De Iustiniani institutionum compositione ...

21쪽

Contra iugo l. s. apud plurimos' usi sors sompor)librorum III sto proprium ost III 4, 2 sicut fulgo quaerebatur, an . . t 29, 2 stipulatio quae ulgo Aquiliana

appellatur il IV 9, 1 qua uulgo iter fili 12, 2 quod ante

vulgo dicebatur. Quam vocem in coloris libris consulto evitatam esse indo videtur colligi posso, quod in locis e Gai institutionibus spromptis, ubi Mego extabat, id omissum est,

voluti ΙΙ , 5 hoc est quod dicitur Gai inst. ΙΙ 95 hoc est quod uigo dieitur il 6, 3 quod autem dictum est Gai inst. I 49 quod ergo fulgo dicitur).7. initio i. o. primo tempore extat et II 12, pr. et

II 19, 2 initio tantum militantibus datum est . . . po8tea vero ... il licet initio . . . . Si po8tea. Idom advorbium in libro ΙΙ Ι 9 6 qua in re necessarium est, initio de ordinandis testamentis eaeponere significat prior expositionis loco' postquam haec proximo praecossorunt et prius est ut de his dispiciamus, quae . . . Obveniunt), nusquam in libris III et V soli. o. g. ΙΙΙ 13, 2 prius est ut de his, quae eae contractu sunt, dispiciamus). Haec quoque conferas exompla I 22, 3 initio quinta, deinde quarta detrahi debet. II 9, 3 eum de testamentis prius locutus est, ad intestatos transitum feci l 16 pr. nam si prius itis spoponderit, deinde . . . Addo, quibus aliis particulis singula numerationis membra inter se conectantur: i, primo . . . post deinde . . . l 20, 3 primo . . . deinde II 22, 3 ante . . . tunc deindeli 22, 3 ante . . . deinde j III 1, 13 ante . . . deinde j I 6,

33 - ... po8 deinde. Dosunt igitur posteriorionstitutionum parti primo, initio, tunc dein priori prius. 8. Iam advorbium bis logitur in prioribus libris I 5, 3 iam eae multis temporibus in desuetudinem Mit II 6 pr. ρο8 quae tempora . . . iam nemini disium erat, quivit, contrassxis in libro ΙΙΙ, quinquis in libro IV, ibique praeter unum locum II 23 pr. nisi iam arearum nomina aliquid fuerit datum ita usurpatur, ut respiciat a quae in antecedentibus paragraphis scripta leguntur, voluti ΙΙΙ 19, 13, iam letum

22쪽

num parto in usu est supra i veluti ΙΙΙ , 15 de quibus supra i. e. eadem . dirimus; adde III l, 2 6, l 9,

12, 1. Ex contrario in libris Pol ΙΙ supra adeo evitatur, rutetiam tum, ubi Gaius supra scripsit, imittatur H 10. 12

supra compositorem effugit quom MFr ex auimus. Alia os condicio advorbi supra bis I 20, 3 supro scriptis legibus t ΙΙ 11 pr. supra dicta diligens observatio cum persecti passivi partioipio coniuncti. Nam ut participia praefatu et praedietus II 6 pr. 6, 14;11, 6 16, 2 - II 6, 2 10, 2), ita supra st cum scriptus et cum dictus

sors in unius orbi corpus adso coaluit, ut rectius continua scriptura suprascriptis et supradicta exhibsnda esse conseam. Ao momini Studo muri dum in scholis Argentorati do palaeographia latina habitis identidem nos monere, ut diligintius quam olim factiam esset observaremus, quas in disiungendis iungendisve vocabulis compositis normaspor varia saocula secuti ason amanuensos non solum in inscriptionibus,so stiam in eis codicibus antiquis, in quibus diastolos signo ad adiuvandam lectionem usi sunt correctoros. Exemplo automistobatur Studε- mundus cum aliorum codicum veluti codicis arisini latin nr. 8084, quo continentur litteris maiusculis exarata rudenti carmina verbis haud paucis a correotore non post priorem asculi p. Chr. n. sexti

partom ope diastolos disiunctis; cf. do hoc odios Ulixom Robor inmlonge Grauae, arisiis 1884, pag. 405-413, qui odicis arisini imagines publici iuris factas enumeravi pag. 407), tum apographi

Codicis Iustiniani fragmentorum Voronensium saeculo p. Chr. n. sexto vel septimo exaratorum a aulo rusger anno 1874 publici iuris tacti, de quo Studo mundus, siquidem recte eius verba Oxcepi, haec fors docuit in soliolis: Summo opere dolendum si, quod ruegerus, frequentes illas vocabulorum disiunctiones ops diastole significatas,non plens notavit, quibus corrector codicis apituli Verononsis XII. ad adiuvandam graecorum ut videtur hominum sotions usus est..ΚruHgΘrus enim, cum sero, quanti momenti haec diastolos signa essoni, ,PerspΘXissst, plerumque eorum hominum doctorum Friderio Bluhmii,st . . ayeri iureconsultorum), qui ante ruegerum apographum, fragmentorum Veronensium parum accurat con scorant, fido sistit in .his minutiis apographo reprassentandis cons. vocabulorum composi- istorum, quae in codice illo Veronensi aut constantor aut saepe aut, raro aut numquam disiuncta sunt a correctore, indicomis . ruegero, pag. V seq. compositum. Test illo indice ruogeriano:,Ι modo tamquam singula vocabula modo tamquam bina signu, sistata sunt e g. haec supradictus o supra dictus iusiurandum cons

23쪽

aduersus ea quae dirimus II 1, 11 stetit dirimus ira 32 secundum ea quae diximus si 10 ut dictum est 13, 3 neque ita ut dirimus Oa inst. ΙΙ 13 ut supra dirimus). Aliquotiens alia adverbia ponuntur, ut Ι 12 8 adoptionem plenissimam esse antea dirimus II 12 pr. aeceptis his quos

antea enumeravimus lol, pr. quam . . . pro zime e posuimu3.

9. Tardius i. e. posterior tempore logitur V 6, 33 qui tarditis solvit quam solvere deberet tarde autem

, Cetorum cons. Cledonii art. 43 12 Mura conpoδita ....,m ime a iuris peritis inventa est, qui duo pacto eo osuerunt ori, omina Meleommissum, iurequiritium'.

24쪽

Ι 12, 3 do iis usurpatur, qui gravius audiunt: tri tarde eae- audit Τheoph. του βραδε 0 ἀκουοντος), item I 12, 3 qui tarde loquitur τον βραδε cu λαλουντα). Contra I 1, 2 illa noti Oxprimitur adverbio serius serius ad id perducemus.10. Tantummodo per omnes quattuor libros in usu est, ita amon, ut in libris Lot ΙΙ non ponatur nisi post id verbum, ad quod spectat; in ceteris et ante et post, voluti 24, hi tantummodo qui . . . t Ι 8, pr in soli tantummodo rebus p 1, 6 in his tantummodo peeulus j 19 6 in militibus tantummodo hoc aetendit.

ΙΙΙ 1 14 in hoc tantummodo usu l 10, 2 nihil aliud nisi tantummodo usus fruetus lI 1, 8 quibusdam furti tantummodo se actionem praestantibus). Alia habes exompla III 5, P 12, pr. 27, 7 Ι 8 7.

Ad numeralium autem vim augendam ab alter compositore tantummodo, ab altero tantum adhibotur ΙΙ 4, si unum tantum qui . . . Scrip8erit.

III 2 4 unus tantummodo gradus il . ad quintum tunium modo gradum 9 7 se tantummodo bonorum 11. Ab advorbi omnino notion haud procul abest in libris I et II per omnia, voluti 12, 1 per omni Gpristinum statum recipiunt i ΙΙ 7, 1 ad remplum legatorum redacta sunt per omnia δια πάντ 0ν l7, 1 ut per omniufere legatis connumeretur κατα πάντα). In posterioribus libris idem frustra quaesivi in quibus eadem vi praedita esse videntur in totum si in plenum III 2, 7 quod iterum praetores . . . corrigentes non in totum sine adminiculo relinquebant ira 3' non tamen eos in plenum causae mederi invenimus φησὶ δ αυτους μή τελείους τῆς κατὰ των θηλειων δ ας ευρεῖν ἴασιν).12. Ad remplum logitur ΙΙ 7, 2 ad eae emplum nenditionis j 11 quod ad eae emplum castrensis peculii ill6, 1 ad eae emptum Τhooph. προς ut ιι ησιν pupilioris

8Mstitutionis certas personas substituere Memplo legitur I25 pr. a tutela possunt eaecusari exemplo ceterorum munerum Προς sιίμησιν τῶν λοιπων λειτουργηριάτ υν). Simili modo

H 10 10 ad imi tutionem pristini familiae emptoris usur-

25쪽

patum est, D. 11, apud Theophilum qui dicitur ἐπειδὴ προς Vιίριησιν τῆς φυσεως ἐπινενοηται, ubi in textu Iustiniano habomus adoptio naturam imitatur. In posterioribus libris illarum vocum vico fungitur ad similitudinem: ΙΙΙ 4, 1 ut ad similitudinem fi liorum fluarumque vocentur Τheoph. κατα μίμησιν υἱου καὶ θυγατρός it 6, 10 ad similitudinem eorum qui eae iustis nuptiis procreati sunt ποος μί/ιησιν των ἐξ ἐννομων τεχθεντων γάμων li 10, 2 eandem dispositionem coartavimus ad similitudinem naturalium parentum τῶ προσ

7, 1 hae mortis causa donationes ad eae emplum legatorum redacta sunt αυται δἐ αἱ mortis causa δωρεαὶ οἱ κασιληγάτω).ο8. Coniunctiones. 1. Ceterum deos in prioribus libris, extat in Ostorioribus III 2, 3 ceterum inter musciatos quidem . . . heredita8. . . capitur id 7, ceterum dubium non est, quin i , pr. ceterum si genitalis sit feritus, cessat l9, 1 ceterum

sciendum 8t.

Contra ΙΙ 7, 2 dicitur sciendum tamen est. cons etiam hos, quorum significatio aliquantum distat, locos sed sciendum est Ι 14, 1 ot sciendum autem est 24, J. 2. Donec coniunctio temporalis II 23, pr. o IV 2, pr cum indicativo coniuncta ost ΙΙΙ 23, pr. doneo - 'dum')dsest j IV 2, pr. donec . . dederunt quo loco coniunctivum ponere non licebat). Eadem I 17, pr. cum subiunctivo ita conectitur, ut in enuntiato primario addaturusque eo testamentum iure factum usque eo valet, donec rumpatur irritumve fiat. 3. Si modo initio condicionum in duobus posterioribus

libris novis logitur IIII, 10 19, 5 27, 1 Ι 3, 3; 5, 4;lb, 4' 6 17. Atque cum JIL 14. 2 legatur si modo poterit, ubi Digesta haboni simplo si XXXXIV 7, 1, 4)eademque a si modo . . . interemerit occurrat, ubi in Di-

26쪽

gestorum . . si reps itur, officitur quodam studio in illa Institutionum parte si modo poni.

In libris I stes si modo non amplius bis occurrit Ira, oles 24, 2. Contra in isdem bis extat dummodo, quod in libri II stes non logitur II 19 7 dummodo sciat si I26, dummodo εminerimus Digosta XXVI 10 i modo

praebent modo autem in sola prior Institutionum parte significat nunc, veluti ΙΙ mi di sideamus in libri II stΙ hunc usum omnino non sprehendas). Dum tamen - dummodo', h. at l. c. p. 88 in uno primo libro legitur 6, dum tamen intra se menses Xordueretur il 10, pr dum tamen filii familias et consensum habeant parentum. 4. Nisi bis III 3, pr. 26, 1 excidit posteriorum librorum compositoris calamo contra nisi si idem ter scripsit:

II 17 3 26, it 2b, 5 quo loco Digesta XVII 2, 5, nisi abon . In libris I et II autem nisi frequentius est, oh. I , 5 II 3, 3 bis); 4 5 16 5; nisi si in his adeo

non reperitur, ut I 19, 5, qui locus o Gai inst. II 163 ductus est, nisi minor sit locum occupaverit Gaiani nisi si. 5. Quod Orasci ch. heophili qui dicitur paraphr graec. ἐπὶ τοσουτον ora dicunt, in libris De H xprimitur modo per adeo ut modo per in tantum ut in libri II stes automtantum per adeo ut: adeo . . . ut III 3, pr ;

18 10 pr. II 20, 36.

Adeo ut igitur quamquam idem significat per omnes quattuor libros, tamen coniunctio harum Vocularum non eadem est in utraque Institutionum parte. Namque in prioribus libris orba adeo ut tam arte inter se coniuncta sunt, ut nullum aliud vocabulum inculcetur in posterioribus autem nusquam non intercedunt alia vocabula: 25, 13 prohibentur ad tutelam . . . spirare, de ut

nec saecusatione op a j II 16 5 pupillare testamentum pura et sequela est paterni testamenti, adeo ut ... ne filii quidem tostamonium sutilit

27쪽

III 3, pr eos . . adeo e ines at ut . . . 8 25, 2 adeo contra Q. Mucii sententiam optinuit ut . . . t 26 6 adeo haec ita sunt ut . . . t 26 8 adeo quidem, ut . . placuerit inutiliter te acturum. 6. Prout logitur ΙΙΙ prout res erigit . . t 12, pr. prout eis utile visum fuerit ea disponere Τheoph. καθ' ονα συνίδοιεν συ/ιφέρειν αυτοῖς τρόπον)ll IV 7, 5 prout ergo eaepedit . . . Huius vocis loco usurpatum deprehendimus ΙΙ 11, 3 quod in castris fecerint testamentum non communi iure, sed quomodo voluerint s καθ ο ηβουλιν θη διεθετο τροπον j I 6, 7 ei quemadmodum alias res ita et servos suos in ultima voluntate disponere, quemadmodum voluerit, permittimus σπερ τὰ Lλα πράγριατα διατυποῖ νέος διατιθέμενος ἄν βουλεται, υτω καὶ τους ἰδίους οἰκ ἐζας . . .).7. n universum constat utrumque compositorem id

observasse discrimen inter ita et sic particulas, ut illa ad id quod sequitur spectet, haec id rospiciat quod antecessit. Sed in comparationibus minus inter se consentiunt; nam legimu8l II 24, 2 stetit vulgo quaerebatur . . . ita quaeri

solebat ch. 27, 1 29, 1 IV 3 14 6, 33; contra I 12 5 sicut in domibus sinem quendam faciunt, is et . .

2 ΙΙΙ 1 14 integra omnia iura ita servari atque gin patris naturalis potestate permansisset. ita atque si sero idem valet ac perinde, ac si 24, 3 hoc ita optinere ae si naturalis esset contractus. contra II 10, ut si habeatur atque si ut oportet foetum 688et. 3 ΙΙΙ1,15 quemadmodum leae XII tabularum vocat, ita et pristipalis dispositio . . . vocat, ch. 3, 5 3, 6. contra ΙΙ ut . . . sic procedat, quemadmodum a I 6, 7 etes 7, 3 quemadmodum . . . ita legitur).8. Eoo particulae hic est usus in Institutionibus:

3 ecce et ecce enim in una posterior, Institutionum

28쪽

9. Non solum . . . sed etiam vol sed et vel sed in omnibus libris aequo modo in usu est item non tantum . . .

sed etiam et . Quod autem bis in altor membro legitur verum etiam V 4, 2 18, 1), id adeo ab eo, qui posteriores

libros composuit, respuitur, ut, ubi apud antiquiorem scriptorem, cuius orba exscribit, illud usurpatum invenit, cum particulis sed etiam permutet IV 4, 2 non solum . . . sed etiam, se Gai inst. ΙΙ 22 l . . . verum etiam. 10. Potius, quam frustra quaeras in prioribus libris, in posterioribus autem ter usurpatur III 27 6 tit distrahat potius negotium quam contrahat, oh. IV 1, 14 15 4. Eodom modo in usu est magis suam Π 27 6 magis ut supra dirimus ea distractu quam eae contractu, se ΙΙΙ 6, 9.

In libris I tes hoc unum in usu habetur 16 5 quibus autem dignitas magis quam status permutatur id 23, nobis in testibus magis simplicitus quum di ociatas placet. Bis in libro ΙΙ 1, 2b potius sine quam post an invenitur:

utrum is qui fecerit an ille potius qui . . . t placuit . . . si ea species ad mate iam reduci possit, eum videri dominum esse, qui materias dominus fuerat, si non possit reduci eum

potius intellegi dominum qui fecerit. 11. Namque particula rarius in libris ΙΙ tor),saopius in libris III et IV duodecies scripta est 21, pr. ;

6, 9 7, 3 li, r. ib, 4, nec interest utrum proxima Vox a littora vocali incipiat an a consonante. Quantopere namque compositori posteriorum librorum in doliolis morit, indointellogitur, quod etiam iis locis, quibus Gaius enim odorat, pro enim substituit namque Ι 8, 2 namque erat iniquum Gai inst. IV 75 erat enim iniquum)ll8 6 namque inter dominum et eum, qui . . Gai inst. IV 78 nulla enim omnino inter me et eum, qui).12. Utpote qua particula participii, quod nuntiationis secundariae Vice fungitur, vis causalis augetur, bis participio III a. 14 Meredatum facere utpote nullo vinculo copulatum Theoph. οἷα μηδενὶ φυσικου δεσπιῶ κρατου-

29쪽

ιενον αυτον)ll 9. 4 donorum possessionem admisimus utpote necessarias constitutas Τheoph. οἶ- ουσας ἀναγκαίας), semel participio cum ablativo absoluto iunctum ΙΙΙ 2, 7 eae cognatorum ordine eos vocabant utpote adgnationis iure eis recluso Τheoph. δια το ἀσθενῆσαι τα αδναεικἀ μαια)in sola posteriore Institutionum parte legitur. In priore autem, quibus locis simile quid pronuntiandum est, pro coartata illa loquendi ratione nuntiauam secundarium causale cum Verbo finito ex coniunctionibus puta vel cum scilicet particula addita suspenso ponitur: Ι 10, 3 eius vero mulieris, quam pater tuus adoptavit,flium non videris impediri Maeorem ducere, quia neque naturali neque cisii iure tibi coniungitur. III 1, 14 non necessita8 putri adoptivo imponitur vel heredem eum instituere vel eaeheredatum facere utpote nullo naturali vinculo copulatum l. e. quia nullo naturali vinculo ei copulatur.)ΙΙΙ 2, 7 eae cognatorum ordine eos vocabant ut potea nationis iure eis recluso i. e. cum scilicst adgnationis

ius eis reclusum est.)Ι 8, 2 sed eae diverso pupilli vel pupillae olvere

sine tutore auctore non po8-

sunt, qui id quod solvunt, non si accipientis, cumraci licet nullius rei alienatio eis sine tutoris auctoritate

13. Sane si e prosecto vel quidoni' ab libris Lot ΙΙ prorsus alionum posteriori librorum compositor adeo placuit, ut quator doctos in libris III o IV doprohondatur, veluti:

Coniunctio eum particula scilicet aucta, ut idem significet quod apud alios scriptores utpote cum se fr Dig. I 1, 4 4, , pr.), praetρ illum unum locum in quattuor Institutionum libris non legitur. Illud unum sane, quod logitur I 0, 2, cum tota paragraphos Gai inst. lib. I 6 originem duxit. artieulas sane quidem usus

30쪽

III 26 8 quae sententia sane benignior est lis 6 4 sed quia sane durum erat is 5 sed sane huic modo trautoriae edit agere. Cetera exempla haec sunt III 1 9 2, 3;

17 6.14. Restat ut addam, qua in utraquo Institutionum parto adhibitum sit ad illud exprimendum, quod in aurea latinitato ne ... quidem particulis indicatur. 1 Antiquum illud ε . . . quidem non plus semel II 16 5 sorvatum est: si patris testamentum non alem ne filii quidem valebit. 2 ne quidem legitur et III 3, pr adeo eaepellebat, ut nequidem inter matrem et Ilium ... hereditatis capiendae ius daret scis Gai inst. III 3 ut ne quidem in Graecum sermonem . . . transferri possit ot 16 6 . . . ius quoque cognationi perit . . . et nequidem, si manumissus fuerit, recipit cognationem. Sane igitur mirum si, quod 11 1 ffeminae quoque adoptare non po88unt, quia se naturales liberos in potestate sua rebent is qui librum composuit nec scripsit pro Gaiano ne quidem Gai Ι 104 quis ne quidem naturales liberos in potestate habent).3 nec . . . quidem ne . . . quidem' i II 5, 4 eadem ratione nec inter se quidem possunt videri consanguinei esse, se. 6, l 19, 10. I 25, 2 propter adversam valetudinem, propter quam nec uis quidem negotiis interesse potest alia exempla abos ΙΙ

4 et ne . . . quidem legitur ΙΙ 4, 3 constat . . . eaetingui usum fructum et ne areae quidem usum fruetum deberi. Contra ac ne . . . quidem II 15, 2 ae ne

eo quidem ipso die et potest tri 3, 3 o ne is quidem hac lege tenetur cis Gai inst. I 140 ΙΙ 106, 24 II 119', 13 IV 172).

11 1, 3 si neque mi heredes liberi neque emancipati obstent neque dynatu quidem ullus interveniat quid neque . . quidem igninoet, oest hoophili qui dicitur paraphrasis ἡνίκα μ' κατελειφα μήτε