Dominici VandelliiTractatus de thermis agri Patavini. Accessit Bibliotheca hydrographica, et Apologia contra cel. Hallerum

발행: 1760년

분량: 248페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

51쪽

CAPUT II.

is suntur ii tali Quorum unum Pignorius a) vidisse

dixit apud Ludovicum Corradinum ex aere antiquo, punctis, ut hodie fit , signatum, & prope Aponi sontem repertum; atque Corradinus asserebat unum esse ex illis Tiberii, atque apud Suetonium non debere legi talos aureos , sed talos aereos I ast de hac re quis fidem habere Corradino potest ΤPlutarchus b) in vita Caesaris de illo C. Cornelii vaticinio sic resert se Patavii C. Cornelius augurali scientia se praeditus, Livii hiltorici conterraneus, ac familiaris: eo se die quum ad captanda sedisset auguria, primum, ut se Livius dicit, pugnae tempus agnoscens, stantibus dixit: se jam res ipsa conficitur: iam viri opus ineunt. Iterum se ad auspicium reversus, & signa contemplatus , more si lymphati exiliit vociferans; Vincis Caesar. Ea res quum se vehementem astantibus stuporem incussisset : ille detra- is Elam capiti coronam, non ante repositurus adjuratus is est, quam res arti teltimonium astipularetur. - Quod

his praetermissis, quae sorsan sabulosa sunt, haud incertum est, nostras Thermas sub Romano Imperio viguit se, atque a multis frequentatas fuisse, sicuti colligere possumus ex sequentibus inscriptionibus diverso tempore circa Apoenum inventis.

vite me. tradorte da M. Lo-λυ co mmenlabi. Veneria. I SI s. vita di Cato Cesare . pag. 78.

c) tib. I s. cap. IS. Aulus Gellius scripsi temporibus Maris ei Aurelii Augusti. d ) Dione tradotio daI mees

52쪽

DE THERM. PATAVINAR. &c. 43α ΑΤΙΑ. C. F. PRIMA SIBI. ET Q. SICINIO in. FVIRO SUO

V. F.

IN. FRONT. P. XX RETRO. P XX H. L. ET. Μ. H. N. S. In cujus parte postica legitur

DIS PENATIBUS

Quae inscriptio parum diversa est ab illa, quam a Sca deonio habemus sa): Et Pignorius bin legendo solummodo Dis Penatibus credidit hanc suisse ipsorum Deoerum aram; quidquid sit, hanc in vico Aponi fuisse memωrat Scardeonius e ) , & κ Gruter d), quam Ursatus se denuo edidit: Nunc eadem inscriptio , cum alia, columnam sermat in porticu cujusdam domus Marchioenis de Dondis, seu de Horologiis prope hoc Archigymnasium Patavinum.

Idem Ursatus alias duas inscriptiones edidit in Apono F a im

53쪽

inventas o , quae tempore F. Iacobi Salomonii b)Rhodigii erant apud Camillum Comitem de Sylve.

stris. I.

Q. MAGVRIVS. Q. F. FAB. FEROX.LUS. EPIDIXIB. ET. CETA ES I. II. III. IN GREG. VETURI AN AE. ET IUNIORUM. A. A. DICAVIT. EVRAS VIII ET PERTIQ VNCINOR. XII. N. CCL. LX. Quae inscriptio erudite explicatur a Luca Holstento in epistola se ad Ioannem Rhodium, cujus Holstenti interpretationem integram Uic pono ; quoniam ex ipsa cognostitur, olim in nostris Thermis aedificia aliquo modo illis Thermarum Romanarum similia suille .se Ego enim Patavinam inscriptionem existimo Magoe,, rii civis Patavini, aquis Aponi dedicatam , in quarum is margine repertam scribis. Magurius ille in xysto siveis porticu aquis imminenti de suo posuerat Euras illas &is perticas, quas lapis commemorat, ut lusoribus gregis is Veia

a) l. c. se l. s. pag. MI. Opus. tom. 6. pag. 42I. seq. bὶ iasiri Patavini Inserjti de qua ita scribit Fabretius innes saerae in profanae me. quibus Inscriptionibus. pag. 663. ,, Ad accedunt vulgatae anno Iss . a is Aquas Aponas spectare hanc Iacobo Pbilippo Tomasino e. si Inlcriptionem Holstentus, fleritavit. I 696. pag. I 6 I. A Reinesius , qui eam illustra e) Apud Uriarum ibid. lib. se runt , ex notis illis A.A. I. sest. IO. pag. 349. Eam - , , concordi sententia arbitratidem inscriptionem quoque ex- is sunt, locusque ipse ubi lapis plieavit Licetus, & Comes Ca- is inventus est, fidem facit. rolus de Sylvestris Calageta

54쪽

DE THERM. PATAVINAR. &c.

ω Veturianae, quae grex etiam iuniorum dicebatur, einis rumque exhibitionibus sive exercitiis servirent. se Q. Magurium Patavinum fuisse ostendit tribus Fa- is bia, in quam omnes Transpadanae civitates relatae fue- is re, cum Romana civitate donarentur. De Brixia, Veis rona, Mantua multi lapides id testantur apud Rossium, is Panvinium , Sc Gruterum .se FEROCIS cognomen saepius antiqui lapides exhi- is hibent. Sic Annius Ferox senior, & junior apud Gru-

n terum MLXXXIX. 6. ut alios taceam .

- rum epidi xibus Sc Zetaes , sive diaetis tribus intelligo. is Ideoque in voce CETAES errorem quadrantarii, vel se potius scriptoris Patavinitatem agnosco , qui pro T. is posuit Q forte quod vocis originem, & orthographiam is ignoraret. Lusorum epidixes in thermis , & xystis mis lim exhibitas, notius est, quam ut indicari a me deis beat, post Mercurialem, Fabrum & alios. Epidixesis autem de omnium generum ludis , & artificiis , nonis de solis poetarum , & rhetorum recitationibus accipiis cum aliis, tum Cresellius in veterum rhetorum the is tro prolixe docet. Porticum vero illam mille pedum,

is cujus vestigia juxta aquas Aponi Scardeonius, & Pi- is gnorius extare affirmant, inlificia sive distincta cubicuis la, has enim Zetas veteres dixere quam plurima se habuisse ignorare non potest, qui Vitruvium legeritis lib. U. cap. x I. ubi de Palaestris & Xystis agit. ἡ GREG. VETURIAN. Integris vocibus Gregis Ve-n turianae explico . ubi illud primum moneo , Gre is gem seminino genere olim dictum suisse, quod Lu- is cretii exemplo & auctoritate firmat Nonius , apud is quem Buceriaeque greges lib. 2. legitur , sic quoque

is in magno inscriptionum opere CCCXXXVIII. I.

55쪽

, GREX. RUSSATA habetur. Veturiana autem diceri batur, quod a Veturio aliquo instituta suerit: hanch enim Veturianam familiam Patavii fuisse docent la- ,, pides antiqui apud Gruterum DCCCCLVII. Io. &is DCCCXCV. I. Sc alius , qui VigiZZotti extat DLXVIII. D 2. ex Scardeonio . Vicentiae quoque Viturios suisse in ,, stendit lapis DC ex LVIII. 8.: Eadem grex sive scholari Lusorum etiam juniorum appellabatur, sive quod nonis nisi juvenes ad eam admitterentur , sicuti apud Grute-

,, rum LVSUS IUVENUM legitur; sive potius quod is jam ante alia schola sive grex lusorum fuisset in ii

se dem thermis instituta , ut apud Gruterum DCCXI. a. se Tribules corporis junioris in tribu Palatina, & MCxv. ,, 8. Tribules corporis seniorum clientium tribus Palati-M nae, atque ita passim in notitia Imperij scholae miliis tum juniorum & seniorum leguntur . ,, A. A. Aquis Aponis intelligo, atque ita Scaliger in ,, indice magni operis inscriptionem Patavinam apud Gruis terum DCCCCXVIII. 3. Vale ad aquas, recte Aponas D explicat. Fontibus autem sive aquis, praesertim mediis catis, quod sacrae haberentur, varia dedicata constat ex

, , antiquis monumenti S .....

is EVRAS non intelligere unus Pollux docet, cui vase ria curruum serramenta explicanti libro I. cap. IO. se Eurae sunt serramenta quihus axes curruum muniunis tur, & quae rotis atteruntur. Romae vulgo sprangasse ferreas vocant. Ego hoc loco serramenta vel muro

si vel trabibus ligneis infixa accipio, quae perticas unci se nis clavatas sustinerent, ea scilicet forma, qua appinxi. Perticarum autem & uncinorum usum eum fuisse puto, ,, ut vel lavantium , vel potius ludo se se exercentium is vestimenta sustinerent. Hunc obscurissimae inscriptionisse sensum existimaverim, donec viri doctiores veriora meis do

56쪽

4 se docuerint. Romae. XXIV. Augusti. CIDI DCLII. is

Secundus lapis, ab Ursato allatus, hic est a . M. COCCEIUS M. LIB. IANUARIVS. Alteram inscriptionem praebet F. Iacobus Salomonius b) suo tempore in via Aponi repertam in lapide terrae

fixo. o. . . . . L. . . M. . . SYMPRO.

TRYP. . II. N. . SYMPRONIAE ... TRYP. IIII. NA. Ludovicus Muratorius se in alias quatuor inscriptiones affert, quarum prima jam edita a Cl. P. Angelo Callo-gieta, secunda & tertia sunt denuo editae a Marchione Malsaeo d), ultima demum a P. Callogiera. A. A.

C. CLUENTIUS. G RROM. PROCULUS ATESTE AEDILIS. II. VIR. QUAESTOR AERARII. BIS. PONTIFEX. U. S. is Aquis Aponi Caius Cluentius Caij Filius Romiliae

57쪽

48 C A P U T II. se Proculus Ateste aedilis Duumvir . Quaestor AErarii bisse Pontifex Votum solvit. DA. IVNIVI MACRINORUM. L. NIGELLVS

A. A. V. S. L. M. se Aulus Iunius Macrinorum Libertus Nigellus Aquisse Aponi Votum solvit libens merito. is M. TERENTIVS M. L. SECUNDUS A. A. V. S. L. M. is Marcus Terentius Marci Liberti Secundus Aquisis Aponi Votum solvit libens merito.

A. A.

Q TREBIUS

C RFIRMUSCUM. DONOV. S. L. M. - Aquis Aponi Caius Trebius Caij Filius cum do-ἡ no Votum solvit libens merito. Sequentem Inscriptionem sa) ad Aponi Aquas non pertinere suspicari potest cum Cel. Co: Io: Dominico de

58쪽

DE THERM. PATAVINAR. &c. 49 Polcastris a , quia hic lapis quo loci inventus sit, adhuc ignoramus; ideoque non cogimur sigias A. A. interpretari Aquis Aponi; nam cum Ursato legi possumus Apud Agrum, vel Auro Argento. Nihilominus cum Patavii hic lapis fuerit, suspicari licet , prope Aponi babnea eumdem lapidem effossum suisse b) ; dum alii lapides cum iisdem sigiis A. Α. V. S. L. M. circa Aponi

balnea inventi fuerunt.

C. CASSIVS SEVERVS MISSUS EX. PR. SPECULATOR

A. A. V. S. L. M. Caius Cassius Severus missus ex praecepto Deeulatorum apud agrum , vel auro argento votum solυit lubens meri-

Marchio Μaisaeus d ultimas figias sic interpretatur aquis Aponi votum solυit M. Ex quibus inscriptionibus magis liquet non solum quantum Romanorum tempore nostrae Thermae aedificiis , verum etiam virtute in morbis pellendis floruerint. Hae Aponi Thermae per tot saecula frequentatae, atque G su-

- - - -

G liere Conte Sertorio Orsato contra te censure delι' Autore delmuseo Veronue. Pad a. I sa.

presso GiMIene comino . β. 2. dig. 4O. seq. bj Comes Carolus de Sylis vestris tuto asserit eirea haec balnea hujusmodi lapidem reis pertum fuisse. Opustuli des PMdre Callogista T. 6. pag. 62 .

59쪽

CAPUT II. SOsuperbis aedificiis ornatae a , ab Attila Hunnorum rege anno Christi ues dirutae quali omnino fuere, ut Ursatus opinatur b), nescio tamen, quibus documentis, hoc Ursatus assirmet; nam in Theodorici epistola de Attilae ruina thermarum nihil habemus. Quidquid sit, Theodoricus strogothorum Rex , ut ex sequenti epistola apparet se), Thermas Aponi refici jussit d), in qua Aloysio architecto Patavino negotium mandatur; nam hic Rex recte existimavit, ad regiam Maiestatem pertinere , ut aedificia Thermarum Aponi vetuitate collapsa, regiis impensis instaurarentur . Epistola est sequens.

si THEODORICUS OSTROGOTHORVM REX,, ALOYSIO ARCHITECTO S.

M Si audita veterum miracula ad laudem nostrae cleis mentiae volumus continere quoniam augmenta regalisis gloriae sunt , quum sub nobis nulla decrescunt in quo is itudio convenit reparari, quod etiam noliris oculis fre- is quenter constat olferri ρ Delectat enim saluti seri AP D NI meminisse potentiam , ut intelligas quo desiderio is cupiamus reficere, quot de memoria nostra nescit exi

Ursatus Η ' di Pado . lib. 2. EV. I 32. m p. 134. , & adisjungit, quod idem Theodoricus viam a Patavio ad Aponum lapidibus sternere feeir: sed si hoc verum , aut salsum sit,ncistris adhue diebus hujus operis hue illucque in eadam via uestigia visuntur.

60쪽

DE THERM. PATAVINAR. 3cc.

3Iis re coeruleum sontem vidimus in formam doli j concari vis hiatibus aestuantem, & sornaces anhelantium aqua-n rum circumdato tereti labio , naturae probabili dispoli. D tione coronatas; quae licet , more calidarum nebulososis vapores exhalent, hanc tamen iucundam perspicuitari tem aspectibus humanis aperiunt, ut quivis hominum se illam gratiam desideret contingere , etiam quum nonis ignoret ardere . ore pleni illimo , in sphaerae similitudiis nem, supra terminos suos aquarum dorsa turgescunt,ri unde latex tanta quiete defluit , tanta quasi itabilitaten decurrit, ut eum non putes crescere , nisi quia inderi aliquid rauco murmure sentis exire. Veniunt aquae perri algentes ineatus tali servore succensae, ut poli recurva se spatia , quae artefacta sunt longiora , in tepores sintis maxime reditum. O Magistri mirandum semper inge- is nium , qui natum furentis ardores ita ad utilitatem, humani corporis temperarit , ut quod in origine dareis poterat mortem , dos issime moderatum, & deleolatiori nem tribueret, & salutem. Juvat videre secretum, la-ἡ ti rivi , unde naturaliter solebat extingui . Merito di-ἡ cunt Philosophi elementa sibi mutuis complexibus illi.,, gari , & minabili confoederatione coniungi , quae inter

se se contraria intelliguntur varietate pugnare. Ecce ma- se dentem subitantiam vapores producere conliat ignitos, se quae mox ut ad thermarum aedificia decora pervenerit, is illis a cautibus unda descendens, & aerea sua qualitateis succendit , & ta tu fit habilis , quum recepta suerit

se in lavacris; unde non tantum deliciosa voluptas acquiis ritur , quantum blanda medicina consertur; scilicet flan ne tormento cura, sine horrore remedia, sanitas inem- is pia , balnea contra diversos dolores corporis attributa;

is quae ideo AΠONON graeca lingua , beneficia nominari vit antiquitas, ut causam tanti remedij aeger cognosce-

SEARCH

MENU NAVIGATION