장음표시 사용
61쪽
pellant incolae, eo quod olim in ea vicinitate plura vetustae fabricae extabant monumenta , inter quae nonnulla marmorum frusta , in quibus Acerba Ara erat insculptum , unde nomen loco factum Acemara. Praefatum Ciceronis sepulchrum pyramidis instar est , ut e schem te quod exhibet loco eitato laudatus Gesualdius, videre est , cuiusque Pyramidis , sive turris pars superest in superiori montis parte. Non procul etiam ab eo sepulchro restant nonnulla insuper vetustae fabricae rudera , praesertim aquaeductus, idque genus ilia, quae ad eandem villam pertinuisse fama est. Non procul a Formiis erant Minturnae super viam
Appiam in eo loco, qui dicitur Ia Masa dei Gariolano.
Hoc Samnitium quondam fuisse opidum quidam scribunt auctores: Ausonum alii. Anno vero V. C. CCCCXXXIX. in Romanorum ius transiit. Utraque ripa Minturnae limbitatae suere medio Liri interfluente amne. Ea urbs tam celebris evasit, ut moenia habuerit sortissima. Hinc Livius lib. VIII. c. io prodit, Latinos ex fuga Minturnasse contulisse. Haec Nero quamvis nobilis fuerit, tamen obvieinum fluvium Lirim paludibus circumdabatur. Idem auctor lib. XlX. C. et o ibi coloniam deductam scribit , quod confirmat Velleius lib. I. c. 34 aliique auctores.
IJuiusee opidi ruinae stant adhue, et praesertim amphitheatri, et aquaeductus. En ut a Cluerio lib. III. e. o I t. ant. omne describitur : Hodieque ingentes risuntur in rinistra maxime ripa reliquias, quia/um fere M. P. amari, et ostio Gmnis remotae , in quibus praec*ue sunto quaeductus , amphitheatrum, tum murorum, turriumquamagna rudera , praesui quidam fornices, adisque utend Horum aedificiorum fundomenta rolidissima. Ex lapidibus repertis unus assertur a Grutero pag. 25 a Malidiae Augu
Postremo hanc urbem Episcopalem sed- habuissa seribit D. Gregorius Papa lib. l. ep. 8. Everso inde πη-tuslo orido adsurreali Pagus ille, qui nunc ab indigenis
62쪽
vocatur Traietto aic dictus a traiiciendo ex una ad alte ram Liris ripam. Urbs eversa fuit sexto Ecclesiae saeculo , eaque extabat adhuc Procopii aevo. Propinquum mare hodie lum exquisitis abundat omne genus piscibus ; quin imo Romanorum tempore celeberrimum fuit illud mare , praesertim illis piscibus, quin locustas vocant, eaeque tauto suere in pretio, ut Romanorum luxuriosissimi hisce iugiter vescerentur: eaeque irnensibus, Alexandrinisque sapore praestabant. Martialis lib. XIII. Ep. 86 squillas pisces commemorat in Li xi amne abundantes. Vicini montes , collesque vinis pretiosis scatent; iique colles satis ab antiquis commendati suere; mitto blassicum, Falernum , Gaurumque ,
quorum acthucdum manet memoria. Caieta urbs a Formiis qitatuor liberat milliaria super viam Appiam , a Neapoli quinquaginta duo , a Capua triginta tres. A Strabone lib. V. asseritur, Formiarum laudatores Lacedaemonas suisse. Diodorus Siculus alios tradit. Virgilius Tu ΙII. v. I AEneam amissa nutrice hoc super litore illam tumulasse, ex eiusque ninmine Caietam nuncupatam sabulatur: . Tu quoquo litoribus nostrisAEneia nυtrix , AElemam moriens famam Catela dedisti. Hanc vero urbem ante Formias aedificatam produnt nonnulli , eamque saepenumero cum Formiis ipsis eon sun dunt : et revera Tullius ad Attic. epist. 2 et 3 aliquando Formianum pro Caietano usurpavit, qui ibidem villam habuit. Aliam villam aedificasse Tiberium Imperatorem ex parte, ubi dicitur Sperlonga ex ruderibus quae r stant , liquet: aliamque Faustina M. Aurelii Imperatoris uxor excitavit, eaqne ab urbe parum distabat. Aliam ab Antonino Pio Imperatore erectam ex lapide ibidem reperto
In montis vertice turris adsurgit, quae vulgo omlandi dicitur , quam sexdecim annos ante Christum a dificatam , et L. Munatii Planci sepulchrum fuisse constat , qui heio villam habuit amoenissimam ad montia
63쪽
rruli ες, uti narrat Gesualdius cinatra: Prat, C. I pag. 34. Adhaee quidam trium plialem heiu iareum Sempronii Atra linit olim eum Serapidis , et lani aede , aliisque huc illue sparsis antiquitatis ruderibus, suiMe , ut aquaeductum , et thermas, aedificiatas scribunt. Caietae vero , portus ab antiquis laudibus exornatur, et Praesi ue, a Tullio pro legeAManil. n. ia. l An ignoratis portum Caietae celeberar mum atqus plenissimum naμium Z Haec autem urbs . eversa Roinanorum fortuna , sicut et alia Campaniae opi. da in Barbarotum. manus inciderunt praecipue Lango bardorum , qui pluribus annis dominati fuere et postem mo nunc in unam , nunc in aliam pervenit manum. Hodiedum Neapolitani regni arx munitissim. , et propugnaculum sortissimum existimatur, quaeque longas pluries obsidiones fuit passa. .i Non parum ab Caieta nempe sexdecim M. P. et avia Appia novem sunt Fundi, nunc Tondi, quam urbem ab Hercule aedificatam, eum Caecum latronem necavit , fama est. At utrum ab Hercule an ab alio sit condita , litem eruditis enucleandam relinquimus. Illud pro certo est a Patavino historius , Municipium evasisse, ut scribit lib. XXXVIlI. c. 36. Frontinus lib. de Col. in eandem urbem Coloniam deductam esse ait. Ad Ausones urbs haec olim pertinuit, et male a quibusdam Mamurrum opidum s i ortum creditur; quamvis ipsam
1 Miror equidem patriorum auctorum partem puta se supra laudatam Mamurram urbem olim Formiis propinqua in fuisse ; quod quidem falsissimum est; ea urbs liaud unquam extitit. Venusinus vates id nos clare docuit , ut ex Satyr. V. lib. I. v. 3έ colligitur , ubi iter Brundusium usque describit super Appiam rFundos Aufidio Lusco praetore libenter Linquimus , insani ridentes Praemia scribae. Fnaetextam , et taliam clavum , Prunaeque batillum. In Mamurrarum lassi deinde time manemus. Per Mamurrarum vocabulum nihil aliud heic innuitur, quam
minurris seruilia , et genai rorinia erat, Fuit autem hie
64쪽
alii salso crediderunt. Ipsa etIam ' , ,mphicli iram , Circum, Iovis, Apol. aedificia condide iunt helccidero est ruinis , quae restant.. ulla eruderata suere. monuinenta, ex celebritas. Alitui ma-
uiu filii est Ossum , quod quidam thermas
i . is plures adhuc integrae adspectantur etiam celebrata fuit ob sortissimaistioru n adhuc Pars Stiperest. Ex quadam in---. . a Grutem pag. I68 recitata; quaeque legitur portae ad septentrionem, huius portas, turres , i ud, ab aedilibus ex S. C. aedificatus esse constat. meo insuper urbs Vetusto aevo variorum nobilium; oriun fuit p tria , ut Sergii Galbae Imperatoris de quo
et tranquilius agit in eius Vita c. 6. Postremo hoc iopidum Bisbarorum Italiam devastantium in Inantis pervenit, .et praesertim Saracenorum , qui anno DC XLV. eam. nammis Tremarunt; anno vero MDXXX lV. horrendesilit usta ab En obstrdo Solimani IL Duce. 1 i i Haec olim Campaniae pars ager Coecubus est nuncupatus, qui extendebatur Formianos inter, Fuudanosque colles. Coecubum vinum a poetis, et praecipue ab Horatio saepe laudibus exornatur. Strabo lib. V. et Martia
lis lib. XIII Epigr. ii 5 etiam eiusdem meminerunt. Fuisse propa Fundos vetustissimam urbem Amyclassentit Prat illius lib. Il. c. a de xii Ap. eamque collocat eo in loco , qui adhuc dicitur a meam quasi ad A clanum. A Fundis fuit dissita decem, et a Terracina duo ei rei ter milliaria. A Laconibus conditam fuisse scribit lybius lib. V. Plinii et aliorum scriptorum aevo , ipsa
Mamurra eques Romanus satirornm praeseelus C. Caesaris in G, J-lia , quem primum Romae parietes domus marmoris erusta Di -- ruisse prodit Plinius lib. XXXVI. c. 6. D. hoc Mamurra memorat etiam Tullius ad Atile. lib. VI. Diuitigod by Coosli
65쪽
iam interhiderat; qna enim tempestate id evenerit, per auctores haud constat. Virgilius Georg. III. v. 89 et Si lius lib. VI. v. 3io ipsius saetunt mentionem. Prope hune locum antiquam fuisse viam eredit idem Pratillitis ibid.
quae a Terracina fortasse ad Caietam extendebatur. Prope etiam loca istliaee suerunt fortasse Laut illae . Liviugilib. VII procul a Terracina locum hune esse nar rat. Cohors una cum haud procul Anxure esset , ad Lautulas, saltu angusto inter mara , et montes Consedit. iuxta antiquam urt,em Amyclas est lacus Fundanus piscibus maxime speetabilis , et copiosus. Plinius Histor. Nat. lib. III. c. 9 hunc commemorat. Lacus hic ad novem milliaria extenditur. Non parum ab eo lacu erat Spelunca ; nune locus hic Sperlonga dicitur, cuius meminit Tacibus Annal. lib. IV. e. 59.
Liris I quem hodie Gari gli uno dictitamus , interfluit
hasce ex Occidente regiones, agrosque, Volscorum nem-Pe regionem , et Auruncos; ex Oriente vero agrum Vescinum , qui fluvius ex Soranis ortus montibus ad mare decurrit. Hune vero vario appellarunt nomine Veteres auctores ; inter alios Strabo lib. V. iiistim Glanim appellat, et Rinius lib. III. e. 3 sio et ism scribit e Colonia Min-t urnas , Liri amus diν sa', Glani appellato. Ati trinam manum de tabula , de singulis insidis in i) Qiii sibi velii Liris, indicat Maetochius Diss. Πrron. I Dial r. qui vomui ab orientali vocabulo derivat ad Iliuiam. Sequiori aevo fluvius hie Garilianus dictus suit. Gesualdius in
serv. etc. c. 11 autumat nomen hoc si uvio impositum saeculo
decimo , vel paulo ante. Sunt qui salso scribunt nomen a Gauro monte datum. Pellegrinius App. disc. II. c. 7 a Massa Garizianti potius vult appella uino Verum hie stuvius potius a Gariliano medio aevo castollo elymon desumpsit, ut ex Luit prando probatur c. 12 M IS ubi narrat Saracenornm horrendum haud ab Liri amno proelium gestum, et ubi oecurrit mentio de Gari
66쪽
sinu Caietano aliquid appingere non abs re ei it. Plures
Sunt eaedem, quae quondam etiam ad Cum paniam pertinuerunt; celebriores sunt Paudularia, Pontia, Palutaria, et Sinonia. De hisce raptim Sermo. . . Primum oecuriit Pandataria iustilo ,-vulgo Ventolis ne , quae a Pontia distat quatuordecim milliaria. Hanc primum Volscos occupasse, posteaque Romanos rerum dominos coloniam deduxisse testatur Livius lib. V. Hodie diam haec male perditis holuini laus est receptaculum , et hanc ob rationem deserta, et sterilis. Sunt qui arbitrantur , eandem Romanorum aevo Celebrem evasisse : ideoque aliqua aedificiorum vetusta rudera in quibusdam insulae locis commonstrant. Haec administrata fuit a quodam Metrobio , et Praefectura evasit, et statua eidem colis locata , ut constat ex quodam lapidetibi lumbreperto. Restant adhuc plura alia vetustatis monuineuta, et seleraque rudera, ut balnea, domus, . et templum, quod Iovi di. catum fortasse suit.
Evasit nobilis eadem insula ob quorundam illustriumvirorum exilium .: Augustus enim ibi filiam. Itiliam , et neptem relegavit cl) , ut Pre in bona essent custodia omni conatu enixus est, uti Tacitus narrat Annal. lib. I. e 53. Id prodit etiam Paterculus lib. II. c. Ioo. Tiberius in eandem insulam nurum Agrippinam post viri obitum exilio multavit, quae post flagra septem dierum inedia
decessit. Nero Octaviae lixoris consuetudinem aspernatus,
ut sterilem dimisit , ut idem prodit Tacitus Annal. lib. XIV. c. 63. Praeter laudatos viros ac mulieres nobil es in eandem insulam e Christianis perplures tu exilium sunt
1 Verum enimvero ne in mendacium incidamus , diceniadum Augustum Imperatorem etiam exilio multasse neptem in inia solam Trimerum , IDE/nisi , quod impudice viveret. Eaque etiam sub Iuliae nomine venit, sed neptis, et noni illa alia Iulia supra memorata, et in Pandalariam. relegata. Id omne ex Tactio Annal.
lib. IV. c. I liquet. . . . . . .. ..
67쪽
Vulcanicas materias effudisse quondam ipsam insulam creditur. Parum tandem abhinc annis insula fuit ha hilata , cum antea deserta erat: parvum habet portum , et incolae piscatu , et agricultura vivunt. In eodem sinu obiacet insula Pontia , quam Poma dicimus. Haec in finibus est Neapolitani regni non procul, a Circeio promontorio , liabetque quindecim millia passuum in circuitu , estque feracissima. In eandem Coloniam deductam ex Patavino historico odiscimus lib. IX. C. 29. Sequiori aevo celebratur ob varios tum nobiles Bomanos , tum Christianos ibi relegatos ab Imperatoribus. Inter ceteros a Nerone exilio fuit multatus Germanicus nepos , qui ibidem voluntariam oppetiit mortem. In eandem fuit pulsus Silverius Pontifex Theodorae Augustae iusso, ibique obiit. Ibidem Nereus, et Achylleus cum Flavia Domitilla , cuius erant eunuchi , ubi longum pro Christo exilium passi, et tandem capite sunt plexi . Duas insuper suisse Flavias Domitillas , quae exilii poena fuere
multatae narrant Ecclesiasticae historiae scriptores: altera Flavii Clementis uxor, Domitiani Imperatoris neptes , quam in Pandatariam religionis causa relegavit: altera eiusdem Flavii ex sorore neptes , qnae in Pontiam suit missa. Plura adhaec antiquitatis rudera ibi effossa, et prae
sertim numismata. Re sane vera restant adhuc minarum
aedificia r incolae appellant Bagni in Pirato. Ab iisdein
indigenis ostenduntur adhuc S. Domitillae cryptae , ubi habitavit. Insula portum habet , et arcem vat Idam. Anno vero DCCCXIII. Saracenos insulam praedatos esse ex historia compertum habemus. Α variis postmodum gentibus sequiori aevo suit populata , et occupata a Tureis praesertim anno MDXXXII. Hodiedum sterilis est, et vix pauci inciunt, qui piscatoriae arti sunt addicti. icinum mare exquisitis abundat piscibus. Plinius Bist. Nat. lib. III. c. a mentionem facit piscis cuiusdam nomi-
68쪽
ite Pernae. Fuisse quotidam insulam Vulcauum autumant nonnulli , ut ex vestigiis vulcre est. ' . Ibiniaria iiis illa est in eodem posita sinu: liaee par. va est , et nunc Palmeruola dicitur , cuius in Martyrum Actis saepe occurrit mentio: eaque nunc Sterilis est, et vix habitata. Eas omnes descriptas insulas memorat Plinius lib. 1 ΙΙ. c. Palmaria ad Volscos , aut ad Latinos olim pertinuit , non vero ad Campanos : et utrum fuerit liabitata Romanorum aevo, an non , incertum per auetores. Sequiori aevo, et praecipue Medio ad Benedicti nos pertinuit, ut probat Mabillonius Annal. Bened. tom. III. Α Pontia quatuor circiter milliaria abest, et eius longitudo tria millia passuum est. Fuisse eaudem Palmariam multo ampliorem quam nune est ex eo probatur , quod in dies horrendis maris fluctibus circumroditur. Iacet nunc deserta , et babitatoribus vacua. Palmariae alia parva adiacet insula Sinonia nomine , nunc Zannone, quae longitudinem habet unius mihiarii. Ea ad Volscos, aut ad Latinos pertinuit, et Medio aevo ad Benedicti nos, qui Monasterium condiderunt, quod postea praedonum causa rei querunt. Hodiedum perpauci huic habitant, qui piscatu , aucupioque vivunt colurni eum , quae in Italiam quotannis trans mare advolant circa aequinoctium autumnale, et Vernum, ut scribit Uarro de Re Rust. Iib. III. c. 5.
Hactenus de urbibus Caietam prope , deque insul s
69쪽
Fia mentio de aliis ultra Capuam urbibus , ut Casino, Aquino , Fregellus, AFino, Sora, Atina, Venafro, Atinis , Callim , et Telesia. Describitur Varronis Museum,
et instila Sora. Casinum occunit super viam Latinam , qua viatore Roma Arpinum ducebatur , ubi haec urbs posita erat ad radices montis, in quo adsurgit Casinatium S. Benedicti Coencb um. Ea vero in Latio quondam erat. Sunt qui Putant eam ad Samnites pertinuisse, at hoc salsum; Pli. Dius Hist. Nat. lib. II l. e. 5 eandem Latinis adscribere videtur , et Strabo lib. V. ipsam etiam iisdem clare tribuit , cum ante eiusdem scripturis tempus ad Volscos pertinuit. Hanc nobilem fuisse ab eodem memoratur. Anno vero ante Christum CCCXIII. in Romanorum manus Per
In hane Colonia fuit deducta eodem tempore , quo Suessa quoque suit Colonia, quod accidit anno V. C.
CCCCLXI. L Papistio Cursore, et C. Iunio Bubulco
COSS. quamvis ea deductio laeta est anno insequenti Cyss.
Μ. Valerio , et P. Deeio, qui annus suit ille idem , in quo Appius Clandius censor Appiam viam silice stravit. Id omne liquet ex Livio lib. IX. e. 29. Reperta suit olim
inscriptio Casiui, ex qua eonfirmatur in hanc iurbem Coloniam deductam. Eiusdem mentionem facit idem auCtor lib. XXlI. c. a3 eum deseribit Hannibalis traositum per viam Latinam, ut Romam pergeret ad eam OpPugnandam. Nihil aliud nunc de eadem restat , quam Vix am- Phitheatri , et euinsdam aquaeduclus per agros rudera :neCnon templum olim ignoto numini dicatum , quod sequiori aevo in Christianorum Ecclesiam suit couvarsum. Conlapsa Homanorum sori una , et Barbaria Italiam populantibus , Theodoricus Gothorum Rex Casinum devasta-Fix, quod temporis progressu penum fuit eversum. Diuitigeo by Cooste
70쪽
Non procul a Casino Μ, Varro villam hasiuit, ubi
se a rebus urbanis elitni navis , et cum ibi vitam ageret tranquilliorem , multa elucubravit , et Praecipue Rerum Rusticarum libros Ipse enim sic de. sua scribit villa de Re B. lib. III. e. 5 Cui ego: cum habeam sub opido G sino flumen, quod Per Miliam suaι, liquidum , et talum marginibus lapideis latum pedes LVII. et e pilla in uillam pontibus transeatur longum Pedes DCCCCL. directa ab insula in Mureum , quae est Gb Vinio M o, ubi consuit alter amis ad summum sumen, ubi μι Miaseum. Cluerius Ital. Ant. lib. III. c. 8 hunc fluvium putat nomine Vinium corruptum , creditque Varronis textum corrigendum ab VLeino suo. . Hodiedum ab incolis ostenduntur adhue Var. rotiIs Musei reliquiae. Tullius Vero qui huius praeclari viri mentionem facit lib. I. uua est. Acad. Μarcum Antonium reerebendit , quod istius domum ob immoderata
Super viam Latinam adsurgit Agninum a Neapolν dissitum sexaginta milliaria. HOC Opidum ad Campaniam pertinuit, quamvis alii Volscis, Latinisve tribuunt. Cicero Phil. II. c. 4I municipium frequentissimum fuissκ scribit, et Tacitus Hist- lib. I l. o. 63 Coloniam etiam fuisse prodit. Sexto Ecclesiae saecuIo Aquinum s it eversum. Non
nulla adhuc ipsa servat vetusta monumenta , quae antiquam praeses erunt magnificentiam , et praecipue amphitheatri ruinas, quae nunc appellantur ab iudigenis Laegrotis M' Pagani , sic dictae, qnod olim a Saracenis suerint habitatae. Fuit etiam in hac urbe Theatrum, ut ex ruderibus quae supersunt, videre est, haud procul a via Latina. Restant etiam duorum templorum ruinae, quorum alterum Herculi dicatum creditur. Secundo Puuleo bello urbem plura passam ereditur. Conlapso Romanorum imperio, Gothi primum , Langobardi deinde in miserum statum eandem reduxerunt. D. Gregorius. Dialog. lib. III. c. 8 horum temporum mentionem faciem de hac urbe Me φ ibit. Cuneu