장음표시 사용
91쪽
S. Arpini pago adspicitur. quod absque dubio fuit Atellanae urbis pomoerium. Sola aliquantisPer supereminet qua dratus ille tumulus ad duo vitularia per gyrum circum ductus. Quod obremes, nihil est: adeo curacta di secta, aecolo aequata sunt, ut ullam GL Aerstitisse aediscium ωix crederes , ac minutiarimae testulae Per arva di. Veraae , ac demirutrae, quaedam partesinae, quas Oulgus υocat it castinone idem adstruerent. Extra urbem erat via Atellana, qtae a Capua tori . teli ει
cipiebat a porta quae quondam Aleuase dicebatur , et hinc Neapolim usque protendebatur. Ea vero in tium sumebat a loco , ubi nunc est pagus S. Mariae, et pro prie ubi vulgo Macerata. Ibi enim passim veteres silices instar Appiae viae strati per agros quaquaversum restant adhue ; et praesertim per vicos Porticum , et Casalbam eadem extendebatur, ubi nune a retice. Hinc per castrum Aisolam super Clanium siuvium , ubi vetusti pontis vestigia adservantur : inde per castrum Casumanam Atellam , ac tandem Neapolim usque eadem producebatur. Non longe ab deseripta Atella adsumit Aversa urbs Aj. . haud ignobilis, quam quidam improprie Atellam noυam appellarunt. Eadem est Neapolim inter, et Capuam in sertilissima camporum planitie septimo lapide a Neapoli cir- cIter. Eam aedificasse ad unum omnes scriptores Bainul-phum Normannorum Comitem anno ΜXX. memoriae prodidere. Hinc Apuliensis poeta eecinit lib. I. Post annos aliquot Gallorum exercitus urbem
condidit Aversam Ramulyho Comite tutus. Et Aversa suit dicta, eo quod Neapoli, et Capuae adversabatur , ut seribit Chronteae Cavensis auctor. Post Bai--lmum , qui lato obiit MX u. ut narrat Ostiensis lib. II. c. 67 alii in principatu sueeesset , ut Gulielmus, Eri mannus , aliique , et anno ΜCXXX. Rogerius Neapolitanus Rex regno occupato, tandem illa fuit potitus,
92쪽
Ager Averranus est adeo sertilis , ut euiuseuque in neris fructus , et exquisiti produeat saporis; haud memo.
rem optimum frumentum , et cucumeres , qui nascuntur
haud procul a Clanii paludibus. Hodiedum urbs sedem
habet F piscopalom. Et uua est e Neapolitano regno praecipua. Huius urbis Episcopus ex ea tempestate fuit appellatus Asellanus Praestu a vicina Atella. Tandem, nunc isthaec splendidissima est , habetque aedificin nobilissima. Prope Aversam eis vicus dicina Pomalianum Atellae , cum nomen uSurpet ab eversa urbe. Prope Nola alius adsurgit vicus eiusdem.nominis dimitiani ad Arcu
Describuntur aliaes urbes , uti Abella, , Miaest 'nonnullae, clim vicis incerti situs.
Postquam de Campaniae Felicis opidis vetustis est, citraque Capuam verba fecimuῖ , nune de aliis Neapo. . lim prope dicemus. Heic primum de Mella aermo producendu3.
Ea urbs suit prope Nolam septentrionem spectans, a Neapoli XVI. lapide. Conspicuam eam suisse , et a Graecis conditam scribit Servius in ilium Virgilii versum AEn. VII. 7έo axay
Et nuos maliferae deNectant. moenra Abellae. IIinc subiungit : Quidam hanc ciυitatem a Rege --rano conditam , Moeram nomine vocatam ferunt. Sed Graecos Primum eam incoluisse, quaσ ab nucibus Α- bellanis Melia nomen acceperit: alii quod imbeli vulgus, et Otiosum ibi fuerit, ideo Mellam amelia. tam. Huius cises cum Ioca circa Cuuam Possiderent, orto tu Itu interiisse , alios 'me fugientes , Moeranum abiisse. Praeter auctores Graios , Latinosque , qui hanc Graecam fuisse memoriae prodidero , vasa , numismata lapides , statuae, aItaque id genus eruderata magis eamdem Graecam olim fuisse urbem testantur.. Disjlizod 'ν Corale
93쪽
- Vetustae Abellae vestigia haud longa a , nova absunt, murorum, turriumqne reliquiis perspicua XXIV. serestadiorum ambitu circumscripta. Reinesius lapidem assert Class. II. num. χέ probatur , qtienda in Antistium
fuisse Abellani municipii patronum. Ex alio lapide a Remon dinio allato, Storia di Nola lib. I. c. 45 eandem Cintoniam quoque suisse dicitur. In urbis antiquae medio adsurgit adhuc Amphitheatrum. Huiusce ruinae iuxta eundem auetorem visuntur in
eo urbis loco, ubi dieitur se gratia d' Antonello: quam vis in dies eiusdem memoria obliteratur, nihilosecius hodiedum superest adhuc ovalis huius Amphitheatri figura circum circiter, et caveae pars temporum colluvie oppleta, eaque est pedes CCC. in agro, Iala CC. in fronte. Ex quadam epigraphe ab eodem Remondinio ibid. allata oc- earrit mentio spectaeulorum , quae in Amphitheatro edebantur. Fuit ibi etiam Theatrum, ut constat ex quodam marmore a Grutero recitato pag. MXCIX. num. a. Imperante vero Constantino Magno Barbaricum Pompeianum Campaniae Proconsularem huiusee urbis vias restaurasse comperimus ex alio marmore recitato. a Minoa-dinio tomo I. c. 43. Fuisse etiam in hae urbe constat plura templa diis dicata , aliaque publica opera, quorum rudera vix ad nos pervenere. Prope vetus opidum repertus suit lapis Oscis characteribus ab eodem Bemondinio explieatus , quique hodiedum prostat in aedibus Seminarii Nolani. 1 Abella tandem a Saracenis saeculo decimo fuit igne
Ex Abella parum aberat Nola , quam Polybius , et ' η' Strabo in Picentinis , et Livius in Samnio ponit. Sunt qui illam a Tuscis suisse aedificatam asserunt. Iustinus lib. Xx. e. R Chalcidenses landasse prodit, cui eonsentit Silius lib. XIlI. Velleius Patereulus lib. I. e. tr hane etiam a Tu scis conditam seribit I alii Ausones laudasse memoriae pro
didere ; ex his Stephanus Ozantinus lib. de Vibib. En quot fluetus in sympuviol Ea vero primum ad Campa-Mos per iouit, qni in ipsa in dotainati fuere. Temporis pro
94쪽
gressu: Nolanos eum Samnitibus foederatoτ esse, postea que Samnites ipsos mei a Romanis prostigatos ex Livii pa.
tet a uetoritato lib. IX. c. a 3. Idem vero narrat anno V. .
C. CC XL. Lucio Papirio, quintum, at C. Iuuio Buta
bulco iterum Cris. urbem a Romanis captam. Eo anno C. Poetilius Dictator creatus. , qui urbis situ circumspericto , omnia aedificia , quae circa, urbem eram incendit., Quo vero tempore Hannibal bellum Romanis intulit, . et Itaua potitus , Nola sicut ceterae Campaniae urbes .iam idem subitura erat satum, sin cives ipsi Romaniω addici, orant; ipsa haud vi expugnari potuit a Poeno duce, eui, lartissima haberet moenia ; quare ipse ad urbem ad profpinquavit et obsedii ; at. cives longam potius Obsidionem,
Paulo ante Nolanam obsidionem Romana illa ruilniis, evenerat clades apud Cannas, ibique Hannibal Romano rum castris conspectis, L. Bantium Nolavum adolescentum
semivivum reperit in corporum, Gesorum BeerVo, que non solum curavit , verum eviam- muneribus domum re.
misit. .ob hoc beneficium ΡOeno. grates. egit Nola aus ado-- leseens Cum vero Hannibal urbem obsedisset , patriam per proditionem illi Bantius. data studuit. At Marcellus. his auditis, e imminens. advestem periculum , . iuvenem accivit, utque ab incoepto desisteret, rogavit. Quaestorem interim iubet Marcellus, eum equo donari eximio , biga. tosque sexcentos numerari. Adhaec lictoribus imperat, a quoties velit, ad se venire. illumis patiantur. His beneficiis iuvenis animus adeo suit commotus, ut socios omnes de virtuteque superarit. Videsis Livium. Iib. XXlII. c. i5. Eo vero tempore Claudius Μarcellus plura geMir Praeclara , et Hannibalis saepius perfregit. Copias, ubi eruptronibus ex urbe factis, hostem alio ire eoogit: Idem Livius narrat ibidem ri tam prospere Romanos Pugnasse quadam die, ut ad duo millia et tercentos hostes caesi. uerint, Romani vero non plus unum amiserint. Exardescente autem Italico bello a Samnitibus Nolα suit occupata. Postea Colonia eo deducta , ut ex lapido, Diuitirco by Cooste
95쪽
ω capacio Hist. Neap. lib. II. e. a,' recitato patescit. Eadem quoque Municipii deinde evasit. Sequiori aevo vigente Christianorum Religione sub Christianis, Imperatoribus privilegiis pluribus usa est. Con. Manlio inde Imperatori, Constantini Maoni filio ob quaedam beneficia in foro cives statuam collocarunt, ut Pa tet ex lapide prostante in aedibus Seminarii Nolani. Urbs olim magna . et nobilis suit, et duodecim habuis portas, at moenia sortissima , quae quidem mandvaluit Isai inibal expugnare. Religioni insuper satis fuit addicta , et, praesertim Coluit' venerem, Floram , Apollinem aliosque deos quibus templa exstruxit magnifica Praeter hosce Deos , Nolani Iovi templum' posuere. Remondinius tom. I. c. io ad hanc rem probandam maris mor isssert, , ex quo eruitur, in hae urbe olim Iovi sanum dicatum, esse. Hoc iuxta Ambrosium Leonem de Urbe
Nol. lib. I. e. 8 fuit ubi nune adsurgit Eeclesia CathedraIis. Vino seribit praelatus auctor: In ea n parte arotica , . atque maiore recrasu facto amphitheatro est episcopium, . in quo Parimantum antiqui te si , quod uri di.
oatum erat . detagitur , q&od nunc subterraneum Ucelium
t B. Aiacis et atque propre ipsum alter locus - humi de pressus Oomperitur , qui nunc Mocatur Se Apostolus e sed ambos hosce locos demessos eiusdem templi DMis extuisse Partes , notum est. Cereri quoque aedem posuisse cives
olim compertum est ex alio lapide a Remondinio allato ibid. Sunt etiam qui putant suisse in hac urbe Au
gusto templum dicatum. Ex ceteris qui hoc memoriae pro didere , est Λmbrosius Leo lib. I. c. 8 qui narrat fulsis lapidem eruderatum. Re sane vera hoc haud improbabile est. Tradunt enim Augustae historiae scriptores, Praecipue Tranquillus in eius viis e. 98 hunc Imperato rein Nolae extremam obiisse diem : Sed in redeundo , aura ta patitudine , tandem Nolae succubuit. Adde Tacitum Annal. lib. I. c. 4. Velleium Paterculum lib. ILα ia3. Eutropiam lib. VII. c. s , aliosque qui in hac
urbe ad unum muner hune Imperatorem mortuum' seria '
96쪽
hunt. Cumque ut omnes norunt ) Imperatores ipsi post
sata in deorum numerum relati fuerint, hanc ol ratio. nem Nolanos autumo in grati animi memoriam , et honorem Augusto templum dicasse. Duo vero ibi Amphi. theatra extitere ς id confirmat Ambrosiux Leo lib. I. c. 8. lateritium unum , quod servat adhuc ambitum , atque parietem exteriorem sit pra fornices, et infimos arcus. Maris moreum alterum , cuius Leonis aevo:Pauca vix rudera supererant. Primum Amphitheatrum lateritium nempe exti. tit, ubi adsurgit aedes D. Petro iad portam dicata , qui loeus liodie dicitur Merara. Alterumi ex marmore , ubi nunc aceolae compellant Castella rotio. De duobus hisce. Ampli theatris loquitur Remondinius lib. I. c. i5 alique suo ae o nihil aliud superesse, quam Pauca marmora per urbem , Perque agros dispersa , Cum olim accolae, et Bambari praecipue eatrudera comminuerint. Introducta postmodum Christiana Religione , et sal sis inanibusque diis eversis, aeterno Veroque Deo lem pia condideret cives, qui quidem religiose Deum sunt venerali, sanctique Praesules eandem administrarunt Eeclesiam , quos inter memoratur D. Paulinus Episcopus,
quem satis superque veteres commendarunt auctores , et
S. Felix i) , de quo legesis in extrema orae Pagina sub
tectam adnotationem. i Nemo est qui insteias ibit , quam celebris fuerit urba
Nola ob S. Felicis Pres 'cri sepulchrum , atque Sanctuarium , de quo plura scripsit S. Paulinus eiusdem urbis Episcopus. Hoc unum satis dictu est, liunc .cecinisse Nat. III. v. m et seqq. eam urbem adeo nobilem post Romam evasisse ob Apostolorum Pelti, et Pauli memoriam, ut nulla urbs post illam cum diois lana comparari potuerit.
Hi e vero prope Nolam suit sepultus in loco, qui dicitur nunc Cimuile. Qui quidem vicus celebratus est ob eiusdem S. Felicis ru Piscis lumulum. Hie locus a Nola distat uno cire termissiario , et in historia Medii A vi Coemeterrum appellatur, quod ibi .nempe hie Sanctus fuerit sepultus. Ramondinius Hist. NOLDisitiam by CO gli
97쪽
Extra novam urbem , quae profecto aedificata sui impra vetustas ruderiim fabricas reperta identidem suere sepulcti rela plura ad Romanorum aevum pertinentia. De hisce plura scribit idem Remonilinius lib. I. c. i5. Paucis vero abhinc annis MDCCCX. nonnulla alia ad vetustissima laertinentia tempora ernderata fuere in loco praesertim , ubi dicitur il Macello , eaque ad Etrusco rum non a si aevum perlinuisse certum est. Nam ibidem praecipue perplura magnificentissimae structurae vasa , Palerae, numifimata, ossium compages , idque genus alia quotidie Passim reperiuntur, et tiraesertim huius urbis
lib. III. e. 6, et Ambrosinius nuperus Nolani ci emeleri, seriptor lib. I. e. a longam Diatribam scripserunt ad probandum , lioe,oeabulum in Pincis S. Felici tributum, varia significare. Verum ne longius abeamus, illud in Pincis ad urbem Romam pertinere procul dubio dicimus , ut patet ex Anasti asio Bibliothecario, qui in IIadriano I. Basilicae in Piricis, sive in Pineis meminit. Et Cl. Maetocli ius in Kalend. Neap. lom. I. Mens. Ianuar. die XIIII. qui Natalis est dies eiusdem Nolani Presbyteri , et non Martyris ut quidam scripserunt Micliaelis Monachi auctori ia- e in Sanctuar. Camp. pag. 45o in Mart Irologio MS. legit rFelix in Pineis, non qui Notae , sed qui Romae colitur. Hi ne olim eum eodem die uterque S. Felix Romanus, et Nolanus coleretur, inde postea ex duobus unus coaluit, ac proinde vocabulum in Pincis , quod ad Romanum pertinebat, Nolano fuit salso donatum.
Plures postea Martyres ob Christiani nominis fidem variis crueiatibus morio damnatos, ibique tumulatos fuisse fama est. Velieulius Ital. Sacr. iom. II. ita de ipso seribit loco e Mutionum Sanctorum Mart num sanguine purPuratum , quod uel uno Nolano Coemeterio ab de comprobatur. Ilino est , ut hiinc accolae t cum coeme eritim, et sequiori aevo cimitinum dixerint. Quo vero tempore hoc Coemeterii nomen in aliud sit mutatum , incertum est. Divi Paulini tempore hune Iocum nobilem fuisse eonstat. In huius tandem vici nonnullis locis passim adhuc effodiuntur SS. Martyrum compages. Paucis abhinc ann 's eruderatum
fuit hypogaeum eum curistianis lapidibns ab eodem Ambros in io
98쪽
piscopus Franeiscns Maria Torrusio suis expensis horum
sepulchrorum essessiones faciendas curavit. Hinc Museu in ' Nolanum mirandum nune in modum vasis praesertim Etrus,saexcrevit..Vrbs vetus conlapso Romanorum Imperio, per barbaras nationes pluries vastata, et Cremata .suit Anno
CCCCI c. Gotbi, qui sub Alarico duce Italiam ingressi
fuerant,i eam caedibus ferroque depopulantes , cunctis occupatis opidis Nolam capitalit. Tune eiusdem Praesul erat S. Paulinus. Ex auctore Hist. Misceli. lib. XIII. c. et certiores saeti sumus, Gothos cuncta urbis vastasse templa. Sequiori tempore Vandali eum Genserico eorum Rege anno CCCCLV. eandem praedali sunt urbem. Idque non solum Nolae evenisse narrat historia , verum cunctis aliis Campaniae opidis . Neapolis tandem , et Cumae a Barbarorum clade colluvieque liberatae suere. Saraceni etiam anno DCCCCIV. ultimam hilic urbi ruinam attulere. His adde temporum longaevitatem , Per quam quae superfuerant rudera, penitus deperdita. Antequam Nolanae historiae finem imponamus , dicendum nonnullos esse auctores, qui arbitrantur qui
bus haud adsentior quondam ad hanc urbem mare si
0 Uuiusce sabulae origo hine oria videtur ex eo, quod ua
rant Nolanae historiae scriptores , ex vicino Cicatae monte , qui prope Nolam est , pluries aquarum torrentes haec in vicina e seendisse loca. Anno enim a XXIV. tanta aquarum copia ex montis 3 rvenit vertice, ut plura hominum centena enecarit. Et anno MDCXXII. ex eodem monte Nolanum agrum aquae erum pentea devastarunt. Hinc Patriciorum iussu magnus apertus luit euripus , qui communicat cum Regiis Langynis , vulgo Lami , quibuscum in Liternum se exonerat laeum. Ante bocis tempus t tus hic ager Propter aquas , stagnantes mare veluti efformabat.
Isine ait Cl. vetranius in Sebethi Vindie. e. 7. pag. 39s. In campo qui dicitur ia Plano di Palma, arentiliae , conchae , i yiues aquis commac passis excavatitur, eι gamus hic Musto .campo Marino nuncupatur. Ex bis igitur nata fabella est , Pa.
99쪽
pervenisse. Idque probant Vesuvlanis eruptionibus, quae quidem adeo loci faciem inverterunt , ut penitus sit alia
ab antiqua forma. Vicinus enim Vesuvius ob assiduos ignes , et motus terrae loci saciem antiquam mutavit. Sunt etiam qui commonstrant in quibusdam locis maris Vestigia , et haec communis accolarum adhuc traditio est.
Credat Iudaeus Apelles , nou ego. Parum ab descripta urbe adsurgit in praesentiarum vicus Pomilianus ad Arcum Pom*liano d' Arco, ad disserentiam Pomiliani Atellani. Pagus distat a Nola sex milliaria. Hinc crediderim sic appellatum a Pompeiorum gente , quae quondam Nolanum incoluit agrum. Hoc comfirmari videtur ex illo Ciceronis lib. XIII ad Attie. y ubi scribit : Alicui des negotium , qui quaerat Q. Faberii
fundum: numquis in Pompeiano, Nolanove oenalis sit 3 Remondinius lib. I. c. 8. lapidem asseri , Creditque quendam Campaniae Consularem fuisse vocatum Barbericum Pompeia uum. Antequam manum de tabula, pauca dicenda supersunt de quibusdam incerti situs opidis, quorum nonnulla in C mpania extiterunt ; De ipsis nune vix nomen manet. De Veseri primum occurrit sermo. Ea urbs ad montis Vesuvii radices fuit ex ea parte, quae Capuam respicit : alii probabilius fluvium fuisse credunt. Et ra sane vera oti relius victor , qui quarto sortiit -- culo, haec de Veseri scribit de Vir. Illustri Consul fello, Latino conlega Manlio Torquato , positis GPudVeserim fluuium castris. De hoe Manlio Torquato Iolatu etiam quarto saeculo urbem maritimam suisse. Adisis Cl. au
Ad ealcem ad hanc evertendam quorundam opinionem valeat Ι.ivii lib. XXIII. c. αα asse ire auctoritate in , qui Sic da Nolati annibalem milites alloquentem inducit: E regnate Nolam cam restrem urbem non sumine , non mari se tam . ra quibus verbis Vide , quam charo pateat hoc salsum esse , quod Nola antiquitus vieiunni habuerit mare.
100쪽
. 9oquente idem tradit e Latinos apud Veserim μυίum , D cri conlegae demtione superauit. San felicius de Situ Camp. aliique recentiores Veserim neque urbem , neque fluvium
fuisse scribunt. At Rogadeus, Stato de' popoli Cistib. pag. iri lii ino ab Aurelio Victore fluvium descriptum esse sentit Sarnum , vel Sebethum. Livius vero ubi de pugnatoqilitiir Romanos inter , et Latinos orta , in qua Constit Publius Decius mortuus fuit, haec prodit lib. VIII.
c. 8. Pugnatum est haud proctii radictibus Vesuuii montis, qua cis ad Veserim ferebat. Ex bis scriptoris verbis sortasse colligitur , Veserim urbem fuisse. In tanta scrip torum discrepantia , utrum urbs , an fluvius fuerit, haud Certe adhuc res isthaeo confirmari potuit. Opidulum egosuisse autumarim , et siuvium cum Cluerio Ita l. antiq. lib. IV. c. 5 sio scribente : Omnino ergo concludo , Non sumen , sed castellum aliquod, aut vidulum fui a VFserim sub radicibus Vesuuii montis, ad quod uia dueehas publica ab urbe celeberrima Capua. Pellegrinius Disc. H. Par. αῖ lapidem assert, ex quo olim 'robatur gentem extitisse Veseriam nomine. Ea urbs tandem fortasse Vaesuvianis conflagrationibus suit absorpta.
Non longe a Vesuvio ad eiusdem radices fuit urbs, Thora, cuius meminit Florus Iib. III. c. ao ubi de Spaditaco gladiatore sermonem instituit , atque de illis, quietiae sequuti suerunt : Exitu inpio , nihil tale Uinarilia discis subito immiti carrea rapuere : iads alia eaStra L deinceps Thoram , totamque peringantur Campania Velleius Patereulus etiam eandem memorat lib. II. c. I 6
Nepos Decii Magii, Campanorum principis celeberrimi, et siletissimi uiri, tantam hoc bello Romanis Mem praestitit , ut cum logione, quam ime in Irpinis conscripserat, Herculaneum simul cum T. Didio caperet, Pompeios cum L. Sylla oppugnaret, Cosamque occuparet. Ex recitatis Praefatorum scriptorum auctoritatibus eruitur satis , eandem urbem diversa, esse nomine, nempe Thoram, Coram , vel Cossam. Strabo lib. V. eam Etruscos aedificas e scribit , have sortasse extitisse ubi nuuc est la Torre Dissiligod by Coos