De Iustiniani institutionum compositione ...

31쪽

Ac ne 'ac ne . . . quidem in usu non os nisi

II 19, 2 a ne statim ab initio talis stipulatiosulebit 19, 13 ue ne is stipulari poterat ii 22, 1 aene dari quidquam nece38 est.

V orba. Primum a Verba enumerabo, quae in omnibus quattuor libris inveniuntur, ita tamen, ut i aut ad Lam significationem in et Do re habeant parte, aliam in posteriore; 2 aut, cum ad eandem notionem reddendam duo orba praesto sint, in altera Institutionum parto aspius illud usurpetur, in altera hoc; 3 aut cortas quaedam formae, quae in altera parto adhibontur, in altera vitentur.

Ado): a Verbum audire auribus percipere legitur I 23 12 quod nihil tale a testator audivit, eandemquo vim habot Maudire ΙΙ 12, 3 de eo surdo loquimur, qui omnino non eae audit, non qui tarde eae audit. Contra in posterior Institutionum parte officium illud prasstatur uno vorbo audire III 19 7 qui promittit, verba stipulantis audire debet Gai inst. III 05, qui odit eruudiro; stonim eratidire in libro II significat intellegoro, se ΙΙΙ18, 2 praetorias autem stipulationes io eae audiri oportet, ut . . . Pomponius Dig. XXXXVI, 5 pr. habet audiri). Atidirido eo qui ius suum impetrat usurpatum proprium os libri III; doprohondas enim li, r. si hi, qui tibertatem acceperunt . . ., siain bona sibi addici ..., audiuntur et 11, 6 quid ergo, si . . . , idcirco velint addici sibi bona, an audiendi sunt et magis est, ut audiri debeant, eis . . 9. b. Quod discedere dicitur II l, 8 nec longe dis-e edere videntur ab his, quae ... Thooph. παραπλησιαδε τουτοις σῶ κακεινα τὰ πράγματα), idem in posteriore Ιnstitutionum parte exprimitur verbo distare, quod in priors

deest parte III 14, 2 sed is ab eo . . . longe distat lcis,l0 infans et qui infanti prorimm est non multum a furioso

32쪽

distant. Diseedere in libro III ssistendi vim continoi: 29 4 placuerit inter eos, ut discederetur ab emptione. c. ro necessitas imponitur, quod sit II 23 7 o IIII, 4 aequo modo in usu est, is qui priores libros composuit ΙΙ 7, 2 maluit dicero tit . . . traditionis necessitas incumbat donatori. Idem autem verbum incumbere cum dativo monstructum in posteriores Institutionum partes IV1, 4 significat stoli alto an' eaepedit ei pignori potius incumbere quam in personam agere soli Dig. XXXVII 2, 56 pignori suo incumbere heoph. συμφερει ἀρ αυτωμα ἀλλον κρατειν το ἐνέχυρον καὶ περιποιειν αυτ si το ἀσφαλ ἐντευθεν pi . . .

d. Removendi notionem cum alia verba exprimunt, qua omnibus quattuor libris communia sunt, tum III , legitur omni scrupulositate resoluta. Idem verbum invenitur quid om I 1, 2b, sod aliud significat, scilico 'in partes, ex quibus coaluit, aliquid donuo solvere vel rodigore': ne mulsum quidem ad vinum et me resolvi potest. Ex contrario utitur ad removendi notionem exprimendam compositor prioris partis Verbo resecare, quod verbum in posteriors

parte non legitur I 20, 5 huiusmodi di cultates hominum

resecantes.

Sollomnem loquondi usum secuntur Institutiones, cum haboant IV 6 5 res eissa sucapione et I 6 6 rescissa traditione. In libro ΙΙ rescindere significat 'domoliri': ne aedisci rescindi necesse sit. Verbum dissolvere, quod

quidom in libri II o IV frustra quassivi, Oxtat locis his: 10, 7 dissoluta adflnitatet 10, 2 dissoluto tuli coitu

11 iura potestatis naturalis patris minime dissolvuntur. Sunt etiam alia verba, in quibus eadem vis inest, quibus sola posterior Institutionum pars utitur ΙΙΙ 1, 6 nostruautem constitutione . . . toti iuri eius derogatum est 9,6utramque bonorum ome8sionem . . . penitus vacuavimus li12, pr. bonorum venditiones eaepiraverunt. Atque per omnes quattuor libros in usu sunt: α solvere Ι 12, 8 16, 6;

33쪽

ε manescere II 16 8 20, 33 ΙΙΙ 8, 2. Ad 2. Constat legitur saeps in prior Intitutionum parto I 2 6 10, 2 16 5 ΙΙ 4, 3 14 6 20 1l 20, 29; 20, 30 20, 32 raro in libris III o IV ΙΙΙ 29, 3 6 IV 3 9. Contra manifestum est invenitur quinquis in libris III o IV m 5, 4 25 7 27, 1 IV , 4 4 l semo in

prior Institutionum parto I 7, 4 manifestissimum est. Ad 3. a. si vita qui decedit, modo mori dicitur, modo deeedere. En habes:

α deo edere Lib. I deeesserit 1l 3 12, 5 15, 2 bis i Lib. ΙΙ decesserit 1, 36 7, 1 11 3 12, pr. 12, 1;12, 5 20, 8 l decesserint: 12, pr. decedere 14 xl deeederet: 25, pr. deeessisset: 20, 32 Lib. III deo serint: 9, pr. 7, 3 bis i deo serit 2 6 2, 7 8, pr. 19, 25 l decessisset: 7, 2 l decessisse 2 6. raeterea participium decedens Iol, 3 6 Ι 25 l. β mori Lib. I morientibus tit 7 mortuo tit. 9llLib. II: moriturus 23, mortuo: 12 r. l4 l l Lib. III: morientia 6, 11 l morientem morienter 2 6 mortuo: 24, 6 mortui 1, 6 Lmoriar si morieris 19, 13a moreretur 1, 10 1, 12 morietur 15 4 l mortuus sit 23, 3.

Futtilos facito videantur prima specie eiusmodi quaestiunculae, quibus de minutiis agitur; attamen paeniteret me, si rom utilem si aliis profuturam omisissem; nam inde sequitur in libris I o II ad sormas verbi finiti, quod dicunt, officisndas decedere usurpari, participium praesentis a vorbis mori si δε- cedere derivari, reliqua participia a verbo mori contra in libris III o IV ormas orbi finiti et a Vorbo decedere et avorbo mori derivari, ad participia autem formanda unum

vorbum mori in usu esSe.

b. Verbo optinere cum accusativo coniuncto habondi vel possidendi si nanciscondi notio Qxprimitur squabilitor in utraque Institutionum parto I 2, 7 optinent auctoritatem lII 10, 10 imaginem optinet l20 9 locum optinet ilia 6, 11 gradum optinent l6, 12 gradum optinet les 6, 2

actoris partes optinet lis 20 causam optinere. Idem, ubi intransitivo modo usurpatur signifieat 'valors': d 7, 16

34쪽

utrum donationis an legati instar eam optinere oporteret intransitivum enim usum hic agnoverim si l0, 13 secundum optinentem observationem l IIIo, 6 quam constitutionem

nostram optinere . . . sancimu8 alia habes Oxompla: ΙΙΙ

Itom ubi agitur de diversis iureconsultorum opinionibus, quarum cum olim aeque magna fuisset auctoritas, postea unius auctoritas ceteras superaVit, perfectum optinuit inpostorioribus libris in usu est III 5, 2 6 adeo contra Q. Mucii sententiam optinuit Theoph. κρατοπε . . .

15, 1 sed tamen optinuit omnia interdicta appellari Τheoph. αλέ' οριευς ρεσε πάντα προσαγορευεσθαι interdictiso. Ηο persectum optinuit a prioribus libris alienum est id om didunt hoc modo I 25 r. si in bello amissi sunt, quaesitum est, an prosint; et con 8tat Theoph και ἐρεσε eos solos prodesse qui . . . lci 1, 3 quidam putant . . . aliis id

tu . . . sed nobi videtur meliu8 88 . . . c. Verbum referre i. e. narrare uel commemorare omnium

quattuor librorum commune est Irat, i apud Catonem bene scriptum refert antiquitus II 14, pr. Paulus stiis libris refert IV Aelius . . . refert si 13, 6 haec Mempli causo rettulisse furaciet. Sed sane mirum est, quod abhorreta sorma rettulimus is qui librum V composuit in libro II autom consulto id ipsum ponitur: IV 0, 2 primo libro em positum est Gai inst. Ι 8 rettulimus t 15, secundo libro eae posuimus Gai inst. IV 153 rettulimus); contraci 17 4 primo libro rettulimus Gai inst. I 14 relatum est). d. Verbum quaerere interrogare omnibus quattuor libris lamiliars est, veluti I 10, pr. 25, pr. II 1, 25; 3, 7;20, 32 22, 1 IIIo, 7 2 6 8, 2 ll, 6 24, 2 25, 2;25, 9 26 6 IV 1, 4 6, 6 8 6 ll. 80 ii, qui nono iustis nuptiis editi sunt, in libro III 3 7 4, 3 5. )τulgo quaesiti appellantur, in libroci 4 pr. autem vulgo concepti contra II 3, 4 iustis nuptiis quaesiti vocantur, qui II 6, 10 eae iustis nuptiis procreati s II 1, 2' eae legitimis matrononiis progeniti audiunt.

35쪽

Sequuntur a Verba, quael in prioribus libris cum aliis praepositionibus coniunguntur atque in posterioribus; 2 in enuntiato primari ita ponuntur, ut nuntiatum secundarium, quod ex iis pendet, in altera Institutionum parte per ut cum subiunctivo officiatur, in altera per accusativum cum in finitivo. Ad l. a. Verbum abstinere cum nudo ablativo coniungitur I 10, 6 quarundam nuptiis abstinere nec Se St,

oh. 10 9 j I 1, 1 dum tamen illis et monumentis et aedi-flciis obstineatu l0, 1 quarundam nuptiis abstinendum est, ubi Gai inst. Ι 8 raobent a quarundam nuptiis abstinere debemus. Contra IV 2, 1 quido idem illo ablativus nudus legitur ut eae hac causa omni rapina homines abstineant i a III 1, 5 abstinuit se ab hereditate, quamquam a praepositione caron Dig. XXXX 5, 4, 1, unde totus ills

locus sors ad verbum depromptus est. b. Noo scus I 9, 1 legimus quod eae patris occasione profectum est, ad eum revertitur Τheoph. περ ε τῆς του πατρος προφάσεως et λθεν); V 16, 3 autem actionum principium ab ea parte edicti proficiscitur, qua . . . Theoph.

c. Verbum eaetendere in priore Institutionum parto iungitur praepositioni in modo cum ablati Vo modo cum accusa livo, in posteriore parte praepositioni in cum solo ablativo. Haec affero exempla I 22, pr eae tendere in ma8culos j 24, 2 eae tenditur in heredes 11 19 6 ertendit in militibus contra III 27, 7 eae tendi in omnibus legatis et fideicommi88i8. Ad . . Verbum canere sequitur ut G 25, 13 26, 9; II 6 pr. III 3, 2 7, 4; Ι 11 4. Contra cum accusativo

cum infinitivo in prior Institutionum parte, non in posteriore coniungitur Ι 6, 14 cavetur eum . . . posse repellere 20, 2 legata repeti non posse . . . caurum 3t. Cavetur Vel cautum est, ne in sola prior Institutionum parto in usu est ri 17 7 dis Pertinacis oratione cautum

36쪽

en, ne alia tabinae . . . irrita fiant, nisi . . . t 22, pr. novissime lata est leae alcidia, qua cauetur, ne plus tegare liceat. Idom in posterior Ιnstitutionum parte hoc modo exprimitur ΙΙΙ 2, 7 e . . . nostra con8titutione anzimus, 8uccesSionem ... non eras eis denegandam lici 2, 1 melius ripalibus constitutionibus pro hac parte pro8pectum est, ut

nemini liceat si ruperes 1 7 7 illud proprie sernatur in

eorum persona, quod senatu8consultum Macedonianum prohibuit mutuas pecunias dari eis qui in parentis erunt potestate i. e. quod senatusconsulto Macedoniano cautum est, ne mutua pecuniae dentur eis te ). b. Ex Verbo constituere suspensus est accusativus cum infinitivo II 6 12 quod observari nostra constitutio constituit j 20, 36 quae relinquuntur . . . nihil distare a ceteris legatis constituimus IH 23, pr. perfectam esse emptionem constituimus; contra ut in solis prioribus libris I 6, 2 nostra constitutio constituit ut . . . libertas ei competere videatur, cla I 6 pr. 7, 1 7, 3; 0, 3

c. Contingit, quod identido in Institutionibus logitur ΙΙ7, 1 III 15 4 19 4 29, pr. IV 3, 16), cum accusativo

c. ins coniungitur II 9 6 in tantum teneri, in quantum valere bona hereditatis contingit contra cum M GII 29, 2 stipulatio, per quam contingit ut . . .

Nonnusquam eadem notio in altera parto Institutionum verbis simplicibus, in altera Verbis compositis significatur: i. augere Legitur Ι 5, 3 nostra pietas omnia augere desiderans, se ΙΙ 7, 3 20 20. Ι ΙΙΙ 7, 2 autem, quamquam apud Gaium inst. II 42 aucta sunt traditum est, compositum adaugere praetulit scriptor Bygantinus postea lege Pupia adaucta sunt iura patronorum. 2. In libro II logimus 23, 12) substantiam acceperunt Τheoph. τη, ποστασιν ἐδεξαν το)ν contra III 42. L neque

i id quas Mostreinus χε vulgari sermons latino exposuit in Philologi Gottingensis Ol. XXXIV pag. 63.

37쪽

scriptura neque praesentia omnimodo opus est, ut sufflantiam

iungitur il 10 4 iungi l II 6, 3 coniungi l l 0, 8 iungi LIII 2, 1 iuncti ira, pr. iunguntur il 5 2 iunguntur. 12.

Fino iaciant ea orba, quae in altera utra Institutionum parte prorsus non leguntur, Sed cum utrique compositori eadem res verbo exprimenda esset, aut hic aut illic aliis verbis, quibus altera pars abstinuit, compensantur:

l. Logitur I 22, 3 quarta pars . . . detrahi debet cla I 11 4 si quis . . . quaedam adiecit in detrurit il20 9 emerit proprietatem detracto usu fructu contra III 3, 5 in quibusdam casibus tertiam partem ei abstrahentes. 2. Verbum accommodare reformidat prior Institutionum pars. Cuius vicem verba dare, prae8tare, tribuere gerunt, ut docent haec exempla: α ΙΙΙ 19, 14 nctis placuit et huic perfectum robur

accommodare.

2, 7 magistratus huic iuri auctoritatem dederunt j I 23 7 praestare omnem auctorita

tem . . .

β ΙΙΙ praetor . . . extraordinarium auae ilium . . . accommoda sit.

II 19 6 praestitit hoc speetuli bene fidio iras,

praesta sit beneficium. γ IV , 5 quod genus actionis . . . praetor accommodat, D. 6 11 7, 3. In libro I autem dicitur: 24, 2 subsidiaria actio datur in eo8.d o 4, eaeceptiones ... accommodari olent 14 4 quaedam oeceptione 3 qn olent hi accommodari

38쪽

12 6 eadem iura praestantur parentiis 25, tribui eaeo usationem l 11, 2 iura . . . tributa sunt i 12 6 iura tribuuntur j II 3, pr. praestabatur ius.

3. orbum admittere aut αλ aditum aloi. ad 4lqd. daro aut ) 'concedoro voL permittere lasque significat porquattuor Institutionum libros, voluti: ad y I 25, 14 a. ad tutelae munus II 1, 2 a. ad bona, h. 4, pr. 8, pr. J III 2, 3 α. ad hereditates, ch. 4, 3 5 5 ΙΙΙ 2, 3 u. ad bonorum possessionem j III 2, 3 ita . . . admittuntur, ch. 2, 5; 2, 7 9, 10 11 Mil II 25, 2 a in societatem. ad 'DI 25, 10 non esse autem admittendam eaecusationem eius ΙΙΙ9 4 a bonorum possessiones, se ΙΙΙ 23, 2 IV 8 7. At qui iniuriam committit, is in sola posteriore parte dicitur iniuriam admittere cis Ι 1 l furtum committere; contra IV 1, 1 furtum admittit , I admitti iniuriam cis 3 4 si id a milite . . . admissum est' si alius tale quid admisit lis is in alio loco . . . id admisit). Neque fortuito in libro IV l. l. admitti exaratum esse ex eo sequitur, quod IV l, ii, quo loco a institutiones ΙΙΙ 202 prasboni committeraur, logitur ut furtum admitteretur. 4. Locutio admonendi sumus in libris os ΙΙΤ ossi, in II o IV autom so aspius legitur ΙΙΙ , 13 admonendi tamen sum v eos, qui . . . alia tamen parte vocari

sciendum est. Nec sesellisse me opinionem, cum sententiam in orbis admonendi sumus latentem non distar ab aquae inest in sciendum est iudicarem, lucet ex talibus locis quales sunt III 6 pr. ubi ea quae Τheophilo vulgo tribuitur paraphrasis illud reddit per εἰδεναι χρή pr. οἶδας τι . ..; IV 7 8 ἀφειλο ιεν ειδέναι. Sesendum est autem ne a posteriore

Quod logitur Ι 8, 2 nun admonendi sumus neque pupulum te. x Oa inst. Ι 80 spromptum orrsotoris Byzantini oculos effugit.

39쪽

quidem Institutionum parte alisnum ost, sed logitur ΙΙΙ 4, 2;4, 3. 20, 8. IV 4, 10 9, 1. 5. Vsrbum amplaeti dosidoratur in libris I si II imgitur autem in libris III stes quator: V pr. satisd

tionum alium modum novitas per usum amplea e 8t, ch. 2 9 ea non scripto ius venit quod ustis comprobavit lΙΙΙ1, 2 'eos quos nostra ampleaeae sunt constitutiones, cis Ι 6, 4 haec statuit quae in scalib alienationtibus praefatae Zenonianae constitutionis continentur et 18 6 aliis modis qui constitutionibus continentur III 2, pr. ut suo essionem quoquo modo amplectatur; pro quo compositor prioris partis, quippo qui I 0 4 dixerit si quam po886ssionem . . . adepti fuerint, nescio an adipiscatur scripturus fuerit, se Cod. I 52, 5, 3 cum vero maior successionem fuerit adeptu minoris. Praeterea reperitur verbum amplecti II 2, 3 simplieitatem legib

amicam amyleaea.

6. Quod logimus IV 6, 1 quod alia nostra constitutione comprehensum est ij II 9 8 quibus ut detur, lege comprehensum est, eo Verbo carent priores libri, ubi sodem modo usurpatur III, 2 hoc evidentissima rationestatutum est in constitutione. 7. Logitur Ι 12 6 fotione pristina oeptos allΙI 23, 7 eoepioso enatusconsulto Pegasiano; contra IH 7, 4 legem Iuniam et senatusconsultum Largianum et edictum diri Traiani deleri censuimus i 12. senatusconsultum Claudianum, quod a nostra civitate deleri concessimu8. 8. Item discropantes 2, 10 origo eius at institutis duarum civitatium fluae isse si mr et IV 6, 24 in quo dubio procul est eae lege condicticiam emanare. 9. Nec secus I 7, 4 humanioribus dominis damnum inferri s IV 8, pr. si . . . damnum dederint ch. IV3, 6 si damnum dederit ma inst. III 219). Vorbum inferre amo non inauditum est in postorior Institutionum parte, sed cum his consociatur substantivis III 3, 4 mortem

matrihus illata miles ta 3 lis infertur . . . item inferunt 10. Verbi ostendere usus intra librorum II 6 IV sne.

40쪽

oontinetur: ΙΙΙ 6, 7 hactenus ostendisse moriet iis, eam . . . supervacuam ostendimus il 9, 2 si indierum ostenderit 1 11 4 tunc constitutioni locum esse verba ostendunt ij Γ 6, 3 necessarium est Memplis ostendere 7, pr. Separatim ostendimus. Illius vice languntur in libris I stri has verba, quae in posterioribus non Oxtant I 25, 6 si quis imparem se oneri iniuncto possit doceret II , cum donator . . . voluntatem manifestaverit is 3 l neque ea scriptura neque eae quinque testium numero re possit manifestari. 11. Vorbum periclitari semo logitur IV 6, 35 si quis aliud pro alio intenderit, nihil eum periclitari plueet Τheoph. Oυκ σται αυτ τὸ πταῖσμα ἐπιζημιοπι' ch. IV 6, 34 sine periculo agit. Contra I 16, 3 ut timeret, ne suus . . . periculo insidiarum subiceretur et eadem g quamvis hoc pupillo periculosum it. l2. Polliceri, quod verbum libri Ι Ο Ι ignorant, in reliquis non multo rarius quam promittere usurpatur:

III l, 2 5 5 9, 3;9, 10. IV 7, 1 pollicetur. ΙΙΙ , 5 promittit ira, promittitur j 6, 10 promittitur 3 IV 2,2 promisit 'i,4 promiserit j 13, i promisisti. I 21, pr. promittunt 2b, 9 promiserunt ΙΙ13 7 promittit. l 3. Verbum reformare proprium est solorum librorum o ΙΙ Ι 12 6 nostra propidentia hoc in melius per constitutionem refo rmavit Τheoph. γέγονε διαταξις ...,χος ἐπι τοβέλτιον ηγαγε ταυτα II 20, 23 eae constitutione nostra hoc in meliorem statum reformatum est Τheoph. διάταξις δε του θειοτάτου η πιυν βασιλέως καὶ τουτο μετηγαγεν επὶ το MάLλιον). Fere idem significatur IV, 2, 1 hoc modo melius inaltibus constitutiontibus pro hac parte pro 3 pectum 68t ut . . . Theoph. καλλίστη γεγονεν ἐκ των θεώ ν διατάξεων επὶ τουτων

14. Quod verbum referri II 10, 2 sed praedicta quidem nomina testamentorum ad ius ciuile referebantur, idem