Commentarius pro. re. domestica et nummaria saluteque. animarum in primis. conseruanda ad Christiani orbis vniuersitatem a Fr. Angelo. Roccha episcopo. Tagastensi ... directus contra. ludum. alearium chartarum scilicet ac taxillorum ..

61쪽

Greg. Samis

Commentarius Gabries Biel

in . sentent. dist. t .q- 3 art.2. ncl. Aleae ludus est mortale peccatu, quatenus est co-tra Legem diuinam,na turalem, &positivam. Mortale peccatum.

Vide pag. sdustria dominatur, sine peccato mortali, ut ait Gregorius Sayrus,exerceri non possunt, dum vera , & notabili lucrandi auiditate, ex quata oriuntur tot mala iam enarrata, luditur, ut infra ostendetur rationibus, & insigniorum Auctorum scriptis.

Gabriel Biel Theologus,& egregiE doctus

in K. Sententiarum libro dist. I . q. I 3. art. a. Conclusione 3. istuc ipsum confirmat dicens: Ex cupiditate ludens Alea, peccat mortaliter, quia ludit contra legem Diuinam,Naturalem, η, VJ Atiuam. Contra Legem Diuinam , quia est contra charitatem proximi concupiscere bona proximi cum

damno eius ; es contra decimum praeceptum,quo prohibetur rem piscentia rei alienae cum damno

proximi. Eri contra Legem Naturae: facit enim alteri,quo ibi nollet scri Eri etiam contra Legem positivam, Ut patet ex dictis. Haec Gabriel Biel, qui, cum ludus Alcae fiat ex tali cupiditate lucrandi,contra Legem diuinam, humanam, &positivam mortale peccatum esse concludit; dummodo tamen aliqua ex malis circumstan-lijs iam relatis intersit . Sanctus item Cyprianus, ut superius ostensum fuit, Alearum ludum crimen esse mortale affirmat post multa mala de ipso ludo enar

62쪽

Contra Ludum Alearum.

ISanctus item Raymundus de Peniasori ordinis Praedicatorum , Vir in Diuinis Scripturis eruditus, Iuris item Canonici notitia insignis, & in Theologia morali satis clarus, in secundo sua: Summae Libro, dum de negotijs secularibus loquitur, & utru

de illicite acquisitis eleemosyna fieri possit,

sermonem habet, Aleae ludum mortale peccatum , & quidem graue post multa concludit, dicens : De ludo Aleae teneas, quod illi, qui ludunt ad Alias, et Taxisios, ei qui ludo intersent, mel unt participes, et inlectores ludi,peccant, di maxime, si sunt Clerici. Haec Sanctus Raymundus,ex cuius verbis colligimus, Alearum , vel Taxillorum ludum esse peccatum . Deindα propter nouem in ipsis ludis consideranda ,

magnum peccatum esse ait in haec verba :seam magnum peccatum sit, patet inter alia ex nouem,quae in talibus ludis attenduntur, mi inframidere licet . Notanda nouem, ex quibus mortale peccatum, graue quidem esse concluditur S. I 'mundo.

de illicitE ac

leatoribus. A Clemente VIII. cano-ntrarin Anno Domini

s. Ramm-dus, ut supra Ilis nouem notanda recitantur ab Alexandro de Alesin sent. q. 33-

membr. Artis.

63쪽

a Commentariusti prima ad Timotheum cap. 6. est radix omnium malorum.

1 Secundum est, voluntas spoliandi proxi

mum, ecce rapina.

3 Tertium est, usura maxima, scilicet undecim pro duodecim, non solum in Anno, vel Mense, sed in eadem die.' Quartum est, mendacia multiplicata, &verba otiosa , & vana.

Alexander de Ales &Guido. Decreti p. 3.

Dissis Quintum est, blasphemia ; ecce haeresis. 6 Sextum est, corruptio multiplex proxi, inorum , qui ad ludum inspiciendum de consuetudine praua conueniunt. Septimum est scandalum bonorum . 8 Octauum est, contemptus prohibitionis Sanctae Matris Ecclesiae. s Nonum est, missio temporis,& bono rum,quae in illo tempore tenentur facere. Hae nouem Sancti Raymundi Considerationes, vel haec notanda recitantun etiam ab Alexindro de Ales. in q. Sententiarum libro, quaest. 33. arta s. necnon a Guidone de Bay-γho,vel Baysio,siue Bayso Archidiacono Bononiensi in prima Decretorum parte dist. 3 3. cap. isi pus. Sanctus autem Raymundus, ut ait Ioannes T rittemius in Catalogo Scrip torum Ecclesiasticorum, floruit Anno Do m.

64쪽

Contra Ludum Alearum . 3 3I23o. Alexander de Ales iet o. & Guido de Baypho I 29o. Ex his ergo nouem considerationibus colligimus Alearum, siue Taxillo rum ludum esse peccatum . Quod autem hoc peccatum sit mortale, Sanetus Raymundus ex verbis Canonum Apostolorum demonstrare studet, dum ex ijs colligit prohibitionemo eorumdem ludorum,& poenas contra ludetes.

dium assert, , superius item iidere eri ,

. stat, qui infra leguntur .

Episcopus, aut Presbyter,aut Diaconus, Aleae, aut ebrietati deseruiens, aut desinat, aut certe damnetur. Subdiaconus, aut Lector, aut Cantor, Similia facie hs ut desinat,aut Communione priuetur;similiter,& Laicus. none e osolorum ' in medium assato , S . R mundus ait:

I Tem nota quattuor verba posita in prae.

dicto Canone , scilicet et 2 3 Deseruiens , Desinat, Damnetur,

s. Ra numdus Ito. a. summae Ito illicitὰ acquisitis . &Aleatoribus Damnem idest deponatur ab officio, vel Beneficio, vessuspendatur ab usu Ordinis sa , . S.Raum. lib. . a. .de illicite acquisiti'& Aleator,

bus.

65쪽

Nemo, , &Nullus. Damnetur. Communi nis priuatio est excommunicatio.

Commentarius Communione priuetur.

Ex primo sinquit S. Raymundus ) collige ,

quodsi non ducit in consuetudinem , non fluctis bis poenam praedictam . merbum deseruire hoc in loco, ut sententiam Sancti Raymundi explicemus , significat ludentem, dominio ludi, , peccati esse detentum, eique subiectum,ob magnum lucrandi ardorem.

Ex secundo scilicet, Desinat, tolligitur, quod etia duxerit in consuetudinem, debet Amoneri , dis

admonitus muli cessare,euitabit poenam praedictam; debet tamen in et troque casu agere paenitentiam de peccato . Ex duobus ciat is, quae sunt, Damnetur, Communione priuetur, collige quod tale peccatum sit mortale,Wgraue, cum tales poenae non sint imponendae pro leui crimine. r I. q. 3. Nemo, vi Nullus . Haec Sanctus Raymundus, qui ex poenis, quas incurrunt Aleatores, eorum peccatum mortale,& graue quidem esse concludit. Nam dicto in Canone per verbum, Damnetur, intelligitur poena Ecclesiasticis viris imposita, quq est depositio ab Oiscio, vel Beneficio. Per priuationem Communionis intelligitur poena Laicis imposita,quae est excommunicatio . Quod quamuis ita sit; Decreti tamen Glo satori

66쪽

Contra Lud umbriliarum.

3satori,quem Angelus de Clauasio,& Silue iter de Prierio in Summis aiunt,esse Hugonen quemdam, assentiendum non videtur dicenti, Alearum ludum, P alios id genus ludos semper esse

mortale peccatum . Nam , ut superius dictum fuit ex Nauarri doctrina,ludus praedictus non est semper mortale peccatum,praesertim vero, ut idem Nauarrus inquit, dum potius honestae recreationis causa ,quὰm lucri paruo quidem tempore luditur, quando stilicet a prandio, melὰ carnaluditur causa flat , nullius rei pecuniariae lucro propositor, vel solum alicuius esculenti, ' poculenti, quod bis lucri Stum femel soluatur ; mel spirituali

lucro precum aliquarum pro vincente amicto duecendarum . Haec ex Nauarro, qui tamen in eodern capite I9. nu. 3. ait: Ludus non sit mortalis ex hola circumsantia animi principaliter lucrandi aliquid, etiam notabile ab eo, qui donare pote probat Caietanus in a. a.quaesi. Icδ. Art. in merbo, Ludus; Neque etiam ex nimio, o

ardenti ludendi appetitu , nisi cum extenὰitur ad aliculas Legis qua Obligat ad mortale 'Disti. tionem ; alis est eorum, qui noctes in dies, s

dies in nodies mertentes Missaspraeceptas omittunt, aut subeunt periculum amissionis bonorum , sine quibus nequeunt si sentare Icmores , liberos, ac reliquam Familiam Iub tentandam de praecepto, aut debi-

Hugonis opInio confiit tura Nauamsbi sup. c. Is

Quomodo Alearum I dus peccat si mortale pos sit esse.

67쪽

Commentarius

Iustiniani

Imperatoris decretum.

debita Zatuto temporefluere, gre. Haec dicto in loco Nauarrus, cuius verba de lucro in Alearum ludis pensitanda sunt, & memoriae man danda, quae prius recitata fuerunt, quatenus eius doctrinae, ac sententiae magis consona iudicantur. Immo, si inter ludentes aliquoclucrum proponatur, unusquisque memor sit concellionis Iustiniani Imperatoris, qui Alearum ludo vetito, permittens quinque genera ludorum , industria, & arte magis, quam for-u--nitentium, vetat quoq. ne proemium mari, est Hictigis, quam unius Solidi, hoc est, Aurei, pro-di. 4I A. lponatur vincenti, etiam si multum diues sit. Ecce quomodo ludus Alearum vetitus mortale peccatum esse postat, & quidem graue,& quomodo sine peccato exerceri queat praesertim vero ab Ecclesiasticis viris, quibus multo magis, quam Laicis vetitus esse censetur ob Ecclesiastica praesertim bona, quibus ipsi potiuntur: ham per ludum vetitum, redi tus in usum pium dicatos, in prophanum, &

68쪽

Contra Ludum Auiarum.

Quaesitum Secundum, 'omodo , , quando Lucrum iis eAlearum Ludo factum , restitui debeat.

Vxta Doctrinam S . Thomae Doctoris Angelici, necnon aliorum Doctorum; quado,&quomodo lucru restituedu sit,scste oportet, Distinctionibus ad hanc re pertinentibus diligeter consideratis. Nam Sanctus Thomas in a. a. tribus in Casibus acquisitum , siue lucrum in Alearum ludo factum restituendum es e affirmat. I. Primo quando ludens lucratus est, idest suscepit lucrum a victo, qui rem suam alienare non poterat, cuiusmodi sunt Filij Familiae, qui adhuc sunt in potestate Patris ue necnore qui sunt minores viginti quinq. annis ; Coniux item, Furiosi, & prodigi,& alij consimiles sub Tutioribus existentes Hoc item intelli gendum est de Religiosis, deque Monachis,& Monialibus. Huius autem generis lucrum acquisitum restituiῖdebet Patribus, Maritis , vel Tutoribus eorumdem,vel eorum Superio, ribus. De hoc enim lucro eleemosyna fieri nodebet,ut ait S. Thomas cum alijs Doctoribus.

ad secundu .

ichius in thesauro n.

69쪽

Commentarius

i. Secindo restituendum ei lucrum in Alearum ludo factum , quando quis cum albqua lucratus est fraude: lucrum enim hoc modo factum nuncupatur furtum. De hoc autem lucro,ut ait S.Thomas, eleemosyna fieri

non potest, sed ci,qui victus suit,& amisit, est

omnino restituendum.

Tertio restituendum est Iucrum in Ale,rum ludo laetum ab eo,qui ex auiditate lucri,& nimia, ut ita dicam, tinfortunitate traxit aliquem nolentem ad ludendum. Hoc autem

lucrum restituendum est ei, qui ad Iudendum compulsus fuit, veI in principio, vel in medio ludi. De hoc enim lucro eleemosyna fieri non potest. Si autem qui impuIit alium adludendum , amisit,ei repetitio lucri non competit ; & qui compulsus lusit, lueratus est, restituere non tenetur: quia ille, qui amisit, accipere non est dignus; propterea de hoc Iucro facto in Iudo vetito eleemosyna fieri de-

μ' -- tiarum Dis .is .deeIeemosyna ast. q. quaest. Aror p. 3 Istuc ipsum Ioannes Azor in tertia partoes Raym Lllnstitutionum moralium , S. Raymundus, S V iμμ alij Doctores affirmant. An vero acquisita per ludum Lege et St, tuto prohibitum , restituenda sint, diuersi diuersa

70쪽

fontra Ludum olearum

ue a diciant. Quidam enim affirmant, qui sunt S. Bonaventura in q. Libro sententiai uiIi dist. IF .q. a. art. q. Paludanus in eodem libro Dist. II. q. s. art.J.ad secundum. Beatus Anto ninu, p. a. tit. l. cap. 23. S. 3. Nicolaus Abbas Panorm.Guido Archidiac. Bononiessisti Ray oerius in Summa Theologiae tΟ. .c. a.de eleemosyna ; Henricus Cardinalis Ostiensis i1LSumma, lo.de Salas in Tractatu de Legibus, quast. 96.dis .i 3. sect- 8. N Closa in libro 3. Decretalium tit. I. c. I . Clerici de Vita , Shonestate Clericorum ; S alij Scriptores aloanne Azorio in medium allato in tertia parte Institutionum Moralium lib. s. cap. 26. Ioannes Maria Uerratus Carmelita, Theologus clarissimus, qui Catonis Carmina illustrauit Commentarias, dum illud Catonis dictum,sive praeceptGm, declarat, Alearum , ac Taxillorum ludum diabolicum a Diabolo inuentum fuisse ostendit, ac tandem ait r a Ierito igitur et iversaris Eo a Fincte, et iuste decreuit, P moluit huiusinodi ludum ess omnino prohibitum ratione multorum malorum , qu. ex eo Hr'untur, infamiae scilicet, omissionis rem

ris urti auaritiae luxuria,superbia, ιlasphemia, ιν aliorum id genus malorum . Deinde lucrum in huius generis ludo, quatenus prohibito, factum, re ii

tuen s. Bonaudi, 4. senti Institutionu M -ralium . Antoninus. Panorinit. Guid . Runerius . Henrie Car.

bus.

Glossa in lib.

. Decretalium. Verratus in Carnuna Catonis.