fluunt , quorum unus Oriem tem versus excurrit ad diversa balnea 8c lavacra in superiori, ac infima collis parte aedificata cum laconico, stillicidiis, aliisque commodis pro aegrotis : Alter occasum versus per planitiem descendit , ejusque aqua cum dulcibus aquis aliorum rivorum miscetur: Tertius rivulus ad Occasum pariter vergens per canalem , seu aquaeductum ligneum fluit tali quantitate , ut pro una molendini rota continuo vertenda lassiciat; tempore vero Scardeonii duas

rotas hae aquae vertebant b , quod etiam hodie haberetur , si opus etat e): Quartus in lacunam se expan-

ain Fontium frigidorum ,& ealidorum simul multa exemis pia habemus, ut inter Viterbium & Montem Faliscorum

narrat P. Athanasius Kircherus Mundus subιerraneus . . mselois dami I 658. rom. I. lib.4.sem I. v. 3. pag. I77. Et Conradus Getaerus Excerptorum di observ. de Thermis lib. I. pag. 29s. E. in opere de Balneis omnia die. Venetiis apud Iunias. Is 53, ,

ait auctoritate Seb. Μunsteri in Cosmographia in Thermis Bri. gensibus apud Valesios ex ea dem petrarum scissura, ubi aqua calida , frigida etiam manat , quod in multis aliis locis accidit. b i. c. lib. I. cus I pag. 2Ia e) Aquae Thermales S. Ca sciani, S. Agnetis Claneiani , Vignonis in Senensibus montiis bus , plurimaeque aliae thermae inserviunt etiam ad Molendina.

37쪽

2 3 CAPUT II. dit, quae aquam molendini fundo tribuit: Quintus esiluit

Versus septentriones , 3c circum amoenissimum pratum excurrit: Demum hae omnes aquae simul in ramum Medoaci confluunt.

Ab Aponi colle urbem versuς parum distant conspicua antiqui aquaeductus vestigia, qui thermalem aquam sertasse ad Nolocomium pauperum beneficio deserebat. Longe circiter millia passuum ab Apono meridiem Versus occvrit Mous - ο renus in medio aliorum montium positus, nempe ex una parte Mons - Rubrus a , ex altera Mons S. Damelis est, qui montes a septentrione Roccasu Ventorum injurias a Balneis arcent: Erga orientem & meridiem nil prohibet aeris ventilationes . Ad hujus montis radices est templum Dei parae Virgini dic, tum , in cujus vestibulo urbem respiciente est cryptasernicis modo extructa, ubi de ensu aliquot graduum sons adest aquae frigidae, Sc ex adverso alter thermalis, Vulgo aquae Virginis vocatus, cujus puteus est quadratae figurae, cum latitudine pedum v & pollicum VI, prosunditate pedum in & pollicum IX. Non procul hinc in alio Templi latere ad meridiem prope Augustinianorum P. P. Coenobium tres Lacunae cernuntur , ubi aquae cDlidae continuo saliunt, quarum una Fontica appellatur, cujus circumferentia est pedum LXXIII ; prope hanc Fons est, qui equorum balneum vozatur, & hinc non longe in

alia

sa In quo monte Unglia

relius Crontea di Pariis . pa re I. cap. I, & Petrus Buccius

delle Coronason; di Henν;eo III. Dialogo g. pag. 93. usque ad PM-98. eredidere pulcherrimam urbem olim extitisse a Pallii Thesei filio aedificatam, atquς

montem hunc magia num , aut BrytbiamIn vocatum tunc

fuisse . Ungharellus ait hoc scire a Chronico Do is Ioannis de Naone , & Buccius ab antiquiori Chronico Patavino: led nune haec Chronica nobis

desunt.

38쪽

DE THERM. PATAVINAR. &c.

29 alia lacuna lutum effoditur; quibus lacunis ad orientem propinqua sunt balnea cum laconico. A dictis Aponensibus thermis orientem versus vix ultra milliare, Rus aliud se se offert pulcherrimum , situ & fertilitate gratum , ex cujus meridionali planitie collis assurgit Montanionis , vel Montaguone Vocatus , circa quem ad septentriones scaturiunt aquae calidae, quae civitatem versus in rotunda lacuna a ) parietibus circumdata recipiuntur , cujus circumierentia est pedum xxvi II ; & hinc influunt in ramum Medoaci minoris . Praeter hunc sontem multi alii in propinquis pratis scaturiunt, & unus C passus circiter longe a taberna , qui lutum praestat, & alter ad meridiem erga Montem egrotorum , qui Fons Laserae vocatur, eiusque Lastrenses aquae appellantur a Hieronymo Mercuriali b in . Hae Thermae nomen S. Petri accepere a Templo eidem S. Petro dicato, quo in loco dumtaxat duo balnea in taberna reperiuntur non multum usui convenientia. Collis jam superius indicatus subter a crypta sornice exornata excavatus est; sed alibi sorsan hanc describam. Longe a S. Petri thermis orientem versus circiter CCCC. passus se se offert monticulus jam dicto paulo altior, qui in medio amoenissimae vallis solus instar coni exsurgit; constat & ipse, ut alii Euganei montes stratis lapidis arenosi; & hic vulgo Mons - Boriolonus vocatur, ad cujus

sa) De eujus alveo se Grais

tianus Thermarum Pataυinarum examen Oe. Patavii. IT I.

cώp. I. pag. q. is Hoc paucis,, abhinc annis inopinato desis,, dens rellus plurimum auxit, is ingenti hominum multitudiis is ne vix amota, quam subtus

is ortum murmur eodem tem M pore perterruerat . is

tbὶ De morbis muliebribus

praeis Itoner ex ore Hieroumi Meris eurialis jam diuium a Gasparo Bati bino exceptae me. Venetiis . II 87. ιib. q. cap. 22. De uteri praefocatione pag. IPS.

39쪽

cujus radices occasum, & civitatem versus aquae quamplurimae calidae exiliunt; erga vero occidentem magis effluens aqua , olim in nova Domo recepta erat ad salem ex ipsa aqua conficiendum ; unde Balneum Domus noυae vocabatur , quod h'ic extitisse probabile videtur ab ipsa descriptione antiquorum Scriptorum de aquis calidis Patavinis; quamvis nunc neque domus, neque balnea

appareant.

Ab hoc monte DC circiter passuum intervallo meridiem versus Balneum est in amoenissima planitie, quod a monte propinquo nomen recepit, idest Balneum montis aegrotorum, aut corrupto Vocabulo montisgroti . Hoc

antiquissimum, & salubre Balneum incuria dirutum, di, ligentia autem, & sedulitate Cl. Medici Physici Mingoni proprio sumptu restitutum est, & tota domus pro aegrotorum , hospitumque commodo rellaurata atque Osenata : Hic praeter duo antiqua laconica , quatuor ninbilia balnea constructa sunt . Ante domum urbem respiciens est praegrandis sons, seu vulgo Fontica , in quem perenniter magna quantitate aquae calidae esiluunt: Figura hujus sontis est quasi circularis lapidibus propinquorum montium scalpello elaboratis circumdatus; cujus

circumserentia est pedum CCLXXXXVIII: Ab hoc sente quinque pedes & octo pollices distat puteus seu cisterna aquae salis frigidar : & ad meridiem parum longe a

domo ex parvo sonte lutum extrahitur . In altera vero.

domus parte erga occasum maximi balnei antiqui vestigia adhuc conspiciuntur , quod nuper ignorantia , & lucri aviditate destructum fuit: attamen diversia alia minora balnea semisepulta hinc inde , consessa terra, deteguntur. Aquae hujus mirabilis Fontis, quae satis abunde molendino inservirent, una cum aquis S. Petri , & Domus novae ultra Cattrium proprio canali, Pigoeteto vocato, sub ramo Medoaci minoris confluunt. A Mon-Diuitigod by Corale

40쪽

3IA Monte aegrotorum procul plus qtam duo millia paς suum quaedam spatiosa convallis extenditur, excepta meridionali plaga, undique cincta collibus. In hac ad radices cujusdam Montis orientem versus est antiquum Templum S. Bartholomaeo dicatum, in cujus vestibulo a Templo, vix XV passus longe, tres calidarum aquarum scaturigines reperiuntur, quae in parva lacuna inde colliguntur, ex qua lutum illud valde commendatum extrahitur; lacuna vero proflanda est sere pedes duos, ejusque circumserentia est pedum LXXXIII: In propinquo autem prato ad septentriones sons exsurgit aquae subtepidat . Ager prope has thermales aquas niger multum ,

ac pinguis est, ita ut dissicillime ab aqua pluviali madefiat. Aquae istiusmodi a supradicto Templo nomen suscepere , ideli Balnea S. Bartholomari. Prope idem Templum antiqua domus adhuc exstat, quae olim forsan bal. neantibus inserviebat. Qua ptaedicta convallis orientem δc meridiem respicit non procul a vico Battaleae , a Patavio tamen plus quam octo , & ab Apono vix quinque milliaria , jucundus elevatur mons planitie quaqua versus cinctus ;cujus montis venustatem augent viridaria , & magnificae lapidear scalae, quae nobilem di commodum praebent ascensum ad venustum Palatium Marchionis Sylvatici Estensis in vertice constructum: Ex illius quidem septentrionali latere aquae calidissimae emanant , quae S. Helenae nomen

habuere ob sacellum eidem Sanste dicatum ; ibi est domus cum multis balneis , stillicidiis , ac laconico :In altera vero collis parte inter orientem Sc meridiem maximus fons aquae calidae est , a quo coenum habetur: His accedunt alii duo sontes ante domum Balneorum fluentes. Omnes hae aquae simul cum pluvialibus

aquis sub propinqui Medoaci minoris ramo in navigabili

canali ad mare usque seruntur una cum alio Medoaci ramo.

SEARCH

MENU NAVIGATION