Universae Campaniae felicis antiquitates a Mariano De Laurentiis elucubratae. Pars prior altera Pars prior. 1

111쪽

eiusdem verba: Quod opidum tumulo excelso in loco PrῬe mare parυis moeni bra inter duos μυios Sebe.

iatim , et Sarnum intra Vesu tum collocatos . . . . . transgre us flumen , quae secundum Herculanetam ad . mare ρertinebat. I Haec vero urbs arcem habuit munitissimam in par- .vo maris promontorio , eiusque portus adeo lutus suit, .ut a ventis defenderetur horribilibus , et . praesertim ab Africo. Hinc portus ex asit celebris, ut narrat Halicarnam eus ita scribens lib. XLIII. βε soυs tutum habens portum. Cl. Winckelmannus letire sur la denota verte d'Herculanum, Dresde ,- pag. 5 hanc urbem super idem promontorium fuisse arguit. Hine prodit, assidua Vesuvianas conflagrationes loci faciem siertisse , ad n pterea mare ipsum eo. loci multum fuisse .. elevatum, ut evenisse tradit in Hollandido mari, ubi litili multum mari erectaim adspicitur. . ,

Qq π. Sicut veru e Strabondi tib V. ediscimus, primuin in Oscis, a Cumanis deinde, a Tyrrhenis, aliisq- pes or' bem occupata fuit urbs diversis temporibus. Osci

Primum, uti quorundara opinio fert, eadem gena i ,

ac Opiei, appellati etiam Ausones, et Aurunci, . qui ita liae vetustissimae existimantur gentes. Osci vero per i I gain tempestatem Campaniam quondam occuparunt ad mostem usque Vesuvium. Per alios vero auctores comperius: habemus, plures post annos ab eiusdem urbis aedist ne, in Italiam quondam sommigrasse gentem , si inempe ex Euboea insula derivatos , quae ut sera, et strat nua Cumas petiit, illamque condiderunt urbem , et v cinas nationes belli iure subigente , Herculanea tu occupasno numine suisse , ipsumque deperditum ob assidnas Vesuvianoseonnagrationes. Praefatus a uetor Procopii auetoritate probat, Dr eouem originem ab Vesuvio habuisse , cum Sarnus a Sara min- te derivat a Vesuvio satis dissitus Diuiligod by Corale

112쪽

rdnt, quod ollidum, ut e Strabone ediscimus , maguam

aute desectionem fuerat passum. Si autem Mantuano vati Tn. VII. v. 733 et seq. praestanda est fides, et seposita poeti ea narratione , Telebsae, sive quod Graeci suerint, sive Phoenices , cuinin Italiam pervenissent, Capreas insulam Occuparunt. Ιllorum rex Telon iam senex nympham Sebethidem in matrimonium sibi conlocavit: ex his nuptiis ortus Oebalus, qui patre e vivis erepto, nec insula contentus , sua virtute alias bello gentes subegit. Idcirco eum leges ad pa-eatos serret ipse populos, eiusque virtute et armis Com, pulsi omnes illi gererent morem , Propinquae ipsi se subiecerunt gentes, tu cuius etiam Potestatem cecidit Herculaneum. Ipse Oebalus adhuc vitam agebat, cum Troiiani in Italiam ad navigarunt ; quapropter cum Tu ea eprum ducea citihm constituit.

Incertum vero est quonam evetierit aeVo, ut Hercu- CunianI. ind.

Ianenses in Cumanorum transierint potestatem: haee enim : gens multo fuit potentior , quam alia quae quidem sequio )ri aevo etiam in Romanorum pervenit dominium. Post Cumanos a Samnitibus Herculausum fuit administratum ante quos a Tyrrhenis occupabatur, qui Campania domi. nati sunt annis pluribus , et Samnites eorum siuit imi post longum cum iisdem bellum gestum , et tandem defatiga. ti, pace reddita statuerunt, ut Tyrrheni Campaniae illis cederent partem. At sactum est ut Samnites cum iure belli eas occupassent regiones , suos prodiderint foedera.

tos. Fama vero est, noctu Post Sollemne editum epulum

et sestum , quo tempore Tyrrheni 'Baccho, Venereque se. pulti', en Samnites perfide in Tyrrhenos irruentes, et illorum secta internecione , Capuam, totamque occupasse Campaniam. Inde ex pei fidia Cami ania per Samnites ea.

Pla , et Herculaneo ui pote urbe ruete munita, novem post annos ab iisdem expugnato, eo usque sunt dominati donec Romani rerum domini idem Occusarunt. Hunc omnem enarrationem prodit Patavinus Ructor Iib. IV. c. 39.

Ita Romani Herculaneo potiti suere anno CXVIII Qu.

post Papirii Atratini, et Nautii Rutilii coasulatum anno Tu

113쪽

' .exto post SamnitIenm bellum. Samnites tune tendebant ad huius urbis moenia post Vola nam , et Palumbinam cladem. Tunc Consul Corvilius de industria cum, illis manus conseruit Semel et iterum aequo:Marte; tandem denuo cum iisdem congressus, ut tu urbem; confugerent , coegit, uobiu, Capta interim a Romanis urbe, cum ipsius Silus Uu1υ nibus esset acceptus maris propinquitate, et Vesuvii amoe,

nitate , aidem viri nobiles, divitesque hsic doums villys

que multo auri. Pondere aedificarunt. Florus .ubi ..de . Her culaneo, victuisque opidis verba facit, haec tradit: Om nium non modo anatiae, sed tois orbe' terraris, ' cherrima Can anias Plaga est . . . . hic θObiles PQ tus . . . . hic amicti . vitibus montes Gaurus. Paleqνius , Massicus, et pulcherrimus omnium esuυiiιsAEinaei ignis imitator. Vrbes ad mare Fomnia , γ' mae , Puteoli , Nevolis , Herculanes, Pon esi. σις lib. I. c. I 6. Hinc ex historia accipimus, Marium, C.e

sit rem , aliosque viros divites hei e villas aedifieasse. Sene. - lib. III. c. 22 de Ira, verba facit de ali Caligulae Im- peratoris domo , quam ille a laud mentis evertere propter eius matris memoriam i usserat, . qu*e ibi. olim TiberiI a vo captiva fuerat, quam domum satis pulchram liuiosam esse prodit. Quo rampi ' Prima vero huius urbis eversio aceidit anno post natat dis tum Christum sexagesimo, et quarto Neronis, et Veges 'nio secundo vel vigesimo tertio ante . magnam Vesuvi constagrationem , quae evenit secundo anno Imperante V e

sciasiani filio: quo tempore motus terrae Campaniam, vi Tinasque urbes evertit. Is accidit Nonis Februarias. Jompeiorum urbs funditus est perdita hoc tempore, et Her-eu lanei pars desectit , cum vix alia pars urbis stetit. Id omne ediscimus ex eodem Seneca lib. VI. c. I Quaest. Natur. Pompeios celebrem uniae urbem , in quam' ab altera Parte Surrentinum , Stabianumque titus , ab . altera NerculanenSe conυeniunt; marequ* ex veris

114쪽

Iouereδιetum amoeno situ cingit, desedisse terraemotu , vexatis quaecunques adiacebant, regionibus , audisiamus Νoms Februariis nit hic motus , Regulo, et Virginio coss. qui cam'aniam nunquam securam huius mali . . . . Nam et Herculanensis Vidi Pars miι, dubieque stant adhuc etiam, quas relicta sunt. Annos circiter XXII. vel XXIII. post motum terrae supra me moratum imperante Tito Flavio Vespasiani filio tota urbs Vesuvianis ruit siammis. Quo tempore Pompeii urbs paulo ante restaurata , et Herculaneum misere Corruere. Postquam haec duo opida a prima Vesuviana conflagratione eversa sunt, et illorum cives sedem alio con- grationein s

locandam statuerunt , haud amplius ea inhabitata suere ;erediderim vel ipsa ex aliqua parte, vel propinquas ipsis orbibus villas ab igne intactas restitisse. Hinc vicina lO- , et vici adhue post conflagrationem , et sequiori aevo etiam cohabitati fuere; ita etiam arbitratur San felicius de Stu Camp. pag. zo qui sic scribiti Incendiarum iniuriis Mersa sunt in vicos. Re sane vera Florus loco antoritato, qui suam elucubravit historiam Hadriano imp rante , et plures post annos Titiani aevi , harum urbium mentionem facit, cum scribit, easdem suo tempore adhuc extare , vel saltem propinquas adhuc villas esse habitatas. Herculanensium civium partem Neapolim aufugisse iam edocet vetustus lapis , quem infra asseremus , cuidam Μunatio dicatus. Πae igitur duae urbes post Titi aemm suere du. bio procul rursus habitatae. Qui enim fieri poterat , ut 'illorum nobilissimorum opidorum tam cito memoria foret prorsus obliterata Et ego in eam sententiam descendere haud dubitavi, cum eadem post Titi aetatem denuo suerint nominata; et arbitror ipsa in ea prima conflagratio ne hand integra suisse eonlapsa, sed illorum partem adhue extitisse sartam tectamqne , aut saltem in parte reae disieata ab iisdem suis opicianis patriae amore captis. Hoc ero tam certum est, ut post Titum harum urbium Saepius occurrat mentio, et praesertim uer lanei. Praeter T. I. 14

115쪽

eitatum Florum , aliorum etiam scriptorum adsunt aueto. filates. Cl. Ignaria de PalaeSyra Ne P. Pag. 188 et seqq.eul dubio cense , hanc urbem post Titi tempestatem rursus habitatam. Qui quidem auctor alibi sentit, MYtieios praesertim quamVis emorientes usque ad Theodori cum fuisse regem, qui Vi it Saeculo quinto elabente ab Leelesia Christiana condita. Vnum Procul dubio , quod nostrum confirmat argumentum, est illud quod in huiu- see urbis ruinis reperta identidem monumenta nonnulla', uuae nonnisi post Titum SPectant aetatem , quod magis probat Pompeios, et Horculaneum per aliam Prosecto ex. iitisse tempestatum, . Verum his OinuibuS baud obstantibus argumentis, Iannellius Dissert. in Codicem Perottiuum pag. 164 et seqq. obare nititur praefatas urbes Penitus corruisse, noe amultu, post illud fuisse tempus. Harum urbium tamen partem reaedificatam esse , opidanosque illas vicatim habitasse saltem probabile esse ait citatus auetor. Statius lib. IV. car. a Silv. harum urinum ruinas commiserans , eauit a Ve uvium montem stammarum stlobos e terra evellentem d eoelos , saxa immania stulisse, earumque urbium sundamenta longe lateque dissipasse. Martialis qui Druit post Herculanei , aliorumque opidorum minas uous cecinit Epigr. lib. IV. 44. Cuncta iacent fiammis, σι tristi mersa favilla , Nec siveri υellent hoc licuisse sibi. Repertum fuit multis abhinc annis marmor, sed tem' poris colluvie vitiatum , quod olim Herculanenses in foro Tito Vespasiani filio dedicarant, Ex eo satis apparet, sum Imperatorem urbis Partem e saudamentis restaura se a flammis anni Mi II ; et putandum temporis progressu alios reperiundos esse laPides , qui rem eandem cou-

Colonia. Supra narravimus, Samnites olim hac urbe sui iis P, doini natos , quousque Graeci non solum hane, Verum etiam et alias Campaniae urbes occuparunt. Quando I

dem Graiorum geuu ex Chalcidensibus illis iisdem fuit.

116쪽

quoque occuparunt, quod quidem eo tempore evenisse arbitror. In hanc urbem Romani Coloniam deduxerunt. Adest inscriptio . sed haec potius ad regionem pertinet Uerculanensem . .cives enim eversa urbe in propinquam eonfugerunt Neapolim post primam Vesuvianam consa grationem. Ex alio lapide a Ruinesio Class. VII. num. i5 recitato Herculaneum Municipium fuisse constat. In hac insuper urbe magistratus Quinquennales , Duumviri, De marchi , sacris ossiciis Epulones , et praecipue Augustales suere, uti ex hoc patet marmore a Venuto allato, Storia

d'Ereolano ediet. di Roma a 43 pag. 33, o . . . . . O.. D . LOCUM . AB . INCHOATo

AUGUSTALIBUS . DATUM .

i) Miretur aliquis fortasse IIereulaneum apud Graecum opidum plura Latiari sermone disiecta marmora fuisse Z Et ratione quidem: sed mirari desinet, si advertere velit, hane urbem Graccam ab antiqua tempestate Graiorum assuevisSe sermoni. Nores inde, atque usus Graecorum instar fuere. Allamen et Ia pides nuper eruderati Latiaribus characte'ibus sculpti omnes asia struatitur , si nonnullos paucos excipias Graeco consulos idio ma le. Causam quidem Romanis tribuendam arbitror, qui iam a multo tompore ea urbe potiti . et eiusdem capti deliciis , heic frequentes sibi villas exstruxerunt. Hinc putarim Herculaneum Paulatim Hellenismo desecisse , et praesertim sub eiusdem opilli eversionem , quo tempore lapides omnes Latiari scalptos sermone suisse reperimus. Hinc ne miremur si tunc ita laclum ; quod et aliis vicinis Graecis urbibus evenisse ex historia compertum liabemus. Hinc etiam paulo ante Titianam conssa grationem cives ipsos mutatis sponte sua Graecanicis itistitulis, et ipso Sermone, Latiarem sensim usum usurpasse crediderim. Hinc quid mirum, si lune plures lapides Latinis ebaracteribus fuerint reperti8 Verum quamvis papyri usque modo evolutae Graecae sint quas quidem putarim scriptas ante hoc tempus , de quo heic sermo γ altariaenquis neget, alias in P0 lerum volvendas Latiari lingua , eι cha-

117쪽

Turris Otiara. Antequam ad alia progrediamur, verbum undinap pingere curae sit de vi CO , quem. appellant Turrim Octa- vani , vulgo la Torre dei Greco. Hio hodiedum est celeber non solum ob populi frequentiam nam urbem potius appellem fas est ob aedificiorum magni sicentiam, et aacolarum Commercium Opyrtunissimum, quod exercent Duro citroque cum longin tuis gentibus ) verum etiam ob assiduas Vesuvianas consisgrationes, quae huiusce urbis solum ad LXXX. et amplius Neapolitanos palmos extu terunt. Lociis hic nunc fruitur amoenissima loci, coelique clementia ob propinquum montem. In hoc vero sa-i ina est anno MCCCXLV . Reges Andegavenses quandam turrim aedificasse, unde pago nomen sactum, ibique eroinicolam quendam Graecura vinum, quod postea Graei cum est vocatum , introduxisse; hoe etiam exiistimatumi fuit a Ioanna I. Neapolitanorum' Regina. Hactenus de Herculauei origine , atque ortu.

mus ; aliae re uderatae, et Praesertim Stratuaae. taui Φενεμω. Cum haec urbs in tenebris, atque in Vesuvianis olim arenis combusta delitesceret, cumque a viris erudi-

iis avide de illa perquireretur; sorte sortuna accidit, ut a quodam huiusce loci accola infelicis, miseraeque urbis . rudera reperirentur. In ea enim opidi vicinia aliquot ex marmore Statuae eruderatae suere. Et anno MDCCVIII.

raclaribus esse inscriptas Paucis tamen abliinc annis Papnos iu- ter volumen Latinum fuit evolutum, quod poetae Varii a Virgilio , Horatioque memorati de bello Actiaco fragmentum contiuet.

118쪽

eum quidam lapicidae aedium sundamenta apud Porticuusem villam Et boviani Principis, vulgo d' ElboeusEnn-manuelis Mauritii de Lotharingia iacereΚt, . sortunate ex aere statuas , numismata , alia tuu id genus invenere , quae iiiiiiii a s cum adhuc incerta res esset ad Euge nium Imperatorem Vindobonam dono misit ipse Princeps.

Verum effossioni η opus neglectum usque oo fuit .

donee Carolus IIL BOrbonius Hispaniarum Rex tunc Nea- ius praeeipit. politaniim administras regnum , ut toto Conatu darent

operam urbi effodiendae praecepit. Quod cum calidius pergeretur , accidit, ut lapicidae urbis Solum ad quin quaginta quinque Comporirent Pedus, tu cuius vertice

Porticensis, et Retinensis Vicus erat situs Vesuvium inter , et mare. At quo nomine urbs esset donanda , Herculaneum utrum, an Pompeii, eruditos inter magna exorta contentio. Verum Pergente tempore sactum est, ut et urbs Herculaneum esset, et non alia. Lapides enim, et statuae, aliaque opidum dubio Procul Herculaneum esse indicabant. Inter Cetera eruderatae suere duae sta.

tuae equestres Marci Nonii patris, siliique, quas Here v. lanenses olim in foro ipsis dedicarant; subtus erat insculptum : Marco Nonio Balbi Dis Herculanensos P. P.

Praedicta signa hoianes repraesentant togatos bu Per equum sedentes ex marmore Scalptos, quae integra e terra ex

tracta in Regiarum aedium quondam apyd Porticum,atrio adsurgebant , nunc in Neapolitano extant Musuo Borbonio. Alia res spectatu digna est Theatrum adhuc integrum in subterraneis. Hoc enim sicut cetera a Graecis sab con-

i Tbeatrum hoe Graecae instar artis architectonice conditum fuisse crediderim triplici ratione r primum, luia sedilia non sunt disiuncta a scalariis, ut apud Romanos, ac proinde sedilia ipsa su ni omnia eiusdem formae. Altera causa est, quia quo tempora hoc Theatrum est excavatum, magna lignorum strues in sinerem prope couversa ante orchestram suit reperta , quae au

119쪽

strui solita in hemicycli formam aedifieatum , quasi media Amphitheatri pars fuit. Itaque eodem modo sedilia , scalaria , cunei , praecinctiones , vomitoria, de quibus omnibus ia in diximus in Amphitheatro Campano, in Theatro etiam Herculanensi extiterunt. De sedilibus advertendum , in Theatro senatoribus tion quemadmodum in Amphitheatro primos.gradus, sed ipsam Theatri arenam ad spectandum attributam suisse. Quae quidem mutato a Graecis nomine orchestra, απο του a saltandosuit appellata ; cum ea certe a Graecis Theatri pars sal

lationibus esset destinata, ibique pantomimi, et histriones saltarent. In Theatro Herculanensi H adhue visitur Pro

Graecorum Theatro ad saltuit in usum erat neeessaria. Ille vero Ioeus , ut alibi advolavinius , Senatoribus, et vestalibus erat destinatus. Tandem quia a Theatro Graeco non procul erant porticus , ut si exempli gratia ingrueret pluvia , statim populus lo- eum haberet, quo se reciperet .. Haec porticus prout adhuc apparet, in Herculanensi fuit triplici omine, ut etiam apud Pompeios , cuius pars restat. consorsis Butengerum de Theatro lib.

1. C. 29.

i Plerique ex nostris natriis scriptoribus haud intellexerunt Dionis textum , de quonam Theatro auctor scribit, utrum de He eulanensi , an de Pompeiano. Libro et 1im xxxl x. ubi verba eit de Herculanei, et Pompeiorum ruinis sub Vesuvianis stammis sie in Graeco legitur: Πῖεis δυο ολas τὰ , τι IIρ 5λxνων, και

idest Ambas urbes Herculaneum , et Pompeios populo illius sedente in Theatrυ, undique obruit. Hariorellius Τbem Calain. tom. I l. pag. 56I vocem reserendam esse Theatro Herculanensi opinatur; si enim iuxta citatum Mariorellium auctor Pompeianum retulisset, relativum ταυτfis adhibuisset. Miror heic interim Dionem scripsisse ambarum tubium cives , quo tempore Vesuvius conflagravit , in Theatro consedis-Re. Verum enimvero hoc credendi lan haud arbitror et nam si ita se res haberet, prosecto in hisce Τlieatris Herculanensi nom-pe , et Pompeiano cadaverum conlpagos omnium opidanorum , vel saltem perplurium fuisseni eruderatae. Attamen na unius quidem ossa inventa. Hinc autumo, Dionem bete prorsus in meuda

120쪽

seenitim, locus nempe porrectus ante scenam, in quo pulpitum erat excitatum , quo prodirent sabularum actores , eratque pulpitum scenam inter , et orchestram. Hoc vero Theatrum non solum pretiosis marmorbbus , statuis, columnisque suit decoratum , verum etiam

nobilissimis parietes picturis habuit depictos. Super vomitoria signa ex aere liquefacta ob ignitas materias a Vesuvio Productas sunt reperta ; et hodiedum Τheatrum ipsum ruinosum restat in subterraneis .villae Retinae. Ηuiusce Theatri vero auctorem quendam Μammianum Busu m fuisse ex lapide allato a Venuto didiei Seov. J Εrco L pari. II. c. a qui Theatrum ab eo eruderatum sui se narrat, in quo hoc suit effossum marmor .

A i MAMMI RUFUS . IIVIR . QUINQ . . THEATR . ORCHDE . SUO . in alio epistylio hisce characteribus hoc aliud r

eium incidisse. Praeter haee in ductus usque modo effossis op dis vix paucae cadaverum compages repertae. Ex quibus conclud aduui opidanis tempus fugam arripiendi fuisse , et seipsos, sua lite omnia , atque auri pondera secuin abstulisse. Quin imo constat , quo tempore Pompeiorum domus eruderatae fuerunt, observuludignum fuisse, profugos cives locupletiores paulo post excavasse domos, quo pretiosiora, si quae rasent, secum alio transferrent. i) iuvat lieic adnotare , hunc Aulum Mammianu in 'ibeatri huius conditorem fuisse , et Duumvirum Quinquennalem Herculanensem. Quamvis vero Campaniae urbes sere omnes fuere Graecae originis , Et Atticornm moribus seipsas gubernarunt , tamen vigente Romano Imperio Romanam. eivitatem , et nonnullos se varntit usus antiquos. Ex Tullio enim liquet , magnam conteu-tionem exortam fuisse inter Neapolitanos , et Herculanens . Tym